31 Jan 2012
12 min 41 sec
Video Overview
Creators:
Unknown
Explanation of the usage of some traditional Tibetan medical instruments.
- Mentsikhang
- Doctorཨཱ་ནི་འདི་འདུག་བྱས་ཙང་འདིའི་ནང་གི་གཙོ་བོ་ཆ་རྒྱས་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད་པས། འདི་གས་འདའ་ཆ་བཞག་ན་འདི་འདྲས་རེད།The main thing, or should I call it chagyé
- ང་ཚོ་བོད་རང་ལ་ཆ་བཞག་ན། བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ལ་ཆ་བཞག་ན།is as far as the history of Tibetan science of healing is concerned,
- ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གོང་ནས་ཆ་བཞག་ན། སྔ་མ་ཡིན་ན་དེ་རིང་སང་ནང་བཞིན་གྱི་གཤག་བཅོས་བྱས་ཡག་གི་ལུགས་སྲོལ་ཡོད་པ་འདྲ་འདུག་གit goes back to over thousand years. Since ancient time, it appears that there was tradition performing surgeries like modern days.
- བྱས་ཙང་དེ་དར་ཁྱབ་ཆེ་ཤོས་དེ་ག་དུས་བྱུང་བ་རེད་ཟེར་ན།So, when it reached its peak period?
- སྔ་མ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་བྱས་ན་ལྷོ་བྲག་བསྟན་འཛིན་ནོར་བུ་ཟེར་མཁན་དེས།Historically speaking, it reached was during the time of Lhodrak Tendzin Norbu.
- ཨཱ་ནི་ང་རང་ཚོ་བོད་རང་གི་ལྷ་ས་ཉེ་འཁོར་ལ་ཆ་བཞག་ན། ནད་པ་མང་པོ་དེ་འདྲས་ཕུང་པོ་ལ་གཤག་བཅོས་བྱས་ནས།He operated on many bodies in and around Lhasa.
- ཨཱ་ནི་གཞི་ནས་ཆ་རྒྱས་འདི་གས་དེ་དར་སྤེལ་དང་མ་སོང་ནའི་བྱུང་འདུག་གHe popularized the medical practice, and it spread widely.
- བྱས་ཙང་འདི་བྱས་བྱས་སྐབས་དེ་དུས་ལ་བོད་ལ་སྤྱིར་བཏང་གི་དེ་རིང་སང་ནང་བཞིན་ཤེས་ཀྱི་ཤི་དབྱི་ (Ch. 西医) ཡོད་མ་རེད་འདའི།At the time, there was no western medical tradition exist in Tibet like today.
- སྐབས་དེ་དུས་ཛང་ཡིའི་ (Ch.藏医) རང་གི བོད་སྨན་རང་གི་དེ་འདྲས་སྒང་ལ་ཆ་བཞག་ན་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་ཞེ་པོ་ཞིག་བྱུང་བཞགDuring that period, the practice of traditional Tibetan science of healing flourished.
- དཔེ་ཆ་བཞག་ན་དེ་རིང་སང་གཅིག་རེད། རྨ་རེད། ད་ག་ནང་བཞིན་ཁོག་པའི་ནང་ལོགས་ནང་ཁུལ་གྱི་རྣག་དང་ཆུ་དང་།For example, be it surface wounds or inner injuries with pus and watery substances,
- ལྟ་ང་ཚོར་ཆ་བཞག་ན་དེ་ལ་ག་རེ་ཟེར་གྱི་རེད་ཟེར་ན། ཐུ་མ་བཏང་ཟེར་གྱི་རེད་པ།for treating such things, we have a practice called tuma.
- བྱས་ཙང་ཐུ་མ་བཏང་བཏང་དུས་ཙམ་ལ་བྲང་ཁོག་སྟོད་ཡིན་ནའི་འདྲ་འདུག ཁོག་པའི་སྟོད་ལ་ཡིན་ནའི་འདྲ་འདུགBe it the upper portion of the chest, or upper or lower portion of the abdomen,
- སྨད་ཡིན་ནའི་འདྲ་འདུག དེའི་ཕྱི་ལོགས་ལ་ཡིན་ནའི་འདྲ་འདུག གང་ས་གང་ས་བཏང་ཡང་འདི་འདྲས་རེད་འདུག་གor be it outside the body or wherever, we can use tuma technique to different parts of the body.
- ལྟ་ཡིན་ནའི་འདིའི་ལག་རྩལ་ཟེར་གྱི་རེད་པ། དེ་ལ་ཆ་བཞག་ན། ཉམས་ནས།However, this technique, as we can call so, was lost over time.
- ལས་ཀ་དེ་བྱེད་མྱོང་མེད་པ་བྱས་བྱས་ལོ་མང་པོ་ཕྱིན་བཞགThat is because no one continued the practice for many years.
- འོང་། ལྟ་ཡིན་ནའི་ར་པོ་དངོས་གནས་དྲང་གནས་བྱས་ན་བོད་ཁོ་རའི་གསོ་རིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ལ་ཆ་བཞག་ན་བོད་ལ་བཤག་བཅོས་བྱེད་ཡག་ལུགས་སྲོལ་ཡོད་ཟེར་ཡག་དེ་འདྲས། ཐུ་མ་གཏོང་ཡག་ཟེར་ཡག་དེ།From the factual and historical account of Tibet's medical history, it was certain that the practice of performing surgery was there. Such as tuma.
- བྱས་ཙང་འདི་ལ་ཆ་བཞག་ན། འདི་གས་འདི་ཆ་བཞག་ན། ད་ལྟ་ང་རང་སྔ་མ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཉར་བསྡད་པའི་དངོས་པོ་རྐྱང་རྐྱང་རེད།These are some of the actual operational tools used in the past and kept as historical records.
- བྱས་ཙང་དཔེར་ན་དེའི་ནང་ཁུལ་ལ་ཆ་བཞག་ན། ད་ལྟ་འདི་སྤྱིར་བཏང་གི་དེ་ཚོའི་བཟོ་ར་ལྟ་ཆ་བཞག་ན།And those are some of the tools that are
- ལྟ་ད་ལྟ་བར་དུ་དེ་ཚོ་ཡིན་ན་ལས་ཀ་མུ་མཐུད་ནས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་རེད།still continuously used in Tibetan medical practice.
- དེའི་ལག་རྩལ་ཉམས་ཡོད་མ་རེད། མ་ཉམས་པའི་གནས་ཚུལ་གང་རེད་ཟེར་ན།The treatment techniques with these tools are still intact.
- དེ་ཚོ་ཚང་མ་ལོགས་དེ་རེད། ད་ལྟ་ང་རང་ཚོའི། གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད།These are our... How should I put it?
- འདིའི་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་ཡིན་ན་ད་ལྟ་བོད་པའི་ཨེམ་རྗེ་བྱས་བྱས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཆ་བཞག་ན།These are tools used by Tibetan doctors for treating a
- ཁྲག་རྒྱག་ཡག་ཟེར་ཡག་ཞིག་ཡོད་རེད་པ། གཅིགcondition by bleeding out the impurities. That is one thing.
- གཉིས་པ་དེ་ལ་ཆ་བཞག་ན་མེ་རྒྱག་ཡག་ཟེར་ཡག་དེ་འདྲས།Secondly, they are used for treating with the fire.
- དེ་ཚོའི་ཆ་ཆས་དེ་ཚོའི་བཟོ་ལྟར་ཆ་བཞག་ན་སྤྱིར་བཏང་བྱས་ན། ཉམས་ཡོད་མ་རེད།These medical practices are still very much alive.
- བྱས་ཙང་དེ་ཚོ་ཆ་བཞག་ན་མིང་མི་ཁོ་རར་གང་ཟེར་གྱི་རེད་ཟེར་ན། ཆ་ཆས་ཁོ་རའི་མིང་ལ་ཆ་བཞག་ན། རྐོ་མའི་ཁ་འདྲ་བ།For example, this tool is called komé khadrawa.
- རྐོ་མའི་ཁ་འདྲ་བ་ཟེར་དུས་ག་རེ་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད་ཟེར་ན། ང་རང་ཚོའི་ཞིང་པས་ཞིང་ཁའི་ནང་ལ་རྩ་ངན་རྐོ་ཡག་གི་རྐོ་མ་ཟེར་མཁན་དེ་ཡོད་རེད་པ། དེ་ལ་དཔེ་བཞག་བྱས་ནས་དེའི་ཁ་ནང་བཞིན་ཡོད་ཟེར།It is called so because of the shape of this tool is similar to the head of weeding tool or pickaxe used by our farmers.
- ད་ག་བཞིན་གྱི་རྟ་བྲེལ་ཁ་འདྲ་བ། སྟེའུ་ཁ་འདྲ་བ། སྟེའུ་ཟེར་དུས་ག་རེ་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད་ཟེར་ན།Likewise, other tools are look like the head of a teu.
- ང་རང་ཚོའི་ཤིང་བཟོ་གི ཤིང་བཟོ་བའི་ལག་ཆ་སྟེའུ་ཡོད་རེད་པ། སྟེའུ་རྩག འོ་འདི་ལ་དཔེ་བཞག་ནས་ཨཱ་ནི་སོ་སོའི་མ་འདྲ་བ་འདི་འདྲས་ཡིན་ན་མང་པོ་བཟོས་འདུག་གHere teu refers to adze used by our carpenters. Such medical tools are modeled on an adze.
- བྱས་ཙང་དེ་ཚང་མ་ལོགས། དཔེར་ན་འདིའི་བཟོ་ལྟ་དེ་འདྲས་ཡིན་ན་འདི་རེད། འོ་རྐོ་མའི་ཁ་འདྲ་བ་དེ་འདྲས། འོ་རྐོ་མའི་ཁ་འདྲ་བ་ཟེར་བ་དེ་འདྲས། འོ་འདི་བཟོ་ལྟ་དེ་འདྲས་This one is called komé khadrawa, and there are similar tools like this.
- བྱས་ཙང་དེ་ཚོ་ལ་ཆ་བཞག་ན་དངོས་སུ་འདི་རེད། གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད་ལྟ། ཁྲག་རང་དངོས་སུ་རྒྱག་ཡག་བྱས་རྩའུ།This tool is called tsau, which is used for bleeding out impurities.
- བྱས་ཙང་དེ་གཉིས་ལ་ཆ་བཞག་ན། ལྟ་དེ་དངོས་སུ་འདི་རེད་པ་ང་རང་ཚོའི་གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད། ཁྲག་དངོས་སུ་རྒྱག་ཡག་རེད་པ།These two tools are used by Tibetan doctors for removing the harmful elements.
- ལྟ་དེ་ཚོའི་བཟོ་ལྟ་འདི་ལྒང་རྩ་དང་། ལོངས་རྩ་དང་དེ་ཚོ་ལ་ཆ་བཞག་ན།They are applied on gangtsa and longtsa arteries.
- དཔེར་ན་དེ་ཚོའི་ཁ་ལ་ཆ་བཞག་ན། རྩ་དེ་ཚོ་ལ་ཆ་བཞག་ན་འདུག་སེ་ཡར་བསྡམས།For example, here we tie the blood vessels.
- བསྡམས་ཚར་དུས་ཙམ་ནས་རྩ་གསལ་པོ་བྱུང་སོང་ན་སྒང་ཡ་ནས་འདི་བྱེད་དུས་ཙམ་ནས།After tying, you will clearly notice the arteries.
- ཨཱ་ནི་འདིའི་སྒང་ལ་འདུག་སེ་རྒྱག་གི་རེད། དཔེར་ན་འདི་ཚོའི་བཟོ་ལྟ་དེ་འདྲས།And then we will apply it. For example, like this.
- འོ་རྐང་པ་ལ་ཆ་བཞག་ནའི་མང་པོ་རྒྱག་གི་རེད། ལག་པ་ལ་རྒྱག་ཡག་ཡིན་ནའི་མང་པོ་ཡོད་བྱས་དེ་འདྲ་རེད།It is also regularly used on the feet as it is often used on the hands.
- བྱས་ཙང་འདི་ཚོ་ལ་ཆ་བཞག་ན་གཙོ་བོ་འདི་རེད་ལྟ། ཙའུ་ཟེར་གྱི་རེད་པ། ཕྲན་བུའི་ཆ་ཆས་ནང་ཁུལ་ནས་ཆ་བཞག་ན།These medical tools, including this tsau,
- བྱས་ཙང་དེ་ཚོའི་ལག་རྩལ་རྩིས་དེ་ད་ལྟ་ཁྱོན་ནས་ཉམས་ཡོད་མ་རེད། ད་ལྟ་སྨན་རྩིས་ཁང་ཆ་བཞག་ན་མུ་མཐུད་ནས་ལག་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་རེད།are still wildly used. Here in Mentsikhang, we continuously use these tools.
- ལྷག་པར་དུ་ཆ་བཞག་ན་ད་ལྟ་ང་རང་ཚོའི་ཨེམ་རྗེ་བགྲེས་པ་ཁག་ཅིག་ཆ་བཞག་ན་དེའི་ལག་ལེན་ཞེ་དྲགས་ཡག་པོ་ཡོད་རེད།Especially, some are our senior doctors are highly adept at their applications.
- དཔེར་ན་ང་རང་ཚོའི་སྨན་རྩིས་ཁང་ནང་ཕྱི་བསྐྱོད་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་ལ་ཡིན་ན། ཆེད་མངགས་དཔྱད་བཅོས་ཁང་བཙུགས་ཡོད་རེད།For example, a number of treatment centers were established by Mentsikhang for medical trips.
- བྱས་ཙང་དཔྱད་བཅོས་ཁང་བཙུགས་ཡག་ཟེར་ཡག་ཁོ་རང་ལ་ཆ་བཞག་ན་གཙོ་བོ་དེ་ད་ལྟ་འདིའི་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཙང་ཨཱ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་མེ་རྒྱག་ཡགThe purpose of such centers is mainly for the application of these traditional treatment techniques.
- འོ་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཆ་བཞག་ན་ཁྲག་རྒྱག་ཡགLike the removal of the harmful substance via bleeding.
- འོ་འདི་གཅིག་ཚུར་སྟོན་དང་།Show me this one.
- དེ་འདི་རེད། བྱས་ཙང་འདི་འདྲས་ཀྱི་ལག་ལེན་དེ་ལྟ་ཡིན་ནའི་ར་པོ་ད་ལྟ་དེ་ཚོའི་བཟོ་ལྟ་ཡིན་ན།Such technique is there. However, tools like this,
- དཔེར་ན། སྐམ་པ་འདི་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས། ཆེན་པོ་འདི་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་ཡིན་ན།for example, like this big plier,
- རུས་ཁོག་ལ་འདི་བྱེད་དུས་ཙམ་ནས་འོ། རུས་པ་བག་(བཅད་)བྱེད་དུས་ཙམ་ནས། དཔེར་ན་རྐང་པ་དང་ལག་ངར་གྱི་རུས་པ་དེ་ཚོ་ཆེན་པོ་ཨེ་འདྲས་ཡོད་རེད་པ།was used for bone-related operations. If instance, to amputate part of an arm or a leg,
- རྐང་པ་དེ་ཚོ་བྱས་ཙང་དེ་ཚོ་ཆ་བཞག་ན་འཇུ་ཡག་རེད་འདུག་ག་སྐབས་དེ་དུས།this tool was used for holding those days.
- ཕྱོགས་གཅིག་ནས་དེ་ཚོས་ཟིན། གཉིས་ནས་ཆ་བཞག་ན་ད་གིན་འདི་པ་སོག་ལེ་གཅིག་ཡོད་ག་པར་འདུགOn one hand, you hold this tool. On the other hand, where is the saw that is laying around here?
- Studentའདའི་སོག་ལེ།It is here.
- Doctorའོ་འདི་ཚོའི་བཟོ་ལྟ་ཨེ་འདྲས་རུས་ཁོག་དངོས་སུ་འདུག་སེ་བག་ཡག་དེ་འདྲས་རེད་འདུག་གOkay. Tools like this were used for cutting bones.
- བྱས་ཙང་ལྟ་ཡིན་ནའི་དེ་ཚོའི་ལས་ཀ་མ་བྱས་པར་ཆ་བཞག་ན་ལྟ་ལོ་མང་པོ་ཉམས་ཆགས་དང་མ་སོང་ནའི་ཕྱིན་བྱས་དེ་འདྲ་རེད་ཤགBut these tools have not been used for many years, and the practice declined in due course.
- དེ་ཚོའི་བཟོ་ལྟ་དེ་འདྲས། ལྟ་འདིའི་བཟོ་ལྟ་དེ་འདྲས་ལ་ཆ་བཞག་ན། ཡང་དབུགས་རྔུབ་ཡག་རེད།These are used for inhaling.
- སྣ་ཁུག་ནང་ལ་ཆ་བཞག་ན་འདུག་སེ་བྱས། འོག་ནས་ཆ་བཞག་ན་རྦད་དེ་སྨན་དེ་འདྲས་ལྟ་དྲི་མ་ཡོད་པ་དེ་འདྲས་འོག་ལ་བརྒྱབ།You inhale through the nose like this by placing medicine with aroma below for aromatic treatments.
- འདིའི་འོག་ནས་འདི་ཡར་རྔུབ་ནས་དབུགས་ནང་། ལྟ་དེ་རིང་སང་ཡང་ཆིད་(Ch.洋气) བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་གཅིག་པ་རེད་འདུག་གYou inhale from below, which is similar to inhaling oxygen in modern time. Right?
- དཔེར་ན་ང་ཚོའི་རླུང་དུབ་བཟོ་ལྟ་དེ་འདྲས་ལྟ་དེ་རེས་འདིའི་ནང་ལ་མིན་འདུག་མ་གཏོགས་རི་མོ་ཁ་ཤས་ནང་ལ་ཡོད་རེད།It is similar to aromatic treatment. We don't have any sample here right now. However, you can notice it in some medical scroll paintings.
- འོག་ལ་ཆེད་མངགས་དུ་བ་གཏོང་ས་བྱས། དུ་བ་དེའི་ཁ་ལ་འདི་བརྒྱུད། ཨཱ་ནི་འདི་སྣ་ཁུག་སྒང་ལ་འདུག་སེ་གཡོགས།The smell is produced in the form of smoke, and the two pipes are inserted in the nostrils like this.
- དབུགས་རྔུབ་ཡག་དེ་འདྲས། དབུགས་རྔུབ་ཡག་དེ་འདྲས། ལྟ་ཡང་ཆིད་བཟོ་ལྟ་དེ་འདྲས་ད་རེས་སང་ཤི་དབྱི་(Ch.西医)ཡིན་པ་ཡིན་ན་ཡང་ཆིད་རེད་པ།It is for inhaling like inhalation of oxygen in western treatment.
- བྱས་ཙང་ང་རང་ཚོ་བོད་པ་རང་གི་ཆ་བཞག་ན་སྐབས་དེ་དུས་གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད།In our Tibetan case at that time,
- ལྟ་ད་རེས་སང་གི་ཤི་དབྱི་གི་འདི་འདྲས་བྱས་ཡག་དེ་འདྲས་ཁོ་ར་ཡག་སྡུག་ཆ་རྐྱེན་འཛོམས་ལོད་ཀྱི་མ་གཏོགས་སྔ་ས་ནས་ཡོད་པ་རེད་ཤགwe don't have facilities as we have it now in the west. Despite so,
- བོད་ཁོ་རང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཁོ་རའི་ཐོག་ནས་ཆ་བཞག་ན། དངོས་གནས་དྲང་གནས་མི་རབས་གོང་མ་དེ་ཚོས་ཆ་བཞག་ན་ཞེ་དྲགས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་དང་མ་སོང་ནའི་གནང་བྱས་འདི་འདྲས་རེད་པ།from history we know that our forefathers had done much research on such practice.
- ལྟ་འདི་ཚོའི་བཟོ་ལྟ་དཔེར་ན། ཐིག་རྒྱག་བཟོ་ལྟ་ཨེ་འདྲས། དེ་ཚོ་ལ་ཆ་བཞག་ན་དཔེར་ན་ང་རང་ཚོས་གཟུགས་པོའི་ལྡེབས་ལ་མེ་རྒྱག་པ་ཡིན་ནའི་འདྲ་འདུགThis one is used for drawing lines. Whether we apply fire treatment on the body or remove the bad element by bleeding,
- ཡང་ན་ཁྲག་རྒྱག་པ་ཡིན་ནའི་འདྲ་འདུག དེ་དུས་ཙམ་ནས་བྱས་བྱས་ནས། ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་ཐིག་བརྒྱབ་བྱས་འདུག་སེ། འོ་ཚད་གཞི་ལེན་ཡག་ཟེར་ཡག་དེ་འདྲས་རེད།we must draw lines to take measurements.
- ཐིག་བརྒྱབ་བྱས་བྱས་འདུག་སེ་ཐིག་བརྒྱབ་བྱས་བྱས་ཨཱ་ནི་འདུག་སེ་ཚད་གཞི་ལེན་ཡག་བཟོ་ལྟ་དེ་ཚོ།We have to measure this.
- ཨཱ་ནི་ཁོ་རའི་ཐིག་དེ་བརྒྱབ་པའི་གཞུག་དེ་ག་གེར་བསངས་མིག་དེ་ག་པར་བིད་ཀྱི་འདུགAfter drawing the lines, we need to find out the main point.
- འོ་བྱས་དེའི་སྐབས་ལ་གནས་ཚུལ་འདི་འདྲས་རེད་འདུག་གSo that is what it was like at that time.
- འོ་གཙོ་བོ་འདི་ད་ལྟ་འདིའི་སྐོར་གནས་ཚུལ་རོབ་ཙམ་ཞུས་ན་འདི་འདྲ་ར་ཅིག་རེད་ཤགThese are the key points.
- བྱས་ཙང་དེ་ཚོ་ལ་ཆ་བཞག་ན། ང་ཚོ་བོད་པའི་ཨེམ་རྗེ་ཞིག་གིས་སྔོན་ནས་ཆ་བཞག་ན་སྔོན་མ་ནས་ཆ་བཞག་ན། དེ་ཚོ་ཚང་མ་ལོགས་ལུས་ལ་བཅངས་བཅངས་ངང་ལ་འཁྱེར་དགོས་ཀྱི་ཡོད་རེད།These were medical toolkits that Tibetan doctors used to carry with them all the time.
- ལག་ཆ་འདི་གས་འདི་གས་དེ་ལ་ཆ་བཞག་ན། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཆ་བཞག་ན་སྨན།Besides, they also take medicines with them.
- སྨན་ཟེར། དཔེར་ན་འདི་སྨན་ཁུག་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་ཡིན་ན་སྟབས་བདེ་པོ་རེད་པ། སྐབས་དེ་དུས་ཙམ་ནས་ཆ་བཞག་ན།They used to carry the medicines in medicine pouch during the old days. And it was very convenient.
- རས་ཁུག་ནང་བླུགས་འདི་བྱེད་དུས་ཙམ་ནས་འདི་གཅིག་འཁྱེར་དགོས་ཀྱི་རེད།So in those days, the doctors had to carry medicines in a pouch wherever they go.
- གཉིས་ནས་ཆ་བཞག་ན་དེ་ཚོའི་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་འཁྱེར།And secondly, they carry tools like this.
- བྱས་ཙང་སྐེད་པའི་དེ་ལ་བཏགས་ནས་འདུག་སེ་ཆེད་མངགས་ཁོ་ར་འདའི་ཐག་པ་བརྒྱབ་ནས་སྐེད་རགས་བཏག་ཡག་ཡོད་རེད།They tie the tools to the belt with a string.
- སྐེད་རགས་ལ་བཏག་དུས་ཙམ་ལ་དཔེར་ན་ཆ་བཞག་ན་ཨཱ་ནི་ཁོ་ཨེམ་རྗེ་ལ་ས་ཆ་ག་པར་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ས་ཆ་ག་པར་སླེབས་སོང་ནའི།So, when a doctor ties the tools to the belt like this, in whichever village he arrived,
- ལམ་རྐྱང་(སེང་)འདི་ནས་བཀྲོལ་ཆོག་ཆོག བཏོན་ཆོག་ཆོག འོ་འདི་འདྲས་རེད་ཤག གནས་ཚུལ་ངོ་མ་དེ།he can untie them quickly and use them with ease. It is very practical.
- བྱས་ཙང་འདི་ལ་ཆ་བཞག་ན་མེ་མདེལ་ཟེར་གྱི་རེད། མེ་མདེལ།This one is called médel.
- མེ་མདེལ་ཟེར་ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། ལྟ་འདི་མེ་མདེལ་དེ་ལས་ཀ་དེ་བྱེད་ཡག་སྟབས་བདེ་པོ་ཞེ་པོ་ཡོད་རེད།Médel is a very easy medical tool to use.
- ད་ལྟ་གང་རེད་ཟེར་ན། ཁག་ཅིག་ལ་དཔེར་ན་ང་རང་ཚོའི་བོད་པའི་ཨེམ་རྗེ་ཆ་བཞག་ན་རླུང་གི་ན་ཚ་ཚབས་ཆེན་པོ་དེ་འདྲས་རེད་པ།In some medical conditions of severe wind channel related illness,
- ཁྲག་རླུང་གི་ན་ཚ་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས། སྲོོག་རླུང་གི་ན་ཚའི་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས། འདི་འདྲས་ཆ་བཞག་ན།such as traklung (blood wind) and soklung (life wind),
- སྒལ་ཚིགས་ཀྱི་ཚིགས་པ་དང་པོ། བདུན་པ། དྲུག་པ་ཆ་བཞག་ན་ཀྲ་རང་གི་རིལ་རིལ་བཟོས་བྱས་མེ་རྒྱག་གི་རེད།backbone joint number one, seven, and six. We treat them with the application of fire.
- ཡང་ཁག་གཅིག་ལ་ཆ་བཞག་ན་དཔེར་ན་རུས་ཁོག་བརྡབ་ཆག་ཤོར་བྱས། གློ་བུར་ཐོག་རྐྱག་ཏུ་འོ་འདམ་འདི་པ་ཐོག་རྒྱག་མགོ་རྒྱག་ལ་བརྡབ་བྱས་བྱས།In some other cases, for example, when someone fractures a bone in an accident,
- རྩིག་མ་ན་ཚ་བཏང་བའི་བཟོ་ལྟ་དེ་འདྲས། ཡང་ན་ལག་པའི་འདི་པ་རུས་ཁོག་ལ་སྐྱོན་བྱུང་བ་ཡིན་ན།or injuries related to hand bones,
- གློ་བུར་དུ་མེ་རྒྱག་གི་རེད། མེ་དེ་རྒྱག་དུས་ཙམ་ལ་ཆ་བཞག་ན་ཚ་དེ་ལམ་སེང་བཅད་ཐུབ་ཀྱི་འདུག་གwe can also use fire treatment that will instantly remove the pain.
- ན་ཟུག་ཁྱོན་ནས་ཡོད་མ་རེད། བྱས་ཙང་འདི་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་ཡིན་པ་ཡིན་ན། འདི་འདྲས་རེད།You don’t feel the pain at all. In case of tools like this,
- ག་རེད་ཟེར་ན། བཀྲག་དགོས་མ་རེད་པ། བཀྲག་མ་དགོས་དུས་ཆ་བཞག་ན་དེ་མེ་ལ་བཀྲག འདི་མེ་ལ་བཀྲག་ཚར་དུས།there is no need to heat it. You only need to heat that one.
- འདི་ཚ་པོ་ཡོད་དུས་བྱས་བྱས་ཨཱ་ནི་འདི་ནད་པའི་ནད་མིག་ཡོད་སའི་འདིའི་སྒང་ལ་འདི་འདུག་སེ་བཞགWhen it becomes hot, place the tool like this and hammer in the eyes with the other one.
- བཞག་ཚར་དུས་ཙམ་ལ་མེ་ཚ་པོ་འདིའི་སྒང་ལ་འདུག་སེ་བསྣན་ནས་ཚོའོ་ཟེར་གྱི་རེད། ལམ་རྐྱང་(སེང་)When you place the heated tool like this, it will produce a sound like 'tso' instantly.
- ཨཱ་ནི་འདུག་སེ་བྱེད་རྒྱུ་རེད།And then do like this.
- བྱས་ཙང་འདི་བྱེད་ཙམ་ནས་ཆ་བཞག་ན་འདིའི་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་ཡིན་ན་སྟབས་བདེ་པོ། དེ་ལ་མེ་མདེལ་ཟེར་གྱི་རེད་འདི་འདྲས།So it is a very convenient tool. And it is called médel.
- བྱས་ཙང་འདི་ལ་ཆ་བཞག་ན་རིགས་མི་འདྲ་བ་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་དེ་འདྲས་རེད་ཟེར།There are several versions of it.
- བྱས་ཙང་འདི་ལ་ཆ་བཞག་ན་སོ་སོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ལས་ཀ་དེ་མ་བྱས་པ་མ་རེད། ཐེངས་མང་པོ་བྱས་པ་ཡིན།It is not that I have not used it before. In fact, I used it many times.
- དེ་འདྲ་བཟོ་ལྟ་དེ་འདྲས་དཔེར་ན་ད་ལྟ་ལས་ཀ་ཉམས་ཡོད་མ་རེད།So techniques like this one is still alive.
- ད་ལྟ་གྲོང་གསེབ་ལ་འདུག་སེ་འགྲོ་དུས་ཙམ་ལ་དཔེར་ན་ད་རེས་སང་ཨར་པོར་རྒྱག་ཡག་བཟོ་ལྟ། ཤུགས་ལས་ཀྱི་ལས་ཀ་དེ་འདྲས་བྱས།In a village where construction is going on, that requires physical work,
- གློ་བུར་དུ་རྦད་དེ་བརྡར་བྱས་ན་ཚ་ཆེན་དེ་འདྲས་ཡོད་རེད་པ། དཔེར་ན་རྩིབས་མ་བརྡབ་པ་བཟོ་ལྟ།sometimes someone would meet with an accident on the site that results in acute pain.
- འདི་གཅིག་བརྒྱབ་པ་ཡིན་ན། ན་ཚ་ད་ག་དྲག་འགྲོ་གི་རེད། ན་ཚ་ཁྱོན་ནས་བཏང་གི་མི་འདུགIn such case, if you apply this treatment, it removes the pain.
- ལམ་རྐྱང་(སེང་)ཁོ་ར་ཕན་པོ་ཞེ་པོ་ཞིག་ཡོང་གི་འདུག དཔེར་ན་འདིའི་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་ཡིན་ན་ད་ལྟ་དོན་དངོས་ནད་ཐོག་རང་གི་ཁ་ནས་ཕན་པོ་ཡོད་པ་ཟེར་ཡག་ར་སྤྲོད་ཡོད་པ་ཟེར་ཡག་འདི་འདྲས་རེད།It provides instant relief and is very useful. The people who were treated with this technique before can confirm its effectiveness.
- ལྟ་འདི་ལ་ཆ་བཞག་ན་ཡང་རྔབ་ར་ཟེར་གྱི་རེད། ར་རྒྱག་ཡག་བྱས།This one is called ngapra.
- བྱས་ཙང་ར་དེ་གང་འདྲས་རྒྱག་གི་རེད་ཟེར་ན།So how do we use it?
- ཡང་གཅིག་པུས་མོའི་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་དང་། ཡང་ན་འདི་པ་ཚིགས་དང་དེ་ཚོ་ལ་ཆ་བཞག་ན།If someone experiences pain in the knee or the wrist,
- ཡང་བརྡབ་ཆག་བྱུང་བྱས་བྱས། ནང་ཁུལ་ལ་ཆུ་གཟེར་གྱི་ན་ཚ་འཁོར་ནས། ན་ཚ་བཏང་ཡག་གཅིག་ཡོད་རེད་པ།or acute pain resulted by blister after an accident,
- དེ་ཚོ་ལ་ཆ་བཞག་ན་ཡང་འདི་རྔབ་ར་ཟེར་མཁན་དེ་བརྒྱབ་ནས།in such cases, we can use ngapra treatment technique.
- དཔེར་ན་འདི་ཤའི་སྒང་ལ་འདུག་སེ་བཙུགས། ཤའི་སྒང་ལ་བཙུགས།We place it on the flesh like this.
- བཙུགས་བྱས་ནས་ཨེམ་རྗེ་འདི་ཡར་འཇིབ་ཀྱི་རེད་ཁ་ནས། ཁས་འདུག་སེ་འཇིབ་ནས་ཡར་འཐེན་ནས།After placing it, a doctor will suck it with his or her mouth.
- འཐེན་ནས་འཐེན་ཡོང་དུས་ཙམ་ནས་བྱས་བྱས་ནས། ཨཱ་ནི་ཤ་གནས་བར་ལ་ན་ཚ་ག་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ནའི་ཁོའི་ནང་ཁུལ་ལ་འཚང་ཡོང་བྱས་བྱས།By drawing like this, the things that cause pain will be collected inside here.
- རྡོག་རྡོག་ཆགས་བསྡད་ཀྱི་རེད། འདི་རྡོག་རྡོག་ཆགས་ཚར་སོང་ན། ཡང་ར་རྔབ་ར་ཚུར་ཞིག་བཀགThey will be solidified. We remove the ngapra,
- བཀོག་ཚར་སོང་ན་བྱས་ནས་ད་ལྟའི་ཙིའུ་དེ་ཚོ་ཆ་བཞག་ན། ད་གིན་གྱི་ཙིའུ་ཞིག་ཡོད་རེད་འོ་འདི་ཚོར་ཆ་བཞག་ན།and then cut the lump with a tsiu.
- ད་གི་ཡར་རྡོག་རྡོག་ཆགས་པ་འདི་ལ་ཆ་བཞག་ན། འདི་བྱེད་དགོས་ཀྱི་རེད།The one I have shown you before.
- རྔབ་རས་ཡར་འཐེན་པ་ཞིག་ཡོད་རེད་པ། འཐེན་པ་ཞིག རྡོག་རྡོག་ཆགས་པ། འདིའི་ནང་ཁུལ་སླེབས་པ་ཞིགThe one pulled out by ngapra and solidified inside here,
- ཁ་གཤག་རྒྱུ་རེད། འདུག་སེ་ཕར་ཚུར་གཤག གཙབ་བྱས་བྱས།that one you have to cut it.
- གཙབས་ཚར་སོང་ན། ཡང་འདི་བསྐྱར་དུ་བཙུགས། བསྐྱྲར་དུ་བཙུགས། ཡང་འཇིབ་རྒྱུ་རེད།After cutting it, we have to use it again and suck it.
- ཡང་འཇིབ་ནས། འདི་འཇིབ་དུས་ཙམ་ནས་ཆ་བཞག་ན་ཨཱ་ནི་ད་གིན་ཕ་གིར་ནད་པ་ལ་ཆ་བཞག་ན་ཁྲག་དང་རྣག་ཡོད་པ་གཅིག་ཡོད་རེད་པ། ནང་ཁུལ་ལ་ན་ཟུག་ཡོད་པ། དེ་གས་ཚང་མ་ལོགས་འདིའི་ནང་ཚུར་འཐེན་ཐུབ་ཀྱི་རེད།By sucking it, we can collect the mixture of the pus and blood in it from the patient.
- ད་ལྟ་འདི་ཡིན་ན་ང་ཚོ་གྲོང་ཚོ་ལ་འགྲོ་དུས་ཙམ་ལ་བེད་སྤྱོད་མང་པོ་གཏོང་གི་རེད།They are still regularly used when we visit the countrysides.
- ང་ཚོ་ཨེམ་རྗེ་ཤག་ཤང་(Ch.下乡)ཟེར་བའི་དེ་འདྲས་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན། འདི་དངོས་གནས་དྲང་གནས་བེད་སྤྱོད་མང་པོ་གཏོང་ཡག་ཅིག་བྱས་བྱས་དེ་འདྲས་རེད།When our doctors go down to the countrysides,
- འདི་ཡིན་གཅིག་རེད། འདི་རྔབ་ར་ཟེར་གྱི་རེད།This is one tool, and it is called ngapra.
- ལྟ་འདི་ལ་ཆ་བཞག་ན། རིགས་མི་འདྲ་བ། བྲུམ་བུའི་ན་ཚ་འདི་འདྲས། འོ་གློ་བུར་ཐོག་རྒྱག་ལ་རྐང་པ་ལ་ན་ཟུག་ཡོད་པ། ན་ཟུག་ཆེན་པོ་དེ་འདྲས་ལ་བརྒྱབ་ནའི་འགྲིག་གི་རེད།This tool also can be used for treating chickenpox and sudden sharp pain in the feet.
- ཡང་འདི་འདྲས་ཀྱི་གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད། རྩ་དང་དེ་འདྲས་སྒང་ལ་ཆ་བཞག་ན་ཡང་ཁྲག་ངན་ཆུ་ཟིལ་ཁོ་ན་ཚ་བཏང་བ་འདི་འདྲས་ཤ་ནད་ན་ཚ་འདི་འདྲས་ལ་རྒྱག་ན་ཕན་པོ་ཞེ་པོ་ཡོད་རེད།Likewise, you can use it to treating pain resulting from the accumulation of bad blood and water in the flesh. It is very effective.
- བྱས་ཙང་འདིའི་མིང་ལ་བྱས་བྱས་ན་རྔབ་ར་ཟེར་གྱི་རེད།So this is ngapra.
- ལྟ་འདི་ལ་ཆ་བཞག་ན་ཟངས་ཕོར་ཟེར། ལྟ་འདི། འདི་ཆ་བཞག་ན་ཡང་གང་འདྲ་རེད་ཟེར་ན་གོང་དུ་ཞུས་པ་དེ་འདྲས་རེད།This one is called zangpor (copper bowl). This one has a similar application for
- ཁྲག་རླུང་གི་ན་ཚ་འདི་འདྲས། འོ་སེམས་སྐྱིད་པོ་མ་བྱུང་བ་བྱས།treating traklung and mental disturbances which result in
- སྟོད་སྒལ་དང་རྒྱབ་མདུན་འདི་པ་བྱས་གཟེར་ཁ་ཞེ་དྲགས་རྒྱག་ཉན་ཞིག་ཡོད་རེད་པ། སྨན་བཟས་ནའི་ཁྱོན་ནས་མ་འཇོམས་པ།acute back pain which cannot be treated with pills.
- མི་རླུང་ཁ་མཐོ་པོའི་བཟོ་ར་ལྟ་འདི་འདྲས་ཡིན་ན་ཡང་འདི་རྒྱབ་ལོགས་པ་དཔེར་ན། ན་ཚོ་ཡོད་པའི་གནས་དེ་ལ་འདི་རྒྱག་རྒྱུ་རེད།We use this for treating people with high blood pressure by placing on the back of the person.
- འདིའི་ནང་ལ་མེ་བླུགས། ཐོག་མར་གྱི་ཆ་བྱས་ན། ཤོག་བུ་མེ་དེ་འདྲས་སྤར། མེ་སྤར་ཚར་སོང་ན་མེ་དེ་འདིའི་ནང་ལ་བླུགས། ལམ་རྐྱང་(སེང་)ཕར་ཤའི་འདའི་འདུག་སེ་བཙུགས་པ་ཡིན་ན།Inside the bowl, a ball of fire placed inside it. And then immediately the pot is placed on the back of the patient.
- ཡང་བསྐྱར་ཚུར་འཇིབ་ཡོང་གི་རེད་ཁོས། ཚུར་འཐེན་ཡོང་གི་རེད།Once again it will suck out the harmful elements.
- འཐེན་ཡོང་དུས་ཙམ་ལ་བྱས་བྱས། ད་གིན་རྔབ་ར་དང་གཅིག་པ་རེད། ཡང་ཁོས་ནང་ཁུལ་ལ་རྡོག་རྡོག་ཆགས་ཡོང་གི་རེད།Afer sucking them out, they will solidify as in the case of ngapra.
- ཕར་སྣང་ངོས་ལ་ན་ཚའི་གནས་ཚུལ་ལ་བལྟས་ནས། ན་ཟུག་ཆེན་པོ་ཞེ་པོ་དེ་འདྲས་ཡོད་ན་པ་བྱས།According to the condition of a patient, if the pain is severe,
- འདི་འདྲས་ཡིན་པ་ཡིན་ན། ད་གིན་རྔབ་ར་ནང་བཞིན་ཡང་འཚག་ནའི་འགྲིག་གི་རེད།you can remove the harmful elements like in ngapra.
- ཙའུ་ཡང་། རོབ་ཙམ་ཞིག་གཤག གཤགས་ཚར་སོང་ན་ཡང་བསྐྱར་དུ་བརྒྱབ། དེ་བྱས་པ་ཡིན་ན།For that, you make a small cut, and then apply the ball treatment again.
- ཨཱ་ནི་ན་ཚ་རྦད་དེ་འཇགས་འགྲོ་གི་རེད། བྱས་ཙང་ད་ལྟ་འདི་བྱས། དེ་ཚོའི་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་དཔེར་ན་ད་ལྟ་ང་ཚོ་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཡིན་ན།By doing so, the patient is relieved from pain. So tools like this one and others are
- མུ་མཐུད་ནས་བོད་པའི་ཨེམ་རྗེ་དེ་ཚོའི་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་ཕྱག་ལེན་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད་པས། དེ་ཉམས་ཡོད་མ་རེད།still being used by our Tibetan doctors at Mentsikhang institute. These practices are still intact.
- མུ་མཐུད་ལས་ཀ་མུ་མཐུད་ནས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་རེད།And they remain ongoing practices.
- ལྟ་ཡིན་ནའི་ལའི་ད་ལྟ་མང་གི་གཤག་བཅོས་དཔེར་ན་ཐུ་བ་གཏོང་ཡང་བཟོ་འདི་འདྲས།However, many of the surgical practices, such as tuma
- དེ་ཚོ་རུས་ཁོག་བག་(བཅད་)ཡག་བཟོ་འདི་འདྲས། དེ་ཚོའི་བཟོ་ར་འདི་འདྲས་ལ་ཆ་བཞག་ན།and amputations, such treatments
- ད་ལྟ་ང་རང་ཚོའི་བོད་པ་རང་གི་ཆ་ཆས་ཁག་ནས་ཆ་བཞག་ན་སྤྱིར་བཏང་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ན།are no longer exists.
- བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཡག་དེ་ད་ཡོད་མ་རེད། ད་ཡིན་ནའི་ར་པོ་འོ་ན་དེ་རིང་སང་འོ་ན་གཤག་བཅོས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མ་རེད་པས་ཟེར་ན།Those practices ceased to exist. Nevertheless, if asked whether the surgery are longer there,
- ཡང་ང་ཚོས་དཔེར་ན་སྨན་རྩིས་ཁང་བཟོ་ར་འདི་འདྲས་ཡིན་ན་དེ་རིང་སང་གཤག་བཅོས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་རེད་པ།Here in Mentsikhang, we still perform surgery.
- མ་རེད།the answer is no.
- དཔེར་ན་རྒྱུ་ལྷག་གི་ན་ཚ་བཟོ་ར་འདི་འདྲས་འདི་པ་འདྲ་མིན་འདྲ་འདི་འདྲས། གཤག་བཅོས་མང་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་རེད།For example, we perform many appendix surgeries and others.
- འོ་སྨན་རྩིས་ཁང་ཆ་བཞག་ན་ཡང་གཤག་བཅོས་བྱེད་ཡག་དེ་རིང་སང་ཤི་དབྱི་དང་ཟུང་བྲེལ་བྱས་བྱས། ང་རྣམ་ཚོའི་ཆེད་མངགས་མི་སྣ་གསོ་སྐྱོང་བྱས་བྱས།Here in Mentsikhang, we also combine with Tibetan and western treatments.
- ལྟ་ཁྱོད་གང་ལྟར་སྔོན་ན་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་ཐུ་མ་བཏང་ཡག་འདི་འདྲས། གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད། ཕྱག་ལས་འདི་ལྟ་ཏིག་ཙམ་ཉམས་པ་རེད་འདའི།The traditional practice of tuma and some others had declined.
- ཡིན་ནའི་ར་པོ་ཏིག་ཙམ་བསྐྱར་དུ་དེ་རིང་སང་ཤི་དབྱི་དང་འབྲེལ་བ་བྱས་བྱས། ཨཱ་ནི་ང་ཚོས་བོད་པ་རང་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་པ་དང་།However, by contacting with western medical practices, we are trying to
- གཉིས་ནས་ཆ་བཞག་ན་ཤི་དབྱི་དང་མཉམ་དུ་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་བྱས་གཤག་བཅོས་མ་བྱས་པ་མ་རེད་ཡང་དེང་སང་ཡང་མུ་མཐུད་ནས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་རེད།combine the best practices from both traditions. So we still perform surgery.
- གཙོ་བོ་འོ་གནས་ཚུལ་ཞུ་ཡག་ར་དེ་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡིན།They are the key points I want to share.
- Studentསེང་གེ་ཁ་འདྲ།Senggé khadra (like a lion's mouth).
- Doctorལྟ་འདི་སེང་གེའི་ཁ་འདྲ་སེ་ཟེར། དེ་ཚོ་ལ་ཆ་བཞག་ན་རྦད་དེ་འདི་དེ་འདྲ་རེད་ཤགThis is called Senggé khadra. This is...
- གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད་ལྟ།How should I explain it?
- Studentབསྡགས་ཡག་འདི་འདྲས།Is it for tying?
- Doctorཨཱ་མོའོ། དེ་དམ་པོ་ཞེ་པོ་འདུགOh my God! It is tight.
- Studentའདི་མ་རེད་ཤགI don't think it is real.
- འདྲ་གཟུགས་བཟོས་རྒྱོག་རེད་པཱ།It is just a model.
- Doctorརེད།Right.
- འདི་ཡར་ལེར་ཡར་འཐེན། འཐེན་ཚར་དུས་ཙམ་ལ་འདི་ཡར་རྒྱུགས་ཡོང་གི་རེད་པ།Pull this out. Once it is outside,
- འདི་མར་ཤའི་ནང་བཅུག བཅུག་ཚར་དུས་འདི་མར་འཐེན་བྱས་བྱས། ཨཱ་ནི་མ་ནས་ཡར་འདི་འདྲས། གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད།insert that part in the flesh, and then
- ཛར་རེ་ཛོར་རེ་འདི་འདྲས་འཐེན་ཡག་རེད་ཤག མ་ནས་ཟིན་ནས། ཤའི་ཁོག་པའི་ནང་ཁུལ་ནས་འཐེན་རག་རེད་ཤག དེ་ཚོ་ལ་ཆ་བཞག་ན།suck out all the dirty stuff. This is how the tool is used.
- ལྟ་ད་ལྟ་ང་ཚོ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཡག་དེ་ཚོ་གཙོ་བོ་འདི་རེད་པ།It is one of the primary tools we use.
- ལྟ་དེ་ཚོ་འདི་རེད་འདུག་ག རྦད་དེ་སྨན་ནང་ཁུལ་ལ་ཆ་བཞག་ན། འབུག་ཟེར་ཡག་དེ་བཏང་ཡག་རེད་འདུག་གAnd this one is to do duk (chiseling).
- སྨན་ནང་ཁུལ་ལ་མར། མ་གིའི་སྨན་འདི་ཁོག་པའི་ནང་ཁུལ་ལ་འདི་འདྲས་ཤ་གནས་ཀྱི་ནང་ཁུལ་ལ་ན་ཚ་དེ་འདྲས་ཡོད་རེད་པ།It is for treating complications inside the flesh.
- འདི་ཡོད་དུས་ཙ་ནས་ཆ་བཞག་ན་འདི་ཁ་དེ་ཚ་པོ་བཟོས། ཨཱ་ནི་འདུག་སེ་འཐེན་ཡག་རེད་ཟེར།You heat the tip and then pull the stuff out.
- དེ་ཚོ་མ་ནས་འདུག་སེ་བརྒྱུད། དེ་ཚོ་ཤའི་ནང་ཁུལ་ལ་མར་བརྒྱུད། བརྒྱད་ནས་འདི་ཡར་གཅུས་རིལ་བརྒྱབ་བྱས་བྱས།You insert it like this inside the flesh, twist it,
- འདུག་སེ་ཡར་འཐེན་ཡག་རེད་ཟེར་གྱི་འདུགand then pull it out like this.
Loading ... Collection:
Subcollection
- Medicine in Lhasa (lha sa)
- Lhasa
- Tibetan Medicine
- Lectures on Medicine
- History of Medicine
- Empowering the Medicine
Subject
- Ü-Tsang Group
Referenced Places
- Mentsikhang
Recording Location
- Mentsikhang
Language
- Tibetan
Director:
Frances Garrett
Editor:
Frances Garrett
Other:
THDL, University of Virginia's Center for Complementary and Alternative Therapies (CSCAT), The Weedon Foundation, The Raven Society, The U.S. Dept. of Education
Other:
The Lhasa Mentsikhang
Contributing Performer:
Dr Tenzin Puntsok
Contributing Cameraperson:
Frances Garrett
Contributing Production Assistant:
Dr Dawa
Contributing Transcriber:
Dorjee Tsetan
Contributing Translator:
Dorjee Tsetan
Publisher:
Tibetan and Himalayan Library
Data Entry:
Visibility:
Public (group default)
Shanti AV Id:
1716
thlib.org
301
Versions:
Date Created:
Tuesday, January 31, 2012
Encoding Scheme:
mpeg-4 visual
File Size:
70451 (KB)
Data Rate:
662 (kbps)
Frame Size:
320x240
Format Id:
Format Id:
1_1mpv9mr6
Format Id Source:
Kaltura.com
Annotation:
LANGUAGE INFO Dialect Family: dbus gtsang Specific Dialect: Lhasa Speech Type: Interview Situation Method: interviews Register: ordinary Speech Quality: 1 MASTER TAPE INFO Master Tape Label: NDRP Master 1 Recorded: 2001-08-01
