Happening in any way.

ང་རང་། ང་རང་།

Rinpoché’s speaking from a lama from Gebchak Nunnery can say that when it comes for the tsa lung practice for male and female there is a difference.

ག་འདྲ་བྱས་ནས་ཁ་ཁ་ཡོད་པ་རེད་རིན་པོ་ཆེ།

ཁོ་རང་རྩ་རླུང་ཁ་ཁ་རེད། རྩ་ཁ་ཁ་རེད། རྩ་འགུལ་ཁ་ཁ་རེད།

རྩ་འགུལ་ཟེར་ན། རྩ་ཡི་འགྲོ་སྟངས།

འ་རྩ་ཡི་འགྲོ་སྟངས། རྩ་ཡི་འགྲོ་སྟངས་ཁ་ཁ་རེད་ཁོ་རང་ཚོ་ཀི། དེ་ཡིན་དུས། ལུས་པོ་དང་། ཁོ་རང་ཚོའི་ལྷུ་འཁོར་དེའང་ཁ་ཁ་རེད།

So, the basic… so the… the tsa or the nadi, the Tibetan tsa, the… the psychic channels sort of correlated slightly with the nervous system, are different in the female body than they are in the male body. So, the way that the lung flows, and the way that the practices are experienced are different for female and male.

དེ་ནས་རིན་པོ་ཆེས་ང་ཚོར་གེ་བཅགས་སྒོམ་གྱི་འགྲོ་སྟངས་ངོ་སྤྲོད་ཅིག་གནང་ན།

གེ་བཅགས་དགོན་ལ་ཆ་བཞག་ན། དང་པོ་ཁོ་རང་ཚོར་། གང་ཟེར་གི་རེད། ཆུ་ཚོད་བཞིའི་རིང་ལ་གེ་བཅགས་སྒོམ་པ་དེ། དེ་ནས་བུ་དང་བུ་མོ་གཉིས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་འདྲ་མཉམ་ཡོད་མ་རེད་དེ། ག་རེ་ཟེར། བུ་མོ་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་བསལ་གྱིས། དེ་འདྲ་བཟོས་བསྡད་ནས། བུ་མོ་ཐམས་ཅད་ཉམས་ལེན་བྱེད་ས་དེ་ད་དམིགས་བསལ་གྱིས་དགོན་པ་དེ་བརྒྱབ་བཞག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནས། ད་དེའི་སྐབས་སུ་རྦད་དམིགས་བསལ་གྱིས་མོ་རྒྱུད། ད་སྐྱེས་སྨད་མང་པོ་ཞིག་འགྲོ་ཡོད་པ་རེད། ཉམས་ལེན་མང་པོ་ཞིག་བཟོས་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན་ཏེ་བུ་མོ་ཁོ་རང་ལ། བུ་མོ་ཁོ་རང་ཚོའི་གཟུགས་པོར་བརྟེན་པའི། ཁོ་རང་ཚོའི་སེམས་ཁམས་ལ་བརྟེན་ཏེ། གེ་བཅགས་ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་ཁོང་རྣམ་པས་དེ་ལ་དམིགས་བསལ་གྱིས་གེ་བཅགས་ཀློག་ཅེས་ནས་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡོད་བ་རེད།

So, basically Gebchek Nunnery was founded in the late 19th century and as many of you probably know, Tibet… men and women in Tibet… there was um… they were quite unequal so women were denied… often denied the advanced practices and studies of Buddhism. But in the case of Gebchek Nunnery it was founded and mainly, you know, the large population were women, so the texts and the practices were designed for the experience of these female practitioners, so for the body and even the psychology of these women practitioners. So, and it’s evolved since the late 19th century as a largely female community who have mastered, in many cases, these advanced tantric practices, tsa lung yogas.

དེ་ནས་སྒྲུབ་ཆོས་ག་འདྲས་ཡོད་པ་རེད། གེ་བཅགས་དགོན་ལ།

Maybe we can ask Rinpoché about what is… what is the practice system like at Gebchek nunnery.

གེ་བཅགས་ཐོག་ནས་སྐད་ཆ་བཤད་ན། ཁོ་རང་ཚོ་དིས་སི་ཡག་པོ། དཔེར་ན་དང་པོ་ཁོ་རང་ཚོ། དེ་ནས་བཞུགས་ཆུང་ཁང་བཙུགས་ཡོང་དུས། དེ་ནས་ཉམས་ལེན་ཞུས། བླ་མ་འདྲ་བརྟེན། གདམས་ངག་ཞུས། དེ་ནས་སྔོན་འགྲོ་ནས་ཡར་འགྲོ། དེ་ནས་སྙིང་མེད་ཁྱབ་བརྒྱ། ད་དེ་ནས་ག་ལེར་ག་ལེར་འདུ་ཁང་ནང་ལ་སྤོར་སོང་། དེ་ནས་ལོ་གསུམ་ཚོར་གསུམ། དེ་ལ་ཁོ་རང་ཚོ་རྩ་འཁོར་འཕྲུལ་འཁོར་དེ་ཚོ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ཚོ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ནས་སྒྲུབ་ཁང་ནང་ལ་འདུག་བསྡད། ང་རང་ཚོར་ལྟ་བུ་ཆ་བཞག་ལ་ལས་པོ་མ་འགུལ་པར་ཁང་པ་གཅིག་ཏུ་ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་ལ་འཛུལ་བསྡད་ན། དཀའ་ངལ་ཞིག་འཕྲད་ས་འདུག་བ། ཁོ་རང་ཚོ་ལ་འཕྲད་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། ཁོ་རང་ཚོ་འཕྲད་ཀིན་ཡོད་པ་མ་རེད། རྩ་རླུང་འཕྲུལ་འཁོར་དེ་ཚོའི་བཀའ་དྲིན་ལ་བརྟེན་ནས། དེ་ནས་ལོ་གསུམ་ཕྱག་གསུམ་དེ་ན་བཞུགས་བསྡད་ནས་ཚུར་ཐོན། དེ་ནས་གྲགས་པ་བཅུ་དྲུག་དེའི་ནང་ཉམས་ལེན་ལ་ཞུགས་པ་རེད། དེ་ནས་ཁོ་རང་དེ་འདྲས་སྒོམ་བརྒྱབ་ནས། དེ་ནས་གཟིགས་ཡོང་བ། ད་ཉུང་ཉུང་རེད། ད་ཉུང་ཉུང་ཞིག་མ་གཏོགས་ཐུབ་ཀི་མ་རེད།

So at Gebchak Nunnery, very briefly, yeah, it’s… often as young girls in their mid-teens they would join the nunnery, and they would get those instructions from the reliable lama, those experiential instructions on how to practice and the goals of practice. And then they would do… they would start with some of the preliminary practices, their ngöndro (སྔོན་འགྲོ), they do a lot of what’s called nyungné (སྨྱུང་གནས་), which is a fasting retreat to purify. And then the nuns would do a three-year… as young girls, around age 19 or 20, they would do a three-year retreat, and within that three-year retreat, the nuns are all… they’re all living in meditation boxes, practicing and sleeping in meditation boxes. And from the very first day of that three-year retreat, they are doing regular tsa lung and trülkhor (འཕྲུལ་འཁོར།). So these are the tsa lung yogas, so the breathing and the visualization, along with, kind of hatha-style um… manipulating of the… of the body. They’re doing that every day, um… and they become quite expert in the tsa lung practices by the end of the three-year retreat. And for most people if you were just sitting in a box for three years, we would sort of atrophy, but these nuns because of the yogas that they are doing, they are quite healthy and flexible throughout the time. Then when they finish their three-year retreat, they come out and they join one of sixteen retreat divisions, dedicated to a particular tantric deity and they continue with their tsa lung yogas and their Vajrayana practices with that dzokchen (རྫོགས་ཆེན།) orientation for the rest of their life. So really, it’s a life-long retreat system, not just the three-year, but their whole life.

ལགས་སོ།།

དེ་ནས་མུན་མཚམས། མུན་མཚམས་ཉི་མ་བདུན་ལ། མི་མཚམས་ཟེར་བ་དེ་ལ་ཉི་མ་མཐོང་ཆོག་གི་ཡོད་བ་མ་རེད། ཉི་མ་དང་འབྲེལ་ཆོག་གི་ཡོད་བ་མ་རེད། མུན་མཚམས་ཟེར་བ་དེ་ལ་འགྲོ་དགོ་གི་ཡོད་བ་རེད། རྟག་པར་འགྲོ་དགོ་གི་ཡོད་བ་རེད། ཁོ་ཚོར་ལོ་རེར་ཉི་མ་བདུན་ལ་མུན་མཚམས། དེ་ནས་ཉིན་མ་བདུན་ལ་ཆུ་ལེན། དེ་ནས་ཉི་མ་རེ་རེ་ལ་འབྲུ་ཏོག་མ་བདུན་དང་། ཆུ་འཐུང་དགོས་པ་ལས་ཟ་མ་ཟ་དགོ་ཡོད་བ་མ་རེད། དེ་ནས་དེ་ལྟར་ཉམས་ལེན་བྱེད་དགོས།

And the nuns really like to do dark retreats. These are seven-day long retreats, maybe 10 or 15 nuns will go into a room, block out all light, so there’s no light coming in at all, it’s pitch black for seven days, and then they’re doing….

རིན་པོ་ཆེ་མུན་མཚམས་སྐབས་སུ་རྫོགས་ཆེན་སྒོམ་ཀི་རེད། གཙོ་བོ་

རེད། རྫོགས་ཆེན་རེད་བ། ཐོད་བརྒལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་རེད་བ།

So, in the… in the dark retreats that’s really facilitating their dzokchen meditation. And then they also like to do what’s called chulen (ཆུ་ལེན།) retreat, which is a fasting retreat where they rely on herbal and mineral pills, maybe just five or seven pills in… in a week, so it’s a fasting retreat where they’re taking the essence from herbs and minerals, and surviving on that kind of subtle energy.

འུ་ནས་ཆུ་རས་གི་ཆུ་རས་གི་དུས་ཆེན་དེ་ག་རེ་འདྲ་བོ་ཞིག་ཡོད་བ་རེད།

ད་ཆུ་རས་ཟེར་བ་དེ་ག་རེ་རེད་ཟེར་དུས། སྤྱིར་བཏང་གི་ཆུ་རས་ཟེར་བ་དེ་ཚེ་ལ་སྟོན་མོ་སྟོན་ཡ་འདྲ་བོ། སྒྲུབ་རྟགས་བསྟན་ཡ་ཞིག་མ་རེད། ཆུ་རས་ཟེར་བ་དེ་ག་རེ་རེད་ཟེར་དུས། ནང་ལ་མེ་འབར། དེ་ནས་དེ་ལ་དམིགས་པ་བྱེད་ནས་དེ་ནས་ལྟོ་བའི་ཞབས་དེ་ནས་མེ་འབར། དེ་ནས་དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ་གྱི་ནང་ནས། དེ་ནས་དཔེར་ན་སྤྱི་བོ་སྡེ་ཆེན་གྱི་འཁོར་ལོ། དེ་ནས་སྤྱི་བོ་སྡེ་ཆེན་གྱི་འཁོར་ལོ། དེ་ནས་དེ་ནས་ད་འཁོར་ལོ་ཐམས་ཅད་རིམ་པ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་བསམ་བློ་བཏང་། དམིགས་པ་བྱེད་ནས། དེ་ནས་་་་་དེ་ནས་མེ་འབར་ནས་འབར་ཚག་བྱས་ཏེ་དེ་བྱང་ཆུང་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་དེས་མེ་འབར་ནས་སེམས་ཀྱི་ནང་ནས་ལུས་པོའི་ནང་ནས་སྒོམ་ཡ་ཞིག་རེད། དེ་ནས་དེ་སྒོམ་ནས་ལུས་པོ་དེ་ལ་འཁྱགས་ཀི་མི་འདུག མི་འཁྱག་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཅིག་པོ་མ་རེད། དམིགས་པ་དེ་མ་རེད། མི་འཁྱག་གི་བསམ་ནས་སྒོམ་པ་མ་རེད། ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། ཐིག་ལེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་དག་པའི་ཕྱིར་དུ། ཞུ་བདེ་གའི་ཕྱིར་དུ་དེའི་སྟེང་དུ་གཏུམ་མོ་སྒོམ་གྱི་ཡོད་རེད། དེ་རྟོགས་ཡོང་དུས་ནང་དེ་ལ་གཏུམ་མོ་སྒོམ་དེའི་་ཉམས་ལེན་དེ་ལེན་ཡོང་དུས། ཕྱི་ལ་ཁོ་རང་འཁྱག་གི་ཡོད་བ་མ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་གེ་བཅགས་དགོན་དུ་མ་རིས་ཡ་(Maria) སླེབས་སོང་་་་དངོས་ནས་བོད་ཀྱི་ནང་ལོག་ལ་ཀླད་ཀོར་ཞབས་༢༡་ཡོད་རེད། འཁྱགས་པ་ནང་ལ། མཚན་ལ་ཉལ་གྱི་ཡོད་མ་རེད། མཚན་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་རྒྱག་གཏུམ་མོ་དེ་སྒོམ། རས་དེ་ཆུ་ནང་འབྱིང་ནས་འགྲོ དེ་ནས་ཞོགས་པ་སྔ་ཚེ་འགྲོ་ཀི་འདུག ང་ཚོ་ཆ་ཚང་གིས་མཐོང་སོང་བ། དེ་ག་ནང་བཞིན་གྱི་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་བ་རེད། ད་དེ་ཚོ་མང་པོ་ཞིག་བཤད་དགོས་ནདོ་དགུང་བཤད་ཐུབ་ཀི་མ་རེད། དགོངས་དག་དེ་མང་པོ་བཤད་གོ་བསྡད་ན་དེ་ལ་ལས་སླ་བོ་ཞིག་ཤེས་ཐུབ་ཡ་མི་འདུག

དེ་ལོ་དག་པར་བྱེད་ཀིན་འདུག་ག་རིན་པོ་ཆེ། ཟླ་བ་དང་པོ། བོད་ཟླ་བཅུ་གཅིག་པ། འདི་ལོ་རེ་རེ་ལ་ཁོ་ཚོ་བྱེད་ཀིན་འདུག་གཱ

རེད། ལོ་རེ་རེ་ལ་བྱེད་དགོས་ཡོད་བ་རེད། དཔེ་མི་སྲིད་གྲང་ངར་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་སྐབས་སུ། དཔེ་མི་སྲིད་གནམ་གཤིས་གྲང་ངར་ཆེ་བ་དེ་ལ།

And at Gebcheck Nunnery even today they have an… an annual, every year they have a… a churé (ཆུ་རས།) display. So churé means wet sheet because of their tummo (གཏུམ་མོ།) mastery. So, Tummo is that yoga of inner heat, it’s that tsa lung (རྩ་རླུང་།), a real mastery of the tsa lung yoga. So, the nuns would start in the evening and then all night long they’re generating their tummo practice, so they’re visualizing sort of mandalas at the chakras um… throughout their central channel and visualizing kind of… visualizing and experiencing the inner fire which is the kind of um… coming from the lower chakra upwards, and then mixed with the bodhicitta, and then sort of turning into a… visualizing this as a fire pervading the body. Um… but really this is a kind of mind-body energetic experience that’s happening and because of what’s happening on the inside, then on an outside kind of gross material level then there’s a heat, a physical heat that’s generated. Um… But it’s really about… it’s really about um… harnessing… manipulating the energies and harnessing that what they say is bodhicitta, so that they would say the very nature of mind, the very nature of awareness and compassion. It’s really harnessing that and bringing that into full fruition.

And so then, Maria Kozhevnikov, she was in 2010, I think, um… witnessed the churé, the wet sheet ceremony at Gebchak Nunnery. So they do this every January, in the coldest time of year, it’s the full moon in January. It was minus 25 degree celsius the year that Maria was there. And the nuns will start in the evening and be generating tummo throughout the evening and then just before sunrise, just at dawn they come out and they do a circumambulation, a sort of parade, a very slow parade around the entire nunnery, and they’re drying off wet sheets. So at every… each of the four corners, some sheets are dipped again in melted snow, freezing cold water, and the nuns place it around their shoulders, and slowly, still doing their meditation, visualization, and prayers they’re drying off sheet after sheet after sheet. And over the whole night, most nuns would um… have probably dried off about 15 to 20 sheets. And of about 300 nuns at the nunnery today, there were 80 nuns that participated in 2010. So that means that 80 nuns in good health are masters of the tummo, you know, are able to actually generate the inner heat as an external sign of what’s going on inside.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ།

འུམ། དེ་ཡིན་དུས། དེ་ཐམས་ཅད་ཉམས་ལེན་གྱི་སྐོར་ལ་ངས་ཉུང་ཉུང་ཞིག་བཤད་དགོས་ན། བཤད་ཐུབ་ས་མ་རེད། ངོ་གནས་ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། སྤུས་ཀ་བཟང་པོ། ལན་གསལ་བོ་རེད། མི་གཞན་ཞིག་གིས་དེ་འདྲ་བོ་སྐད་ཅིག་གོ་བསྡད་ན། ལས་སླ་བོ་འདྲ་ཞིག་བཤད་བསྡད་ཡོད་ལོས་འདྲ་བོ་གོ་བསྡད་གི་རེད། དེ་ཡིན་དུས་འབྲེལ་སྟངས་གི་ཡེ་ཤེས་དེ་ག་ཐམས་ཅད་བཤད་དགོ་ན། ཁ་ནས་བཤད་ཐུབ་པ་མ་རེད། རང་རང་ཉམས་ལེན་བྱེད་ཡོང་དུས་གཙོ་བོ་དེ་ཧ་གོ་ཡི་ཡོད་བ་རེད། དེ་རྒྱུས་ཡོད། ཡིན་དང་ཡིན། བླ་མ་ཚད་ཉིད་པ། དེ་ནས་གདམས་ངག་ཚད་ཉིད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་གསང་སྔགས་ཀི་ཉམས་ལེན་ཟེར་ཡ་དེ་ཧ་གོ་ཡོང་གི་རེད་མ་གཏོགས། ངས་དེ་འདྲ་བོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། འདི་འདྲ་བོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་བཤད་ཐུབ་ས་མ་རེད།

So, what’s really taking place in these higher tantric practices like tummo, it’s extremely difficult to talk about in… in a simple introductory conversation without real people in the room. Um… you know it’s really coming down to this non-dual wisdom or non-dual way of knowing which they describe in Tibetan as the union of bliss and emptiness. But it’s really a non-dual way of knowing, and it’s extremely difficult just to talk about in this kind of a context.

རིན་པོ་ཆེ་དེ་ནས།

So, the next question to Rinpoché is there’s this historical debate in Tibetan Buddhism about um… sutra mahamudra and tantra mahamudra, so mahamudra being um… very similar to dzokchen meditation, so kind of the full realization of reality would be attained through mahamudra meditation, and whether it can be fully realized without tantra, without tantra practices. There’s a debate about that, so the question is for Rinpoché, what his opinion is on this?

དེ་ནས་རིན་པོ་ཆེ། མདོ་ལུགས་དང་སྔགས་ལུགས་ཀི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ཁྱེད་ལ་དགོངས་ཚུལ་ག་རེ་ཡོད།

དེ་ལ་ངས་བལྟས་ན་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད། ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད།

Mhmm. Rinpoché feels it’s a big difference between the sutra mahamudra and tantric mahamudra.

ཁྱད་པར་ག་འདྲ་ཡོད་བ་རེད།

ཁོ་རང་ནུས་ཕྱོགས་ཁ་ཁ་རེད། ནུས་ཕྱོགས་ཁ་ཁ་རེད།

So, the… the power or the energy, the energetic level would be different.

དཔེར་ན།

དཔེར་ན། དེང་སང་ད་མདོ་ལུགས་གི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟེར་བ་དེ། དེ་ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། དེ་ལ་ཁོ་རང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ལ་དབང་། དབང་ཡོད་བ་མ་རེད། ཁོ་རང་ལས་སླ་འདྲ་བོ་བྱས་ཏེ་ལྷོད་ལྷོད་གི་ལམ་ནས་སྒོམ་བརྒྱབ། སེམས་པའི་ངོ་བོ་སྤྲུལ་ཡ་དེ་འདྲ་བོ་ཞིག་རེད། དེ་ནས་སྔོན་ལུགས་ཀྱི་གསང་སྔགས་ལོ་སྐབས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ག་རེ་རེད་ཟེར་དུས། དབང་། ལམ། དེ་ལ་དེ་ནས་བླ་མའི་ངོ་བོ་སྤེལ། དེ་ནས་རྩ་རླུང་ལ་སོགས་པ་དང་། དེ་ནས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ། དེ་ནས་ཁ་ཁ་རེད་འདུག་གཱ

Mhmm. So in the sutra mahamudra, then the practitioner is just a… kind of merely starting from the mental consciousness, just trying to look at the nature… at the empty nature of appearances and the mind. Um… that’s the approach. Whereas in tantra mahamudra, there is… one begins with receiving an empowerment, a ritual… a ritual transmission um… called a wang (དབང་།) or an empowerment and then there is the… the visualization of oneself, and then sort of the… you know, the… the energetic… the generation of oneself as a… as a yidam (ཡི་དམ།) or as a tantric deity, so energetically there is going to be definitely a difference.

དེ་ནས་རིན་པོ་ཆེ། ཁྱོད་ཀྱིས་བལྟས་ན། ཆོས་རིམ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་ཆོས་རིམ་ལ་མ་བརྟེན་པའི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ག་འདྲ་ཡོད་ས་རེད།

ངས་བལྟས་ན། དངོས་ལུགས་ཀྱི་རྩ་རླུང་དང་། འཕྲུལ་འཁོར་དང་། བསྐྱེད་རིམ་དང་། རྫོགས་རིམ་ལ་སོགས་པ་ཆ་ཚང་ཞིག་ཚར་ཞིག་ཚར་འགྲོ་ན། དེ་ནས་དབང་གི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དེ་དངོས་ལུགས་ཀྱི་ལམ་དེ་དེ་རེད་དྲན་གིན་འདུག

The Rinpoché feels that, you know, mahamudra in its full form really is a kind of completion stage, it’s a total fruition. So, it’s a… mahamudra is a completion that is going to arise on the basis of the generation stage. The way he sees it as a Vajrayana realization mahamudra that really makes sense to him as a tantric practice.

འུམ། དེ་ནས་ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་རྩ་རླུང་གི་རྩ་རླུང་གི་སྒྲུབ་པའི་ཉམས་ལེན་དེ་དགོ་གི་རེད་ཝེ། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ། དེ་ནས་རྫོགས་ཆེན་གཉིས་བར་དུ་རྩ་རླུང་

འ།

འུ། རྫོགས་ཆེན་ཡིན་ན་འདྲ། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡི་སྒོམ་ཡིན་ན་འདྲ། ངེས་པར་དུ་རྩ་རླུང་གི་སྒྲུབ་པའི་ཉམས་ལེན་ལ་བརྟེན་དགོ་ཡི་འདུག་ཝེ དགོ་ཡི་འདུག་བསམ་གིན་འདུག་ཝེ

ངས་བལྟས་ན། དེ་གང་ཟག་ལ་རེག་ལས་འདུག་གི་རེད་བ། གང་ཟག་རེ་རེ་རེག དབང་པོ། ཁ་གསང་དགོ་ཀི་རེད། གང་ཟག་རེ་རེ་ལ། ངོ་གནས་གི་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ཀི་ཉམས་ལེན་ཞིག་བསམ་མཁན་གྱི་གང་ཟག་ཅིག་ཡོད་ན། དབང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས། དབང་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ནས་བསྐྱེད་རིམ་དང་རྫོགས་རིམ་བསྒོམ། དེ་ནས་བསྐྱེད་རིམ་རྫོགས་རིམ་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རྩ་རླུང་འཕྲུལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་ཡོངས་རྫོགས། ཆ་ཚང་ཞིག་ཉམས་ལེན་ཡོད་པ་རེད་བ། མདོ་ལུགས་གི་ཕྱག་ཆེན་ལ་དེ་ནས་བསྐྱེད་རིམ་ཡོད་བ་མ་རེད། རྫོགས་རིམ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་ལ་བསྟུན་ནས་འཕྲུལ་འཁོར་རྩ་རླུང་འཕྲུལ་འཁོར་ཡང་ཡོད་བ་མ་རེད། དེ་གི་དབྱེ་བ་དེ་རེད།

But it really depends on the individual who is doing the practice, that um… you know there’s the generation stage of visualizing oneself as a yidam that would constitute as a tantra… tantric mahamudra, and then there’s also the completion stage with signs, so the tsa, lung, and tiklé yogas that one might involve in practicing mahamudra. Um… but it really depends on the disposition of the person and then some… some people might just approach in a sutra way, so, without the visualization, and without the tsa lung yoga at all. It depends on the individual.

Um… Okay, and then the next question for Rinpoché is about the future of Vajrayana in the world. So, um… you know, in Tibetan history was there ever a time in Tibetan history where Vajrayana practices were threatened? And um… is there any comparison to today, does he think?

རིན་པོ་ཆེ། དཔེར་ན། དེང་རབས་ཅན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་གནས་སྟངས་ལ་གསང་སྔགས། མ་འོངས་པ་བསམ་བློ་ཞིག་བཏང་ན་མ་འོངས་པ་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ཀི་སྒྲུབ་པའི་ཉམས་ལེན་ལ་ད་ཉེན་ཁ་འཕྲད་སྲིད་གི་རེད་བསམ་གིན་འདུག་ཝེ། དཔེར་ན་བོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ནང་ལོག་ལ་བོད་པའི་རྒྱབ་ལྗོངས་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ནང་ལོག་ལ་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་མཚམས་སུ་བཅད་ཡ་་་མཚམས་་་་མཚམས་བཅད་འགྲོ་ཡ་ལ་ཉེན་ཁ་ཆེ་རུ་འཕྲད་སོང་ཨེ། འཕྲད་མྱོང་འདུག་ཝེ།

ད་ད་དེ་འདྲས་ཀི་བོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ནང་ལ་དེ་ནས་དེ་ཟེར་ཀི་གསང་སྔགས་དང་། དེ་ནས་དེ་ཡིན་དུས། ད་མང་པོ་ཞིག་ད་རྙོག་དྲ་མང་པོ་ཞིག་གི་བར་ལ་སོང་བསྡད་ཡོད་བ་རེད། ད་དེ་ཚོ་ལོ་རྒྱུས་བཤད་ན་རྦད་མང་པོ་རེད། གསང་སྔགས་ཁ་ཤས་ཁ་ཤས་སོང་བསྡད་ཡོད་བ་རེད་བ། དེ་ཡིན་དུས། དེ་ནས་ད་ག་རང་བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་ལ་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་ད་དིས་སི་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ཆ་ཚང་འདྲ་བོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། ད་ག་འདྲ་ཡོང་ན། མ་འོངས་པ་ལ་དེ་ལ་ག་འདྲ་ཡོད་ན་བསམ་བསམ་ཞིག་ཡོད། དེ་ནས་དེ་ལ་སེམས་ཁྲལ་ཟེར་ན་མི་འདུག དེ་ནས་བསམ་བློ་ཞིག་བཏང་བསྡད་ཡོད་བ་རེད།

Mhmm. So Vajrayana practices in the history of Tibet have had a very tumultuous history. Yeah, there have been different um… times, and you know, it’s uh… faced different challenges. But today if we’re talking about the present day, you know, today in Tibet there… it’s… Vajrayana practice is actually going quite strong, so it’s revived since the Cultural Revolution and um… in some cases it’s being practiced really in full in some communities. So it’s good right now, but there is some concern… just some thoughts about in the future whether or not it will continue in Tibet.

ག་རེ།

ད་མཇུག་མཐར་རྒྱུ་མཚན་གང་ལ་ཐུག་བསྡད་ཡོད་བ་རེད་ཟེར་ན། གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་མེད་འགྲོ་བ་མ་རེད། རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། དེང་དུས་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ། སློབ་སྦྱོང་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་སྟེ་རིགས་ལམ་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ། རིགས་ལམ་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་ནས་ཟུར་ནས་ཕར་ཁ་ཐོར་ནས་ཤུགས་བརྒྱབ་འདྲ་བོ་བྱས་ན་མ་གཏོགས་དངོས་གནས་སེམས་ཁམས་ལ་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་དེ་དིས་སི་ཇེ་ཉུང་ཇེ་ཉུང་། དེ་ལས་སླ་བོ་ཞིག་མ་རེད། ཁོ་ལ་སྒོམ་རྒྱག་དགོ་གི་ཡོད་བ་རེད། རྩ་རླུང་འཕྲུལ་འཁོར་སྒོམ་དགོས་ཀི་ཡོད་བ་རེད། བླ་མ་ཚད་ཉིད་པ་བརྟེན་དགོ་གི་རེད། དེ་ནས་གང་ས་གང་ནས་བརྟེན་དགོས་དུས་ཁོ་རིགས་ལམ་གཅིག་པོ་མ་རེད། རང་གིས་རང་ལ་མ་རེད། ངོ་ནས་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཉམས་ལེན་པ་ཞིག་ཡིན་ན། ང་ཚོར་ལ་བདག་དགོ་ཀི་ཡོད་བ་རེད། སྒོམ་རྒྱག་དགོ་ཀི་ཡོད་བ་རེད། ཁོ་རང་ཚོ་ལ་ངག་པ་སྦྱོར་དགོས་གི་རེད། གང་བྱུང་མང་བྱུང་འཁྲིད་ཡོད་བ་རེད། གང་བྱུང་མང་བྱུང་གི་སྤྱོད་པ་ཡོད་བ་རེད། ངན་བྱ་ཐམས་ཅད་དབང་ལ་བསྒྱུར་དགོ་གི་ཡོད་བ་རེད།

Mhmm. And so, the reason why there’s some concern about whether Vajrayana practices will survive and flourish in the future in Tibet is because… just because the education forms have modernized and are modernizing. And so the… the kind of forms of education, even in the monasteries now are tending towards more intellectual presentations of… of Buddhism. And in primary… in state schools it’s a much more kind of materialist intellectual approach to knowing… to knowledge. So it’s looking at knowledge as… as an object, so it's… you know, knowing is now objectifying, knowing of objects. Um… whereas Vajrayana learning it’s… um… it’s not really an entirely intellectual pursuit, it’s based on again these religious attitudes of faith, devotion, and relying crucially on a qualified… on the experience of another human being. And then, of course, Vajrayana practices are very much embodied, so they’re energetic practices. And really they should be practiced in nature, you know in Tibet they’re practiced in mountain hermitages. And it also entails certain… like… shouting out “Peh!” and doing certain sort of physical behaviors that really go a little bit against social norms. So as… as the… as the kind of headspace modernizes in China, in Tibet, and around the world, you know, the traditional headspace of Vajrayana, that tantric headspace is challenged. And for that reason it could be….

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ།

ད་དཔེར་ན་པདྨ་རྡོ་རྗེ་དང་པདྨ་སྒྲུབ་གནས་ཁོང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྐྲ་རིང་པོ་བཅས་དེ་ནས་དཀྲུས་བརྒྱབ་རི་མགོ་ལ་འདུག་པ་དེ་ནས་དེ་ཟེར་ཀི་དེ་ནས་དེ་ཚོ་ཁྱད་མཚར་པོ་འདྲ་འདུག་བ། ཁྱད་མཚར་འདུག་བ།

རེད་རིན་པོ་ཆེ།

You know a… a real Vajrayana yogi from twenty, thirty years ago in Nangchen (ནང་ཆེན།) in eastern Tibet, would have long, dirty, smelly dreadlocks down to the ground, you know. They’re living in a cave, and they’ve got no self-consciousness, you know they’re sort of… they don’t really fit into the clean, modern China. So they… you know they kind of… very earthy, dreadlocked yogis. That was how it used to be.

དཔེར་ན་ལོ་བརྒྱ་ཀི ་་གསུངས་སོང་ང་། སྔོན་མ་ལོ་བརྒྱ་ཡི་སྔོན་ལ། གེ་བཅགས་ཀི་བླ་མ་ཡོངས་རྫོགས། ཚང་མ་སྐྲ་རིང་པོ་ཡོད་བ་རེད་གསུངས་སོང་བ།

སྐྲ་རིང་པོ་ཡོད་བ་རེད། དུར་ཁྲོད་ན་ཉལ་ཡོད་པ་རེད། དུར་ཁྲོད་ན་འགྲོ་ཡི་ཡོད་བ་རེད། སྐྱིད་པོ་བཏང་གི་ཡོད་པ་རེད། རྦད་མི་ཚད་ཀི་ཁོ་རང་ཚོ་དེ་ནས་སྐད་རྒྱག་གི་ཡོད་བ་རེད། འུར་རྒྱག་གི་ཡོད་བ་རེད། དེ་སྨ་ར་མཐུག་པོ། ངོ་ནས་གྲྭ་བ་སྤྱོད་པ་རྦད་ཧམ་པ་ཆེན་པོ། བློ་ཆེན་པོ་འདྲ་བོ། ཁྱད་མཚར་པོ་འདྲ་ཡོད་བ་རེད།

So there were… there was some people, older people were remembering that, you know, eighty, a hundred years ago, that any great lama in Nangchen, in eastern Tibet, or any great yogi, great lama had long dreadlocks. Like a hundred years ago it was very standard for a master, a yogic master to have the long dreadlocks. And, you know, Rinpoché was just sort of demonstrating that their sort of persona it… they were wild, you know? They would sometimes meditate in… in… in charnel grounds, in graveyards, and… and behave, you… you know they might just have all sorts of expressions and… and… and really unusual characters.

དེ་ནས་རིན་པོ་ཆེ་་་

ད་དེ་འདྲ་བོ་ཞིག་ཡོད་བ་རེད་བ། དེ་ནས་ད་དཔེར་ན། བོད་པ་ནང་ལ་འདུག དེ་ནས་ཁ་སང་དེ་རིང་དེ་འདྲས་དགོ་གི་ཡོད་བ་མ་རེད། རྦད་མི་སྲིད་ཁ་ངོ་ཡག་པོ་བཀྲུ། སྐྲ་ཐམས་ཅད་ཕར་སྦྱར། དེ་ནས་ཁ་ལག་འདྲ་མིན་འདྲ་ཟོ། དེ་ནས་གོས་སོགས་ཡག་པོ་གོན། སྒྲུབ་པ་ནང་ལ་འགྲོ་དགོ་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་ནས་ཁང་པ་དྲོད་པོ་ནང་ལ་བསྡད། དེ་ནས་སློབ་སྦྱོང་ཡག་པོ་བྱས་ནས་དེབ་འདྲ་བོ་བྲི། དེ་ནས་བདེ་བོ་འདྲ་བོ་བཤད། རྒྱུན་རིང་པོ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ཟེར་ནས་དེ་བརྩི་ཡི་ཡོད་པ་མ་གཏོགས། ད་དངོས་གནས་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་དང་ཟབ་མོ་ནང་བཞིན་ཉམས་ལེན་སྐྲ་རིང་པོ་བཞག་དེ་ནས་དུར་ཁྲོད་ལ་འགྲོ། དེ་ཐམས་ཅད་གང་གང་ཡོད་པ་མ་རེད། ད་དེའི་རིགས་ཉམས་འགྲོ་ཀིན་ཡོད་བ་རེད།

But now a days the kind of form of… of Buddhism in Tibet is a bit more ordered, so people like to wash their face every day, and um… you know, have clean clothes and better food and have their texts in line, and… and you know, kind of, sit up straight and, you know, present according to society’s expectations. So because that kind of wild, unwashed yogi of the past, it… it’s not appreciated in modern Tibet like it used to be.

དེ་ནས་རིན་པོ་ཆེ་མ་འོངས་པ།

གསང་སྔགས་གི་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་ཡོངས་རྫོགས་རི་མགོ་ལ་འགྲོ་དགོ་ཡོད་བ་རེད། ཕུག་པ་ནང་ལ་འགྲོ་དགོ་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནས་དེ་ཐམས་ཅད་དེ་རིང་ཁ་སང་རི་མགོ་དྲེད་མོ་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞེད་གི་ཡོད་པ་རེད། འགྲོ་ཀི་ཡོད་བ་མ་རེད། འགྲོ་ཐུབ་ཀི་ཡོད་བ་མ་རེད། རྒྱ་ཁང་ནང་ལ་ཚུར་ཡོང་ནས་གསང་སྔགས་ཀི་ཉམས་ལེན་

And then, you know, ideally the yogis… the Vajrayana yogis would live in caves in the mountains. But now a days because the economy has shifted and you have an overpopulation of Asian brown bears, like very… very vicious Asian brown bears threaten the human population on the mountains now, so it’s not safe to be in a cave anymore because of the bears.

དེ་ནས་རིན་པོ་ཆེ་མ་འོངས་པ།

ཧ་ཧ་ཧ། ཧ་ཧ་ཧ་ཧ། དེ་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རེད་འདུག་གཱ

So, in all aspects of society there are these shifts happening that affects it.

རིན་པོ་ཆེ།

དེ་ནས་རིན་པོ་ཆེ། ཁྱོད་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་ལ། རིན་པོ་ཆེ། མ་འོངས་པ་སྤྱིར་བཏང་གི་ཚན་རིག་པ། ལྷག་པར་དུ་ལུས་ཁམས། དབང་པོ་ཚན་རིག་པ་དེ་ཚོ་ཡིས་གསང་སྔགས་གི་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་སྲིད་ཀི་རེད་བསམ་གིན་འདུག་ཝེ། དཔེར་ན་བགྲོ་གླེང་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་ཡ་ལ་

ང་རང་གི་རེ་བ་ལ། ང་རང་གི་རེ་བ་ལ་དེ་ཡོད། དངོས་གནས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོད། ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་དེ་ང་རང་ཚོ་སུ་ཡིན་ན་ཡང་། ཚན་རིག་པ་ཁོ་རང་ཚོ་ཀིས་མཐོང་དགོ་ཀི་ཡོད་བ་རེད། མཐོང་ཐུབ་ཡོད་བ་རེད། གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ཉམས་ལེན་དེ་ཡང་དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་དེ་ནས་མཐོང་ཡ་གི་ཐབས་དེ་ག་རང་རེད་མ་གཏོགས་གཞན་དམིགས་ཡུལ་དེ་ཚོ་གཞལ་ཡས་ཁམས་ཟེར་བ་འདྲ་བོ། ཁ་ཤས་ལྷ་སྒྲུབ་ཡ་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་རྩ་བ་རང་ནས་མ་རེད་བ། ཨུན། དེ་ཚོ་དངོས་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་ཚོ་ང་རང་ཆ་ཚང་རེད། ང་རང་ཚོ་ཆ་ཚང་མི་ཆེ་ཆུང་སུ་ཡིན་ན་ཡང་ཡོད་རེད། དེ་དངོས་གནས་ཀྱི་ཡར་རྒྱས་ཡིན་ན་མཐོང་ཐུབ་ཀི་རེད། ཡར་རྒྱུས་རེད། ཚན་རིག་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོང་གི་རེད་བསམ་གིན་ཡོད། དེ་ངས་ངོ་གནས་དྲང་གནས་དེ་དྲན་གིན་ཡོད།

And then, one of the final questions here is does Rinpoché think that science could try to support the preservation of Vajrayana in the future? Rinpoché thinks that… that definitely… that… that’s definitely possible because the bottom line interest of science is shared with Vajrayana, it’s about knowing the nature of reality as it is, and that nature of reality is the nature of reality, it’s really available to anybody who is sincerely inquiring, really looking. Umm… so he thinks that there’s definitely a common… common goal there.

དེ་ནས། དཔེར་ན་འཛམ་བུ་གླིང་ལ་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ཐབས་ལམ་ཀི་སྐོར་ལ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་ཡ་དང་། གསལ་བསྒྲགས་བཟོ་ཡ་དང་། དིས་སི་བགྲོ་གླེང་མང་དུ་འགྲོ་ཡ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཐུབ་ཀི་རེད་བསམ་གིན་འདུག་ཝེ།

ད་ངས་བལྟས་ན། དིས་སི་ཀི་ཡོན་ཏན་ག་ཚོད་ཆེ། མི་དེ་ཡོན་ཏན་ག་ཚོད་ཆེ། སློབ་སྦྱོང་ག་ཚོད་ཅིག་ཡར་ནར་ཡར་དུ་འགྲོ་ཡོང་ན་འང་། འགྲོ་ཡོང་ན་འང་། དེ་ནས་དེ་ཟེར་ཀི་དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་ལ་ཚོད་ལྟ་འདྲ་བྱེད་ཡོང་ན། དངོས་གནས་རྩ་རླུང་གསང་སྔགས་ཀི་ཉམས་ལེན་འདྲ་བྱེད་དྲན་ཡོང་གི་ཡོད། ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། འཛམ་བུ་གླིང་གི་དེ་ནས་ཆ་བཞག་ན། ནང་ཆོས་ལ་དཔེར་བཞག གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་གི་ཉམས་ལེན་བརྟེན་ནས་ཞིམ་ཁམས་ལ་འགྲོ་ཡ་ཁ་ཤས་ལ་དམིགས་པ་རྩ་བ་རང་ནས་ཡོད་བ་མ་རེད། ང་རང་ད་ལྟ་དེ་ནས་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་གསུམ་དངོས་གནས་ལ་ཏག་ཏག་ག་རེ་ཡོད་པ། ཏག་ཏག་ག་རེ་ཡོད་པ་དེའི་ངོ་བོ་རང་ནས། ག་རེ་ཡོད་པ། དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་ག་རེ་ཡོད་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་མཐོང་ཐུབ་ཡ་དང་མུན་པ་སེལ་ཡ་དེ་ང་ཚོ་ཆ་ཚང་གི་དམིགས་པ་གཅིག་པ་རེད་བ།

Mhmm. So Rinpoché again feels quite optimistic that as far as humans really come to open our mind and understand the nature of… of mind and body, and the nature of reality, then, yeah, there’s definitely potential for science to support Vaj… the preservation of Vajrayana practices because um… you know, this idea of, you know, the Buddhist, sort of, description of Pure Lands and attaining some far away state, that all falls away when one is really looking directly in practice. So the way that the mind and body relate with the subtle… the tsa, lung, and tiklé. When one is really directly uh… looking, um… then we find the same reality.

ང་རང་ཚོ་སེམས་གི་སྦྱོར་བ་ཕ་རོལ་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཐུབ་གི་འདུག ཕ་རོལ་ཀི་སེམས་ཕྱི་རོལ་ཀི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་ང་ཚོ་ཚུལ་རོལ་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཐུབ་ན་འཁོར་བ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གི་ནང་བཞིན་རེད་འདུག གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་གི་ཁྱད་ཆོས་ག་རེ་འདུག ནང་སེམས་ཀི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་ཚང་མ་ཕ་རོལ་དབང་བསྒྱུར་ཐུབ་གི་འདུག

Mhmm. So from the… the approach of Buddhism is for the subject, the mind, to be the master of the object. So all these objects of our senses it’s really for our mind, the subject, to be the master. It shouldn’t be that the objects are the master of the subject.

འུམ། དེ་ནས་ཧ་གོ་སོང་བ། ང་རང་ཚོ་སེམས་ཕར་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཐུབ་གི་འདུག་བ། ང་ཚོ་ཚུར་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་ཡིན་ན་ང་ཚོ་ལ་བེས་བུའུ་(ཁེ་སང་།)མི་འདུག་གཱ

Mhmm. So we want that our mind should be the one that’s um… empowered over the object, not the other way around.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ། ད་ཕལ་ཆེར་

འཛམ་བུ་གླིང་། འཛམ་བུ་གླིང་ནས་སེམས་ཀིས་དབང་བསྒྱུར་ཐུབ་ན། ག་རེ་བཟོ་ན་བཟོ་ཡ་ཡོད། གང་ལ་བལྟས་ན་ལྟ་འདུག་ཡ་ཡོད་བ་མ་རེད། འཛམ་བུ་གླིང་གིས་དེ་བཟོ་ཐུབ་གི་འདུག་བ། ང་རང་ཚོས་རྦ་རླབས་རྐྱང་རྐྱང་ལ་བརྟེན་ནས་འཛམ་བུ་གླིང་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་ཐུབ་ཀིན་འདུག ཕར་རིན་ཐང་གང་ཡང་མེད་པ་སྐད་ཆ་སྐད་ཆ་བཤད་ཐུབ་ཡ། སྐད་ཆ་སྐད་ཆས་གོ་བརྡ་སྤྲོད་ཐུབ་ཡ། དི་གེ་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་བསྒྱུར་ཐུབ་གི་ཡོད་བ་རེད། དེ་ག་ནང་བཞིན་སེམས་ལ་དེ་འདྲ་བསྒྱུར་ཐུབ་ཀི་ཡོད་བ་རེད།

So, what we’ve come to understand with technology and… and physics it’s um… almost miraculous, you know, like that… that… the nature of light and, you know, the momentary transmission of information and everything. If we could… if we could come to the same understanding of the nature of… of the knowing mind, of the nature of awareness, of the nature of knowing itself, of the nature of mind, it’s… it’s… it’s quite marvelous to think of what human beings could accomplish with that… that self-knowledge of the very nature of mind.

སེམས་ཟེར་བ་དེ་ཡིད་བཞིན་འདྲ་བོ་རེད། རྩ་བ་དེ་རེད།

So the Vajrayana Buddhists say that the mind is like a wish-fulfilling jewel. Um… and that’s what it comes down to.

སེམས་ཟེར་བ་ཡ་དེས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་མཐོང་ཡ་མ་ཟད། ང་རང་ང་རང་ཚུར་མཐོང་བསྡད་ཡོད་བ་རེད། དེ་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་རེད།

And… and the mind only knows itself. It’s… it’s not as an object. The mind cannot know itself as an object. That’s… that’s the truth.

གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་སྐབས་སུ་བླ་མ་མང་པོ་ཞིག་གིས་སེམས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ། སེམས་དེ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ། སེམས་དེ་བཟོ་དགོ་ན་དེ་ནས་དཔེ་མི་སྲིད་པའི་གནས་སྟངས་དཀའ་བ་རེད་ཅེས་འདི་ཚོ་བཤད་བ་རེད།

Mhmm. So many of the Tibetan great masters would extol the nature of mind as being like a wish-fulfilling jewel and… and this is why.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ། དེ་ག་རང་མཚམས་བཞག་རེ། དུས་ཚོད་མང་པོ་འགྲོ་ཀིན་འདུག་བ།

ད་ཡག་པོ་ཆགས་སོང་། དེ་རིང་ངེད་གཉིས་ཀྱི་བཤད་སྟངས་ཡག་པ་འགྲིགས་སོང་ང་།

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ།

So, we’ll leave it here. I think we’ve gone far over time, and um… and… and on behalf of Wangdrak Rinpoché, greetings from Nangchen, Tibet.

རིན་པོ་ཆེ། དེ་ནས་རྗེས་མ་མཇལ་ཡོང་གོ ཁོང་ཚོས་གཅིག་བྱས་ན་སྐབས་སུ་བབས་པའི་ཕན་ཚུན་ལ་དྲི་བ་དྲིས་ལན་དེ་འདྲའི་གོ་སྐབས་ཡོང་སྲིད་ཀི་རེད།

རེད་རེད། དྲི་བ་དེ་ཚོ་དྲིས་བཞག་ན། ཕར་ཚུར་དྲིས་ལན་དེ་ཚོ་རྒྱག་བཞིན་རྒྱག་བཞིན་བྱེད་ཆོག་གི་རེད། དེ་ནས་སྤྱིར་བཏང་གསང་སྔགས་ཟེར་བ་དེ་ལས་སླ་བོ་ཞིག་བཤད་ཆོག་ཡ་མི་འདུག་སྟེ། ཡིན་ན་ཡང་ད་རང་གིས་ཅི་ཤེས་འདི་ཤེས་དེ་འདྲ་བོ་ཞིག་བཤད་ཡོང་།

Mhmm. And maybe there’ll be another chance for question and answer to meet again, to talk to Rinpoché, Wangdrak Rinpoché here. Um it’s… it’s… again it’s not easy to talk about the Vajrayana um… in a short and contained space like this. It’s a very profound topic.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ། དེ་ནས་ཁོང་རྣམ་པ་ལ་འཚམས་འདྲི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་འདྲ་བོ་ཅིག་ཞུས་ན་ག་འདྲ་འདུག

དེ་ནས་ཁོང་རྣམ་པ་ཆ་ཚང་ལ། དེ་ནས་དེའི་ཁ་ལ་ང་ཚོ་དོ་དགོང་སན་མཁན་ཐམས་ཅད་ལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་དང་། དེ་ནས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འཛམ་བུ་གླིང་དེ་ཉིད། དེ་ནས་དེ་ཟེར་ཀི་ཞི་བདེ་ཡོང་ཡ། མཐུན་ཚོགས་བྱེད་ཡ། འཛམ་བུ་གླིང་དེ་ཉིད་ཀི་མི་ཡོངས་རྫོགས་ཀི་རྒྱུ་ལ་ཞི་བ། སེམས་སྐྱིད། དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་ག་རེ་ཡིན་པ་རྒྱུ་ལ་དཔག་ནས་ད་དེ་འདྲ་ཅིག་གི་དབང་ནས་ཞི་བདེ། བག་ཕེབས། གུ་ཡངས། ཡག་པོ་ཡོང་ཡ་ང་རང་གི་རེ་བ་ཡོད།

ལགས་སོ།།

Then Rinpoché… his final greetings and his wishes to everybody listening that… that through their… the practice and understanding of the nature of mind, that we can improve really through this mutual understanding, we can improve the wellbeing and the self-knowledge of more and more beings, so that natural compassion, relational compassion, and our natural relaxation, and inner peace and just continue to improve and improve.

དེ་ག་ནང་བཞིན་ནད་དེ་ཚོ། ནད་ངན་པ་དེ་ཚོ་མགྱོགས་པོ་རྒྱལ་ཐུབ་ཡ། མ་འོངས་པ་དེ་འདྲ་ཀི་ནད་ངན་མི་ཡོང་བའི་དེ་ནས་ང་ཚོ་ཆ་ཚང་གི་སྨོན་ལམ་ང་ལ་ཡོད།

And to close with a final prayer that the Coronavirus can be overcome quickly, and all future pandemics as well.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ། བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས། སྐུ་ཚེ་རིང་།

ད་ང་རང་ནས། ད་ཁྱེད་རང་གིས་སྒྲ་སྒམ་དེ་ཕར་བསུ་བ།