འུ་འུ་འུ། བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས།

བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས།

So, we are dialing up to Nangchen, Kham – eastern Tibet, Tibetan Plateau, in present day Qinghai province. We have Wangdrak Rinpoché - Geshé Wangdrak Rinpoché on the phone here with us.

རིན་པོ་ཆེ་ཁྱེད་ལ་ངོ་སྤྲོད་དིས་སི་ཞུས་ན།

འོ་ཡ་ད། ཁྱེད་རང་གིས་དེ་རིང་ང་ལ་ཚིག་མཚམས་ཚིག་མཚམས་བཅད་ཞོག་འ། དེ་ནས་ངས་ཉུང་ཉུང་ཉུང་ཉུང་ལས་སླ་བོ། དེ་ནས་ཧ་གོ་འགྲོ་ཀི་རེད།

འུམ་ཧུམ།

དེ་ནས་དེ་ཡིན་དུས། ང་ད་ལྟ། འུན། ང་དེ་རིང་ཡོད་སའི་ས་ཕྱོགས་དེ་ནི་ཁམས་ནང་ཆེན་འུ་ནས་གེ་བཅགས་དགོན་ཡོད་སའི་ས་ཕྱོགས་དེ་ན་ང་ད་ ལྟ་དེ་ན་ཡོད། འུ་དེ་ནས་ང་རང་འདྲ་བོ་ཞིག་ནི། ང་ནི་དེ་ནས ༡༩༩༢ ལོར་ནས་དེ་ནས་ཚངས་དབྱངས་རིན་པོ་ཆེ་ཀི་སློབ་མ། གེ་བཅགས་ཚངས་དབྱངས་ རྒྱ་མཚོ་ཀིས་ས་ལ་བཏབས་བཞག་པའི་གེ་བཅགས་དགོན་པ་ཀི་དེ་ནས་སྤྲུལ་སྐུ། དེ་ནས་ངའི་མིང་ལ་དབང་གྲགས་སྤྲུལ་སྐུ། ངས་ད་ལྟ། ད་སྐབས་ ང་ད་ལྟ་གེ་བཅགས་དགོན་པ་ཀི་དེ་ནས་དགེ་བསྐོས་འཛིན་མཁན་ཞིག་ཡིན།

འུམ་ཧུམ

So, Rinpoché is living near Gebchak Nunnery, locally known as Gebchak Gönpa, which was founded in 1892 by a yogic disciple of the first Tsoknyi Rinpoché. Wangdrak…Gebchak Wangdrak Rinpoché here is a lama from Gebchak Nunnery and that is where he is living now, looking after that Nunnery.

ལགས་སོ། རིན་པོ་ཆེ། ལགས་སོ།

So our first… ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ།

གེ་བཅགས་དགོན་པ་ནི་དེ་ནས་མོ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་ཞིག་དང་། དེའི་ནང་དི་ནས་གསང་སྔགས། གསང་འགྱུར་རྙིང་མ་བ། དེའི་ནང་ནས་དི་ནས་རྩ་རླུང་ལ་དིས་སི་དེ་ནས་དེ་འདྲ་ཀི་དི་ནས་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་གཡི་རྫོགས་ཆེན་གྱི་རྩ་རླུང་ལ་དེ་ནས་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་ད་དེ་འདྲ་ཞིག་གི་དགོན་པ་ཞིག་རེད། ད་དེ་ནས་དེ་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་འདྲ་བོ་ཞིག་ཡིན།

Mmhm. So, in brief, Gebchak Nunnery is a community of mainly female practitioners, full-time practicing Vajrayana practices of the Nyingma (རྙིང་མ།) tradition, and within the Dzokchen (རྫོགས་ཆེན།) meditation system. And they are specialist at tsalung, or prana and nadi yogic practices.

འོ་ཡ་ད། དེ་ནས་ང་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་ཡ་འདྲ་བོ་གཅིག་དེ། སྐད་ཆ་དྲི་ཡ་འདྲ་བོ་ཞིག་དེ་ག་རེ་རེད་ཟེར་དུས། དེ་ནས་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་སྐོར་ ནས་ཁོ་རང་ཚོས་ང་ལ་སྐད་ཆ་དྲིས་ཞ། དེ་ནས་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ཟེར་ཡ་དེ་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཏིང་ཟབ་པོ་རེད། དེ་ལ་ལས་སླ་བོ་ཞིག་གི་ སྒོ་ནས་ཅིག་ཕར་བཤད་ན་འདི་ག་རང་རེད། འདི་ག་རང་རེད་ཅེས་ལས་སླ་བོ་སྒོ་ནས་ཤོད། བཤད། བཤད་ཐུབ་ཡ་ཡོད་པ་དང་། ཉན་རྒྱུ་ ཡོད་པ་འདྲ་བོ་ཞིག་རྩ་བ་རང་་ནས་མ་རེད།

And Rinpoché has been asked a few questions about Vajrayana practices for the conference here. But, generally Vajrayana is a really vast and profound um… subject matter and it’s not so easy just to talk about in a normal conversational way, especially not in person like this.

ལགས་སོ། རིན་པོ་ཆེ།

དེ་ཡིན་དུས། གསང་སྔགས་ཀི་དེ་ནས་ཐབས་དང་། དེ་ནས་མདོ་སྔགས་གཉིས་ཀི་ཁྱད་པར་དང་། ད་དེ་ནས་རྩ་རླུང་དང་མང་པོ་ཞིག་ཤེས་དགོས་ན། རྦད་མི་སྲིད་པའི་དཀའ་ལས་ཁག་པོ། དུས་ཚོད་ལ་རིང་པོ་ཞིག་དགོ་ཀི་རེད་མ་གཏོགས། སྐར་མ་ཅ་བཅུ་བཅོ་ལྔའི་ཅིག་གི་ནང་ལ་སྙིང་བསྡུས་ མདོར་བསྡུས་ཐུང་ཐུང་འདྲ་བོ་ཞིག་བཤད་ཟེར་ན། བཤད་ཐུབ་ཡོད་བ་མ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། ད་གང་ཐུབ་ཐུབ་འདྲ་བོ་ཞིག ལས་སླ་བོའི་སྒོ་ནས་ གང་ཐུབ་ཐུབ་འདྲ་བོ་ཞིག ང་རང་གིས་གང་ཤེས་ཅི་ཤེས་ད་དེ་རིང་དེ་འདྲ་བོ་ཞིག་ཞུ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་འདྲ་བོ་ཞིག་ཡོད།

So, to talk about the practice methods of Vajrayana and how they differ from more exoteric Buddhist practices, and then the tsa (རྩ།), lung (རླུང་།), and tiklé (ཐིག་ལེ།), or prana, nadi, and bindu, the subtle body, constituents that it entails. There’s a lot that needs to be covered and explained to get to any point of the Vajrayana, so it’s challenging but Rinpoché, here in a short period of time, will do best to explain things.

དེ་འུམ་འུམ་དེ་རེད། ང་རང་གི་བསམ་ཚུལ་འདྲ་བོ། ང་རང་གི་མི་ཚེའི་ཉམས་མྱོང་འདྲ་བོ་ཞིག་ཕྱོགས་སྡོམ་འདྲ་བོ་ཞིག་བརྒྱབ་ན། ད་དེའི་སྐོར་འདྲ་བོ་ ཞིག་ད་བཤད་དགོ་ཡོང་དུས། དེ་ནས་སྤྱིར་བཏང་ད་གསང་སྔགས་དེ་ཁུངས་ལུང་འདྲ་བོ་དེ་ག་འདྲས་འདྲ་བོ་ཞིག་གསང་སྔགས་རྙིང་མ་འདྲ་བོ། རྣལ་ འབྱོར་དང་ལྷན་འབྱོར་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་ལྷན་འབྱོར་དེ་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ། དེ་ནས་བོད་ལ་དེ་འདྲ་ཞིག་གི་གསང་སྔགས་ལ་ཐེངས་དང་པོ་ཁོང་ གི་མགོ་ཞིག་བརྩམས།

Mmhm. So as far as Rinpoché has learned over his life as a monk and a Buddhist practitioner, the earliest of Buddhist history of Tibet is originated with this quasi-historical figure, Padmasambhava from India and other people who… who trained and translated Buddhism from India to Tibet.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ།

དེ་ནས་དེའི་མཚམས་ནས། དེ་ནས་བོད་ཀྱི་མཁན་པོ་མང་པོ་ཞིག བོད་ཀྱི་མཁས་པ་མང་པོ་ཞིག་ཡར་རྒྱ་གར་ལ་ཕེབས། དེ་ནས་རྒྱ་གར་ནས་དེ་ནས་ རྒྱ་གར་གྱི་སྐད་དེ་སྦྱངས། དེ་ནས་འུ་ནས་ཁོ་རང་ཚོས་དེ་ནས་བླ་མ་མང་པོ་ཞིག་ལ་བསྟན། དེ་ནས་དེ་ལ་ཆོས་སྦྱངས། ཚུར་བླངས་ནས་བོད་ལ་ ཕར་བསྒྱུར་ཡོང་ནས། དེ་ནས་ད་དེ་འདྲ་བྱས་མང་པོ་ཞིག་དར་ཡོད་བ་རེད།

Mmhm. And then over centuries, quite a lot of Tibetans traveled to India and studied and trained in the practices with Indian Buddhist, you know Vajrayana masters of India, and then very methodically translated a lot of the Buddhist scriptures into Tibetan language and… and transmitted into Tibet that way.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ།

འུ་ནས། ད་ལྟ་བར་དུ། ད་ལྟའི་བར་དུ། གསང་སྔགས་གི་ཉམས་ལེན་དེ་བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་ལ་མ་ཉམས་པར་གནས་ཡོད་བ་རེད།

And until now these lineages are continuing to practice them in communities in Tibet, and it has continued until today without… without break.

དེ་ཡིན་དུས། ད་སྤྱིར་བཏང་གསང་སྔགས་ཟེར་ཡ་ག་རེ་བྱེད་དགོ་ཀི་ཡོད་བ་རེད། སློབ་སྦྱོང་འདྲ་བོ་ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། དང་པོ། དེ་ནས་ཡིན་གཅིག་ མིན་གཉིས་ཁོ་རང་འུ་ནས་མདོ་སྔགས་གི་རིག་གནས་ལ་སློབ་སྦྱོང་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞིག་གཟིགས། དེ་ཚར་ནས། དེ་ནས་བླ་མ་བརྟེན། དངོས་གནས་ཀྱི་ གཏུགས་ས་དེ་བླ་མ་གི་དེ་ནས་མན་ངག་ལ། ད་གཙོ་བོ་བླ་མ་གི་མན་ངག་ལ་རག་ལས་བསྡད་ཡོད་བ་རེད།

Mmhm. So generally in the Tibetan tradition, one would begin their Vajrayana training with study, learning the philosophy and the basic um… principles of the Buddha’s teachings. Once they’ve finished, you know, they’ve accomplished a level of study then they would always rely on the personalized instructions of a qualified lama. So the menngak (མན་ངག), which is the… the pith experiential instructions given by the qualified lama or a teacher.

མན་ངག་ཟེར་ཡ་དེ། གཅིག་གཅིག་ལ་ཉམས་མྱོང་། ཉམས་མྱོང་ག་རེ་ཡོད་པ་དེ་ཕན་སེམས་ཀྱི་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་་ཉམས་མྱོང་ག་རེ་ཡོད་པ་དེ་ཟུར་ཞུ་བྱས་པ་དེ་ལ་མན་ངག་ཟེར།

So menngak in Tibetan are confidential… a style of teaching, is from one… it’s an experiential, a sharing of experience from one qualified practitioner or a teacher to another practitioner.

ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་བོ་དེ་ནས་ཚུར་རུབ་རུབ་བྱས་ནས། རྒྱ་མི་ཆེ་ནས་ཁོ་རང་ཉུང་ཉུང་ཅིག་དེ་ནས་ཁོ་རང་གི་ཕར་སློབ་མ་ལ་ངོ་སྤྲོད་ཡ་དེ་མན་ངག་ རེད།

Mmhm. So the style of pith, personalized instruction is really trying to transmit that very heart, experiential essence of knowledge from one person to another.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ།

གསང་སྔགས་ལ་ད་ངོ་ནས་གི་ཐབས། ཐབས་ལམ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་འདྲ་བོ་ཞིག་བླ་མའི་མན་ངག་ལ་བརྟེན་ཡ་རེད་བ།

So, it’s considered that the, kind of, supreme method of the Vajrayana in Tibet is that personalized transmission of knowledge… so the experience of one ama to a… a practitioner.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ། དེ་ནས་དྲི་བ་དང་པོ་དེ།

འོ་ད་དེ་ཡིན་དུས། ད་དེ་རིང་ནང་ཆོས་དང་། ད་དེ་ཟེར་ཀི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་། གསང་སྔགས་ཀི་དེ་ནས་ཐབས་ལམ་གྱི་སྐོར་ལ་སྐད་ཆ་ཞིག་དྲིས་ཞ། ཐབས་ལམ་དེ་ལ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་བ་རེད་དེ། དེ་ལ་རང་གིས་ཉུང་ཉུང་འདྲ་བོ་ཞིག་ཞུས་བཞག་ན།

Mmhm. So, the first question is just about some of the big differences between the Vajrayana practice methods and the practice methods of exoteric, of general Buddhism. There are a lot that could be said, but in brief Rinpoché will give some ideas here.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ།

དེ་ཡིན་དུས། ད་དེ་ཡིན་དུས། སྤྱིར་བཏང་གི་དེ་ནས་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་དང་། གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་གི་དེ་ནས་དམིགས་ཡུལ་དེ། མཐར་ཐུག་གི་དམིགས་ཡུལ་དེ་གཅིག་པ་རང་རེད།

So the goal, the goals of the Vajrayana are common, you know, are common to…the ultimate goals of the Vajrayana are common with the goals of other Buddhist traditions...generally speaking.

རེད། མཐར་ཐུག་གི་དམིགས་ཡུལ་ཟེར་ཡ་དེ། དེ་ནས་ཁྱེད་རང་ཁ་ཤས་ཀྱིས་དེ་ནས་ཞིང་ཁམས་ཤིག་ལ་འགྲོ་ཡ་དང་། ཁ་ཤས་ཤིག་ལ་རྣལ་འབྱོར་ འབྱོར་ཡ་དང་། ཕར་ལྷ་ལ་འགྱུར་འགྲོ་ཡོད་ཡ་དང་། ད་དེ་དམིགས་ཡུལ་དེ་མ་རེད། མཐར་ཐུག་གི་དམིགས་ཡུལ་དེ་ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། ང་རང་ཚོ་ ད་ལྟ་རང་ཡོད་པ། ད་ལྟ་རང་ཡོད་པ་ཀི་གནས་ཚུལ་ག་རེ་ཡིན་པ། ད་ལྟ་ཀི་གནས་ཚུལ་ག་རེ་ཡིན་པ་དེ། དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་ག་རེ་ཡིན་པ་དེ། དེ་ནས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་གིས་རྟོགས་རྒྱུའི་ཐབས་དེ་རེད།

Mmhm. So, some Buddhist traditions maybe have a… a goal of reaching a Pure Land, others maybe to transform the body, you know, to purify the body and that sort of thing. But, the final and more ultimate goal of all Buddhist traditions is to realize um… the nature, to know the nature of reality as it is now without obscuration.

ང་ཚོ་ནང་ཆོས་ཀི་ནང་ནས། ཁྱེད་རང་ཚོ་ག་རེ་ཟེར། ནུབ་ཕྱོགས་ཡིན་ན། ད་འཛམ་བུ་གླིང་ག་རེ་ཡིན་ན། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ། སངས་ རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་ཟེར་ཡ་དེ་ལ། ཅིག་འུ་འུ་ངོ་བོ་བཞི་འདྲ་བོ་ཞིག ཡང་ན། གོ་འཕང་ཐོབ་ཟེར་ཡ་དེ་ལ་གཞན་འགྱུར་བ་བཏང་སྟེ་ད་ལྟ་འདྲ་མིན་ འདྲ་ཟེར་བ་བསམ་བསམ་འདྲ་བོ་ཞིག ཡང་ན། ཁ་ཤས་ཤིག་གིས་དེ་ནས་ལྷ་ཡི་ཞིག་གི་ངོ་བོ་འདྲ་བོ་ལ་འགྱུར་འགྲོ་བ་འདྲ་བོ་ཞིག དེ་འདྲ་རྩ་བ་རང་ ནས་མ་རེད། སངས་རྒྱས་གོ་འཕང་ཐོབ་ཟེར་ཡ་དེ། ད་ལྟ་ཀི་གནས་ཚུལ་ག་རེ་ཡིན་པ། དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་ང་རང་འཛམ་བུ་གླིང་གི་ད་ལྟ་ཀི་ གནས་ཚུལ་ག་རེ་ཡིན་པ་དེ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་མཐོང་ཡ་དེ་ཇི་ལྟ་བ་ཞིག་ལ་མཐོང་ཐུབ་ན་སངས་རྒྱས་གོ་འཕང་དེ་རེད།

Mmhm. So sometimes uh… enlightenment in the Buddhist tradition is described as Buddhahood, a state of Buddhahood, or uh… realizing oneself as a deity and so forth. These are just descriptive, what it really… what the real goal is is to completely know or to completely realize the nature of reality as it is now, without any confusion or obscuration. A full knowing of reality as it is, is the meaning of enlightenment in… in Buddhism.

དཔེར་ན། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ཉེ་འབྲེལ་ཐམས་ཅད་ཀི་དེ་ནས་སེམས་ལྷོད་ལྷོད་ནས། དེ་ནས་བཞུགས་ཟེར་ནས། མིན་ཟེར་ནས། རྨི་ལམ་ལྷོད་ལྷོད་ ཟེར་ནས། དེ་ནས་སྒོམ་བརྒྱབ་ནས་ཅིག་གཟིགས་ཡ་དེ་དང་། གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་སྐབས་སུ་དེ་ནས་ལྷ་སྒོམ་འདྲ་མི་འདྲ་བྱས་ནས། བསྐྱེད་རིམ་དང་རྫོགས་རིམ་ནས་ལྷ་སྒོམ་ཞིག་བྱེད་དགོ་ཡ། དེ་རྩ་བ་རང་ནས་མ་རེད། དེའི་ཐབས་བཀོད་དེ་རྩ་བ་རང་ནས་མ་རེད།

འུམ་འུམ། ཁྱད་པར་དེ་མ་རེད།

ཐབས་དེ་མ་རེད། དེ་ཁྱད་པར། དབྱེ་བ་དེ་ལ་དབྱེ་བ་ཟེར་ཡ་ཡོད་བ་མ་རེད། དེ་མ་རེད།

Mmhm. So sometimes we might observe like the Theravadan type of practice, a lot of samatha and vipassana styles of meditation where it’s, you know, the eyes are even slightly closed and the body and the mind seems to be very relaxed and calming. Um… Whereas the Vajrayana methods are more about creating a visualization of the deity and uh… more energetic, but um… that’s …these… that level of difference is not what it really comes down to.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ།

ཁྱེད་རང་ཚོ་ཀི་དེ་ནས་གསང་སྔགས་ཀི་ཉམས་ལེན་ཟེར་ནས་ལྷ་སྒོམ་ཡ་འདྲ་བོ་གཅིག་དང་། ཡང་ན། དེ་ནས་སྒོམ་གསུམ་འཐེན། དེ་ནས་འུན། ད་མང་པོ་ཞིག ད་གསང་སྔགས་ལྔ་དྲུག་ཅིག མང་པོ་ཞིག་བར་ལོག་བར་ལོག་ཏུ་ཅིག་སྒོམ་ཀི་ཡོད་བ་རེད། གསང་སྔགས་ཁོ་རང་དེ་རེད། ཁོ་རང་གི་མཐར་ཐུག་གི་ལྟ་བ་དེ་རེད། ཅིག་ཡིན་ས་རེད། ལྷ་འདྲ་བོ་ལ་མུག་པ་ཟེར། དེ་འདྲ་བོ་དེ་ལ་མུག་པ་ཟེར། དེ་རྩ་བ་རང་ནས་མ་རེད། དེ་ནོར་འཁྲུལ་རེད། དེ་རྩ་བ་རང་ནས་མ་རེད། དམིགས་ཡུལ་དེ་མ་རེད།

So it might look like the Vajrayana practices are trying to attain, you know, trying to become a deity, trying to create oneself as a deity. Maybe sometimes deities with three heads and all of these different features, wrathful deities or… and so forth. But that… it’s not actually, that’s not what is meant, that’s not what’s happening in the Vajrayana deity practice.

དེ་དངོས་པོ་ཀི་ཐབས་ཙམ། ཕྱི་རོལ་གྱི་ཐབས་ཙམ། དེ་གཉིས་ཡོད་པ་ཙམ་རེད། དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེ་མ་རེད། ད། དཔེར་ན། ད་དཔེར་ན། ང་རང་ཚོ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལུགས། དེ་ནས། དེ་ནས། མི་རྟག སྡུག་བསྔལ། སྟོང་། བདག་མེད་པ་བཞི་སྒོ་ནས། དེ་ནས། ད་ལྷག་མཐོང་དེའི་སྐོར་ནས་དེ་ནས་མི་རྟག་པ། སྡུག་བསྔལ། སྟོང་། བདག་མེད་པ་བཞིའི་སྒོ་ནས་དེ་ནས་ངོ་སྤྲོད། དེའི་སྐོར་ནས་བཤད་ཀི་རེད།

Mhmm. Um…right, so, so the deity practice in Tibetan Buddhism or in Vajrayana, it’s just an external creative method um… to attain that cognitive goal. So like in the Theravadan or the more ge… the exoteric schools of Buddhism one is meditating in Vipassana, for example, to realize the nature of reality as impermanent, um… impure or, you know, subject to decomposition and selfless and suffering and so forth, in order to realize the emptiness.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ།

དེ་ཡིན་དུས། ད་ཉུང་ཉུང་ཞིག་བཤད་བཞག་ན། ནང་ཆོས་ཀྱི་སྐབས་ལུས་དེ་མི་རྟག་པ་རེད་ཟེར་ད་དེ་ཙམ་བཤད་རེད། ཆ་བཞག་མང་པོ་ཞིག་གི་སྒང་ ནས་བཤད་དགོ་ཀི་ཡོད་བ་རེད། གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་སྐབས་སུ་ལུས་དེ་མི་རྟག་པ་རེད་ཅེས་བཤད་ཡོད་བ་མ་རེད། ལུས་དེ་ལྷ་རེད་ཅེས་བཤད་ བཞག་ཡོད་བ་རེད། ད་དེ་ཀི་དབྱེ་བ་འདུག ད་དབྱེ་བ་དེ་རེད།

Really simply, like a really simple comparison is in… in the Vipassana style of practice, like a Theravadan approach, one is trying to realize the impermanence of the nature of reality and one is told to observe the impermanent nature. Whereas in the Vajrayana, one is told to observe the divine nature, the nature as a deity.

ནང་ཆོས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ནི་འཚོ་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ཀི་རྣམ་ཤེས་རེད་ཅེས་བཤད་ཡོད་བ་རེད། གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་སྐབས་སུ་འཁོར་བ་ དེ་ག་ཐམས་ཅད་དེ་ནས་དག་པ། བདེ་བ་ཀི་རང་བཞིན་རེད་ཅེས་བཤད་ཡོད་བ་རེད།

Mhmm. So in the Theravada, feelings and sensations are what one is taught to recognize them as suffering, as dukkha. In the Vajrayana, one is told to recognize the very essence of those sensations and emotions as… as bliss or ecstasy.

ནང་ཆོས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ནས། དེ་ནས་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་ལ་རྒྱ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དུག་ལྔ་ཟེར་ནས། དེ་ནས་སྤང་བྱ་ལ་བཞག་དགོ་ཀི་རེད། གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་སྐབས་སུ་ཐབས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཟེར་ནས་སྤང་བྱ་སྒང་ལ་བཞག་ཡོད་བ་མ་རེད། དེ་ལག་ལེན་དུ་འཁྱེར་དགོ་ཀི་ཡོད་བ་རེད།

So when it comes to emotions like attachment and aversion and ignorance and jealousy and pride, these negative emotions that um… in general Buddhist traditions one is trying to shun them, to overcome them, to get rid of those negative emotions. But in the Vajrayana, one is not trying to get rid of the negative emotions but to almost transmute the very… very essence of those emotions. So we’re not trying to overcome them or get rid of them, it’s really the very essence of those emotions that is worked with.

དེ་ཡིན་དུས། དེ་ནས་ངོ་བོ་ཐམས་ཅད་དག་པ་ཀི་ཡུལ་རེད་ཟེར། ངོ་བོ་ཐམས་ཅད་ཆགས་ས་དག་པ་ཀི་རང་བཞིན་རེད་ཟེར། མ་དག་པ་ཡོད་ བ་མ་རེད་ཟེར། གང་ཟག་གི་སྐབས་སུ་དེ་ཟེར་ཀི་དེ་ནས་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་བརྟེན་ས་ཀི་དེ་ནས་མི་རྟག་པ་དང་། མི་དག་པ་དང་། མ་དག་པ། ཅིག་མང་པོ་ ཞིག་བཤད་ཡ་འདུག་བ། གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་སྐབས་སུ་དེ་འདྲ་བཤད་ཀི་མ་རེད། ཁྱོད་རང་ད་ལྟ་རང་ནས་ཁྱོད་རང་དག་པ་རེད་བ། ཁྱོད་རང་ ཁྱོད་རང་ཅིག་ལྟོས་ད་ཟེར། ཁྱོད་རང་སེམས་ཀི་དག་པ་རེད་བ་ཟེར། ཚོར་བ་དེ་བདེ་བ་རེད་བ་ཟེར། ཁྱོད་རང་ད་ག་རང་སྐྱེས་འགྱོ་རེད་བ་ཟེར། དེ་འདྲས་ བྱས་ཏེ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་འདུག

Mhmm. And then again there’s an emphasis in the…um… like southern schools of Buddhism or the Theravadan school or the… of the impurity… the impurity of the aggregates of the human being. Um… but in the Vajrayana, that’s not told so often. Rather one is told that you are pure, that…now, from the beginning one’s nature is pure and to recognize that um… primordial purity of one’s being.

དེ་ཡིན་དུས། མི་མང་པོ་ཞིག་གིས། ཡ་ད་བླ་མ་དེ་གས་དངོས་པོ་གནས་ཚུལ་ད་ད་ལྟ་རང་དངོས་པོ་གནས་ཚུལ་དེ་ཐོབ་དགོ་ཀི་རེད་ཟེར་དུས། ད་དེ་ག་རེ་ ཡིན་པ་ཧ་གོ་སོང་བ་འདྲ་བོ་ཞིག ད་དོགས་པ་ཞིག་ཡོད་བ་རེད་བ། དེ་ལ་ངས་གསལ་བཤད་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཞུ་དགོ

Mhmm. So you might hear that… that the point is to recognize the nature of reality as it is. Or what is this nature of reality that is being talked about here? What does that mean?

ད་ལྟ། ག་རེ་རེད་བསྡད་ཡོད་བ་ཟེར་ན། ད་ལྟ་ང་རང་ཚོ་ཀི་དེ་ནས། དཔེར་ན། ལྟ་ཚུལ་འདྲ་བོ་དེ་ག་རེ་ཀིས་སྒྲིབ་བསྡད་ཡོད་བ་རེད་ཅེ་ན། ཡུལ་དང་ཡུལ་ ཅན་གཉིས་ཀྱི་བར་དེ་ན་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཡོད། ག་རེ་ཡིན་པ་དེ། དངོས་ཡོད་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་ག་རེ་ཡིན་པ་དེ། ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་སྒྲིབ་འགྲོ་ མཁན་ཞིག་ཡོད་དང་ཡོད་རྐྱེན་གཉིས་ཀྱི་བར་དེ་ན་སྒྲིབ་འགྲོ་མཁན་ཞིག་ཡོད་བ་རེད།

So what’s going on is that between the subject and the object, there’s some... there’s some obscuration somewhere in between the subject and the object. There’s like some veil or obscuration that prevents one from seeing, from knowing the nature of reality as it is.

ལགས་སོ།

ང་རང་ཚོ་ཀི དེ་ནས་ཕྱོགས་དང་རིགས་སུ་དབྱེ་ན། ཕྱོགས་དང་རིགས་སུ་དབྱེ་ན། ག་རེ་ཡིན་ན་ཡང་། གཅིག་མ་གཏོགས་ལྟ་ཐུབ་ཀི་མེད་ཙང་། གཅིག་མ་གཏོགས་མ་མཐོང་བ་ཡོང་དུས། དེ་ནས་བདེ་བ་ཡིན་ན། ག་རེ་ཡིན་ན་ཡང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་དེ་ག་རེ་ཡིན་ན་ཡང་། ཚུར་རོལ་ལ་ལྟ་ནས། བདེ་བ་ག་རེ་ཡིན་པ་ད་ཚུར་རོལ་ལྟ་ནས་མྱོང་བསྡད་འདུག་བ།

འུམ་འུམ། དེ་སྐབས་ཐོག་གི་སྐྱེས་ཡུལ་ནས། ཁྱེད་རང

ཡིན་དང་ཡིན། ཚུལ་རོལ་ལྟ་ནས་མྱོང་བསྡད་འདུག སྐབས་ཐོག་གི་སྐྱེས་ཡུལ་དེ་ནས་དངོས་པོ་གནས་ཚུལ་དེ། གཟུགས་དང་། སྒྲ་དང་། དྲི་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་གནས་ཚུལ་དེ་ཁོ་རང་གྲུབ་བསྡད་ཡོད་མ་རེད་དེ། ཁོ་རང་གྲུབ་བསྡད་འདུག་ཅེས་ཚུལ་རོལ་ལྟ་བ་མ་གཏོགས་ཚུལ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ལྟ་ཤེས་ཀིན་མི་འདུག་བ།

So the issue is this mental conscious… this human mental consciousness is always um… knowing, you know, conceptually. It’s always this or that, or is or is not. You know, if it is something, it is not something else. If it’s this, it’s not that. Like the conceptual mind always knows things um… in a dualistic way.

དཔེར་ན། དཔེར་ན་ང་ཀི་ད་ལྟ་ལྟ་འདུག་པའི་ཁང་པ་དཀར་པོ་ཅིག་མཐོང་གིན་འདུག ཁང་པ་དཀར་པོ་དེ་ང་ཤེལ་མིག་ནང་ནས་བལྟས་ན། ཁང་པ་དཀར་ པོ་དེ་མཐོང་གི་མ་རེད། ཡང་ཤེལ་མིག་དེ་ཁོ་རང་གི་རྒྱབ་ན་ཡོད་བ་རེད། དེ་ག་ནང་བཞིན་ཀི། ཡང་དངོས་པོ་ག་རེ་ཡིན་པ། ད་ལྟ་ཀི་དུས་ཚོད་ག་རེ་ ཡིན་པ། ང་ཚོ་མཐོང་ཐུབ་ཀིན་མི་འདུག དེ་སྤྱིར་བཏང་བ་ཞིག་ཡིན་ན་མཐོང་ཐུབ་ཀིན་ཡོད་བ་རེད། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་གསང་སྔགས་ཀི་ཉམས་ལེན། ཉམས་ལེན་ཡོངས་རྫོགས་ཀི་དམིགས་ཡུལ་འདྲ་བོ་དེ་རེད།

So, for example, if uh… Rinpoché here is looking out at a white building across the street, but he puts on sunglasses then it won’t appear white to him; it’s obscured by the color. So one way or another, our minds are conceptually obscured from knowing fully the nature of reality as it is, and to know it as it is is the goal, the cognitive goal of Vajrayana practices overall.

དེང་སང་། དེང་སང་འཛམ་བུ་གླིང་གི་ཤེས་ཡོན་ཀི་སྡེ་ཁག དེའི་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྡེ་ཁག་མང་ཆེ་ཤོས་ཤིག་གིས་དེ་ནས་སྟོང་ཉིད་དེ་ནས་ སྟོང་མཐོང་རེད། སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཐོང་ཡོད་བ་རེད། སྟོང་ཉིད་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་དང་སྟོང་མཐོང་དེའི་དཀའ་ངལ་རེད།

So, generally you can say, even like in a lot of knowledge systems um… imparted in the world today, the idea of emptiness, like a deconstruction um… of reality is… it’s actually something that is quite common. We are able to talk about it and even intellectually comprehend it. But to really really realize that experientially is something that’s not happening.

ད་ཐབས་དེའི་ནང་ནས། དེ་ནས་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ལ་བསྐྱེད་རིམ་ཟེར་ནས་སྒོམ་ཡ་དང་། རྫོགས་རིམ་སྒོམ་ཡ་གཉིས་ཡོད་བ་རེད།

So in the Vajrayana practice system you have the two stages: generation stage and completion stage.

ལགས་སོ།

བསྐྱེད་རིམ་དེ་ག་རེ་སྒོམ་གིན་ཡོད་བ་རེད་ཟེར་ན། ཁོ་དགོས་པ་རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། ང་རང་། ང་རང་ང་རང་ཚོ་ཀི་ལུས་དེ་ནས་མི་རྟག་པ། ལུས་དེ་ནས་སྡུག་པོ་ཡིན། གཉེན་པོ་ཡིན། ང་རང་དཔེ་མི་སྲིད་པའི་འཇོན་ཀི་མི་འདུག ང་རང་བསམ་ནས། ང་རང་ང་རང་སྣང་ཆུང་བྱས་ཡོད་བ་རེད། དེ་དག་པ་ཀི་སེམས་སེལ་ཐབས། དེ་ནས་ང་རང་ད་ལྟ་རང་ནས་དག་པ་ཡིན་པ། དག་པ་ནང་ནས་ང་རང་ལྷ་ཡིན་པ། ལྷ་ཟེར་དེ་ང་རང་ཚོ་འཛམ་བུ་གླིང་ལ་ལྷ་ཚོགས་འདྲ་མི་འདྲ་ཡོད་བ་རེད། ག་རེ་ཡིན་ན་སྒོམ་ཆོག་གི་རེད། གང་དང་ག་འདྲས་སུ་སྒོམ། ང་རང་དག་པ་རང་བཞིན་ཡིན། ང་རང་དག་པ་ཡིན། ང་རང་ཡག་པོ་ཡིན། ང་རང་དངོས་གནས་དངོས་གྲུབ་ནས་ཡག་པོ་ཡིན་པ་ཧ་མ་གོ་རེད་བསམ་བསམ། ང་རང་ད་ལྟའི་བར་དུ་སྣང་ཆུང་གིས་ང་རང་གི་སེམས་དེ་ཚོར་བ་སྡུག་པོ་བྱས་ཡོད་བ་རེད། དེ་དག་པ་བྱེད་པར་བསྐྱེད་རིམ་ཟེར་བ་ཞིག་སྒོམ་གིན་ཡོད།

Mhmm. And the generation stage, which is that created visualization of the tantric deity, so this is… um… this functions to psychologically because ordinarily we are identify as this ordinary human being and there’s low self-esteem and not knowing oneself and all kinds of obscurations and to how we know, maybe… you… sort of patterns, conditioned patterns. So the… the… the generation stage, or the deity yoga, is functioning on the principle of emptiness, so that… that that self isn’t actually truly existing. So one… anything is possible and so one is identifying as divine. And so that ordinary self doesn’t truly exist. That one is divine and one is, kind of, cutting through by identifying as the deity. And likewise, even in the world around us we can go on the principle of emptiness, we understand that anything is… anything is possible. And… and so through that created visualization, we are working with that um… principle of potential.

དེ་ང་རང་ཚོ་ཆ་ཚང་ལ་ཡོད་བ་རེད། ང་རང་ལ་སྣང་ཆུང་། ང་རང་ལ་མ་དག་པ་ཞིག་ཚོར་བ་ཡོད་པ་དེ་ནི་དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་དེ་ཚུར་ཕྱོགས་ ལ་རིག་བསྡད་ཡོད་བ་རེད་མ་གཏོགས། དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་དེ། ངོ་ནས་ཀྱི་དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་དེ་ང་རང་གི་ལུས་ན་ངོ་ནས་ཀི་དག་པ་རེད། ངོ་ནས་དྲང་ནས་ཀི་རྦད་མི་ཚད་ཀི དེ་ནས་ཁོ་རང་དག་པ་རེད་བ། དག་པ་ཡིན་ན་ཡང་། ང་རང་གི་ལུས་དེ་ནས་མ་གཏོགས་ཁོ་རང་ཤ་དང་ རུས་པ་ནང་དེ་ལ་མ་གཏོགས། དངོས་གནས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ན། ལུས་དང་དེ་གཉིས་སྟོང་པ་རེད་བ། ངོ་བོ་སྟོང་པ་རེད་བ།

Mhmm. So, you know, everybody’s got it to some extent, this impure view of oneself as a human being, feelings of limitation, um… low self-esteem or just conditioned patterns of limitation that we put on ourselves. We don’t believe in ourselves. And so through this practice the truth is that there’s no basis for that if we really analyze, yes the body is made of flesh and blood, but if we deconstruct all of it, it… it is this emptiness.

འོ། ད་ང་རང་ཚོ་ཀི་འཛིན་པ་ཀི་རྐྱེན་གྱིས་བཟོ་བཞག་ཡོད་བ་རེད། དག་པ་ནི་དག་པ་རང་བཞིན་ངོ་ཤེས། ཡག་པོ་ནི་ཡག་པོ་ཡིན་པ་ངོ་ཤེས། ང་རང་ཡག་པོ་ ཡིན་ད་བསམ་བསམ་ཀི་དེའི་ཚོར་བ་དེ་སྐྱེ་དགོ་ཀི་ཡོད་བ་རེད། དེའི་ཕྱིར་དུ་ལྷ་སྒོམ་དགོས་རེད།

So, the way, mhmm, the way we experience ourselves now is based on the false, you know, conceptual projection of… of… of ourselves. Um… so this practice then just… just turns that around so that one can relate to that primordial emptiness or purity and identify with that… that purity which is… you know…

ཁྱེད་རང་ཚོ་ལྷ་སྒོམ་དུས། བོད་པ་ནང་བཞིན་ཀི་ལྷ་མ་སྒོམ་ན་འགྲིག་གི་རེད། ཁྱོད་རང་ཚོ། འཛམ་བུ་གླིང་གི་དེ་ནས་མི་ཡག་ཤོས། མི་སྐྱིད་ཤོས། མི་སེམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་ཆེ་ཤོས་དེ་སྒོམ་ན་འགྲིག་གི་ཡོད་བ་རེད།

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ། ད་ཕལ་ཆེར་དེ་འདྲས་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་ཀི་རྣམ་བཞག་དེ་གསུངས་ན་ག་འདྲས་འདུག

དེ་ཆོག་གི་ཡོད་རྒྱུ་རེད། འོ་ཡ། ད་བསྐྱེད་རིམ་བཞག་ཤོག ད་རྫོགས་རིམ་བཤད་དགོ རྫོགས་རིམ།

ལགས་སོ།།

That’s the generation stage. So the Tibetans would visualize, you know, divinity in their own way or the kind of ideal human in their own way, but Westerners might see it… any… any example of, kind of, the greatest human being that you can imagine would work in the same way. So, now it comes to the completion stage. That second stage of the Vajrayana is the completion stage.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ།

ད་རྫོགས་རིམ་དེ་ལ་ག་རེ་ཡོད་བ་རེད་ཟེར་དུས། དེ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་རྫོགས་རིམ་དང་སེམས་མེད་ཀྱི་རྫོགས་རིམ་གཉིས་བཤད་ཡ་ཡོད།

Mhmm, so when it comes to completion stage, there is, um… completion stage… a conceptual kind of completion stage, one that one involves literally signs, one that involves thinking, concepts and one that is non-conceptual.

སེམས་ཅན་གྱི་རྫོགས་རིམ་ལ་ག་རེ་ཡོད་བ་རེད་ཟེར་དུས། དེ་ནས་རྩ། རླུང་། ཐིག་ལེ་གསུམ་ཡོད་བ་རེད།

So the first uh… the completion stage with signs is… involves the subtle body elements of tsa, lung, and tiklé, or prana, nadi, and bindu.

ད་དེ་རེད་ཡིན་དུས། དེ་ནས་རྩ། རླུང་། ཐིག་ལེ་གསུམ་ཟེར་ཡ་དེ། དེ་ཚོ་ལ་རྒྱ་ཆེན་པོ། གཏིང་ཟབ་པོ་ཅིག་སྐར་མ་ག་ཤེས་ལ་ཆ་ཚང་ཞིག་ བཤད་ཐུབ་འདྲ་བོ། དེ་མ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། ད་ངས་ཉུང་ཉུང་འདྲ་བོ་ཞིག་བཤད་དགོ་ཡོད་བ་རེད། དེ་ཡིན་དུས། དེ་ནས། ག་རེ་རེད་ཟེར་དུས། དེ་ནས། བརྟེན་པ། རྩ་ཡི་རྫོགས་རིམ། རྟེན་རྩའི་རྫོགས་རིམ། བརྟེན་པ་ཐིག་ལེའི་རྫོགས་རིམ། གཡོ་བ་རླུང་གི་རྫོགས་རིམ་ཡོད་བ་རེད། རྫོགས་རིམ་གསུམ་བཤད་ཡ་ཡོད།

འུམ་འུམ། ཡང་བསྐྱར་གསུང་རོགས། རིན་པོ་ཆེ། བརྟེན་པ་རྩ་ཀི ག་རེ། བརྟེན་རྩ

བརྟེན་རྩ་ཀི་རྫོགས་རིམ། བརྟེན་རྩ་ཀི་རྫོགས་རིམ།

ལགས་སོ།

So um… in the completion stage, so you’ve got your tsa, lung, and tiklé. So tsa is like these psychic channels in the body, the subtle body channels. And uh… lung is a… is… is kind of the energy or the winds. And then the tiklé is the um… essential drops or bindu in Sanskrit. So, the… it’s said that the… the tsa, the channels are…, are like the support and… and… and then….

རིན་པོ་ཆེ། དེ་དིས་སི་འགྲེལ་བཤད I can’t བརྟེན་པ་ཐིག་ལེ་ཟེར་ཡ་དེ

བརྟེན་པ་ཐིག་ལེ་ཀི་རྫོགས་རིམ། གཡོ་བ་རླུང་གི གཡོ་བ་རླུང་གི་རྫོགས་རིམ།

Mhmm, so the completion stage, so that which moves is the lung, is the wind. That which is the basis is the channels. And that which is… that which relies is the tiklé.

དེ་དིས་སི་འགྲེལ་བཤད་གསུང་དགོ་ས་རེད། རིན་པོ་ཆེ།

དེ། ད། དེ་གསུམ་ལ། དེ་ནས། ཕར་སྦྱར་ཡོང་དུས། དེ་ང་རང་ཆོས་སྐད་ལོངས་བ་དུ་ཟེར་ན། ཆོས་སྐུ། ལོངས་སྐུ། སྤྲུལ་སྐུ་གསུམ་ལ་དེ་ནས་སྦྱར་ ཡོང་ནས་བཤད་ཀི་ཡོད་བ་རེད།

Mhmm. So when it comes to the, you know, religious terms that they would use in Tibet, they would say these three correlate to the dharmakaya, the sambhogakaya, and the nirmanakaya which are the three bodies of an enlightened Buddha.

དེ་ད་གའི་ངོ་བོ་འདྲ་བོ་ཞིག མཚོན་བྱེད་ཅིག་ལས་སླ་བོ་འདྲ་ཞིག་བཤད་ན། ངོ་བོ་སྟོང་བ། རང་བཞིན་གསལ་བ། རྣམ་པ་མ་འགག་པ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས། མིང་ལ་ཆོས་སྐུ། ལོངས་སྐུ། སྤྲུལ་སྐུ་གསུམ་ནས་བཤད་འགྲོ་ཡོད་མ་གཏོགས། དངོས་པོ་དངོས་གནས་ག་རེ་རེད་ཟེར་དུས་ངོ་བོ་སྟོང་བ། རང་བཞིན་གསལ་བ། རྣམ་པ་མ་འགག་པ་ད་དེ་གསུམ་བཤད་དགོ་ཀི་ཡོད་བ་རེད།

Mhmm. These three dharmakaya, sambhogakaya and nirmanakaya, these are coming down to the.. the empty, cognisant, and creative nature, the very nature of reality. So the emptiness, the cognisance, or it’s empty but it knows. It’s cognisant. And… and experience is unimpeded, like there’s a constant… constant appearance, constant flawless experience.

ད་དེ་ཡིན་དུས། ང་རང་ཚོ་ཆ་ཚང་གི་ད་ལྟ་བ། ང་རང་ཚོ་འཛམ་བུ་གླིང་ནས་བརྟག་བཞིན་དཔྱད་བཞག་ན། རྟེན་གྱི་འབྲེལ་བ་འབྱུང་བ་ཟེར་འགྱོ་དེ་རེད། རྟེན་འབྲེལ་ཟེར་འགྱོ་ཁྱད་ཆོས་དེ་རེད། དཔེ་མ་སྲིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། གནད་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། དེ་ཤེས་དགོ་ཀི་ཡོད་བ་རེད། གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ ཐེག་པ་ཀི་ཉམས་ལེན་ལ། རྟེན་འབྲེལ་དེ་ཡིན་གཅིག་མིན་གཉིས་ཤེས་དགོ་ཀི་ཡོད་བ་རེད།

Mhmm. So when it comes to the Vajrayana, the philosophical idea of interdependent arising, it… it… it’s crucial. It… it… it’s the most um… crucial kind of view that Vajrayana depends on is the inter-dependent arising of all phenomena.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ། རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་ང་ཚོ་དཔེར་ན། དཔེར་ན། ཐིག་ལེ་འདྲ་བོ་ཞིག དཔེར་ན། ནུས་པ་གཟུགས་པོ་ཁོ་རང་གི་ཐིག་ལེ་energy འདྲ་བོ་ཞིག

ད་དེ་བཤད་དགོ་འ། ད་ངས་དེ་བཤད་དགོ དང་པོ་རྟེན་འབྲེལ་ལྷག་ཙམ་མ་བཤད་ན་གོ་ཐུབ་ས་མ་རེད། དེ་ཡིན་དུས། དེ་ནས་དཔེར་ན་སེམས་ཁོར་ ཡུག་གི་རྟེན་འབྲེལ་ལ་བརྟེན་ནས་ནང་གི་རྐྱེན་གྱི་སེམས་ཅན། ང་རང་ཚོ་ཐམས་ཅད་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རྐྱེན་ཞིག་ལ་འབྲེལ་ཡོང་དུས། ཁོར་ཡུག་དེ་ལ། སེམས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དེ་ལ་ཡག་པོ་ཞིག་ཆགས་མ་ཡོང་ན། ནང་ལ་གནས་བསྡད་བའི་མི་དེ་ཉིད་ལའང་། དེ་ནས་ཁོ་རང་དབང་པོ་ཡན་ལག་མི་ཚང་བ། ན་ཚ་མང་ཡ་ཞིག དེ་ནས་འཕྲོད་བསྟེན་ཡག་པོ་མི་ཡོང་ཡ། ད་གཅིག་གཅིག་ལ་འབྲེལ་བསྡད་ཡོད་བ་རེད།

So, the interdependent view of the Vajrayana is that the outer… the outer environment in which we live and the people that live there, the beings live there, are profoundly interdependent. So… so the environment and the health of the environment affects the health, the mental and physical health of the pers… of the people.

སྤྱིར་བཏང་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ཀི་རྩ་རླུང་ག་རེ་ཡིན་ན་ཡང་། དེ་ནས་གསང་སྔགས་ཀི་རྟེན་འབྲེལ་དེ། རྦད་མི་ཚད་ཀི་གནད་ཆེན་པོ་རེད།

Mhmm, so the interdependence of the outer and the inner, the outer world and the inner being is… is interdependent. That those two can’t be separated in the view… in the view of Vajrayana.

ཕྱི་ལ་འབྱུང་བ་བཞི་ཚང་བསྡད་ཡོད་བ་རེད། ནང་ལ་འབྱུང་བ་བཞི་ཚང་བསྡད་ཡོད་བ་རེད། ལུས་པོ་ལ་འབྱུང་བ་བཞི་ཚང་བསྡད་ཡོད་བ་རེད། ཚུལ་རོལ་ལ་འབྱུང་བ་བཞི་ཚང་བསྡད་ཡོད་བ་རེད།

Mhmm. So, the material elements that the outer world are made of are the same elements that the human being is made of.

དེ་ཡིན་དུས། ད་ག་ནང་བཞིན་ཀི་ནང་གི་ལུས་པོ་རྩ་ཡོད་དུས། དེ་ནས་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་གསུམ་དེ། དེ་ནས་ག་རེ་བྱས་ནས། དེ་ནས་རྒྱུ་མཚན་ ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། དེ་རིང་ཁ་སང་འཛམ་བུ་གླིང་གི་དེ་ནས་ཡོ་ག་ཡོ་ག་ཟེར་ནས་མང་པོ་ཞིག་རྩེད་བསྡད་ཀིན་འདུག་བ། རྒྱ་གར་ཀི་ཡོ་ག་ རེད་ཟེར་ནས་ད་ཕར་རྩེད་ཚུར་རྩེད། ཕར་རྩེད་ཚུར་རྩེད། དེ་ང་རང་ཚོ་ཀི་ནང་ཆོས་ཀི་རྩ་རླུང་གཉིས་རྩ་བ་རང་ནས་འདྲ་ཀི་མ་རེད།

So, why are these Tibetans doing practices of the tsa lung yoga? Of course we’ve got like hatha-style yoga that’s very popular around the world and everybody is doing a lot of physical asana and… and yogic practice. But what the Tibetan Vajrayana practitioners are doing with their subtle body is quite different.

དེ་ཡིན་དུས། དཔེར་ན། རྒྱ་གར་བ་དེ་ཚོ་དེ་ནས་ཡོ་ག་རྩེད་ན། དེ་ནས་འཛམ་བུ་གླིང་གི་ཡོ་ག་མང་པོ་ཅིག་རྩེད་ན་ཕན་ཐོག་ཀི་རེད། གཟུགས་པོ་ལ་ འཕྲོད་བསྟེན་ལ་དིས་སི་ཕན་ཐོག་གི་རེད།

Mhmm. Yeah, so the… the hatha yoga that is very popular in the world is very beneficial for our bodies, to be sure.

ང་རང་ཚོ་ནང་ཆོས་ཀི་ཡོ་ག་དེ། ང་རང་ཚོ་ཀི་ད་ལྟ་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ཀི་རྩ་རླུང་འཕྲུལ་འཁོར་དེ་ལ་ལག་པ་གཡུགས་ཡ་དང་། ཕྱིར་ཨ་སློག་རྒྱག་ ཡ་དང་། དིས་སི་དིས་སི་གཡུགས་ཡ་འཁྲབ་ཡ་དེ་ལ་ཚུལ་དེ་འདྲ་བོ་འདྲ་བོ་ཞིག་ཡོད་བ་རེད་དེ། ནང་ནས་རྦད་མི་ཚད་ཁ་ཁ་རེད་བསྡད་ཡོད་བ་རེད།

Mhmm. So, in Vajrayana in Tibet they have tsa lung and its accompanying trülkhor (འཕྲུལ་འཁོར།). So, trülkhor is kind of hatha yoga. So, it might look like they’re doing these forceful sort of physical postures and movements and it might look very similar to others kind of half yoga, but actually the purpose and what’s happening internally is quite different. The orientation is very different.

ང་ཚོ་ནང་ཆོས་ཀི་དེ་ནས་རྩ་རླུང་འཕྲུལ། གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་སྐབས་སུ་བཤད་བཞག་པའི་རྩ་རླུང་འཕྲུལ་འཁོར་དེ། ད་ལྟ་རང་གི་འཛམ་བུ་གླིང་གི་དེ་ཀི་ཡོ་ག དེ་ལ་video བཟོ་བཞག་ན། ག་རེ་ཆགས་འགྲོ་ཀི་རེད་ཟེར་ན། གསེར་གྱི་ཤོག་བུ་རྐུབ་ཕྱིས་པ་ནང་བཞིན་ཆགས་ཀི་ཡོད་བ་རེད།

ག་རེ་གསུངས་ཡ། གསེར་ཀི་ག་རེ།

གསེར་གྱི་ཤོག་བུ་ཀིས་སྐྱག་པ་ཕྱིས་ཡ་དང་གཅིག་པ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་བ་རེད་ཟེར་ནས།

Mhmm. And so from that… from the perspective of how yoga functions in Vajrayana, the kind of hatha yoga that people are using just for their physical bodies, it’s like using, you know, using golden tissue to wipe your arse with. It’s a waste of a really golden technique.

ག་རེ་ཡོད་བ་རེད་ཟེར་ན། ད་ཁོ་རང་ཚོ་ཀི་ལུས་སེམས་གཉིས་ག་ཁ་འཐོར། ལུས་སེམས་གཉིས་ཁ་འཐོར་བཞག་ཡོད་བ་རེད་མ་གཏོགས་ ཅིག་སེམས་ལ་རྩ་དང་རླུང་དང་རྩ་བ་རང་ནས་རླུང་དང་ཐིག་ལེ་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པ་རྩ་བ་རང་ནས་ཡོད་པ་མ་རེད། ཤེས་ཀི་ཡོད་བ་མ་རེད།

And the reason is… the problem there is that often popular Western forms of yoga is still embedded in this view that mind and matter, body and mind are different. So the… that profound, you know, interdependence of mind and body and the subtle body elements of tsa, lung, and tiklé, those don’t fit in that popular approach to yoga, that physical approach to yoga.

ད་དཔེར་ན། ང་རང་ཚོ་ཀི་རྩ་རླུང་དེ་ག་རེ་བྱས་ནས་རྩ་རླུང་ཟེར་ཀི་ཡོད་བ་རེད། ག་རེ་བྱས་ནས་དེ་ལ་བལྟས་ནས་དངོས་སུ་མིན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་བདེ་ ཐང་གི་ཡེ་ཤེས་དེ་ག་རེ་བྱས་ཡོང་ན་བསམ་བསམ་འདྲ་བོ་ཞིག་ཡོད་བ་རེད་བ། དེ་ལ་དོགས་པ་ཞིག་ཡོད་རེད། ག་རེ་ཀི་དབྱེ་བ་ཡོད་བ་རེད་ཟེར་ན། ང་རང་ཚོ་ཀི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་སྐོར་ནས་ཁོ་རང་ཚོ་ཀི་ལྷོད་ལྷོད་ཟེར་ནས་ལྷོད་ལྷོད་ཟེར་ནས་ག་ལེ་ག་ལེ་ལྷོད་ལྷོད་ཀི་ངང་ནས་བསམ་བློ་ཞིག་བཏང་ཡོང་གི་ཡོད་བ་རེད། རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་ཟེར་ཡ་དེ་ནི་གོང་ན་ད་དུང་ཁོ་ཚོ་བདག་པོ་ཧ་གོ་བ་བདག་པོ་ཀི་རྩོལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། དངོས་སུ་མིན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། དེ་ནས་དངོས་སུ་མིན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཟེར་ན་འདྲ་བོ། དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་ག་རེ་ཡིན་པ་དེ་རྟོགས་ཡོང་གི་རེད།

Mhmm. So how is it that the… the yogic practices of tsa and lung in Tibet are functioning to… to attain wisdom? Like, how are they getting this non-dual awareness of reality? How have they functioned? So, we’ve got practices like uh… samatha and vipassana. These calm abiding, you know, very um… relaxation style of meditation that are, you know, analyzing the nature of reality. Whereas the tsa lung yoga it’s… it’s manipulating… it’s like this sort of forceful… using the mind and body. It’s manipulating the energies, the mind-body energies of the body to facilitate… to facilitate um… that non-dual awareness or wisdom. And so the…

དཔེར་ན། སྦྲུལ་ལ་འགྲོ་དུས་སོང་བསྡད་ན། ཁོ་རང་གི་རྐང་པ་རིག་གི་ཡོད་བ་རེད་ཝེ། སྦྲུལ་དེ་ལག་པ་ཀིས་ཤུགས་ཀྱིས་གཅུས་བཞག་ན། ཁོ་ལ་རྐང་པ་ལག་པ་ཡོད་བ་རེད། ནང་ལ།

འུམ་དེ་ཡང་བསྐྱར་ཅིག་གསུང་རོགས་བྱས་དང་།

དཔེར་ན། སྦྲུལ་དེ་སྦྲུལ་དེ་ཁོ་ག་རེ་བནུར་འགྲོ་དུས། ང་རང་ཚོ་ཀིས་ཁོ་ཀི་རྐང་པ་ལག་པ་མཐོང་གིན་མི་འདུག་བ། སྦྲུལ་ཀི་རྐང་ལ་ལག་པ་མཐོང་གི་ ཡོད་བ་མ་རེད་ང་རང་ཚོ་ཀིས།

འུམ་རེད། ཁོ་ལ་རྐང་པ་ལག་པ་མི་འདུག་བ་ཨ

ཁོ་ལུས་པོ་གཅུ་ཞིག་བརྒྱབ་ན། གཅུ་ཞིག་བརྒྱབ་ན། ནང་ལ་ཁོ་ལ་ཡོད་བ་རེད། ཡོད་བ་རེད། ཡོད་རེད།

སྦྲུལ་ཀི་ནང་ལོག་ལ་ཁོ་གཟུགས་པོ་ཀི་ནང་ལ་རྐང་པ་དང་ལག་པ་ཡོད་བ་རེད་ཝེ།

དེ་ཡོད་མ་རེད་ཝེ། དེ་ཡོད་མ་རེད་ཝེ།

ཡོད་རྒྱུ་མ་རེད།

ཡོད་མ་རེད་ཝེ། ངོ་ནས་གསུམ། དེ་ཁྱོད་རང་ལ་ང་ཀི་དྲི་བ་ཡིན་ད།

དེ་ང་ཧ་གོ་མ་སོང་རིན་པོ་ཆེ།

Anyway, there’s some an example Rinpoché is giving….

ཧ་ཧ་ཧེ་ཧེ། ང་ཚོ་ཀི་ནང་ཆོས་ནང་དུ་དེ་བཤད་བསྡད་ཡོད་བ་རེད། སྦྲུལ་དེ་ཁོ་རང་རྐང་པ། ཁོ་ལུས་པོ་ཕར་གཅུ་ལྕོག་མ་བཏང་ན་རྐང་པ་ཧ་གོ་ཡོད་བ་མ་རེད། རྐང་པ་ལག་པ། ཁོ་རང་གི་ལུས་པོ་དེ་ཕར་གཅུ་བཞག་ན། ཁོ་ནང་ལ་རྐང་པ་ལག་པ་ཡོད་པ་དེ་ཧ་གོ་ཡོད་ཅེས་བཤད་ཀོ་ཡོད་བ་རེད།

Mhmm. So, apparently there's a traditional eh… analogy in Tibet where they say like a snake… if you look at a snake, we can’t obviously see any hands and feet on a snake. But if you tie a snake in a knot, suddenly it’s sort of, you know, its… its members… you can see some kind of arms and legs from the inside of the snake. But anyway I wasn’t sure about that one… that example…(laughter)

ང་། ངས་དངོས་ནས་རིག་མ་མྱོང་བ། དཔེ་དེ། ཧ་ཧ་ཧ་ཧ་ཧ་ཧ

Rinpoché has never seen it for himself. It’s just for the example, anyway….

ཚན་རིག་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ལྟ་ནས་ཡོང་ཡོད་བ་རེད། འུ་ནས་ཁོང་ཚོ་ཧ་གོ་ཀི་རེད།

Maybe to the scientists listening to this, it might make more sense.

ཡིན་ན་ཡང་། འོ་མ་ཀི་ནང་ན་མར་ཡོད་བ་རེད། འོ་མ་དེ་དཀྲུག་དཀྲུག་ཡག་པོ་མ་བཏང་ན། མར་དེ་ཐོན་ཀི་མི་འདུག་བ། དེ་ག་ནང་བཞིན་ཀིས་ ང་རང་ཚོ་དེ་ཟེར་ཀི་དེ་ནས་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་གསུམ་སྟེ། རྩ་ཆེ་སར་དྲངས་ན། རླུང་དེའི་ནང་ནས་དྲངས་དགོ་ཀི་ཡོད་བ་རེད། རླུང་དེ་དྲངས་ན་དེ་ནས། རྩ་དྲངས་ན་དེ་ནས། ཐིག་ལེ། རླུང་དང་ཐིག་ལེ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དེ་ནས་ཁོ་རང་ནང་ལ་འཁོར་རྒྱུགས་བདེ་སྤྱོད་ཡག་པོ་ཞིག་འོངས་ཡོང་དུས། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ནས་དམིགས་བསལ་ཀི་དེ་ནས་དེའི་གསེང་གི་གནས་སྟངས་མཐོང་ནས། དེ་ནས་ཁོ་རང་ཚོ་དཀྲུག་དཀྲུག་བཏང་ནས། དེ་ནས་ དམིགས་བསལ་ཀི་ལྟེ་བ། ངོ་བོ་ལྟེ་བ་ཡིན་པ། ངོ་བོ་ལྟེ་བ་དང་། སྟོང་པ། ལྟེ་སྟོང་གི་དེ་ནས་དངོས་སུ་མིན་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ། དེ་ང་རང་ཚང་མ་ཡོད་པ་ དེ་དངོས་སུ་ཡོད་པ་ཆ་མཚུངས་པོ་ཡོད་བ་རེད། རྟོགས་པ་རྙེད་པ་དང་། ལྟེ་རྟོགས་ཡེ་ཤེས་དང་ཆ་མཚུངས་པོ་ཡོད་བ་རེད།

Mhmm, mhmm. So, another maybe better example would be in milk… in full cream milk there is butter. You know, butter is there, it… it just needs to be churned. If the butter… if the milk is churned, butter comes out, that’s for sure. So likewise, the tsa lung yoga is functioning to manipulate the lung, to manipulate the mental consciousness and the energies of the mind-body to… to bring about that inherent, innate non-dual awareness. And that non-dual awareness is then experienced as… as um… energetic… they say bliss and emptiness, it’s a union of bliss and emptiness, which… um… yeah… so it’s an empty… it’s felt, but it’s empty.

ལགས་སོ་རིན་པོ་ཆེ།

མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ད་དེ་ཡིན་དུས་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ད་རྩ་རླུང་ལ་སྒོམ་བཟོ་དུས་ཅིག་དྲོད་འབར་གཅིག་དང་། མི་འཁྱག་ནས་ཐར་ཡ་འདྲ་བོ་ ཞིག་ཡིན་ས་རེད་བསམས། སུ་ལ་བལྟས་ན་ཡང་། དེ་ཁོ་རང་ཚོ་ཀི་དེ་ངོ་ནས་ཀི་གྲུབ་པ་མ་རེད། དེ་ངོ་ནས་མ་རེད།

Mhmm. So, a lot of people have heard nowadays of tummo. So when we talk about tsa lung yoga it’s kind of the same thing as… the same thing as tummo. Tummo is its fully-fledged form. So when… when tummo practitioners dry off the wet sheet, a lot of people have heard about this nowadays and we think that that’s the point, being able to have heat to dry off the wet sheet, that that’s the point. But actually that’s not… that’s not the point of the fact at all.

དེ་ནས་རིན་པོ་ཆེ། ཁྱེད་རང་གེ་བཅགས་དགོན། ང་ཚོ་དྲི་བ་གཉིས་པ་དེ། འ་དཔེར་ན་དྲི་བ། འུ་ནས་དིས་སི་ག་ལེ་བཞུགས་རིན་པོ་ཆེ། ངས་དེ་དབྱིན་ཇིའི་ ཐོག་ལ་ཕར་ཞུ་འ།

འོ་ཡ་ཡ།

So, then the second big question that’s asked of Rinpoché here is in eastern Tibet, like especially where the practice lineages are based, so the Kagyü (བཀའ་བརྒྱུད།) and Nyingma (རྙིང་མ།), how is Vajrayana practiced? So, typically like will people be doing three-year retreat? How many three-year retreats? If they’re doing like, the Six Yogas of Naropa, for example? In what order would you… would you be training in Tibet?

འུ་ནས་རིན་པོ་ཆེ། བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་དང་ལྷག་པར་དུ་ཁམས་ཕྱོགས་ལ་འུ་ནས་རྫོགས་བསྒྱུར་ཐམས་ཅད་ཀི་གོ་རིམ་སྒྲིག་གཞི་ཀི་གོ་རིམ་ག་རེ་ཡོད་མེད། གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ཀི་ཉམས་ལེན་ལ།

ད་སྤྱིར་བཏང་། དེ་ནས་ང་ཚོ་ཁམས་ཕྱོགས་ནས་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ཉམས་ལེན་དེ། ང་རང་བཤད་པ་ནང་བཞིན་ཀི་བླ་མ་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ལ་བརྟེན། དེ་ནས་བརྟེན་ནས་ཆོས་དང་། ལུངས་དང་། མན་ངག་ཡག་པོ་ཞིག་ཞོར་དུ་སྦྱོར། དེ་དེ་ཚོར་ཡོད་ནས། དང་པོ་སྔོན་འགྲོ་ནས་ཡར་རྒྱུག་འགྲོ་ནས། དེ་ནས་སྔོན་འགྲོ་ནས་ཡར་སོང་ནས། དེ་ནས་དེ་ཟེར་ཀི དེ་ནས་ཡི་དམ་ཀི་བསྙེན་པ་བསགས་པ་དེའི་འོག་ནས་ད། འུ་འུ་དེ་ནས་ལོ་གསུམ། ཟླ་བ་གསུམ་ཞག་མ་གསུམ་ལ་དེ་ནས་སྒྲུབ་ཕུག་ནང་ལ་བཞུགས་ནས། འུ་ནས་ཆ་ཚང་ང་རང་ཚོ་ཀི་རྩ་རླུང་འཕྲུལ་འཁོར་ཀི་ཉམས་ལེན་མན་ངག དེའི་ནང་ནས་གཟིགས་ནས། དེ་འདྲས་བཟོས་ཡོད་བ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། མི་ཁ་ཤས་ཞིག་རི་གཅིག་པོ་ལ་འགྲོ་ནས་ཉམས་ལེན་ཟེར་ན། སྒོམ་རྐྱང་རྐྱང་ལ་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་ཡོད་བ་རེད། ད་དེ་གོ་རིམ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་འདི་རེད་མ་རེད་བཤད་ཡ་ཞེས་བཤད་ཡ་ཞིག་ཡོད་ས་མ་རེད།

Mhmm. So generally speaking, in where Rinpoché is from in Tibet, then always the practitioner would… would begin by finding a reliable teacher and receiving those pith instructions, the menngak (མན་ངག), those pith experiential instructions from a qualified teacher. Then one would do the preliminary practices called ngöndro (སྔོན་འགྲོ), which is sort of psychologically preparing the mind and body for the more profound practices. And then one would continue doing a lot of accumulation of a yidam (ཡི་དམ།), so visualizing a tantric deity within its mantra, accumulating the mantra of a tantric deity. And then most people would do a three-year, three month retreat in a retreat… in an enclosed retreat center. And in that three-year, three month retreat people would be getting some experience of the higher tantric yogas, like for example the Six Yogas of Naropa, so the tsa lung practices like tummo and dream yoga and so forth. And then there’s uh… every now and then there are people that are just yogis in mountains, living in caves and sort of on their own in mountains. And for such a more intensive practitioner there is no fixed order of their practices they can….