Skip to main content Skip to search

Mandala Collections Audio-Video

31 Jan 2012
2 min 4 sec
Video Overview
Creators: 
Unknown

Woman of the Lhalung btsan khang household talking about use of honorifics in Lhasa when she was young.

Tibetan and Himalayan Library
Transcript search
No results found for this search
0 of 0
  • བུད་མེད་ Woman
    ཆིབས་ཆེན་རྟ་ཡོག་རེད་པ་ཨ་མས། འོ་འདི་མ་གཞི། ཆིབས་ཆེན་ཟེར་གྱི་རེད། ལྟ་ཞེ་ས་ཞེ་དྲགས་ཡོག་རེད།
    The riding horse in honorific language is called chipchen. Like that one, there are many.
  • ལྟ་དེང་སང་ཞེ་ས་ཡོག་མ་རེད་ལྟ། ང་རའི་མི་གཅིག་དགོས་དུས་ཞེ་ས་གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད། ཡང་བརྗེད། ཁོང་རྣམ་པ་ཚོས་མ་མཁྱེན་པ་གང་རེད་གསུང་གི་འདུག་ག
    Nowadays, we hardly use them, and I even forget them. They asked me how I could forget them.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལཱ་རེད།
    I see.
  • བུད་མེད་ Woman
    ལྟ་འདི། ཁོ་ར། ཁོ་ར་ང་རའི་བརླགས་འགྲོའི་བྱེད་ཀྱིས། དེ་གྲས་སྐབས་དུས།
    At times, even I don't remember many of them.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    [གད་མོ་]
    [Laughter]
  • བུད་མེད་ Woman
    ང་ཚོ་ཆུང་ཆུང་སྒང་ལ་ཞེ་ས་ཞེ་པོ་ཅིག་བྱེད་དགོས་ཀྱི་རེད། སོ་སོའི་སྤུན་སྐྱ་ཡིན་ནའི་ལའི་སྤུན་སྐྱ་ལ་ཞེ་ས་མ་བྱེད་པར་ཡ་རབས་གུས་ཞབས་མི་འདུག་གསུང་གི་རེད་པཱ།
    When we were young, we use a lot of honorific language among the relatives. If we failed to do so, it was regarded as disrespectful.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    རེད་རེད།
    Right.
  • བུད་མེད་ Woman
    ང་རའི་སྤུན་སྐྱ་ཕ་མ་གཅིག་རེད་འདའི་ཞེ་དྲགས་གུས་ཞབས་ཞུ་དགོས་ཀྱི་རེད།
    Even though my relatives and I have the same parent, we had to show a lot of respect for each other.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལགས་སོ།
    Okay.
  • བུད་མེད་ Woman
    ཡང་མ་དེ་གཅིག་པ་མ་རེད་པ། ཏིག་ཙམ་ལྟ་ཕན་ཚུན་གཅིག་དབྱེ་བ་ཡོག་རེད་པ།
    As we got a different mother, we were treated slightly differently.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལགས་རེད།
    I see.
  • བུད་མེད་ Woman
    ནང་ལ་བྱེད་དུས་སྒང་ལ་ཞེ་དྲགས་ཞུ་དགོས་ཀྱི་རེད། ཨ་ཅག་ལགས་ཞུ་ཆོག་གི་མ་རེད།
    At home, you had to use the proper honorific language. To your sister, you can't address her as achaklak.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    གང་འདྲ་གསུང་གི་རེད།
    How would you address her?
  • བུད་མེད་ Woman
    ལྕམ་སྐུ་ཞབས་དགོས་ཀྱི་རེད།
    I had to say chamkuzhap (madam).
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལགས།
    What?
  • བུད་མེད་ Woman
    ལྕམ་སྐུ་ཞབས་ཞུ་གི་རེད་པ་མི།
    Chamkuzhap.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལྕམ་སྐུ་ཞབས། འོ་རེད་རེད།
    Right, it is chamkuzhao.
  • བུད་མེད་ Woman
    ལྟ་འདའི་འདི་ཡོག་རེད་པ། ད་ལྟ་ལུང་ཤར་གྱི་གོ་གནས་དེ་ཡོད་ཙང་།
    That is because we have the title of Lungshar.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལཱ་སེ།
    Okay.
  • བུད་མེད་ Woman
    གཞན་ང་ཚོར་ལྕམ་ཐོབ་ཀྱི་མ་རེད། རེད་པཱ།
    Otherwise we won't get the title of cham. Right?
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལཱ་རེད།
    You are right.
  • བུད་མེད་ Woman
    ལྟ་ཨ་ཅག་ལགས་མ་གཞི་དེ་འདྲས་ཐོབ་ཀྱི་མ་རེད།
    A commoner use the term achaklak for a sister.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལཱ་སེ།
    Okay.
  • བུད་མེད་ Woman
    ལྟ་མི་ཞང་ཞང་ཡིན་ན། ཞང་ཞང་ལ་ཞུ་གི་ཡོད།
    For maternal uncle, we call him zhangzhang.
  • ཨ་ནི་ལགས་ལ་ནི་ཨ་ནི་ལགས་ཞུ་ག་བྱེད་ཀྱི་རེད།
    For an aunt, we call her anilak.
  • ལྟ་ང་ཚོར་སྤུན་སྐྱ་མང་ཆས་གྲྭ་པ་ཨ་ནི་རེད་པ། ང་རང་གཉིས་གཅིག་པོ་རེད་པ།
    ཾMost of our relative were monks and nuns, except two of us.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    Right.
    འོ་རེད་རེད།
  • བུད་མེད་ Woman
    ལྟ་ཨ་ཅ་ལགས་ཞུ་གི་ཡོག་རེད། ཞུ་ཁོ་ར་ཕོད་ཡག་ཡོག་མ་རེད།
    In those days, I dare not to address my sister as achaklak.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལཱ་སེ།
    Okay.
  • བུད་མེད་ Woman
    ཡང་སོ་སོ་སོའི་གཅིག་ཡོག་རེད་པཱ། ཡ་རབས་གུས་ཞབས་ཟེར་མཁན།
    As you know, proper etiquettes must be observed.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    རེད། རེད། ཪེད།
    Right. Right.
  • བུད་མེད་ Woman
    སོ་སོའི་སྤུན་སྐྱ་གཅིག་པ་ཡིན་ནའི།
    Even though she is your sibling.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལཱ་སེ།
    Okay.
  • བུད་མེད་ Woman
    ལྟ་དེང་སང་ལྷ་སར་ཆ་བཞག་ནའི་ད་ག་རེད། ཡ་རབས་པ་དེ་ཚོས་ "ཨ་ཅག་ལགས། ཇོ་ལགས།"གསུང་གི་རེད་པ།
    These days, it is the same. Those respectable people will address each as achaklak or jolak (brother).
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ཅོ་ཅོ་ལ་ཇོ་ལགས་ཟེར།
    Jolak is an honorific word for brother.
  • བུད་མེད་ Woman
    ཅོ་ཅོ་ལ་ཇོ་ལགས་ཟེར། སྐུ་དྲག་གིས་ད་ག་རང་གསུང་གི་རེད་ད།
    Jolak is an honorific word for brother. The nobleman would also use that word.
  • དེང་སང་ཇོ་ལགས་གསུང་གི་རེད།
    Even today, we use the word jolak.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    སྤྱིར་བཏང་གི་མི་སེར་དེ་ཚོས་ཇོ་ལགས་སེ་འབོད་སྲོལ་ཡོག་རེད་པས།
    Do the commoners also use the word jolak?
  • བུད་མེད་ Woman
    འབོད་སྲོལ་ཡོག་མ་རེད།
    No, they don't use it.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    འབོད་ཀྱི་ཡོག་མ་རེད།
    They don't use it?
  • བུད་མེད་ Woman
    ཡོག་མ་རེད། ཅོ་ཅོ་ལགས་གསུང་གི་རེད།
    No. They call him chocholak.
  • ལྟ་ང་རང་ཚོ་མི་ཚང་སྤྱིར་བཏང་ཞིག་ཡོག་རེད་པ།
    Ordinary families use that word.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལགས་རེད།
    Yes.
  • བུད་མེད་ Woman
    དེ་ཚོར་ཅོ་ཅོ་ལགས། ཅོ་ཅོ་ལགས་གསུང་གི་རེད།
    The commoners would address their brother as chocholak.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ཅོ་ཅོ་ལགས་ཟེར།
    Chocholak?
  • བུད་མེད་ Woman
    ལགས་འོ། ཅོ་ཅོ་ལགས་གསུང་། ཅོ་ཅོ་དེང་ནང་བཞིན་ཀས་སྨད་ཡོག་མ་རེད།
    Yes, it's chocholak. Not like today, calling them as ké or mé.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལཱ་སེ།
    Okay.
  • བུད་མེད་ Woman
    ལྟ་ལོ་རྒྱུས་དེ་ཡོག་མ་རེད་གཅས།
    No such languages were used.
  • ལྟ་མི་ཚང་ཕལ་ལ་ཞེ་པོ་ཨེ་འདྲས་ཡིན་ན་རེད་མ་གཞན་ཀས་སྨད་ལབ་ཡག་ཡོག་མ་རེད།
    Unless you came from a very lowly family, words like ké or mé were never used.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལཱ་སེ།
    Okay.
  • བུད་མེད་ Woman
    ལྟ་སྐུ་དྲག་ཡིན་པ་དེ་ཚོས་ཇོ་ལགས་རེད། ཨ་ཅག་ལགས་དེས་ཇོ་ལགས་གསུང་གི་རེད།
    A nobleman would use the word jolak. A woman would also use the word to address a man.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལཱ་སེ།
    I see.
  • བུད་མེད་ Woman
    ཇོ་ལགས་རྒན་གཞོན་ཡོག་རེད་པ།
    Then there were elder or junior jolaks.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལཱ་སེ།
    Yes.
  • བུད་མེད་ Woman
    ཨཱ་ནི་ཨོ་ལགས་གསུངས་ཀྱི་རེད་འོག་མ་་་
    There is another term called olak.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ཨོ་ལགས་ཟེར་ཡག་དེ་ག་རེ་གསུང་གི་ཡོག་རེད།
    What is the meaning of olak?
  • བུད་མེད་ Woman
    ཨོ་ལགས་ཟེར་འོག་མ་བུ་གཅིག་ཡོག་རེད་པ།
    Olak means younger sibling, like a younger brother.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    འོ་འོ་འོ།
    I see.
  • བུད་མེད་ Woman
    ལྟ་བུ་བུ་མོ་མེད་པར་ཨོ་ལགས་གསུང་གི་རེད།
    That term can be used for both younger male and female.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    བུ་བུ་མོ་སྤྱིར་བཏང་གང་ག་ཡཱ།
    For both boy and girl?
  • བུད་མེད་ Woman
    གང་ག་ཨོ་ལགས་གསུང་གི་རེད། འོ་འདི་རེད།
    Yes, for all we would use the word olak. That is.
  • དྲི་བ་ལེན་མཁན་ Questioner
    ལཱ་སེ།
    Okay.
Collection: 
Tibetan and Himalayan Library
Subcollection 
Subject 
Referenced Places 
Recording Location 
Language 
Other: 
(interviewers for whole tape: Emily Yeh and Buchung)
Editor: 
Eric Woelfel
Contributing Performer: 
Lhalung household woman (name known)
Contributing Cameraperson: 
Emily T Yeh
Contributing Assistant Editor: 
Emily T Yeh
Contributing Assistant Editor: 
Eric Woelfel
Contributing Transcriber: 
Dorjee Tsetan
Contributing Translator: 
Dorjee Tsetan
Data Entry: