31 Jan 2012
7 min 18 sec
Video Overview
Creators:
Unknown
Part of an interview at Lhalung on the uses of the wetland during the collective period (particularly the collection of lama, or turf and peat), grazing, and the current division of the wetland and the regulations under environmental protection.
- Lhasa
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)ཨཱ་ནི་འདམ་རའི་ནང་ལ་ཆུ་མང་ཆེ་བ་ག་དུས་མེད་པ་བཟོས་པ་རེད།When did they drain most of the water from the marshy land?
- བུད་མེད་ Womanལྟ་ཆུ་དེ་བཙག་དགོས་རེད། འདམ་ར་ཆུ་བཙག་དགོས་རེད་གསུངས་དུས་འོ་འདུག་སེ་བཙགས་པ་རེད། དྲུག་ཅུ་ཁ་གྲངས་ནང་ལ་ཨཱ་ནི་ཡུར་བུ་འདི་བཟོས་གནང་དུས་ཨཱ་ནི་ཆུ་བཙག་དགོས་གསུངས་ཀྱི་འདུག་གAfter an order was issued to divert the water from the wetland, for that purpose, canals were built in the 1960s.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)ཨང་།I see.
- བུད་མེད་ Womanལྟ་ཆུ་འོ་འདུག་སེ་བཙགས་ཕྱིན་པ་རེད།That's how the water was drained.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)ཨང་ལས།I see.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)དེ་དུས་ཆུ་བཙག་ཡག་ག་རེ་ཡིན་ནམ། དེའི་ནང་ལ་ཅིག་ཞིང་ཁ་བཏབ་ས་བྱེད་པ་ཡིན་ནམ།Why did they drain water? Was it for creating farmland?
- བུད་མེད་ Womanལྟ་དེ་དུས་གང་ལ་དམག་མི་ཞིང་ཁ་ཏིག་ཙམ་བཏབ་གནང་བ་རེད།At that time, the army did some cultivations.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanཕན་ཚུན་གྱི་གཡས་གཡོན་གྱི།That was that surrounding area.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanཐོད་ཡ་གིར་ཆུས་ཏང་ཝེ་གཡས་གཡོན་ལའི་བཏབ་གནང་བ་རེད། འདམ་རའི་དཀྱིལ་ལའི་བཏབ་པ་རེད།They also farmed the area around the current regional office, and even in the middle of the marshy land.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanལྟ་དམག་མི་དམག་སྒར་ག་ཡིན་ནམ་ང་ཧ་གོ་འདུག་ག ཆུས་ཏང་(ས་གནས་ལས་ཁུངས་)གཡས་གཡོན་ད་ལྟ་དམག་སྒར་དེ་ནས་ཏིག་ཙམ་བཏབ་གནང་བ་རེད།However, I don't know which army unit farmed the land. The area near the regional office was farmed by the army unit from there.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanགཞན་དག་དམག་ཁང་དམག་མི་སེར་པོ་འདུག་གThere was another military barrack with a yellow uniform.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)འོ་རེད།Right.
- བུད་མེད་ Womanལྟ་འབྲུ་སྒྲུག་རྒྱག་ཀ་ཞེ་དྲགས་ཕྱིན་སར་རེད། རྒན་ལགས་དམག་མི་ཞིང་པ་བཏབ་དུས། ང་ཚོ་འཚོ་བ་སྐྱོ་པོ་རེད་པཱ་དེ་དུས།We went there many times to glean the farm when the army cultivated the land. In those days, we were extremely poor.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)འོ་རེད་པཱ།Right.
- བུད་མེད་ Womanསྤུ་གུ་བཞི་པོ་རུབ་རུབ་བྱས་བྱེད་དུས།And I have four children to feed.
- མི་ཡག་པོ་སྐྱེས་ཀྱིས།The crops grow well there.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanཕྱེད་ཀ་བརྔས་ན་ཕྱེད་ཀ་གཡུགས་བཞག་གནང་གི་རེད་ད། དམག་མིའི་ཕྱག་ལས་རེད་པཱ།They would carelessly harvest half of the field and abandon the rest. That's how the soldiers did their work.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ཨང་ལས། ཕྱེད་ཀ་བརྔས་ཕྱེད་I see. They would collect only half.
- བུད་མེད་ Womanཕྱེད་ཀ་བརྔས་ན་ཕྱེད་ཀ་གཡུགས་བཞག་གནང་གི་རེད་ད། ཨཱ་ནི་འདི་མགོ་བཏགས་བརྒྱབ་བྱས་སྒྲུག་གི་རེད་པ་ལྟ་འདའི།They would abandon half of the field, and we would pick up the leftover.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ཧང་ལཱ་སོ།Oh, I see.
- བུད་མེད་ Womanསྡེ་པ་གཞུང་གི་རྒྱུ་འོ་འདུག་སེ་རེད། རྒན་ལགས་ཞུ་རྒྱུར།To you tell, that was how the traditional government property was used.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ཨ་ལས་སྐྱེས་ཡག་ཡོག་པོ་སྐྱེས་ཀྱི་རེད།The crops grow well on the land, right?
- བུད་མེད་ Womanསྐྱེས་ཡག་ཡག་པོ་སྐྱེས་ཀྱི་འདུག་ག ཆུ་དེ་བཙག་པ་རེད་པ།The crops grow well because the excess water was drained from the soil.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)འོ་རེད་རེད།Right. Right.
- བུད་མེད་ Womanཡག་པོ་སྐྱེས་ཀྱིས་མི། ཆུ་དེ་བཙགས་གནང་དུས། ལྟ་ཡུར་བུ་དེ་ནས་ཕར་ལྷན་རྒྱས་འདམ་རའི་དཀྱིལ་ལ་འཐད་ཡོག་མ་རེད། ཡུར་བུ་ཐོད་ལ་ཡོག་རེད། གཞུང་ལ་ཡོག་རེད། ལྟ་ཆེ་ཤོས་ཡུར་བུ་འོ་འདི་རེད།Crop grow well after they drained the water. You haven't been to the middle of the marshy land, so you don't know. There are canals everywhere. And the biggest canal is located over there.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།Okay.
- བུད་མེད་ Womanཕ་ནས་མར་གྱི་ཡུར་བུ་དེ་གས།The canal from that side.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanད་ལྟ་དུ་ཀང་ཇུས་བཏང་བའི་གཤམ་དེ་ནས་མར། འོ་འདི་གས་དེ་རེད། འོ་འདུག་སེ་བྱས་མ་གཞི་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པའི་སྒང་ལ་འདམ་རར་ཡུར་བུ་ཡོག་མ་རེད།Below the Dukangjü. Those are the canals we now have. During the old society, there were none.
- ཁོ་རང་བཞིན་ཁོ་ར་ད་ག་རང་ང་རང་ཚོའི་ས་འདི་འདྲས་དང་གཅིག་པ་རེད། ལྟ་འདི་དྲུག་ཅུ་ཁ་གྲངས་ལ་ནང་ལ་འདི་གནང་སོང་ང་།Everything was in their natural state like this ground. They started building canals in the 1960s.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanགསོལ་ཇ་རེ་རེ།Please have tea.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)ཡང་དྲུག་ཅུ་བདུན་ཅུ་གཡས་གཡོན་ལ་ངང་ཀ་ཐང་། ཁྲུང་ཁྲུང་འདི་འདྲས་ཡོག་རེད་པས།In the 1960s, were there any crane left in an area called Crane Field?
- བུད་མེད་ Womanའོ་ཡོག་མ་རེད། ཨཱ་ནི་འདི་ནས་ཨཱ་ནི་མི་འདམ་རའི་ནང་ལ་ཡ་ཨཱ་ནི་ལ་མ་བསྐྱོན་གནང་དུས་སྒང་ལ་ཨཱ་ནི་བསྡད་ཡག་ག་པར་ཡོག་རེད། ཁོང་ཚོ།There were none left. How could they live there when people started collecting the mud-grass root (for fuel) from the marshy land?
- འཚོ་གནས་ཡོག་མ་རེད་པཱ།Because the cranes lost their habitat.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)འོ་རེད།Right.
- བུད་མེད་ Womanཁོ་རའི་ཆུ་དང་དེ་ཚོ། འཚོ་གནས་མེད་དུས་ལྟ་འདམ་རའི་ནང་ལ་ལ་མ་མང་པ་བརྒྱབ་པ་རེད་པཱ། དྲུག་ཅུ་བདུན་བཅུའི་ནང་ལ།They lost their habitat. In the 1960s and 1970s, people collected a lot of mud-grass roots and destroyed their habitat.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)ཨང་ལས།I see.
- བུད་མེད་ Womanལྷ་ས་ནས་ཕེབས་པ་རེད། ང་ཚོ་ད་གའི་གཡས་གཡན་ནས་ལ་མ་མང་པོ་བཙོངས་ནས་བརྒྱབ་པ་རེད། བརྒྱབ་བྱས་བཙོངས་པ་རེད།Many people came from Lhasa. And people from this area also collected the mud-grass root and sold them in huge quantity.
- དེ་དུས་མི་སོ་སོ་འདི་རེད་འདུག་ག སོ་སོའི་གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད། རང་དབང་བྱུང་ཙང་ཨཱ་ནི་གང་བྱུང་མང་བྱུང་བྱེད་ཡག་བྱུང་བ་རེད་པཱ།During that period, how should I put it, the people got the freedom to do whatever they like with the land.
- དེ་ནས་འོ་ཡང་ལ་མ་དེ་བཀག་གནང་ནས་ཨཱ་ནི་དྲག་ཏུ་དྲག་ཏུ་ཕྱིན་སོང་ང་། ལྟ་ད་ལྟ་ཡག་པོ་ཆགས་འདུག་ག གཞན་འོ་ཏོག་ཙམ་གང་ག་ལྷ་སའི་ལྟ་མི་ཤིང་ཧ་ལམ་ལྟ་ལ་མ་རེད། རེད་པཱ་རྒན་ལགས།Later, it was prohibited to collect the mud-grass root and the situation improved. Now it is good. In those days, that mud-grass root was the main fuel in Lhasa.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)གསུངས་རེད།I heard that.
- བུད་མེད་ Womanརེད། རག་ལས་ཀུང་སི་ཟེར་ཡག་དེ་ཚོ་ལ་མ་མང་ཆས་དེ་ནས་བསྐྱོན་པ་རེད།Yes, it was like that. The Raklé Kungsi and others also collected most their lama (mud-grass root) from here.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanལྟ་དེ་ནས་ཡང་འདམ་གཞུང་ཕར་ནས་བསྣམས་ཕེབས་པ་རེད་གསུང་གི་འདུག་ག་གཞུག་གུ།Later, the lamas were brought from Damzhung. That's what I heard.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questionerཨང་།I see.
- བུད་མེད་ Womanལ་མ་ནག་པོ་འདུག་ག ང་ཚོའི་འདི་ལ་མ་སེར་པོ་རེད། ལ་མ་ཁོ་གཉིས་དབྱེ་བ་ཡོག་རེད།Lama from that area is black, and those from our area is yellow. There are some differences.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questionerཨང་ལས། ལགས་སེ།Oh, I see.
- བུད་མེད་ Womanཕར་བར་ནས་བསྣམས་ཕེབས་པ་དེ་ལ་མ་ནག་པོ་རེད།Lama brought from that area is black.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanའདི་པ་ཕར་བསྐྱོན་པ་དེ་ཚོ་རྐུབ་ལ་མ་སེར་རྐྱང་རེད།And the one collected from here has a yellow base.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanམེ་འབར་པོ་ཞེ་པོ་ཡོག་རེད།It is an excellent fuel.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanལྟ་སྒྲུག་མཁན་མང་ཆེས་དྲུག་ཅུ་བདུན་བཅུའི་ནང་འོ་འདི་རེད།In the 60s and 70s, that was what the people collected for making fire.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- ལ་མ་བཀོག་པ་ཡིན་ན། ད་ལོ་བཀོག་ན་དུས་སང་སྐྱེས་ཀྱི་རེད་པས།Say if you collect lama this year, will it get replenish in the following year?
- བུད་མེད་ Womanཡང་མིན་ཁོ་ར་བསྒྲིགས་ཤག ལྟ་ཡག་པོ་བསྒྲིགས་འདུག་གThe ground does regain its shape to some extent.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanབསྒྲིག་ཤག་འདའི་ལའི་ཀང་ཀང་ཀོང་ཀོང་། ལ་མ་བསྐྱོན་ས་འདི་གས་ས་ཡག་པོ་ཡར་རྡོག་རྡོག་བྱས་བསྡད། མེད་པ་དེ་ཚོ་ལྟ་འདམ་བག་ཆགས་བྱས་སྤང་ཡར་ཞེ་དྲགས་བསྒྲིག་མ་ཐུབ་འདི་འདྲས་ཁག་ཅིག ཁག་ཅིག་ཡང་ཡང་པོ་བསྒྲིག་ཡོང་གིས།Even so, the area has become so uneven. In some part, the grasses are growing well, others turned into muddy puddles.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanལྟ་བྱས་ནའི་ད་ལྟ་མི་ད་དུང་ད་ལོ་ད་ཉིན་ཡག་པོ་བཀག་གནང་གཙང་འདམ་ར་ཐོད་དེ་རྩ་ཡག་པོ་ག་ཚོད་སྐྱེས་མི་འདུག གཤམ་འདའི་རྩ་ཡག་པོ་སྐྱེས་འདུག་ག་ལྟ།But still, after restriction in the area in the last couple of years, the grasses are growing well in both upper and lower marshes. Have you noticed that?
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)སྐྱེས་ཤགYes.
- བུད་མེད་ Womanལྟ་ད་དུང་ད་ལོ་འོ་ཁ་སང་ཉེ་དུས་འདི་པ། ཟླ་བ་ལྟ་ཨམ་དྲུག་པ་དེ་ཚོའི་ནང་ལ་ཡ་རྟ་གང་ག་ཕུད་གནང་སོང་ང་།Also recently in June, all the horses were driven out of the marshy land.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanགཞན་ལྟ་རྟ་གས་འདམ་ར་ཁེངས་ནས་བསྡད་སོང་ང་།Otherwise, the horses were everywhere.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanཨཱ་ནི་རྦད་དེ་ཕུད་གནང་སོང་ཁོང་རྣམ་ཚོས།They were completely driven out of the land.
- བུད་མེད་ Womanད་ལྟ་འདའི་དམར་པོ་བསྐྱོན་པ་དེ། ལྟ་དེ་ཤག་རྦད་དེ་སྐོར་ར་སྐྱོན་སྐྱོན་པ་རེད་རེད།They were driven out by the personnel with red arm-band. Currently, they are closely guarding the area.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanགསོལ་ཇ་གནང་དང་།Please have your tea.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)གཞན་རྟ་དེ་ཚོ་སུའི་ཡིན་ནམ། འདམ་གཞུང་གི་མི་དེ་ཚོ་ཡིན་ནམ། འཕན་པོ་ཡིན་པ།Who owned those horses? Do they belong to people from Damzhung area or those from Penpo area?
- བུད་མེད་ Womanམ་རེད་རྒན་ལགས། ལྟ་ས་ཆ་ག་པར་ནས་ཡོང་སྟོད་ལུང་བདེ་ཆེན་ཤན་(རྫོང་)འོག་ནས་ཡོང་གི་འདུག འཕན་པོ་ལྷུན་གྲུབ་ཤན་ནས་ཡོང་གིས། ད་ཡོད་པ་ཡིན་ན་འདའི་དེ་ནས་མར་བདེ་ཆེན་ཤན་ཡོང་གི་རེད།Sir, it's not like that. They came from Tölung Déchen county and Penpo Lhündrup county.
- ལྟ་གང་ས་གར་ནས་འདའི་དམྱལ་ལ་རྩ་མེད་དུས་སྒང་ལ་རྟ་ཁོ་འདའི་མི་རྩ་ཡག་པོ་རེད་པ།They came from everywhere. When there was a shortage of fodder, this area provided their need.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)འོ་རེད།Right.
- བུད་མེད་ Womanཨཱ་ནི་འདུག་སེ་བཏང་ཡོང་གི་འདུག་ག ད་ལོ་ཞེ་ཏག་ཞེ་པོ་སླེབས་པ་རེད།So they sent their horses to graze the land. In particular, a large number of them arrived this year alone.
- ཁྱོན་ནས་རྩ་ཁོ་ར། སེམས་ཅན་ང་ཚོའི་སེམས་ཅན་ཟ་ཡག་མེད་པ་སླེབས་སོང་ང་།So much so that even our animals were left without anything to eat.
- ཨཱ་ནི་གཞུག་གུ་ཁོང་རྣམ་ཚོ་ཕེབས་བྱས་ཨཱ་ནི་མ་ཕྱིན་ན་འགྲིག་གི་མ་རེད་ཟེར། ཁྱེད་རང་ཚོར་ཉེས་ཆད་ཡོད་གསུངས་ལྟ་རྦད་མི་འདུག་གLater, the local authority came and issued a stern warning to them to leave the place. Failing to do so, they had to pay a hefty fine. So they are no longer here.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanལྟ་ཡག་པོ་སྐྱེས་ཤག ལྟ་སྲུང་སྐྱོབ་དེ་ཞེ་དྲགས་ཡག་པོ་བྱས་ཡོག་རེད།Now the grasses are growing well after protecting the land effectively.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)སོ་སོ་གི་སེམས་ཅན་གློད་ཆོག་གི་རེད་པ།Can local people let their animals graze the place?
- བུད་མེད་ Womanལྟ་ང་རང་འདིའི་གཡས་གཡོན་འདི་གས་ཁྱེད་ཚོ་གློད་ཆོག་གོ་གསུངས་ཀྱི་ཡོག་རེད། ལྟ་ད་ག་ནས།The authority told us that the local people are allowed to graze the land.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)སེམས་ཅན་ག་ཚོད་གློད་ནའི་འགྲིག་གི་ཡོག་རེད་པས།Is there a cap on the number of animals that can graze the land?
- བུད་མེད་ Womanལྟ་ག་ཚོད་གློད་ནའང་འགྲིག་གི་ཡོག་རེད།You can send as many as you want.
- ལྟ་ཡང་འོ་འདི། ད་ལྟ་འདི་རེད་གང་ཟེར། ས་ཁུལ་ང་ཚོའི་ཤང་(རྫོང་)ཁོངས་ཀྱི་མི་མིན་པ་དེ་ཚོ་ཡང་ས་གླ་ཏིག་ཙམ་ཏིག་ཙམ་སྤྲོད་དགོས་ཀྱི་རེད།However, people from other county have to pay a small fee for using the land.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ས་གླ།Fee?
- བུད་མེད་ Womanལགས་འོང་། ས་གླ།Yes, fee.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- ག་ཚོད་ཙམ་བསྡུས་གནང་གི་ཡོད་དམ།ཾHow much the authority collect?
- བུད་མེད་ Womanལྟ་འདི་ཟླ་བ་རེ་ལ་བཅུ་བཅུ་བསྡུས་གནང་གི་མེད་འགྲོ།I think ten (Renminbi) per month.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)བཅུ་བཅུ་ལགས།Ten (Renminbi) per month?
- བུད་མེད་ Womanལགས་འོང་། རེད་པ་འདུག་གYes. Is it so?
- ཟླ་བ་རེ་ལ་བཅུ་བཅུ་རེད་ཟེར་བ་མ་རེད་དམ།Is it ten (Renminbi) per month?
- སྐྱེས་པ་ Manབཅོ་ལྔ་བཅོ་ལྔ།It is fifteen.
- བུད་མེད་ Womanབཅོ་ལྔ་བཅོ་ལྔ་རེད་ཟེར་བ་རེད་པས།Is it fifteen?
- ད་ཉིན་འདི་པ་་་Last year ...
- སྐྱེས་པ་ Manསེམས་ཅན་རེ་རེ་ལ་བཅོ་ལྔ་བཅོ་ལྔ་རེད་ཟེར།It is fifteen (Renminbi) per animal.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)སེམས་ཅན་རེ་རེ་ལ་བཅོ་ལྔ། ཟླ་བ་གཅིག་ལ།Fifteen per animal. Is it per month?
- བུད་མེད་ Womanལགས་འོང་། འོ་འདི་ཤང་ནས་བསྡུས་གནང་གི་ཡོག་རེད།Yes. The county authority collects it.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ཨང་ལ་སེ།I see.
- ལྟ་མ་གཞི་འདི་འདྲས་གནང་ནའི་ཡག་པོ་ཡོག་རེད།I think it is better this way.
- བུད་མེད་ Womanའོ་འདི་འོ་འདི་གནང་་་Oh, they did ...
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ཁེ་པོ་ཁེ་པོ་རེད། སྒོར་མོ་བཅོ་ལྔ་Fifteen is very cheap.
- སྐྱེས་པ་ Manརེད།Yes.
- བུད་མེད་ Womanད་ལྟ་འོ་ཡི་མར་བརྒྱབ་འདམ་ར་ཤང་ལ་དང་པོ་སྤྲད་པ་རེད་པ། གསུངས་ཀྱི་འདུག་ག ཁྲེང་ཀོན་ཆུས།The marshy land from that side was first given to Damra county by the city authority. You must have heard about it.
- ཤང་གིས་འདི་ཡིན་ཟེར་། འདམ་ར།So that marsh is under the Damdra county.
- ལྟ་ཡ་གི་ཐོད་དེ་འོ་ལྷ་ཀླུ་བྱས། མྱང་ར་དོ་དེ་བྱས་འདི་གས་འཚོ་བའི་བརྟེན་ཡིན། མི་སེར་གྱི།And the upper marsh was given to Lhalu and Nyangrado as a mean of livelihood for the common people from these two places.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལ་སེ།I see.
- བུད་མེད་ Womanགསུངས་ཀྱི་འདུག་ག ཁྲེང་ཀོན་ཆུས་ནས་བགོ་ཤ་བསྐྱོན་པ་རེད་གསུངས་ཀྱི་འདུགMaybe you have heard it before. That is how the city authority divided the marshy lands.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ཨང་ལ་སེ།I see.
- བུད་མེད་ Womanའདི་མར་བརྒྱབ་པ་དེ་ལྟ་ཆུས་ཏང་ལྦེ་(ས་གནས་ལས་ཁུངས་)ལས་ཀ་ཡན་ཆད་ཡན་མད་དེ།The below one includes everything around the region office.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ཨང་ལ་སེ།I see.
- བུད་མེད་ Womanའདི་ཤང་ལ་ཡིན་གསུང་གིས། དེ་མར་བྱས།And that one is for the county, the lower one.
- ཡར་བརྒྱབ་པ་དེ་འོ་ད་ལྟ་མདོ་དེ། མྱང་ར། ལྷ་ཀླུ། ཀོ་བག པ་རི་ཀོ་བག འོ་པ་རི་ཁུལ་གྱི་རྫོང་འོ་ཁོང་རྣམ་པ་ཚོ་སེམས་ཅན་གློད་སའི་འཚོ་གནས་དེ་ཡིན་གསུངས་ཀྱི་ཡོག་རེད།The upper one is for the people of Dodé, Nyangra, Lhalu, and Pari Kobak counties. It is for their livelihood, and their animal can graze the land.
- ལྟ་དེང་སང་འོ་ན་ཁོང་རྣམ་ཚོ་སུ་གཅིག་ལའང་དག་གི་མེད་གསུངས་ཀྱིས།Nowadays, it is said that none of them own the land.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ཨང་ལ་སེ།I see.
- བུད་མེད་ Womanལྟ་རྒན་ས་ཆ་བདག་པོ་ཛག་ཏོ་རེད། རྒན་ལགས།Sir, now there are claims on for that land.
- དངོས་གནས་ཡིན་རེད་ཤགThat is for sure.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལ་སེ།I see.
- བུད་མེད་ Womanཁོང་རྣམ་ཚོས་གསུངས་ན་ཁོང་རྣམ་ཚོར་དག་གི་ཡོད་ཟེར། ད་ལྟ་འདའི་དམར་པོ་བསྐྱོན་པས་གསུངས་ན་སུ་གཅིག་ལའང་དག་གི་ཡོག་མ་རེད། གཞུང་ལ་དག་གི་རེད་གསུངས། འདམ་ར་དེ།They claim it is their land. The ones wearing the red arm-band says that it is government property and no one owns the marsh.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལ་སེ།I see.
- ལྟ་སྲུང་སྐྱོབས་ཁུལ་ཡིན་གསུངས་ཀྱི་ཡོག་རེད། རེད་པ།So they regard it as a protected area. Right?
- བུད་མེད་ Womanལྟ་འདི་སྲུང་སྐྱོབ་གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཟེར་ཡག་འོ་འདི། རྒན་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་གསུངས། འོ་འདི་རེད་འདུག་གThis is for protecting, how should I put it? As you said, it is for protecting the environment.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལ་སེ།I see.
- བུད་མེད་ Womanབྱེད་དུས་སྒང་ལ་ལྟ་འདའི་ལ་ཁྱོན་ནས་རྩ་རྔ་འཇུག་གནང་གི་མི་འདུག རྩ་བརྔས་ནས་ཕོག་(འཕྲོག་)གི་ཟེར་གྱིས་ཁོང་ཚོས།The authority doesn't allow them to collect fodder from the area and confiscate anything they collected.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལ་སེ།I see.
- བུད་མེད་ Womanང་ཚོའི་ལྟ་རྔ་ག་འགྲོ་ནའི་འདིའི་ནང་ང་རའི་མི་ཚང་ནང་རྔ་ཀ་(བར་)འགྲོ་མཁན་མི་ཡོག་རེད།From our family, no one goes there to collect grasses.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལ་སེ།I see.
- བུད་མེད་ Womanའདི་འདྲས་གསུངས་ཀྱིས།That is what they said.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལ་སེ།I see.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)སྤྱིར་བཏང་ལྷ་ཀླུ་མི་དེ་ཚོ་སྒོར་མོ་བཅོ་ལྔ་བཅོ་ལྔ་རེད།Generally, Lhalu people pay fifteen Renminbi per animal. Right?
- བུད་མེད་ Womanཨཱ་ལྟ་ས་གནས་ཁོ་རའི་མི་ཡིན་ན་སྤྲད་དགོས་ཀྱི་མི་འདུགThe local people don't need to pay.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)འདི་ཁོང་ཚོ།How about the others?
- བུད་མེད་ Womanཁོང་ཚོ་ཤང་དེ་ལྟ་དེ་ནས་ཡར་བྱས་ཐེམ་ཐོ་དེ་ལྷ་སར་ཡོད་པ་ཁག་ཅིག་ཡོག་རེད་པ།Those having their current household registration in Lhasa, they don't have to pay.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)ཨང་།I see.
- བུད་མེད་ Womanསྔས་མ་འདའི་མེད་པ་དེ།One whose household registration is here before.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)ཨང་ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanམི་ཡོག་རེད་པ། ལྟ་འདའི་འདི་ནས་ཡར་མི་ཚང་མང་པོ་ཆགས་འདུག་ག འདི་ཚོ་སྔས་མ་ཡོག་མ་རེད།There are people like that who had settled here. Those households were not there before.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བོུ་) Questioner (f)ཨང་ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanལྟ་ས་ཆ་བཞག་ནས་འདའི་བསྡད་བཞག་པ་རེད།They left their own places and settled here.
- ལྷ་ང་ཚོ་མ་གཞི་མི་ཚང་ཡོག་མ་རེད། སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པའི་སྒང་ལ།During the old society, ours was the only household.
- ལྟ་ང་ཚོ་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པའི་སྒང་ལ་ཆགས་ཙང་རྒྱུས་གནང་མཁན་ཡོག་མ་རེད་ཡང་དྲང་པོ་ཞུས་གོTo tell you the truth, our is the first household, so none of them know us that well.
- ལྟ་ང་ཡང་འདའི་ཐེམ་ཐོ་དེ་འདམ་བ་དེབ་འདོན་གནང་གི་ཡོག་མ་རེད་ལྟ། སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པའི་སྒང་ལ་དྲང་པོ་དྲང་ཤག་གནང་མི་ཚང་ཁོ་ར་ད་ག་རེད་པ།My household registration is not here. Ours is an honest family since the days of the old society.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ལགས་སོ།I see.
- བུད་མེད་ Womanའོ་འདི་འདྲས་རེད།It is like that.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)དེང་ཚང་འདམ་རའི་ནང་ལོགས་ལ་འདུག་གས། སྔོན་མ་མཚོའི་ཤུལ་འདི་གས་བསྡད་འདུག་གས།These days, is there any lake found in the marshy land? Or any trace of a lake?
- བུད་མེད་ Womanམཚོའི་ཤུལ་ཏིག་ཙམ་ཏིག་ཙམ་བསྡད་ཤག་ཟེར་གྱིས།I heard that there are some traces of lakes.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)དེ་ནས་མཚོ་ཡོད་ན་མེད་ན།How about the lakes?
- བུད་མེད་ Womanལྟ་མཚོ་ཡོད་ན་མེད་ན་མ་ཐིག་ལྟ་ཁག་པོ་རེད། ལ་མ་དེ་འདའི་མར་ཤུགས་ཆེ་བརྒྱབ་པ་རེད།I don't know whether they are any lake or not. I think it is hard to find one because that area was exploited for lama.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ཨང་།I see.
- བུད་མེད་ Womanལྟ་ཡོད་ན་ཡ་གིར་ཡོག་རེད།If there are any lake, probably you might find in the upper marsh.
- དྲི་བ་ལེན་མཁན་ (བུ་) Questioner (m)ཡར་ངོས་ཕྱོགས།The upper one?
- བུད་མེད་ Womanཡར་ངོས་ཕྱོགས་ལ་རེ་ཙམ།In the upper one, probably you might find one or two.
Loading ... Collection:
Subcollection
- Lhasa Resident Interviews
Subject
- wetland
Referenced Places
- Lhasa
Recording Location
- Lhasa
Language
- Tibetan
Related Media:
Is Part Of
Is Part Of
Is Part Of
Is Part Of
Editor:
Eric Woelfel
Contributing Performer:
Lhalung btsan khang; interviewers Emily T Yeh and Buchung
Contributing Cameraperson:
Emily T Yeh
Contributing Assistant Editor:
Emily T Yeh
Contributing Assistant Editor:
Eric Woelfel
Contributing Transcriber:
Dorjee Tsetan
Contributing Translator:
Dorjee Tsetan
Publisher:
Tibetan and Himalayan Library
Data Entry:
Visibility:
Public (group default)
Shanti AV Id:
1186
thlib.org
2331
Versions:
Date Created:
Tuesday, January 31, 2012
Encoding Scheme:
avc1
File Size:
41881 (KB)
Data Rate:
648 (kbps)
Frame Size:
480x360
Format Id:
Format Id:
1_slk9loxa
Format Id Source:
Kaltura.com
Annotation:
LANGUAGE INFO Dialect Family: dbus gtsang Specific Dialect: Lhasa Speech Type: Interview Situation Method: interviews MASTER TAPE INFO Tape Label: 7/16/02 Sera Debates Master Tape Label: NDRP Master 1 Recorded: 2002-07-27