25 Jan 2016
5 min 35 sec
Video Overview
Creators:
Yeshi Wangchuk, Dorji Nima
Tshewang from Tungkudenpa in Zhemgang narrates the story of a monkey who deceives an old man and a woman.
སྤྱ་གིས་ ཨ་རྒས་དང་ཨང་རྒས་ཅིག་འབྱིད་བསྐོར་རྐྱབ་པའི་སྲུང་འདི་ གཞལམ་སྒང་གཏུང་སྐུ་གདན་པ་ལས་ པདྨ་ཚེ་དབང་གིས་འབད་གཏངམ་ཨིན་པས། སྲུང་གཏང་ནིའི་ལམ་སྲོལ་འདི་ ཧེ་མ་ལས་རང་ དར་ཁྱབ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་སྡོད་སྡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ སྲུང་གཏང་མི་མང་ཤོས་ར་རྒན་ཤོས་ཚུ་ཨིན་པའི་ཁར་ ངང་ལ་རྒེད་འོག་གཅིག་གི་ནང་རང་ སྲུང་ཚུ་མང་ཤོས་ཅིག་ཆ་འདྲཝ་སྦེ་ གཏང་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཧེ་མ་ སྲུང་གཏང་ནིའི་སྲོལ་འདི་ ཕྱུགཔོ་སྦེ་ཡོད་དགོ་མི་དེ་ཡང་ དེ་བསྒང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གློག་མེ་དང་རྒྱང་མཐོང་ཚུ་ག་ནི་ཡང་མེད་ནི་དེ་གིས་ ཕྱི་རུ་དུས་ཚོད་རྫོགས་མ་ཚུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ཕམ་རྒན་ཤོས་ཚུ་གིས་ སྲུང་གཏང་མི་གིས་གཏང་ ཉན་མི་གིས་ཉན་འབད་ནི་དེ་གིས་ དེ་བསྒང་སྲུང་གཏང་ནིའི་སྲོལ་ལེགས་ཤོམ་ཡོད་ནི་དེ་གིས་ དེ་བསྒང་གི་མི་ཚུ་སྲུང་ཤེས་མི་ཡང་ལེ་ཤ་སྦེ་སྡོད་ནུག དེ་བསྒང་གི་མི་ཚུ་ རེ་རེ་གཉིས་གཉིས་མ་གཏོགས་མེད་པའི་ཁར་ ད་རེས་ནངས་པར་མང་ཤོས་ཅིག་གི་ཁྱིམ་ནང་ རྒྱང་མཐོང་དང་གློག་རིག་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡོད་པའི་ཁ་ལུ་ མང་ཤོས་ཅིག་སློབ་ཕྲུག་དང་གཞུང་གཡོགཔ་འབདཝ་ལས་ དེང་སང་གི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་ལཱ་ལུ་ཡེངས་ཏེ་ ཧེ་མ་བཟུམ་མའི་སྲུང་གཏང་ནི་དང་ཉན་ནི་ལུ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་མི་ཉུང་སུ་ཅིག་ལས་མེདཔ་ལས་ སྲོལ་འདི་ཉམས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན།
- Ngangla
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangལགས་སོ། ཨང་རྒས་དང་ ཨ་རྒས་ཅིག་སྡོད་སྡོདཔ་མས་ལགས། ཨ་རྒས་དང་ ཨང་རྒས་གཉིས་ གེ་ཟ་བཙུགས་སའི་ཞིང་ནང་ ཟློའུ་(ཁེངས་ཀྱི་ནང་བྱཱོ་ཟེར་མི་)བཙུགས་པར་འགྱོ་འགྱོཝ་མས་ལགས། གེ་ཟ་བྱཱར་གྱི་གེ་ཟ་ཨིན་པས་ ཧ་ཤོས་འདི།Okay. There lived a grandfather and grandmother. Grandfather and grandmother went in maize field to plant bitter buckwheat. Maize was summer season's which ripes early.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangཟླའུ་བཙུགས་པར་སོང་སྟེ་ ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་ ང་བཅས་བཟུམ་སྦེ་ ས་བརྐོ་སྟེ་བཙུགས་བཙུགསཔ་མས། ཨང་རྒས་ཟེརཝ་མས་ལོ་ ཟླའུ་བཙུགས་ཐངས་དེ་སྦེ་མེན།They went to plant bitter buckwheat and they planted like we use to plant by ploughing the field. Grandmother it is not the way how you plant.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangབྱཱོ་བཙོ་ཞིནམ་ན་ པགས་ཀོ་བཤུབ་ཏེ་ འདབ་མ་ནང་སྤུར་ཞིནམ་ལས་ ཤིང་བརྡབ་ཅི་བརྡབ་ཅི་སྦེ་ བཙུགས་ཤིག་ཟེར་ སླབ་སླབ་མས་ཨང་རྒས་ལུ།Then told to grandmother to peel out cover and cover it with the leaves and put the fencing.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangཨིན་ན་ཟེརཝ་མས་ལོ། ཨིན་འ་ནེ་སྦེ་ར་ བཙུགས་ཤིག་ཟེརཝ་མས་ལོ། དེ་ལས་ བཙོ་པ་འབག་ཞིནམ་ལས་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ པགས་ཀོ་བཤུབ་ཏེ་ ཤིང་བརྡབ་ཅི་བརྡབ་ཅི་བཙུགས་བཙུགསཔ་མས།Then said it is. Yes, it is like that, so put it. Then they took it and they peel the cover and went on putting the poles.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangཞག་གསུམ་གྱི་རྒྱབ་ལས་བལྟ་བར་སོང་སྨ་རེ་ མ་འདྲཝ་སྦེ་སྐྱེས་སྐྱེསཝ་མཐོང་ཟེར་ སླབ་སླབ་མས། ཨིནམ་འདྲས་སྨ་རེ་ ད་ཁོ་གི་གནས་སྐབས་འདི་ དྲག་ནི་འདྲས་ཟེར།Then said go and visit after three days, it will be growing differently. Thought it is right and his idea is better.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangདེ་ལས་ ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་ བཙོ་བར་འབག་ཞིནམ་ལས་ འདབ་མ་ནང་སྤུར་ཏེ་ ཤིང་བརྡབ་ཅི་བརྡབ་ཅི་ བཙུགས་བཙུགསཔ་མས། དེ་ལས་ ཞག་གསུམ་འགྱོཝ་ད་ བལྟ་བར་ཤོག་ཟེར་ སླབ་སླབ་མས་(སྤྱ་གིས)།Then two of them took it and covered it with leaves where they went on putting the poles. The monkey said come after three days and visit.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangཞག་གསུམ་འགྱོཝ་ད་ བལྟ་བར་འགྱོ་བའི་སྐབས་ འདབ་མ་ཧར་བཏང་ཡར་སོང་ནུག། དེ་ལས་ རྩིགཔ་ཟ་སྟེ་སྡོདཔ་ད་ སྤྱ་ཚུ་ ཁྱིམ་ནང་ འུར་འུར་བཏང་འཛུལ་འཛུལཝ་མས། ཕུད་རྡོག་གཅིག་ར་བདའ་མ་ཟུན་པས་ཏེ་ ག་ར་ཐོན་ཡར་སོང་ནུགWhen went to visit after three days, he found the leaves were all dried. As he was got angry he saw the monkeys going insied the house making a sound. He could not catch oe also. All ran away from his house.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangདེ་ལས་ དོང་ག་ར་བསུབས་བསུབསཔ་མས་ལགས། ཆུང་ཀུ་ཅིག་ར་ལུས་མ་བཅུག་པར་བསུབས་བསུབསཔ་མས་ལགས། ག་ར་གཅིག་ཁར་གསད་ནི་སྦེ་ དེ་ལས་ ཁོང་ར་གཉིས་ལོག་གཅིག་ཁར་སོང་སྟེ་སྡོད་སྡོདཔ་མས་ཏེ།Then he filled up all the holes without keeping any holes. They stayed in separate room to kill all the monkeys together.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangལོག་གཅིག་ཁར་སོང་སྦེ་སྡོདཔ་ད་ལུ་ དེ་བསྒང་ སྤྱ་ཚུ་ ཁྱིམ་ནང་འུ་རུ་རུ་བཏང་འཛུལ་བར་འོང་མས་ལོ། སྤྱ་ཚུ་འཛུལཝ་ཅིག་ སྒོ་བསྡསམ་བསྡམས་མས་ཏེ་ སྒོ་བསྡམས་ཞིནམ་ན་བཟུང་བཟུངམ་མས་དགོ།When they were in other side, that time the monkeys were going inside the house making noise. Then they locked the door
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangགཅིག་རང་བཟུང་མ་ཚུགས་པས་ཏེ་ གཅིག་ཡང་བཟུང་མ་ཚུགས་པར་ ག་ར་ཐལ་ཐལཝ་མས་ཏེ་འུ་རུ་རུ་བཏང་ དེ་འབདཝ་ད་ མར་ཐབ་ཀྱི་རྩ་བ་ལས་ ཐབ་ཀྱི་དོང་འ་ནེམ་འབད་མི་ཅིག་སྡོད་སྡོདཔ་མས་ལགས། འ་ན་ལས་འགྱོ་འགྱོཝ་མས་ཏེ་ག་ར།They couldn't catch one also and all ran away in rush. But then there was a hole from the oven.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangའ་ག་ནི་ཡང་མ་ཐོབ་ཟེར་ རྩིགཔ་ཟ་ཟཝ་མས་ རྩིགཔ་ཟ་སྟེ་ ད་ཁོང་ཆ་ཁྱབ་གསད་ནི་ཚུགས་ར་ཚུགས་ཟེར་ མནོ་ནུག་ཨ་རྒས་ཀྱིས། ངལ་ཅིག་རང་མ་རངས་པས་ ངལ་མ་རངས་པར་ དེ་ལས་ ཕྱགསམ་འཕྱག་འཕྱགཔ་མས་ ཨང་རྒས་ཀྱིས།He got angry thinking that he couldn't catch one also. Out of frustration grandfather thought that he can kill them all. They were not happy ad grandmother swept the floor.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangཕིད་ཟེར་སའི་ རྫམ་ག་ཕུབ་རྐྱབ་སྟེ་བཞག་ཡོད་པའི་ནང་ན་ ཨ་ནེམ་ཅིག་འབད་མི་ཅིག་ལུས་སོང་ནུག་ལོ་ལགས། ད་ཁྱོད་གསད་ར་གསད་ནི་ཟེར་ སླབ་སླབ་མས། ཁྱོད་གཉིས་ཀྱིས་ ང་གསད་མ་ད། ང་གིས་ ཁྱོད་གཉིས་ལུ་ ཕན་ཡང་ཐོགས་ཚུགས་ ཡང་ཅིན་ གནོད་པ་བཀལ་འོང་ཟེར་ སླབ་མས་ལོ་སྤྱ་གིས།Inside the pot the small monkey was left and he was seen by them and said they will kill him. don't kill me by you two. The monkeud said i might be helpful in one way and may bring damages.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangདེ་ལས་ བཞག་བཞགཔ་མས། ང་ཡར་གཤམ་བར་ན་ ག་ཟའི་ཙེའུ་ནང་བཙུགས་བཞག་གནང་། བདུན་ཕྲག་གཉིས་དེ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་ བལྟ་བར་ཤོག། ང་གིས་ ག་ནི་ཡང་མི་འབད་ བཟའ་ཡང་མི་བཟའ་ ང་ཀུན་དགའ་ཟེར་ དང་ཕུ་ ང་བཅས་རའི་ཕམ་ཚུ་ གཅིག་ཁར་སྡོད་སྡོདཔ་མས་ཟེར་ སླབ་མས་ལོ་ སྤྱ་གིས།Then they kept the monkey. The monkey said them to put him in the basket where the maize are kept and visit him after one week. He said he will do nothing and will not eat, i am Kinga, in the past our family stayed together.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangཨིནམ་འདྲས་ཟེར་ འེང་འེང་ཟེར་བཞག་བཞགཔ་མས། དེ་འབདཝ་ད་ འདི་གིས་ གེ་ཟའི་ཙེའུ་གང་ ཧིང་སངས་ས་བཟའ་ཚར་ཚརཝ་མས་ཏེ། ཨཱ་་་འཐབ་འཐབ་མས་ཏེ་ སྤྱ་དང་ཨ་རྒས་གཉིས་ འཐབ་ད་སྤྱ་གིས་ ཁོ་རྒྱལ་ཏེ་ ཡོན་(ཀར་)གྱི་ནང་ན་བཙུགས་བཏང་བཏངམ་མས་ཨ་རྒས་ ཨ་རྒས་ཤི་ནི་འདི་ མ་ཤི་བས་ད་རུང་།Though that might be right and kept him in the basket. But then he made the basket empty by eating all the maize. Then two of the fought and grandfather was put inside the Yonཡོན་(ཀར་) as the monkey won but grandfather was not dead.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangདེ་ལས་ ཨ་རྒས་ཕྱི་ཁར་ཐོན་ཞིནམ་ལས་ ད་ང་ཡར་སྦྲམ་ཟས་ཕབ་པར་འགྱོ་གེ་སྨ་རེ་ཟེར་ སླབ་སླབ་མས། ང་ཨ་ནཱི་ ད་ཅི་དཔྱད་རིག་མ་བཏང་། སྦྲམ་ཟས་ཕབ་པར་འགྱོ་གེ་སྨ་རེ་ ང་བཅས་གཉིས་ཟེར་ སླབ་སླབ་མས།Then grandfather came outside and said he will go and get the jackfruit. I did not remember before. They said they will go and get the jackfruit.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangདེ་ལས་ སྦྲམ་ཟས་ཕབ་ཕབ་མས་ སྦྲམ་ཟས་འཚོ་འཚོཔ་ཡོདཔ་མས། ཨང་རྒས་ ཁྱོད་མར་ཕད་ཙི་ཁ་བརྒྱང་སྟེ་སྡོད་སྨ་རེ། ང་གིས་ ཡར་ལས་མར་ སྤྱ་རྦབ་རིལ་བཏང་གེ་ ཁ་བསྡམ་ཞིནམ་ལས་ ཤུགས་སྦེ་དྲང་སྟེ་ གསད་བཏང་སྨ་རེ་ཟེར་ སླབ་སླབ་མས།Then they cut the jackfruit which was ripen. Grandmother! You stay here with this sack. From the up will bring the monkey and you cover it tightly and beat him and kill him.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangཁོ་གིས་ ང་བཅས་གཉིས་ལུ་ ཞེ་སྡུག་ར་འབདཝ་མས་ཟེར་ སླབ་སྟེ་ དེ་ལས་ འཐབ་འཐབ་མས་ ཁོང་གཉིས་ཤིང་གུ་འཛེགས་ཏེ་ སྤྱ་དང་ཨ་རྒས་གཉིས་ ཨཱ་་་སྤྱ་དྲགས་ཏེ་ ཨ་རྒས་བཀོག་བཏང་བཏངམ་མས་ བཀོ་བཏངམ་ཅིག་ ཕད་ཙེ་ནང་འཛུལ་འཛུལཝ་མས་ཏེ་ཨ་རྒས།Monkey and grandfather fought on the tree itself saying that he have lied. Monkey won and he push away grandftaher and grandfather falled into the sack.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangཨཱ་་་མགྱོགས་པ་མགྱོགས་པ་ཕད་ཙེ་ཁ་བསྡམ་ཞིནམ་ལས་དྲངམ་དང་ མེན་ང་ཨིན་ཟེར་སླབ་ད་ ད་རུང་ ད་ཁྱོད་ཀྱིས་སླབ་འོང་། ད་ཁྱོད་ཀྱི་སྐོར་ལས་ཧ་གོ་ཡི་ཟེར་ གསད་བསདཝ་མས། དེ་ལས་ ཁ་བརྒྱང་སྟེ་ བལྟ་བའི་སྐབས་ མོ་རའི་ཨ་རྒས་ཤི་སོང་ནུག་ཟེར་ཨིན་པས།Then quickly covered the sack and beat but said it is me, still you are saying it is you! Now i have understood all about you and killed him. Then she opened the sack, she found out it was her own grandfather and grandfahter was dead.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangཨཱ་ད་འབདན་ སྤྱ་འདི་ལུ་འབད་ར་མི་ཚུགས་པས་ད་ཟེར་སྡོད་སྡོདཔ་མས། སྤྱ་གིས་ ཨང་རྒས་ལུ་ ཆ་རོགས་འབད་ནི་འདི་འབད་ནུག་འཨ་འཕྲལ་འཕྲལ་སྦེ་ར་ ཆུ་དང་ཤིང་ཚུ་ འཐུ་འབག་སྟེ་བྱིན་བྱིནམ་མས།She stayed thinking, now we cannot defeat that monkey aslo. That monkey helped grandmother by collecting the wood and fetching the water.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangདེ་ལས་ རོ་བསྡུ་གང་བསྡུ་འབད་རུང་ ཐབ་ཚངཔ་འབད་དེ་བྱིན་བྱིནམ་མས། དེ་འབདཝ་ད་ ཨང་རྒས་ཀྱི་ཆ་རོགས་འབད་དེ་ ག་དེམ་ཅིག་ཚུན་ཚོད་སྡོད་སྡོདཔ་འོང་ག་ དགེ་བ་མ་འགྲོལ་ཚུན་ཚོད་སྡོད་སྡོདཔ་འོང་། དེ་ལས་ ཁོ་ར་རི་ཁར་མགྱོགས་ཡར་སོང་ནུག་སྤྱ་འདི།Then when collecting dead body also, monkey helped her as a cook. But then for how much duration he might have stayed there? May be he have stayed there till the funeral rites. Monkey then ran away to forest.
- པདྨ་ཚེ་དབང་ Pema Tshewangཨང་རྒས་འདི་ལུས་སོང་ནུག། ཨ་ལོ་འདིནི་ཡོད་ག་མེད་ག་ ལེགས་ཤོམ་ཅིག་སྦེ་ཤེས་ཡང་མི་ཤེས་པས་ཏེ་ དང་ཕུ་ཨིན་པས། སྡོད་ཡང་སྡོད་སྡོདཔ་འོང་། ཡང་ཅིན་ ཨ་ལོ་ཚུ་འབད་སར་ཡང་ འགྱོ་འགྱོཝ་འོང་། འ་ནེམ་ཅིག་ཨིན་ལགས་རྫོགས་སོང་ཡི།Grandmother was left. As it was in the past, we don't no whether they had a child or not. May be they have children. Otherwise, she might have gone to her children. Only this much and it is end.
Loading ... Collection:
Subcollection
- Oral Traditions
Subject
- Folk Story
Referenced Places
- Ngangla
Recording Location
- Ngangla
Language
- Kheng
Time Period:
Time:
00:05:36
Creator:
Yeshi Wangchuk
Creator:
Dorji Nima
Editor:
Dr.karma phuntsho
Editor:
Yeshi wangchuck
Contributing Contributor:
Pema Tshewang
Publisher:
Tibetan and Himalayan Library
Sponsor:
Arcadia Fund (Other)
Data Entry:
Copyright Owner:
Shejun
Year Published:
2018
Rights Summary:
ཤེས་རིག་དང་ལམ་སྲོལ་གྱི་དོན་ལུ་ཕབ་བཟུང་ཞུས། ཤེས་རྒྱུན་ལས་སྡེ་ལས་གནང་བ་མེད་པར་བསྒྱུར་སྤེལ་འབད་མི་ཆོག།
For educational and cultural use only. Reproduction is strictly prohibited without permission from Shejun.
Visibility:
Public - accessible to all site users
Shanti AV Id:
4331
Versions:
Date Created:
Saturday, May 16, 2015
Date Issued:
Monday, January 25, 2016
Digital Format:
video mp4
File Size:
177.9 MB
Colors:
Color
Duration:
00:05:36
Start Time:
00:08:39