Video Overview
Kongtha is a musical instrument, which was used to accompany traditional songs. It is a bamboo mouth harp. Very few people played it, only children and some people in the villages. Generally this kind of musical instrument is made of bamboo with a string ran from the one end to another end. The string was rubbed by the teeth in order to produce a sound. The total length of the Kongtha is around 15 cms.
ཀོང་ཐག་འདི་ རང་ལུགས་ཞབས་ཁྲ་འཐེན་པའི་སྐབས་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ཡོད་པའི་ སྙན་ཆའི་རིགས་ཅིག་ཨིན། ཀོང་ཐག་འདི་ སྦ་གི་བཟོཝ་ཨིནམ་དང་ མཇུག་གཅིག་ལས་ སོ་སོ་ཚུན་སྐུདཔ་དཔྱང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཀོང་ཐག་འདི་ མི་དག་པ་གཅིག་གི་རྐྱངམ་ཅིག་འཕུཝ་ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་ གཡུས་ཁའི་ཨ་ལོ་ཚུ་དང་ མི་ལ་ལུ་ཅིག་གི་འཕུཝ་ཨིན་མས། ཀོང་ཐག་འདི་ སྒྲ་འཐོན་ནིའི་དོན་ལུ་ སྐུདཔ་འདི་ སོ་གི་འབད་འཕུརཝ་ཨིན་མས། ཀོང་ཐག་འདི་རིང་ཐུང་ སེན་ཊི་མི་ཊར་༡༥དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན།
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanཁྱོད་ཡང་རྩེད་དགོ་མནོའི་ཡ་ ང་ན་པ་ནང་ཚད་བཟོ་བྱིན་གེ་བཏུབ་ག་ དཔེ་ཆ་ལེགས་ཤོམ་འབད་ལྷབ་མ་རེ། ཁྱོད་ད་ཏོག་ལོ་ཆུང་ཀུ་འབད་ནི་འདི་གི་མི་ཤེས་ ང་ནང་པ་ན་ཚད་བཟོ་བྱིན་གེ་བཏུབ་ག་ཨ་རྒས་ཀྱི་ ད་ང་བཅས་འགྱོག་པ་ཤི་སོང་པ་ཅིན་འདི་ག་གི་བཟོ་ནི་ དེ་འབདཝ་ད་འགྱོག་པ་མ་ཤི་བ་ཅིག་ ང་ལེགས་ཤོམ་འབད་བཟོ་བྱིན་ནི་ཨ་ལོ་ལུ། ཏེ་དེ་ལས་འ་ནི་འབད་རྩེད་དགོ་ ད་རེས་ནང་པའི་སློབ་ཕྲུག་འབད་ནི་འདི་གི་མི་ཤེས་སྨོས་ དེ་འབདཝ་ད་མ་འོང་པ་ན་ ཞབས་བྲོ་ རྐྱབ་དགོ་ཟེར་བ་ཅིན་འདི་ འ་ནི་རྩེད་འདི་རྐྱབ་དགོ་མ་རེ་ ང་བཟོ་བྱིན་གེ དགོའི་ག་མ་དགོ་ཡ་ སྦོ་ལོག་ཤོས། སྙན་ཆ་་་་།You want to play it? i wil make next time for you, study well. Your too young to understand it. If we die soon who will make it, if didnt die soon will make good one for you.You have to play it like this, youth dont no rite? But if in future you may have to dance with playing this. Will make for you, did you hear? Come closer. Music.....
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanད་འ་ནི་འདི་ང་བཅས་ཧེ་མ་ སོ་ཡོད་པ་གང་ལེགས་ཤོམ་འབད་སྐེད་རྐྱབ་མས་ ད་སོ་ཡང་མེད་ལས་མི་བཏུབ་འབད་ དེ་འབདཝ་ད་ཧེ་མ་ལས་རང་རྩེད་འོང་ནི་འདི་གི་ཨིན། ཧེ་མ་རྩེདའི་ ད་ག་ཅིག་འབད་ནི་ཏེ་ང་བཅས་ཨ་རྒས་ཡར་སོང་འི། འདི་འབད་རུང་ཧེ་མ་གི་མནོ་བསམ་བཏངམ་མས་ ཧེ་མ་གི་དྲན་གསོ།It sounds good when we have tooth but now our tooth are gone, so the sounds too. Its what we have done in past, we would like to play it but we are old. Never the less we like to play it. It remain our youth age.
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanའདི་གི་མིང་༼དཝ་༽ཟེར་ཡང་སླབ་ཨིན་ ཏེ་༼ཀ་ཊ་རི་༽ཟེར་ཡང་སླབ་ཨིན། འ་ནི་འདི་༼ནོར་ནི༽ཟེར་ལྕག་ཆུང་ཀུ་གི་བཟོ་བཟོཝ་ཨིན། ཏེ་འ་ནི་གི་ལཱ་འདི་ ཀོང་ཐག་ གླིང་བུ་བཟོ་ནི་ལཱ་གསུམ་དོ་ཅིག་འདུག་ འ་ནི་ལྕག་ཆུང་ཀུ་འདི་གི ཚར་བཟོ་རྐྱབ་ནི་འདི་མི་བཏུབ་ ཆུང་ཀུ་འབད་ནི་འདི་གི་ལཱ་ཡང་ཆུང་ཀུ་རང་ཨིན་མས། ད་འ་ནི་འདི་གརཝ་གི་བཟོབ་ཨིན་ ང་བཅས་རང་གི་ཡང་བཟོ་མི་ཚུགས་ ཏེ་འ་ནི་ཆུང་ཀུ་འདི་འཇའ་ཚད་ཚད་འདུག་ ལཱ་ཡང་ཁག་གསུམ་འབད་བཏུབ།Its called [DAW] but one call it cutter or Daw, this is [Nornee] made of little metle. Its use for making Benaeyok and flute, but it can't us for making bamboo slice. Small things got its own work. its made by blacksmith, this little cutter got good name. Its us for three purpose.
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanད་འ་ནི་འདི་ཆུང་ཀུ་འབད་ནི་འདི་གི་སྦོམ་བཏོག་མི་ཚུ་འབད་ ད་ཀོང་ཐག་བཟོ་ནི་དོན་གོ་བཙུགས་དོ། ལོ་རྒས་སོང་ནི་འདི་གི་མིག་གི་ཡང་མི་མཐོང་འབད་ དེ་འབད་རུང་བཟོ་དགོ་འབད་ ག་ཅིག་འབད་ཟེརན་ཧེ་མ་ལས་བཟོ་འོང་ནི་འདི་གིIts too small to cut this big, so im using this one. Know im going to make Benaeyok, due to age we are lossing eye sights but we have made before thats why i can make through estimation.
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanང་གི་མིང་ཤིང་བིར་ཨིན་ ཧེ་མ་འདི་ནོར་བྱང་ས་ཡང་སྡོད་ཅིག་ དེ་ལས་དམག་མི་ནང་ཡང་ལོ་བདག་པ་ཅིག་སྡོད་འབད་ རྒས་ཕོགས་དྲང་སུ་འབད་འོང་ཡི། ད་ང་གཡུས་ཁ་རང་སྡོད་ཡོད་ ང་གི་བུ་འདི་ཚོགས་པ་ཨིན་དེ་ལས་མནའམ་འདི་ཚོང་ཁང་བཙུགས་ཡོད། ཏེ་ལྟོ་བཟོ་བྱིནམ་མས་ ང་འདི་སྡོད་འབད་རྩེདམོ་རྩེད་ ཞབས་བྲོ་འཐེན་ དེ་ལས་འཕྲལ་འཕྲལ་དཔེ་ཆ་ལྷབ་ནི་ཡོད། ཏེ་ང་གི་ཤི་ལོག་ཚུ་ལྷབ་ནི་ཡོད་ ཨིང་སྐེད་འདི་ལྷབ་ཡང་མི་ཚུ་ དེ་གང་སློབ་གྲྭ་ཡང་མེད་ ང་བཅས་ཀྱི་ཁྱིམ་ནང་རང་ལྷབ་ཅིགMy name is Singh Bir, we use to stay with cows in jungle. Once i'm army. Now i'm staying in village, my son is tshogpa and daughter inlaw runs shop. I'm happy old man, they cooks for me. I used to play, sing and reads sometime. i read shellog but i didnt get to study english. There was no school in our time but we studied in home little bit.
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanང་བཅས་ཀྱི་ཕུན་ཚོགས་གླིང་གི་ལམ་གསལཝ་ད་ཡང་ཆུང་སོ་ཅིག་འབད་ལཱ་འབད་ཡི་ དེ་ལས་ཤུས་ལས་དགེ་ལེགས་ཕུག་གི་ལམ་ཁར་ཡང་ལཱ་འབད་ཡི། ད་འ་ནི་ཀོང་ཏག་འདི་ སོར་དྲུག་འབད་བཟོ་དགོ ཏེ་ཀོང་ཐག་འདི་ཚར་ཁུག་ཁུ་གི་བཟོ་དགོ ཏེ་འ་ནི་འདི་མ་ཁུག་འབད་དེ་འབད་རུང་བཟོ་དོ། ཏེ་སྤག་ཤིང་གི་ཡང་བཟོ་བཏུབ་དེ་འབདཝ་ད་སྤག་ཤིང་གི་འདི་ལཱ་ཁག་ཡོད། ཏེ་ཚར་གི་འདི་སོར་དྲུག་ཡང་ན་སོར་ལྔ་འབད་རུང་བཟོ་བཏུབ་ ཏེ་སོར་དྲུག་འདི་རང་ལེགས་ཤོམ་འོང་ཀོང་ཐག་འདི་ ཆུང་ཀུ་འབད་བཏོག་འབད་བཟོ་དགོI worked in opening Phuntsholing highway and Gelephu too. Its four finger and next two finger, in totle it became six finger Beneayok. It can be made from [MALINGO] and bamboo but bamboo is defficult to make. MALINGO can be made into five finger or six finger but six finger Beneayok is good. Need to cut into small and make it.
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanད་ཚར་གྱི་ཀོང་ཐག་བཟོ་དོ་ ད་འ་ནི་འདི་ལྷོད་ལྷོད་འབད་བཟོ་དགོ་ ཚབ་ཚབ་འབད་བ་ཅིན་མི་བཏུབ། ལོ་རྒས་ནི་འདི་གི་མིག་ཏོ་མི་མཐོང་འབད་ མཐོང་ནི་འདི་མཐོང་རུང་ ལེགས་ཤོམ་འབད་མི་མཐོང་མས། ང་གི་མིག་གཤལ་འབག་ཤོས་ མ་བཏོབ་དབའི་མིག་ཏོ་གིMALINGO Beneayok is taking shape but we should work with pactience. Our eyes are very weak due to age. "Bring spectical?"
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanང་བཅས་བཟུམ་ལོ་རྒས་ཤོས་ཀྱི་བཟོཝ་ཨིན་པ།Its made by old people like us.
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanསྐུདཔ་གཅིག་ཡང་འཚོལ་འབག་ཤོགBring some string to tie here?
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanའགྱོག་འོང་འོངམ་ཨིནམ་འདྲེ་མས་ན་ ཀ་ལས་ཕོ་རྒནམོ་ཚུགས།Did you bunk school? Where are your brothers?
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanལཱ་ཁག་རང་བཏང་ཡི་མ་རེ་ སྐེད་ལེགས་ཤོམ་འབད་རྐྱབ་མི་བཏུབ་འོང་།It nearly got spoiled ya. it not going to sound well.
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanད་རྩེད་བཏའ་དགོ་འབད།Now lets play it.
- ཤིང་བིར་པར་དན Shing Bir Pardhanལེགས་ཤོམ་འགྱོ་མ་བཏུབ་ ཚར་མ་ཁུག་ནི་འདི་གི་ ན་པ་ནངཚད་འདི་ཚར་ཁུུཁ་ཁོག་འབག་འོང་བཟོ་དགོ་འབད།Its not good because MALINGO is very young. Nexttime will make it out of adult MALINGO