Video Overview
In here Tshewang Dorji from Kidkhar village of Nangkor gewog in Zhemgang district recites the phallus recitation which is usually done when the phallus hanging ceremony takes place during the traditional inauguration ceremony of a new house. One each phallus made from wood with a sword put across like the wings of a plane is hung at four angles of a house structures. When the hanging ceremony takes place, a man recites the phallus recitation. According to Tshewang although there may be different traditions of how it is recited in his locality, the recitation begins from the foundation part of the recitation. The recitation generally describes the phallus, who offeres it, who receives it, what is it for and its components like the sword on it.
ད་ལྟོ་ནང་ལུ་ གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་ ནང་སྐོར་རྒེད་འོག་ སྐྱིད་མཁར་གཡུས་ཚན་ལས་ ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་གིས་ ཁྱིམ་བསྒྲུབས་ཏེ་ རབ་གནས་འབད་བའི་སྐབས་ རང་ལུགས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ཟུར་ཆེན་དཔྱང་སྲོལ་ཡོད་མི་འདིའི་སྐོར་ལས་ བཤད་པ་རྐྱབ་ཨིན་པས། ཤིང་གི་བཟོ་བཟོ་བའི་ ཕོ་མཚན་རེ་རེ་དང་ རལ་གྲི་རེ་རེ་གནམ་གྲུའི་གཤོགཔ་བཟུམ་སྦེ་ བཟོ་ཞིནམ་ལས་ ཁྱིམ་གྱི་ཟུར་བཞི་གུ་དཔྱངམ་ཨིནམ་ད་ དཔྱང་ནིའི་རྟེན་འབྲེལ་འགོ་བཙུགསཔ་ཅིན་ ཟུར་ཆེན་གྱི ་བཤད་པ་འདི་རྐྱབ་ཨིན་པས། ཚེ་དབང་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ཁོ་གི་གཡུས་ཁར་ ཟུར་ཆེན་གྱི་བཤད་པ་རྐྱབ་སྲོལ་ སོ་སོར་སྦེ་འོང་ནི་ཨིན་རུང་ བཤད་པ་འདི་ འགྱམ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ལས་ འགོ་བཙུགས་དགོཔ་ཨིནམ་ད་ བཤད་པ་འདི་ཡང་ གཙོ་བོ་ར་ཕོ་མཚན་གྱི་སྐོར་ལས་དང་ ག་གིས་སྤྲོད་དགོཔ་ཨིན་ན་ ག་གིས་ལེན་དགོཔ་ཨིན་ན་དང་ ག་ཅི་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་ན་དང་ འདིའི་ཡན་ལག་ རལ་གྲི་བཟུམ་སྦེ་ བཏགས་མི་ཚུའི་སྐོར་ ལས་ བཤད་པ་རྐྱབ་ཨིན་པས།
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiད་ཁྱིམ་གྱི་ཟུར་ཤིང་གི་སྐོར་ལས་ མདོར་བསྡུས་སྦེ་ ད་མ་ཤེས་རུང་ དགོད་བྲ་གི་དོན་ལས་ཏེ་ དུམ་གྲ་ཅིག་ཞུ་གེ་ཟེར་ཨིན་ལགས། ག་ཅི་སྦེ་ཟེར་བ་ཅིན་ ཟུར་ཤིང་གི་སྐོར་ལས་ཡང་དུམ་གྲ་ཅིགEven if I don't about the "zur shing" [wood used at the edge of the house], I will summerize and tell you for the fun. Because about the "zur shing";
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiང་ར་བཟོ་བོ་ཅིག་འབད་བ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ང་རའི་ ལཱ་ཡང་ ཆུང་ཀུ་བསྒང་ལས་ར་ བཟོ་ཅིག་འབད་དེ་སྡོད་སྡོདཔ་ཨིན་ལགས། དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཟུར་ཤིང་གི་སྐོར་ལས་ མ་པ་རང་སོའི་ ལུང་པ་གི་ལུགས་སྲོལ་འདི་ སོ་སོར་ས་སོར་སྦེ་ཡོདཔ་འོང་ལགས།I was a carpenter and i worked as a carpenter when i was young. Due to that, about "zur shing" actually different villages had different traditions.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiཏེ་ ང་བཅས་སྐྱིད་མཁར་གྱི་ ལུགས་སྲོལ་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ཟུར་ཤིང་དྲངསམ་ད་ རྩ་བ་ལས་ འགྱམ་བཙུགས་ས་ལས་ཡར་གོ་རིམ་སྦེ་འབག་པའི་ལགས། འགྱམ་བཙུགས་ས་ལས་ ག་དེ་སྦེ་འབག་འགྱོ་དོ་དགོ་ཟེར་བ་ཅིན།So, our Kidkhar's tradition was, when we pull the "zur shing" we put foundation and carried on sequence. How will we take it from the foundation;
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiདེ་ཡང་ ས་ལུ་འགྱམ་བཙུགས་མི་འདི་ རྩིས་པ་འཕགས་པའི་འཇམ་དཔལ་ཨིན་ཟེར། དེ་ལས་ ཟུར་ཁར་ཟུར་ཤིང་ལྷོང་མི་འདི་ བཟོ་བོ་བི་ཤྭ་ཀརྨ་ཨིན་ཟེར། དེ་ལས་ ཁྱིམ་གྱི་ལྕགས་ཤོག་བཀབ་མི་འདི་ ལྕགས་ཤོག་བཀབ་མི་འདི་ གཡུས་ཀྱི་སྟག་ཤར་གཞོན་པ་ཨིན་ཟེར། དེ་ལས་ ཁྱིམ་གྱི་ཟུར་ཤིང་ཕུལ་མི་འདི། ཀླུ་ཆེན་དགའ་བོ་འཇོག་པོ་ཨིན་ ཟེར།Putting the foundation was means to lord Manjushri [god of wisdom]. Then beside this, erecting "zur shing" was means to lord Bishwa Karma. Then the house covered by corrugated iron sheet was means to villager boys. Then offering "zur shing"
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiཁྱིམ་གྱི་ཟུར་ཤིང་བཞེངས་མི་འདི་ ལྷ་རྒྱ་བྱིན་དབང་པོ་ཨིན་ཟེར་། ཁྱིམ་གྱི་ ཟུར་ཤིང་ཕུལ་མི་འདི་ དྲངས་མི་འདི་ གཡུས་ཀྱི་སྟག་ཤར་གཞོན་པ་ཨིན་ཟེར། ཁྱིམ་གྱི་ཟུར་ཤིང་འཐེན་མི་འདི་ གཡུས་ཀྱི་སྨན་ཆུང་བུ་མོ་ཨིན་ཟེར། ཁྱིམ་གྱི་ཟུར་ཤིང་འདི་ (ཕུལ་མི་འདི་ དྲངས་མི་འདི་ གཡུས་ཀྱི་སྟག་ཤར་གཞོནམ་ཨིན་ཟེར།) དེ་ལས་ ཁྱིམ་གྱི་ ཟུར་ཤིང་གི་ མགུ་ཏོ་འདི་ མགུ་སྤུབས་སྤུབས་བཟུམ་སྦེ་ཡོད་ཡོད་མི་འདི།The "zur shing" was built by Lord Jajin. It was offered by the village boys and pulled by the village girls. Then, having a head facing down was; .
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiཏེ་ ཟངས་མདོག་དཔལ་རི་གི་ཕྱག་རྒྱ་ཨིན་ཟེར། དེ་ལས་ རྣམ་ཅོག་འཕར་འཕར་བཏང་འབད་མི་འདི་ འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཨིན་ཟེར། དེ་ལས་ རྩ་བར་ ཤིང་གི་རྩ་བར་ཕུརཔ་བཟུམ་ཅིག་བཟོ་དགོ་ལགས། རྩ་བ་གི་ཕུར་པ་འདི་ ས་བདག་ཀླུའི་ཁ་གནོན་ཨིན་ཟེར།paradigm of abode of Guru Rinpoche. Having bouncy ears was paradigm of lord Manjushri. Then, making base same as ritual dagger was to subdue Naga.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiདེ་ལས་ སྐེད་པར་རལ་གྲི་ཅིག་བཟོ་སྟེ་ རྩ་བར་རྡོ་རྗེ་བཟུམ་ཅིག་བཟོ་དགོཔ་ཨིན་པས་ལགས། སྤྱི་ཏོག་རལ་གྲི་བཟོ་དགོཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ སྐེད་པར་རལ་གྲི་བསྣམས་མི་འདི།Then, making "reldri" on waist was paradigm to Vajra. We have to made tip as "reldri." Having "reldri" on the waist was;
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiའདྲེ་ངན་བདུད་མཆོད་མ་མོ་སྲིན་མོ་དགྲ་ཁ་ཕུར་ཁ་གི་ཁ་གནོན་ཨིན་ཟེར། དེ་ལས་ རྩ་བར་གཡུག་པ་འདི་ རྡོ་རྗེ་བཟོ་མི་འདི་ ས་བདག་ཀླུ་ལྷ་ངན་ཀླུ་ངན་ག་ཅི་གིས་ཡང་འབད་མི་ཚུགས་ནི་གིས་ བཟློག་ཐབས་ལུ་སྦེ་ བཟོ་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་སྦེ་ཨིན་ཟེར་ ཚིག་ནང་དེ་སྦེ་ བཤད་ནི་ཡོད་ལགས།To subdue the demons and enemies. Then making base same as ritual dagger was to subdue Naga, so that it will not harm. it was a reason why we make this as it stated in words.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiདེ་ལས་ དགེ་འདི་ཚུ་ ཁྱིམ་གྱི་རབ་གནས་གནང་མི་འདི་ དགེ་སློང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་ཨིན་ཟེར། ཁྱིམ་འདི་ནང་ ཕོ་གྲལ་གཡས་ལས་མི་རེག་ མོ་གྲལ་གཡོན་ལས་མི་ཤོར། ཨ་ལོ་རྣམ་གསུམ་ཕ་དང་བུ་ལས་མི་རེག ཕུག་ཡི་གནམ་བསྐོས་མི་ཤོར།Then doing consecration by monks are essence of sky. In this house, from right side male's line will not touched, from left side female's line will not loose. Three kind of child will not touch parent and child, Will not loose the fate.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiམདའི་ས་གུ་མི་རེག་ ཏེ་ཆེ་བ་གཡས་ལས་མི་རེག་ ཆུང་བ་གཡོན་ལས་མི་ཤོར་ སྟེང་དུ་མིའི་གང་བའི་སྨོན་ལམ། མི་ལུ་ན་ཚ་མེད་པའི་སྨོན་ལམ། བར་དུ་འབྲུ་བའི་གང་བའི་སྨོན་ལམ། འབྲུ་ལ་གང་གཏོར་མེད་པའི་སྨོན་ལམ། འོག་ཏུ་ནོར་གྱི་གང་བའི་སྨོན་ལམ།Arrow will not touch on the ground. So, the bigger from right side will not touch, smaller from left side will not loose. i pray, upper floor fulled by the people. I pray, no sickness to the people. I pray, middle floor fulled by the grains.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiནོར་ལ་རྒུད་ཁ་མེད་པའི་སྨོན་ལམ། བཀྲིས་ཤིས་ ཆོས་འབྱུང་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་ འཕྲིན་ལས་དར་ཤིང་རྒྱས་ ལུས་ལ་ན་ཚ་མེད་ སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བའི་སྨོན་ལམ་སྦེ་ དེ་ལས་ རྒྱལ་བའི་སྐུ་གི་ ཐུགས་སྨོན་ཨིན་ཟེར་ ཏེ་ཚིག་ངོ་མ་ཨིན་ན་མེན་ན་མ་ཤེས་ལགས།I pray, no ill-fated in animals. Auspicious, religious history and prosperity deeds, no sickness in body, no worries in mind and pray for flourish and prayer to the body of noble ancestors. But I don't know the words are right or wrong.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiཏེ་འ་ནཱེམ་ཅིག་འབད་མི་ཅིག་འཐེན་སྦེ་ དེ་ལས་ཡར་ རང་རང་སོ་སོའི་ བློ་འདོད་ལྟར་དུ་སྦེ་ དེ་ལས་ བློ་རིག་ཅན་གྱིས་ མ་འདྲཝ་མ་འདྲཝ་སྦེ་ བཙུགས་འབག་ནི་ཅིག་ཡང་འདུག་ལགས།We pull only this much and it was based on our desire and the intelligent one's will take in different ways.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiའ་ནཱེ་སྦེ་ཨིན་ལགས།like this la..
- ཞིབ་འཚོལ་པ་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་ Researcher Yeshi Wangchukལགས་སོ། ད་ནཱ་གིས་ ག་འབད་ས་ལས་ལྷབ་གནང་ཡི་དགོ་ལགས་འདི?Laso. From where did you learn this?
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiའདི་ཧེ་མ་ ང་བཅས་ར་ བཟོ་བོ་ཚུ་ལས་ ང་རའི་ ཨ་པ་དང་ དེ་ལས་ རོགས་ཨ་ཞང་ཚུ་ལས་ རོགས་བཟོ་བོ་སྦོམ་ཚུ་གིས་ དེ་སྦེ་འཐེན་ནི་གི་ རྣ་རྒྱུན་ཅིག་མ་གཏོགས་ ལྷབ་ལྷབ་ཡང་མེད་ལགས། རོགས་རྒན་ཤོས་ཚུ་གིས་ འཐེན་མི་འདི་ རང་ཡང་ བཟོ་བོ་ཅིག་འབདཝ་ད།Before, my father was also a carpenter and i learnt it from him and other senior carpenters. I didn't learn as search, i learnt through verble information as I am also a carpenter.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiའདི་ལུ་ ཉན་བཞག་བཞགཔ་མ་གཏོགས་ ལྷབ་ཡང་མ་ལྷབ་ལགས། ཨིན་ན་མེན་ན་མ་ཤེས་ རོགས་ཀྱི་རྣ་རྒྱུན་ཅིག་སྦེ་ བཞག་བཞགཔ་ཨིན་ལགས།I listened to this and didn't learn as search. I don't know wether it is right or wrong but i learned through verbal information.
- ཞིབ་འཚོལ་པ་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་ Researcher Yeshi Wangchukལགས་སོ། ད་ལྟོ་ཡང་ འདི་མ་ཉམས་པ་ར་འབད་ནི་འདུག་ག་ལགས་འདི་ ད་ཁྱིམ་གསརཔ་ལྕགས་ཤོག་བཀབ་སར་དེ་ལས་་?Laso. will they still do this, when the roof was covered with corrugated iron sheet?
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiད་་་ད་ལྟོ་ཡང་ ད་ང་བཅས་ལྷོད་པ་ཅིན་འདི་ ཐབ་ཐོབ་ཅིག་ ང་བཅས་ཀྱིས་ ད་ལྟོ་ཡང་འབད་ནི་ཡོད་ལགས། དེ་ལས་ ཤེས་མི་མེད་པ་ཅིན་ ཟུར་ཤིང་དྲངས་ནི་ཡོད་ལགས་ཡོད་ནི་འདི་ དེ་འབདཝ་ད་ ཚིག་དག་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ དེ་སྦེ་ཨིན་ཟེར་ འཐེན་མི་མེད་ལགས།Even now, we do it as haphazard, we do it even now. Then, if there is no one who knows it, still pulling the "zur shing" was there but there is no one to tell the clear words.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiཏེ་དེ་ལས་ ང་བཅས་ལྷོདཔ་ད་འདི་ ཐབ་ཐོབ་ཅིག་སྦེ་ ང་བཅས་ཀྱིས་ འཐེནམ་ཨིན་ལགས། ད་ལྟོ་ཡང་ མ་ཤེསཔ་མ་གཏོགས་ ལུགས་སྲོལ་འདི་ཡོད་ལགས།So then, when we reach, we will tell it haphazard. Even now, unaware about this but tradition.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiདེ་ལས་ འ་ནཱེམ་ཅིག་ཐབ་ཐོབ་ཅིག། ང་བཅས་སྡོདཔ་ད་འདི་ ང་བཅས་བཟོ་བོ་ཅིག་སྦེ་ རོགས་ཀྱིས་ཡང་ འཐེན་ཟེར་སླབ་མས། དེ་ལས་ ང་བཅས་ར་ དགོད་བྲ་བའི་དོན་ལས་སྦེ་ ཟུར་ཤིང་ཅིག་བཟོ་སྟེ་ དེ་ལས་ ཐབ་ཐོབ་སྦེ་ དེ་སྦེ་འཐེན་དོ་ལགས།This much haphazard. When we stay here, we were a carpenter and other people ask us to speak. then as a joke we make a "zur shing" and tell the haphazard words.
- ཞིབ་འཚོལ་པ་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་ Researcher Yeshi Wangchukལགས་སོ།Laso.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiང་བཅས་ཀྱི་ ས་ལུང་པའི་ལུགས་སྲོལ་ རོགས་གཞན་ཁར་ག་དེ་སྦེ་ཨིན་ན་མ་ཤེས་ ང་བཅས་སྐྱིད་མཁར་གཡུས་གི་ནང་ དེ་སྦེ་འཐེན་ཏེ་ དེ་སྦེ་འབད་ནི་ཡོད་ལགས་ ཁྱིམ་ཐོག་བཀབ་འབདཝ་ད།I don't know the other tradition but our tradition was different from others. In our village, when we cover the roof we do like that.
- ཞིབ་འཚོལ་པ་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་ Researcher Yeshi Wangchukཟུར་ཤིང་དཔྱང་དགོ་པའི་དོན་དག་ཅིག་ཡང་ཡོད་དོ་འོང་ འདི་ནཱ་གིས་མཁྱེན་ག་ལགས?Is there any reason, when you hang the "zur shing"? do you know it?
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiད་ཟུར་ཤིང་དཔྱང་དགོཔ་འདི་ ད་ཤར་ལྷོ་ནུབ་སྦེ་ དེ་སྦེ་དཔྱང་དགོཔ་འདི་ མ་པ་ད་ཅི་ང་གིས་ ཞུ་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ས་བདག་ཀླུ་ལྷ་ངན་ཀླུ་ངན་ཚུ་གིས་ ཟློག་ཐབས་ལུ་ཨིན་པས་ལགས།Hanging "zur shing" in east, west and south was actually, to subdue the Naga as i have mentioned before.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiཤར་ནུབ་ལྷོ་སྦེ་ དཔྱང་དགོ་པའི་ ཏེ་རྩ་བ་ལྕགས་ཕུར་བཟོ་ སྐེད་པར་རལ་གྲི་བཟོ་ རལ་གྲི་རྩ་བར་རྡོ་རྗེ་བཟོ་སྟེ་ མ་པ་ཐོབ་ཐངས་ཀྱི་འཐད་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ མར་ཁ་ཐུག་ཕུརཔ་ བཟོ་དགོཔ་ཨིན་པས་ལགས་ ས་བདག་ཀླུ་ལྷ་ངན་ཀླུ་ངན་གྱིས་ མི་གནོད་ནིའི་དོན་ལུ།Hanging it east, west and south. so, making the base as iron post, making the "reldri" on waist, making the vajra under "reldri." Actually down side to be made, the suitable entitlement was a ritual dagger because to subdue the Naga.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiདེ་ལས་ མགུ་ཏོ་འདི་ ང་བཅས་རའི་ཕོ་མཚན་བཟོ་དགོ་མི་དེ་ དེ་ལས་ མགུ་ཏོ་ཁ་ཡར་ལྟ་སྦེ་བཟོཝ་ད་ གནམ་ལས་གནམ་ལྕགས་མི་བུད་ནི་དང་ ས་ལས་ས་ཆུ་མི་འཐོན་ནི་གི་ ཟློག་ཐབས་ཨིན་ཟེར།Then making the head as male organ and making head upward to protect not to fall thunder bolt from sky, protect not to appear water from the soil.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiདེ་ལས་ སྐེད་པར་རལ་གྲི་བསྣམས་ཏེ་ རྡོ་རྗེ་བཟོ་མི་འདི་ དེ་ལས་ དགྲ་ཁ་ཕུར་ཁ་ལྷ་ངན་ཀླུ་ངན་ཚུ་གིས་ཡང་ མི་གནོད་ནིའི་ཟློག་ཐབས་ཨིན་ཟེར་ ཤར་ཤར་གྱི་ཁ་ཐུག་ ནུབ་ནུབ་ཀྱི་ཁ་ཐུག་ ལྷོ་ལྷོ་གི་ཁ་ཐུག་ མ་པ་བཟོ་ཐངས་འདི་ ཅོག་གཅིགཔ་རང་ཨིན་ལགས།Then holding "reldri" on the waist and making vajra was to protect from the enemies and Naga. From east, west and south actually the making style was one only.
- ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ Tshewang Dorjiཏེ་ཤར་ནུབ་ལྷོ་ཟེར་མེད་ལགས་ མ་པ་བཟོ་ཐངས་འདི་ ཅོག་རང་གཅིག་ ཨིན་རྒྱུ་དཔྱངམ་ད་ ཤར་ནུབ་ལྷོ་སྦེ་ ཟུར་ཟུར་ནང་ལུ་དཔྱངམ་ཨིན་ལགས།So there is no east, west and south. Actually the making style was same even though hanging it on side [of the house] east, west and south.