15 Dec 2011
4 min 33 sec
Video Overview
Creators:
Unknown
A local scholar gives a brief description of the Tibetan royal tombs in the Chonggyé area from the top of the Red Tomb.
- Lhokha
- Chonggyé Khül
- Chonggyé
- དགེ་འདུནཨོང་། ས་ཆ་འདི་ཨ་ནི་་་་་ང་ཚོ་བོད་ལྗོངས་ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་གྱི་འཕྱོངས་རྒྱས་རྫོང་འཕྱོངས་རྒྱས་རྫོང་དའི་ཨ་ནི་་་་་རྒྱལ་པོ་པུར་རྒྱལ་དུས་སྐབས་སྐབས་ཀྱི་དཱ་རྒྱལ་པོའི་བང་སོ་གནས་སའི་ས་ཆ་དེ་རེད།This is the Chongye district in the region of Tibet where the royal tombs from the period of king Purgyal lie. {note: should not 'dpu rgyal' be 'pur rgyal'?}
- དགེ་འདུནས་ཆ་དེའི་ནང་ལ་དཱ་གཙོ་བོ་ཡིན་ན་ང་བོད་ཀྱི་དཱ་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ནང་ལ་ལྷག་པར་དུ་ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་དང་། འཇིགས་མེད་གླིང་པའི་གཏམ་ཚོགས་སོགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ནང་ལ་ཨ་ནི་་་་་རྒྱལ་པོ་འབྲོང་གཉན་ལྡེ་རུ་ནས་དཱ་གླང་དར་མ་བར་དུ་གི་༿ཡི་༾དཱ་རྒྱལ་པོ་རྣམས་པ་ཚོ་ཡི་བང་སོ་དེ་འཕྱོངས་རྒྱས་འདིའི་བརྒྱུད་འདའི་ཡོད་ཟེར་ངོ་སྤྲོད་འདུག་ཟེར་བྱས་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད།In some of the Tibetan history books such as Choejung Khaipai Gaton and Jigmey Lingpai Tamtsog in particular, it is mentioned that the tombs of the royal kings starting from King Drongnyen Deru upto King Langdarma are in this area of Chongye.
- དགེ་འདུནའདིའི་ནང་ལ་ཨ་ནི་་་་་གཙོ་བོ་ས་ཆ་དེ་ཡ་གིའི་ཨ་ནི་་་་་ལུང་པ་ཡ་གིའི་ཨ་ནི་་་་་ཆུ་མགོ་ཟེར་གྱི་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད་ལགས། འོང་་་་་ཆུ་མགོ་ཟེར་ཡག་༿ཡས་༾ལུང་པ་འདིའི་མདའ་དང་། ཨ་ནི་་་་་དེའི་མདུན་གྱི་རི་དེ་ཨ་ནི་་་་་མུ་རི་རི་ཟེར་གྱི་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། མུ་རི་རིའི་གཤམ། དོན་དཀར་གྱི་མདའ། དེ་གྱད་དེ་ཨ་ནི་་་་་ས་ཆ་ཁག་གསུམ་གྱི་མིང་བཤད་བྱས་བྱས། མུ་རི་རི་ཟེར་ཡས་དེ་འོ་་་་་འདིའི་རེད། ད་དུང་རི་དེའི་རྒྱབ་ཕ་གའི་དོན་དཀར་ཟེར་གྱི་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། ས་ཆ་འདིའི་བརྒྱུད་དའི་དེ་ནི་བཙན་པོའི་བང་སོ་དེ་ཚོ་ཆགས་ཡོད་ཟེར།The place over there is called Chugo, sir. The mountain next to it is called Muri Mountain. The names of these three areas, the lower valley of Chugo, the one below Muri Mountain, and the lower valley of Donkar are mentioned in those books. This is Muri Mountain. And, the place behind this mountain is called Donkar. It is mentioned that the royal tombs are locatd in these areas.
- དགེ་འདུནཨ་ནི་་་་་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ནང་ལ་གཞིར་བཞག་བྱས་པ་ཡིན་ན་དངོས་སུ་བང་སོ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། ཡིན་ནའི་ལའི་ཨ་ནི་་་་་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ལ་དཱ་ཨ་ནི་་་་་ས་གཞི་ས་ཆའི་ཐོག་ལ་ད་འགྱུར་ལྡོག་མང་པོ་ཐེབས་བྱས་བང་སོ་མང་པོ་ཅིག་དཱ་ས་འོག་ལ་ནོན་པ་དེ་འདྲས་དང་། ཨ་ནི་འོ་ན་་་་་་ནུབ་པ་དེ་འདྲས། ད་ཨ་ནི་་་་་ང་ཚོས་དངོས་སུ་འདིའི་གཟིགས་ཐུབ་པའི་བང་སོ་བསྡོམས་པའི་བཅོ་བརྒྱད་ཙམ་ཅིག་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད།According to the Debther history book there are actually around 22 tombs. However, due to many chages that these places have undergone in the past, some of the tombs have been submerged underneath the ground. So, there are around 18 tombs in total that we can actually see.
- དགེ་འདུནདེའི་ནང་ནས་གཙོ་བོ་གི་༿ཡི་༾བང་སོ་འདི་ང་ད་ལྟ་བསྡད་སའི་བང་སོ་འདི་ཨ་ནི་་་་་་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་བང་སོ་རེད། བང་སོ་འདི་ཨ་ནི་་་་་ང་ཚོས་ད་ཨང་གྲངས་དང་པོ་བརྩི་གྱི་༿ཡི་༾ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། དཱ་བང་སོ་དང་པོ་ཟེར་བྱས་བྱས། དེ་ནས་ཨ་ནི་་་་་འདིའི་མདུན་གྱི་བང་སོ་འདི་ཨ་ནི་་་་་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་ཚ་བོ་མང་སྲོང་མང་བཙན་གྱི་བང་སོ་རེད་འདི། དེའི་རྒྱབ་དའི་ཨ་ནི་་་་་བློ་གནའ་འཁྲུལ་རྒྱལ་གྱི་བང་སོ་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། བློ་གནའ་འཕྲུལ་རྒྱལ་ཟེར་ནའི་འདྲ། འདུས་སྲོང་མང་པོ་རྗེ། ཁོང་གི་བང་སོ་དེ་དཱ་འདིའི་༿དེར་༾མཇལ་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད། འདིའི་༿དེ་ཡི་༾བང་སོ་འདིའི་རྒྱབ་དའི་༿དེར་༾ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད།The place where I am standing now is the tomb of the King Songtsen Gampo. This is the main tomb of all the tombs. We consider this tomb as the foremost of all the tombs. Because of that we call it the "Foremost Tomb." The one in front is the tomb of the King Songtsen Gambo's nephew, Mangsong Mangtsen. The one behind that is the tomb of Lona Trulgyal. He is also known as Duesong Mangpo Je. We can't see his tomb from here. It is behind that.
- དགེ་འདུནདེ་ནས་འདི་ནས་ཕར་ཁ་ཐུག་གཟིགས་གནང་དང་། ཕ་གའི་ཨ་ནི་་་་ཡ་ནས་མར་བརྩིས་པའི་དཱ་ཨང་གཉིས་པ་དེ་བང་སོ་གཉིས་པ་དེ་ཆུང་ཆུང་དེ་འཇང་ཚ་ལྷ་དབོན་གྱི་བང་སོ་རེད། རྒྱལ་པོ་འཇང་ཚ་ལྷ་དབོན་ཨ་ནི་་་་་སྲས་དགུང་ལོ་ཆུང་དུས་ནས་ཨ་ནི་་་་་སྐུ་གཤེགས་ནས། ད་ཁོང་རང་གི་ད་ཡིན་ནའི་ལའི་ད་ཁོང་གི་བང་སོ་དེ་ཨོའོ་་་་་ཡར་གྱི་རེད།Look there straight ahead! The one over there, the second one from the top, the small one is Jangtsa Lhaon's tomb. The royal prince Jangtsa Lhaon passed away when he was young. In any case, his tomb is the one over there.
- དགེ་འདུནདེའི་ཐོག་གི་བང་སོ་དེ་ཁོ་རང་གི་ཡབ་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བརྟན་གྱི་བང་སོ་རེད། ཨ་ནི་་་་་ང་ཚོས་ད་མེས་ཨག་ཚོམ་ཞུས་ནའི་དཱ་འགྲིགས་གི་རེད། ཁོ་རྣམས་ཚོའི་བང་ཚོའི་གཤམ་འོག་དའི་ཕ་གའི་ད་ལྕང་མ་ཡོད་ས་ཕ་གའི་བང་སོ་ཆུང་ཆུང་ཅིག་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད་དའི། ཡིན་ནའི་ལའི་ཕ་གི་ད་ལྟ་ང་ཚོའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ལ་དེ་ཡིན་ནའི་འདྲ་ཅིག་གསལ་པོ་ཞེ་དྲག་ཡོང་གི་མི་འདུག ཨ་ནི་་་་་ལྷག་པར་དུ་འཇིགས་མེད་གླིང་པའི་གཏམ་ཚོགས་ནང་ལ་བང་སོ་དེ་གྱད་ཀྱི་ཨ་ནི་་་་་ས་ཆ་དེ་གནས་སའི་ངོ་སྤྲོད་ཞུས་པའི་སྐབས་ལ་ཡིན་ན་གཡས་དང་གཡོན་བཤད་པ་མ་གཏོགས། ཤར་ལྷོ་ནུབ་བྱང་གི་དེ་འདྲས་ས་ཆ་དེ་འདྲས་གསལ་པོ་མེད་ཙང་ང་ཚོས་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཁག་པོ་ཞེ་དྲག་འདུག། ཨོའོ་་་་་འདི་གས་དེ་ངོ་སྤྲོད་ཞུས་ཚར་སོང་།The one above it is the tomb of his father the King Tride Tsugten. We can also call him Meh Agtsom. There is a small tomb below their tombs. See the willow there. It is there. But, it does not show up in our history books, nor does it... Particularly, when Jigmey Lingpai Tamtshog explains the locations for these tombs, it talks only in terms of right and left. Since there is no clear mention of east, west, south, and north, it is really difficult for us to identify them. I have already talked about these.
- དགེ་འདུནདེ་ནས་ཡིན་ན་འདིའི་བང་སོ། འདུག་ཟེར་ཞུ་དགོས་རེད་པཱ། བང་སོ་མ་གི་ཨ་ནི་་་་་་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་ལྡེ་སྲོང་བཙན་གྱི་བང་སོ་རེད། ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་དཱ་སྲས་ཁྲི་ལྡེ་སྲོང་བཙན་གྱི་བང་སོ་མ་གི། བང་སོ་འདིའི་མདུན་དའི་ཨ་ནི་་་་་རྡོ་རིང་ཅིག་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། རྡོ་རིང་དེ་ཨ་ནི་་་་་མཐོ་ཚད་ཀུང་ཁྲེ་བདུན་ཙམ་ཅིག། ཨ་ནི་་་་་དེའི་སྒང་ལ་ཨ་ནི་་་་་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་གྲངས་ཨ་ནི་་་་་བཞི་བཅུ་ལྷག་ཙམ་ཅིག་ཡོའོ་་་་་རེད། དེའི་ནང་ལ་ཁོ་རང་གི་ད་མཛད་རྗེས་རྣམས་བསྐོས་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། བང་སོ་ཕ་གི།And then this tomb... I think I should do it this way. The one down there is King Trideh Songtsen's tomb. Well, it is the tomb of King Trisong Detsen's son, Trideh Songtsen. There is a stone-pillar in front of that tomb. The height of the stone-pillar is around seven meters. And there are more than forty Tibetan letters [inscribed] on it. These letters explain the king's accomplishments. See that tomb there.
- དགེ་འདུནབང་སོ་འདའི་མདུན་འདའི་ས་འབུམ་བརྡལ་བ་ནང་བཞིན་གྱི་བང་སོ་ཆུང་ཆུང་དེ་རྒྱལ་པོ་གླང་དར་མའི་བང་སོ་རེད། ད་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཞུག་ཤོས་དེ་གླང་དར་མའི་ཨ་ནི་་་་་བང་སོ་རེད། དེའི་ཕ་ཕྱོགས་དའི་ད་དུང་བང་སོ་ཆུང་ཆུང་དེ་འདྲས་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད་དའི། ཡིན་ནའི་ལའི་ད་དེའི་མཚན་དངོས་སུ་བརྗོད་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག།The small tomb in front, which looks like a protruded earth-house, is the tomb of King Lang Darma. It is the tomb of the last king of Tibet, Lang Darma. There are some other small tombs on the other side. But we can't figure out the names of these kings.
- དགེ་འདུནད་དུང་ཨ་ནི་་་་་ངོ་སྤྲོད་ཞུ་རྒྱུ་དའི་ལུང་པ་ཕ་གིའི་མདོ་ཕ་གའི་དོན་དཀར་མདའ་ཟེར་གྱི་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། དོན་དཀར་མདའི་མདའ་ལ་ཨ་ནི་་་་་བང་སོ་བསྡོམས་པའི་ཨ་ནི་་་་་ལྔ་དྲུག་ཅིག། ལྔ་ཡོད་འདྲ། དྲུག་དེ་འདྲས་ཅིག་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། བང་སོ་དེ་གྱད་དེ་ཨ་ནི་་་་་ཁོ་རྣམས་ཚོ་གཙོ་བོ་དེ་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་གོང་གི་དཱ་རྒྱལ་ཐོག་སྟག་རི་གཉན་གཟིགས་དང་། ཁྲི་གཉན་གཟུང་བཙན། ད་དུང་ཨ་ནི་་་་་གནམ་རི་སྲོང་བཙན། ཨ་ནི་་་་་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྲས་གུང་སྲོང་གུང་བཙན་ཁོ་རྣམས་ཚོའི་བང་སོ་ཡོད་པ་མ་ཚད། ད་དུང་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་བང་སོ་ཡང་དོན་དཀར་སྦུག་དའི་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། དཱ་ཡིན་ནའི་ད་རེས་འདིར་དངོས་སུ་ངོ་སྤྲོད་ཞུ་ཐུབ་ཡས་བསྡད་མི་འདུག། རི་དེས་སྐྱོབ་བསྡད་༿རྒྱབ་དེར་༾ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། བང་སོ་དེ་འདིའི་བརྒྱུད་དའི་ཨ་ནི་་་་་བསྡོམས་པའི་ད་བང་སོ་ཨ་ནི་་་་་བཅོ་བརྒྱད་ཙམ་ཅིག་འདུག་ཟེ་ང་ཚོ་ད་རེས་ཡིན་ན་དངོས་སུ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེ་བང་སོ་བཅོ་བརྒྱད་ཙམ་ཅིག་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། ཨ་ནི་་་་་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ལ་ཡིན་ན་བང་སོ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ཡོད་དགོས་ཀྱི་ཡོའོ་༿ཡོད་༾རེད། ད་བཞི་ཙམ་ཨ་ནི་་་་་གསུམ་བཞི་ཅིག་ད་འདའི་གསལ་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག།There is still one more that I want to introduce. The lower valley over ther is called Donkar Valley. There are five or six tombs in total in Donkar Valley. There are, I think, five or six tombs. Most of the tombs there belong to the kings who came before Songtsen Gampo such as Tagri Nyenzig, Trinyen Zungtsen, and Namri Songtsen as well. Not only does the tomb of King Songtsen Gampo's son, Gungsong Gungtsen exist there, King Trisong Detsen's tomb is there in the Donkar also. But, I don't think I can cover all of these today, [as] they are blocked by this mountain. There are around 18 tombs in total in this area that we can actually see these days. Historically speaking, there should be 22 tombs, [but] three or four tombs are not obvious here.
- དགེ་འདུནབང་སོ་འདི་འདུག་ཟེར་ངོ་སྤྲོད་འགྲིགས་སོང་།This explains the tombs.
Loading ... Collection:
Subcollection
- History of Central Tibet
- Site Lectures for important Historical Sites in Central Tibet
- Chonggyé Tombs
Subject
- Ü-Tsang Group
- Chonggyé Tombs
- tomb
- Tomb
Referenced Places
- Lhokha
- Chonggyé Khül
- Chonggyé
Recording Location
- Lhokha
- Chonggyé Khül
Language
- Ü-Tsang Group
Terms
- བང་སོ
- འཕྱོང་རྒྱས
- བང་སོ་དམར་པོ
Editor:
Eric Woelfel
Contributing Performer:
Gendün Gyatso
Contributing Assistant Editor:
Eric Woelfel
Contributing Translator:
Tséring Wangchuk
Data Entry:
Visibility:
Public (group default)
Shanti AV Id:
576
thlib.org
1951
Versions:
Date Created:
Thursday, December 15, 2011
Encoding Scheme:
avc1
File Size:
26009 (KB)
Data Rate:
647 (kbps)
Frame Size:
480x360
Format Id:
Format Id:
1_8skfzzw9
Format Id Source:
Kaltura.com
Annotation:
LANGUAGE INFO Dialect Family: dbus gtsang Speech Type: Lecture Situation Method: improvised MASTER TAPE INFO Tape Label: 23-Jun-02 KAP Bang so dmar po Master Tape Label: NDRP Master 1 Recorded: 2002-06-23
