Video Overview
This short story is about two boys, the son of rich family and the son of a poor one. The story conveys the message that honesty is good and dishonesty bad. The two boys decide to buy a golden vase together. The rich boy urges his friend to keep the vase hidden under a tree, but later, he steals it and accuses the poor boy. The only witness is the tree itself. When people asked the tree, a voice emerged and said the poor boy took the vase. The poor boy gathers sticks around the tree saying out loud, “I will only go to prison after burning this liar tree!” Before he could light the fire, the father of the rich boy comes down the tree and confesses to the crime. Yethuen Pinduk from Shali narrates the story in Tsangla.
སྲུང་འདི་ ཕྱུག་པའི་བུཚ་ཅིག་དང་ སྤྱང་ཀའི་བུཚ་ཅིག་གིས་སྐོར་ལས་ཨིནམ་ད་ འདི་ནང་ལཱ་ལེགས་ཤོམ་འབད་བའི་འབྲས་བུ་ལེགས་ཤོམ་དང་ ལཱ་ངན་པ་འབད་བའི་འབྲས་བུ་ཟོགཔ་ཐོན་འོང་ཟེར་བའི་ གནད་དོན་གྱི་ཐོག་ལུ་མས། དེ་ཡང་ཁོང་གཉིས་ཚར་ཅིག་ ཚོང་ལུ་སོང་བའི་སྐབས་ གསེར་གྱི་བུམ་པ་ཅིག་ཉོ་ནི་སྦེ་ཐག་བཅད་དེ་ ཕྱུག་པོའི་བུཚ་འདི་གིས་ སྤྱང་ཀའི་བུཚ་ལུ་ བུམ་པ་འདི་ལམ་ཁར་ཤིང་གི་འོག་ལུ་ གཡིབ་བཞག་དགོཔ་སྦེ་སླབ་སྟེ་ གཡིག་བཞག་པའི་ཤུལ་ལས་ ཕྱུག་པའི་བུཚ་འདི་གིས་ ཨརཝ་བརྐུ་འབད་སོང་སྟེ་ སྤྱང་ཀའི་བུཚ་ལུ་ བུམོ་པ་ཨརཝ་བརྐུ་ནུག་ཟེར ་ཁ་ཉེས་བཀལ་ནུག། ཏེ་དེ་བསྒང་ ཁོང་གཉིས་ལུ་འཛོམས་དཔང་ཟེར་རུང་ ཤིང་འདི་ལས་མེདཔ་ལས་ མི་ཚུ་གིས་ ཤིང་ལུ་འདྲི་བའི་སྐབས་ ཤིང་འདི་གིས་ཡང་ བུམ་པ་འདི་སྤྱང་ཀའི་བུཚ་གིས་ ཨརཝ་བརྐུའི་ཟེར་སླབ་པའི་སྐབས་ སྤྱང་ཀའི་བུཚ་འདི་ ཤིང་འདི་ ཤིང་སྐམ་ལེ་ཤ་སྤུངས་ཏེ་ ཨ་ནཱི་ཤོབ་སླབ་མི་ཤིང་འདི་ མེ་བཏང་སྦེ་ང་བཙོན་ནང་འགྱོ་ནི་ཨིན་ཟེར་ མེ་བཏང་ནི་འབདཝ་ད་ ཕྱུག་པོའི་ཨ་པ་འདི་ ཤིང་གུ་ལས་བབས་ཏེ་ ཉེས་པ་འབད་བའི་ཁ་བཟེད་ནུག། སྲུང་འདི་པདྨ་དགའ་ཚལ་རྫོང་ཁག་ ས་ལི་གཡུས་ཚན་ལས་ ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་གིས་ ཁོང་རའི་ཁ་སྐད་ནང་སྦེ་བཏངམ་ཨིན་པས།
- Shali
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukདང་ཕུ་ ཨ་ལོ་གཉིས་ཚོང་ལུ་ འགྱོ་འགྱོཝ་ཨིན་པས། long ago two boys went do trade.
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukཚོང་རྐྱབ་སྟེ་ར་ ཁོང་གཉིས་ ག་ཅི་གུ་ཅི་གི་ཚོང་རྐྱབ་སྟེ་ ཁེ་སང་ཅིག་དྲག་གང་དྲག་ཐོན་ཏེ་ར after doing many different trade they made an enormous profit
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukརུབ་སྟེ་ གསེར་གྱི་བུམ་པ་ཅིག་ ཉོ་གེ་ཟེར་ སླབ་སླབ་མས་ ཨ་ལུ་གཉིས་ཀྱིས། with which they discussed to buy a golden vase
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukགསེར་གྱི་བུམ་པ་ཅིག་ཐོབ་སྟེ་ and they got a golden vase and
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukའ་ནཱི་ གསེར་གྱི་བུམ་པ་དེ་ ཁོང་གཉིས་ཀྱི་ they vase they bought
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukཁྱིམ་ནང་ འབག་གེ་ཟེརཝ་ད་ ཕྱུག་པོའི་ཨ་ལོ་དང་ སྤྱང་ཀའི་ ཨ་ལོ་གཉིས་ཡོདཔ་མས། if they wanted to take home , they had to share as one was a rich boy where as the other was a poor boy
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukཕྱུག་པོའི་ཨ་ལོ་གིས་ ཁོ་འབག་ནིའི་དོན་ལུ་ ད་ལྟོ་ གནས་སྐབས་ཀྱི་ ཤིང་གི་རྩ་བར་གཡིབ་བཞག་གེ་ཟེར། the rich boy said" for a while lets hide it under this tree!" so that he could take it later
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukཤིང་གི་རྩ་བར་ གཡིབ་བཞག་ད་ནུག། so they hid it under the tree
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukསྤྱང་ཀའི་ཨ་ལོ་འདིནི་ གཡིབ་བཞག་ཅི་ཟེར་སྡོད་སྡོདཔ་མས། the poor boy thought that they had hidden the vase
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukང་བཅས་གཉིས་ཀྱི་ བུམ་པ་ལེན་པར་འགྱོ་གེ་ཟེརཝ་ད་ he said " lets go get our vase"
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukཕྱུག་པོའི་ཨ་ལོ་དེ་གིས་ ཁོ་ར་ རྐྱངམ་ཅིག་སོང་སྟེ་ འབག་འོང་འོངམ་ཨིན་པས། the rich boy had already taken out the vase himself
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukདེ་ལས་ ཕྱུག་པོའི་ཨ་ལོ་གིས་ བུམ་པ་དེ་ འབག་ཡར་སོང་ནུག་ མིན་འདུག་ཟེར་ བྱེལཝ་ལང་ལངམ་ཨིན་པས། then as the vase was already taken by the rich boy he told the poor boy that the vase was missing
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukསྤྱང་ཀའི་ཨ་ལོ་ལུ་ཁ་ངན་བཀལ་ཏེ་ ཁྱོད་ཀྱིས་ ལོག་འབག་ནུག་ཟེར་ the poor boy was assuced saying that he had taken the vase
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukདབའི་ ང་འདི་མ་འབག་ ཏེ་ག་གིས་ ཕྲང་འོང་ག་སྨོ་ཟེར་ འཛོམས་སྤང་འདི་མིན་འདུག་ the poor boy pleaded that he had not taken it but there was no witness
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukའབག་ནི་དེ་ ཕྱུག་པོའི་ཨ་ལོ་གིས་ འབག་ཆེ་ནུག། but actually it was taken by the rich boy
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukཡ་་་མི་ཚུ་ལུ་ ཕྲང་བཅུག་པ་ཅིན་ སྤྱང་ཀའི་ཨ་ལོ་གིས་ར་ འབག་འབགཔ་འོང་ཟེར་ ཁོ་ལུ་ ཧེང་སྐལ་སླབ་སླབ་མས། when people were asked to justify the case they too accused the poor boy for the missing vase
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukདེ་ལས་མི་བཏུབ་པས་ཟེར་ ག་གིས་ ཕྲང་འོང་ག་ཟེར་ སླབ་ད་ "this is not justic, who would tell the truth" he asked
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukཤིང་གི་ར་ཕྲང་འོང་ཟེར་ སླབ་ནུག་ ཕྱུག་པོའི་ཨ་ལོ་གིས། "the tree will tell the truth" said the rich boy
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukཨ་་་ཤིང་གུ་དེ་ ཕྱུགཔ་གི་ ཨ་ལོའི་ཨ་པ་ ཤིང་གུ་སྦྱར་ཞིནམ་ལས་ on the tree the rich boys father had already stuck himself to the tree
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukཧོན་པོས་ཀྱིས་སྦྱར་ཏེ་ ཤིང་དང་ ངོ་མ་ཤེསཔ་བཟོ་བཟོཝ་མས། with green leaves that he was no different from the tree
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukདེ་ལས་ ཤིང་གི་ རྩ་བར་སོང་ཞིནམ་ལས་ ཤིང་ལུ་ འདྲི་ནུག then going near the tree they asked
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukབུམ་པ་འདི་ ག་གིས་འབག་ཡི? "who took the vase"
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukསྤྱང་ཀའི་ཨ་ལོ་གིས་ འབག་འབགཔ་སྨོ་ ཕྱུག་པོའི་ཨ་ལོ་གིས་ འབག་འབགཔ་སྨོ་ཟེར་འདྲིཝ་ད་ "did the poor boy take it or did the rich boy" they asked
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukསྤྱང་ཀའི་ཨ་ལོ་གིས་ར་ འབག་དེས་ཟེར་ སླབ་མས་ལོ་ ཤིང་གིས་ "the poor boy was taking it" the tree said
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukདབའི་ དེ་སྦེ་ར་ཨིན་པ་ཅིན་ འ་ནཱི་ ཤིང་གིས་ མེན་མི་དེ་ཡང་ ནཱེ་སྦེ་ཕྲང་དེས། in such situation even this lifeless tree is teeling the truth
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukདེ་ལས་ སྤྱང་ཀའི་ཨ་ལོ་དེ་ བརྩོན་ནང་བཙུགས་ནི་འབད་འབདཝ་ཨིན་པས། གཞན་མི་ཚུ་གིས་ ཉེས་འཛུགས་བཀལ་ཏེ་། then the poor boy was to be put in the prison with the people accusing him
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukང་བརྩོན་ནང་ བཙུགས་རུང་བཙུགས་ ཤི་རུང་ཤི་ འ་ནཱི་ཤིང་ མེ་བཏང་ཞིནམ་ལས་ཤི་ནི་ཟེར་ "put me in the prison or kill me but i will burn the tree and die" said the poor boy
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukཤིང་མེ་བཏང་ནི་ཟེར་ ཤིང་སྐམ་སྤུངས་ཏེ་ མེ་བཏང་ནི་འབདཝ་ད་ སྐུ་ཆེ་འབད་གེ་ཡི་ཟེར་ཨིན་པས། then saying so he piled dry woods around the tree and when he was about to burn it the tree begged him
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukཏ་མ་ཕྱུགཔ་གི་ ཨ་ལོའི་ཨ་པ་འདི་ དེ་ནང་སྡོད་སྡོདཔ་མས། later they found the father of the rich boy in the tree
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukཨ་་ཁྱོད་ཀྱིས་ ལཱ་ག་ཅིག་བཟུམ་ར་ ཁྱོད་ཀྱིས་འབད་ནི་ཨིན་པས་སྨ་རེ་ཟེར་ ཕྱུག་པོའི་ཨ་པ་ ཤིང་ལས་ཐོན་འོང་། "hey you are going to do any thing" saying this the father of the rich boy came out of the tree
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukདེ་ལས་ བུམ་པ་ཡང་ ལོག་སྟེ་ བགོ་བཤའ་རྐྱབ་ནུག་ཟེར་ཨིན་པས། ཁོང་གཉིས་འཇུག་ལུ། then it is said that the golden vase was equally divided between them.
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukའ་ནཱི་གཏམ་ཐུང་ཀུ་ཨིན། དེམ་ཅི་ཨིན། this is a short story.
- ཡིད་མཐུན་སྤུན་དྲུག་:Yethuen Pindukདམ་ཚིག་ཕྲང་དགོ་ཟེར་མི་འདི་ གཙོ་བོ་འ་ནཱི་ཨིན་པས། འ་ནཱེ་ཅིག། that is why we should be honest.