02 Sep 2015
19 min 8 sec
Video Overview
Creators:
Sherig Dentshog, Sangay Choki
༉ འདི་བཟུམ་གྱི་གསང་མདའ་བཞག་ནི་དེ་ཡང་ སྔོན་ཕ་མའི་བསྒང་ལས་རང་བཞག་སྲོལ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་སྦེ་ གསང་མདའ་བཞག་དགོ་མི་དེ་ཡང་ མ་གཞི་ ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་ག་ཅི་ནང་ཡང་ མ་བཏུབ་ཅིག་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ འདི་བཟུམ་གྱི་ལཱ་ འབད་མ་བཏུབ་ཨིནམ་ཤེས་བཞིན་དུ་ ཐབས་རང་མེདཔ་འབད་དགོཔ་ཐོན་མི་དེ་ཡང་ འཇིག་རྟེན་མི་གནགཔ་ཆ་ཁྱབ་ ཉི་མ་དཀར་གྱིས་བཅད་ ཕྱི་རུ་ནག་གིས་བཅད་ ཚ་བ་ཉིམ་གིས་གདུངས་ གྱང་བ་ཆརཔ་གིས་སྦང་རུང་སྡོད་ནི་མེད་ བཟོད་བསྲན་དྲག་པོའི་སྒོ་ལས་དཀའཝ་སྤྱད་དེ་ལཱ་འབད་ ལོ་ཐོག་བཏབ་སྟེ་ན་ཐན་རང་བསྡུ་རནམ་ད་ རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཚུ་གིས་གནོདཔ་བསྐྱལ་ཏེ་ ལོ་གཅིག་གི་རིང་ལཱ་འབད་བའི་བཤུས་ ལོ་ཐོག་བསྡུ་ནི་མེད་པའི་བསྒང་ལས་ བུང་འགམ་སྟེ་ འདི་བཟུམ་གྱི་ལཱ་མ་འབད་བར་ཐབས་རང་མེདཔ་ འབད་དགོཔ་ཐོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་བཤད་ནི་འདུག།
Although keeping an arrow trap is considered wrong from a Buddhist perspective, they were commonly deployed in the past to protect crops from wild animals, as crops were a vital source of income and sustenance for the villagers. Kinga Wangdi from Shumar in Pemagatshel District sets arrow trap that is usually kept on the side of paddy fields during the night.
- Shumar
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཕྱེན་ཤོར་བ། [?]Releasing of the gas...
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཨེཊ་་་་Eatt....
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའབུབ་ གཟན་དོམ་དབའེ།Insect, mosquito....wai....
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཤའི་སྦྱངམ་འདི་ ཁའི་རྩ་བ་ལས་ཕར་འོངམ་མས།The meat flies coming near by the mouth.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཕགཔ་གི་སྒལ་ཏོ་འདི་ ཞཝ་ཨིན་ན་མ་ཤེས།May be scratching the boar's back.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཨེཊ་་་་Eatt.....
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའ་ནཱ་ཅིག། འཐེན་ཡུ་མ་བཙུགས་པ་ཅིན་ འཐོན་འགྱོ་ནི་ཨིན།Here, if lever is not put it may goes out.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའོམ་ འམ་ འ་ནཱི་འདི་ རྐམ་པ་ཟེར་ སླབ་འོང་ རྐམ་པ།Yom, hum, this is called pincer, pincer.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའ་ནཱི་ གསང་མདའ་བཞག་ནི་འདི་ ག་ལས་ལྷབ་ཅིག་ག་ཟེར་བ་ཅིན།This keeping of hidden arrow is learned from
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཨ་རྒས་ ཆོས་བསྟན་ཚེ་རིང་ལས་ལྷབ་ཅི། ཨ་རྒས་ ཆོས་བསྟན་ཚེ་རིང་ཤི་སོང་ཡི། ད་ལྟོ་མེད།grandfather Cheten Tshering. Grandfather Cheten Tshering was dead, not there at present.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiགསང་མདའ་འདི་བཟུམ་མ་བཞག་པ་ཅིན།If we don't keep hidden arrow like this,
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཞིང་ནང་ལས་ལོ་ཐོག་ཟེར་མི་ ནམ་ཡང་མི་ཐོབ།[we] never get crops from the field.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiདང་ཕུ་ ཕ་མའི་བསྒང་ལས་རང་ འདི་བཟུམ་འབད་དེ།In the ancient time of [our] parents itself doing this way
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཕགཔ་གི་གནོད་མས་ཟེར་ ཕགཔ་གུ་གསང་མདའ་བཞག་སྟེ་as boar is damage the crops, [they] keep the hidden arrow.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiདེ་སྦེ་བསད་དེ་ ལོ་ཐོག་ཨ་ཙི་རེ་ཐོབ་ནུགAs by killing like that they got little crops.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའ་ནཱི་འདི་ ཏོང་ཟེར་ སླབ་ཨིན། ཏོང་དང་ གཞུ་ཟེར་ སླབ་ཨིན་འ་ནཱི།This is called as Tong and bow.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiད་ལྟོ་ཤུབས་དོ་ འ་ནཱི།Now [I am] removing this.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཨུམ་ འ་ནཱི་འདི་ ཏོང་ཟེར་ སླབ་འོང་། འ་ནཱི་ གཞུ་ཟེར་ སླབ་འོང་།Om! this is called tong and this is bow.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiདེ་ལས་ འ་ནཱི་འདི་ མདའ་ལྕགས་ག་ར་ཡོད་ འ་ནཱ་ལུ།Then, this is arrow, here having all the metal arrow.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiདེ་ལས་ དཱན་ཤོང་སྐུདཔ་ དཱན་ཤོང་སྐུདཔ་འདི་ ཉིནམ་ཨ་རྟག་ར་བཀལ་དགོ། དཀྲོགས་ནི་རང་མིན་འོང་།Then, this is Dan shong thread. this Dan shong thread is need to put all the time and it should not be touch.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiདེ་ལས་འ་ནཱི༌འདི་ སྨན་ཆེན་ཨིན།Then this is called poison.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའ་ནཱི་སྨན་ཆེན་འདི་ ང་བཅས་ ནཱ་ལས་མི་ཐོབ།We will not get this poison from here.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའ་ནཱི་ མདའ་གཅིག་ལངམ་ཅིག་གི་སྨན་ལུ་ ཏི་རུ་གཉིས་བརྒྱ་གསུམ་བརྒྱ་སྤྲོད་དགོ་པས།The poison to have enough for a arrow, it cost two hunderd to three hunderd ngultrum.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཧེ་མ་དེ་ཅིག་མི་སླབ། ད་ལྟོ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ གོང་སྦོམ་སོང་ཡི།Before it doesn't cost this much but at present cost is highly goes up.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiམེ་རག་སག་སྟེང་ལས་ བོདཔ་ཚུ་གིས་ འབག་སྦྱིན་ད༌རྐྱངམ་ཅིག་ཨིན།This is all about Merak Sateng's Brokpa brought and gave us.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiང་བཅས་ར༌གིས༌ ཐོབ་མི་ཚུགས་པས།We cannot get
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiལཱ་ཁག་འདུག་སྨན་ཐོབ་ད་ཡང་།Its diffcult to get the poison.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའ་ནཱི་ ཚར་འདི་བཟུམ་ཅིག་གི་ མདའ་མ་བཟོ་བ་ཅིན།If [we] don't make arrow like this by bamboo,
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཏེ་ ཤ་ལུ་ཤ་ཐོན་འོངམ་ད་ ཕར་ལྟ་ཕོག་ནི་གི་ ས་དགོ་རང་མིན་འདུགWhen boar come, there is no place to hit it.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཏེ་ ཁོ་རྐྱངམ་ཅིག་ཡང་མི་བཏུབ་པས། འ་ནཱ་ སྒྲོ་བཀལ་དགོ་པས།Only that doesn't work, it needs to feathering.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiསྒྲོ་བཀལ་ཞིནམ་ལས་ སྒྲོ་རྐྱངམ་ཅིག་ བཀལཝ་ད་ཡང་མི་བཏུབ་པས།After feathering, it doesn't work itself.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཨོམ་སྐུདཔ་ མར་དང་ཡར་ མགུ་གཉིས་ འཇུག་དང་མགུ་གཉིས་དཀྱི་སྟེ་Need to bind up both end points as
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiལེགས་ཤོམ་སྦེ་བསྡམ་སྟེ་ འ་ནཱ་ ལྕགས་ཁ་བསྡམ་ས་ལུ་ཡང་Carefully tie the thread and in the place of tied up with metal,
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiནེ་ལུང་སྐུདཔ་བསྡམ་སྟེ་ འ་ནཱ་ལུ་ རིང་ཀ་ལམ་སྦྱར་ཏེ་need to tie up with nelung thread and there need to paste with ringkalam.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiམ་འབད་བ་ཅིན་ གསང་མདའ་དཀྲོགས་ཏེ ཕགཔ་གུ་ཕོགཔ་ད་If don't do then when the hidden arrow is touch and hit the boar,
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཕགཔ་གི་གཟུགས་གུ་ ལྕགས་མ་འཛུལ་བའི་ཧེ་མ་ མདའ་འགས་སྟེ་འ་ནཱ་ལྷོད་མས།Before metal enters the body of boar, arrow crack and reached here.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའ་ནཱ་གདབ་པ་ཅིན་ ལྕགས་དང་མདའ་ ཕྲང་ཕྲང་ནང་ན་འཛུལ་ཏེ་འོང་མས།If we tie up it, [we] see the metal and an arrow directly entered inside.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའ་ནཱི་བཟོཝ་ད་ ལཱ་ཁག་འདུགIt is difficult to make.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiམ་པ་ དང་ཕུ་ ཕམ་ཚུ་གིས་ འདི་བཟུམ་སྦེ་འབད་ནུགActually, [our] parents have done this way in the ancient time.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའབད་ཞིནམ་ལས་ ང་བཅས་ཀྱིས་ཡང་ དཔེ་བལྟ་སྟེ་ ནཱ་ དཔེ་མ་བལྟ་བར་ ཐབས་རང་མེད་པར་ ཞིང་After done, we have copied and there was no any other alternatives then to copy it. The field
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཉིམ་ཚ་དྲག་ག་དེ་ཅིག་ཤར་རུང་ ཁྱིམ་ནང་སྡོད་ནི་མེད་ལཱ་འབད།In the hot sun or during the sun shine, we don't stay inside the house, [we] work.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཆརཔ་ག་དེ་ཅིག་རྐྱབ་རུང་ སྡོད་ནི་མེད་པར་ ལཱ་འབད་དེ་ གེ་ཟ་བཙུགས།We worked and put maize without rest even in the heavy rain.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiབཟའ་ནི་རནམ་ད་ ཕག་གིས་བཟའ་ ཀ་ཤ་གིས་བཟའ་སྟེ་ འབད་མ་ཚུགས་པར་[We] can't efforts since in the time of hearvest, it was eatten by boar and deer.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiདེ་ལས་ འདི་བཟུམ་གྱི་ ལཱ་མ་འབད་བ་ཅིན་ འཇིག་རྟེན་པ་ཚུ་ ལཱ་ཁག་འདུག ཐོབ་རང་མི་ཚུགས་པས།Then, if [we] don't do this type of work as being a farmer as difficult to get it.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཆོས་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ མཚམས་ནང་ འཛུལ་སྡོད་ནི་ཟེར་བ་ཅིན་If [I] go for the religion and do a meditation mean,
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཨ་པ་འཛུལ་སྡོདཔ་ད་ ཨ་མ་རྟིང་བདའ་འོང་ནི་ཨིན་མས། ཨ་མའི་རྟིན་བདའ་ ཨ་ལོ་ཚུ་ཡང་ འོང་ནི་ཨིན་མས།When the father does, mother will come and children will also follow her.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiང་རྐྱངམ་གཅིག་ མ་ཎི་བགྱང་སྡོདཔ་ད་ མ་སྨད་ག་ར་ ལྟོ་མ་ཐོབ་པར་ ཤི་ནིའི་ཉན་ཁ་འདུགWhen I alone reciting the Mani for mother and children will die of hunger stock.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiདེ་ལས་ སྟབས་མ་བདེ་བར་ ཞིང་གི་མཐའ་མ་ལུ་Then, due to in convinence, edge of the field,
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཕགཔ་དང་འདི་ ཨིན་ཅི་མིན་ཅི་ར་ ལག་ལེན་མ་ཐབས་པར་ འཐབ་ར་མིན་འདུག།The boar and this is no other alternatives than to do this.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiགཞུང་གིས་ ག་དེ་ཅིག་རང་ དམ་དམ་འབད་རུང་ ལགས་སོ་ལགས་སོ་ཟེར་ གཡིབ་ཅིག་གཡིབ་ཅིག་རང་ ལེ་ཤ་བསད་དགོ་བྱུང་ཡི་ ཧེ་མ།In the past how much governmernt does strick for they agreed and killed many by hiding.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiད་ལྟོ་འདི་ གཞུང་ལས་རང་སྦེ་རུང་ དམ་དམ་མེད་པར་ སྐྱིད་སྡུག་གཟིགས་སྟེ་ བཀའ་དྲིན་བསྐྱངམ་ལས།Now a days government is not strick and favours to us.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiད་ རེ་རེ་གཉིས་གཉིས་ཀྱིས་ བཅའ་མར་གཏོགསཔ་ལས་Om. one or two have participate it,
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཧ་ལམ་དྲག་ཅི། གེ་ཟ་དང་ འདི་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ གནོད་མི་ཚུགས་པས། གེ་ཟ་་ཡང་ ཐོབ་སྟེ་བཟའ་དོ།Quite better. Not able to destory the maize and we harvest maize and eat.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའ་ནཱི་ མ་འོངས་པའི་དོན་ལུ་ འ་ནཱི་ ཨ་ལོ་ཚུ་གིས་This for the future generation, the children are
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiམ་པ་ ལྷབ་ནི་ཟེར་ ལེ་ཤ་གིས་ སླབ་དེས། ང་བཅས་ཀྱིས་ སྟོན་མ་བྱིན། ག་ཅི་སྦེ་ཟེར་བ་ཅིན་ ང་ ཨ་རྒས་འགྱོ་ ཨ་རྒས་ཡང་ འགྱོ་ཡི།Actually, many of them said to learn but we did not teach because I am old. I have gone old.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiང་ཤི་ནི་རནམ་ད་ འ་ནཱི་ཚུ་ སྟོན་བྱིནམ་ད་If this things teach in the aged of my death,
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཨ་ལོ་ལས་ཨ་ལོ། ཨ་ལོ་ལས་ ཨ་ལོ་སྦེ་ སྡོད་ནིའི་ ཉེན་ཁ་འདུག་ཟེར་ སྟོན་བྱིན་ནི་མེད། མ་པ་སྟོན་མ་བྱིན་པ་ཅིན་ ལོ་ཐོག་མ་ཐོབ་པའི་ ལམ་ལུགས་ཅིག་འདུགGeneration to Generation it will last. so, I am not teaching. Actually, It is sure not to get crops if [we] don't teach it.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiམ་ཐོབ་པའི་ཉེན་ཁ་འདུག་ ཙམ་པ།Problem of not getting. Tsam Pa.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiའདི་སྟོན་བྱིན་ནི་སྦེ་ མནོ་སྟེ་ཡོད།[I have] planned to teach this.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiང་བཟུམ་སྦེ་རང་ ང་ཤིཝ་ད་ ག་ཏེ་འགྱོ་རུང་འགྱོ་ དམྱལ་བ་འགྱོ་རུང་འགྱོ་ ཐབས་རང་མིན་འདུག་ སྟོན་བྱིན་ནི་སྦེ་ མནོ་སྟེ་ཡོད།Like me, when I die where ever I go, go to hell also, there is no solution for thinking [I] will teach.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཁོང་ ལྷབ་ནི་ཟེར་ ལོག་ཅི་ལོག་ཅི་རང་ ལྷོད་ཡང་ལྷོད་ཅི།They came again and again to learn.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiད་ལྟོ་ སྟོན་མ་བྱིན་ བྱིན་ནི་ཟེར་ མནོ་སྟེ་ཡོད། འདི་དགུན་ལས་ ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ ཅ་ལ་ཚུ་ སྒྲུབ་སྟེNow a days I have not teach, am thinking to teach from this winter onwards if they make ready for the instrument.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiཀྲིག་ཀྲི་བཟོ་བཞག་ ང་འོང་སྟེ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་་ སྟོན་བིན་འོང་ མནོ་སྟེ་ཡོད།If [they] makes ready, I am thinking I will come and teach nicely.
- ཀུན་དགའ་དབང་འདུས་ Kinga Wangdiངེ་འ་ནཱི་ཚུ་ མེད་པ་ཅིན་ གེ་ཟ་་མི་ཐོབ་ནི་མས་དབའེ།If I don't have this things, [we] don't get the maize. Wai.
Loading ... Collection:
Subcollection
- Oral Traditions
Subject
- Laying Traps
Referenced Places
- Shumar
Recording Location
- Shumar
Language
- Dzongkha
Creator:
Sherig Dentshog
Creator:
Sangay Choki
Contributing Contributor:
Kinga Wangdi
Publisher:
Tibetan and Himalayan Library
Sponsor:
Arcadia Fund (Other)
Data Entry:
Copyright Owner:
Shejun
Year Published:
2018
Rights Summary:
ཤེས་རིག་དང་ལམ་སྲོལ་གྱི་དོན་ལུ་ཕབ་བཟུང་ཞུས། ཤེས་རྒྱུན་ལས་སྡེ་ལས་གནང་བ་མེད་པར་བསྒྱུར་སྤེལ་འབད་མི་ཆོག།
For educational and cultural use only. Reproduction is strictly prohibited without permission from Shejun.
Visibility:
Public (group default)
Shanti AV Id:
3842
Versions:
Date Created:
Thursday, June 4, 2015
Date Issued:
Wednesday, September 2, 2015
Digital Format:
video mp4
File Size:
839MB
Data Rate:
5997kbps
Duration:
00:19:08
Start Time:
04:05 PM