Skip to main content Skip to search

Mandala Collections Audio-Video

06 Dec 2014
35 min 31 sec
Video Overview
Creators: 
Yeshi Wangchuk

གཞལམ་སྒང་ཆ་འོག་ ཁེངས་བུ་ལི་ལུ་ མཆོད་པའི་སྐབས་ལུ་ བོན་པོ་གིས་འབད་ལྷ་གསོལ་ནིའི་སྲོལ་འདི་ ཧེ་མ་ལས་རང་དར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ནམ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཅི་ག་འདི་ ག་གིས་ཡང་མི་ཤེས་པས་ དེ་འབདཝ་ད་ བོན་པོ་མགོན་པོ་དབང་འདུས་ཁོ་རའི་ཨའི་གི་ཨ་པ་ མེ་མེ་གེ་སར་ཟེར་མི་ཡང་ བོན་པོ་ཨིན་པས། ག་དེ་སྦེ་ར་ཨིན་རུང་ བོན་པོའི་རྒྱུད་པ་ རིམ་ཐེངས་ལྔ་དེ་ཅིག་ཡར་སོང་ནུག ད་རེས་ནངས་པར་ བུ་ལི་ལུ་ བོན་པོའི་རིམ་པ་ཚུ་ག་ར་ མགོན་པོ་དབང་འདུས་ཀྱིས་འབད་དོ་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ ཁོ་གིས་ དང་པ་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་འོ་དེ་གུང་རྒྱལ་དེ་ གནམ་རིམ་པ་བཅུ་གསུམ་ལས་འགོ་བཙུགས་ ལམ་སྣ་བཟུང་སྟེ་ མར་ལྷ་གསོལ་སར་ཚུན་ཚོད་ཞུ་སྟེ་ ལྷ་གསོལ་དགོཔ་གསོལ་ མོ་བཏབ་དགོཔ་ཚུ་བཏབ་ ག་ར་འབད་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ ད་རུང་ ལྷ་འདི་ལོག་སྟེ་རང་ ཁོ་རའི་བཞུགས་གནས་ལུ་ཞུ་ཚར་ཞིནམ་ལས་རྐྱངམ་ཅིག་ ལྷ་གསོལ་ནི་འདི་མཇུག་བསྡུཝ་ཨིནམ་དང་ ལྷ་གསུམ་པ་འདི་ ཤུ་བང་ལུ་འབད་གསོལཝ་ཨིན་པས། འདི་ནང་ལྷ་གསོལ་བའི་སྐབས་ཀྱི་ལྷའི་རྩ་བོ་འདི་ སྨན་མོ་གི་གནསཔ་ཟེར་ ཀྲོང་སྟོད་ལས་ ཨམ་ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ཟེར་མི་གཅིག་འདུག མོ་གི་ནང་མི་བཟའ་ཚང་ཚུ་གིས་ འབད་དགོཔ་ཨིནམ་ད་ ཕུད་ཡང་མོ་ར་གིས་རང་བཙོ་དགོ་པའི་ཁར་ བོན་པོ་ལུ་དྲང་པའི་སྐབས་ཡང་ མོ་ར་གིས་འབད་རང་དྲང་དགོཔ་ཨིན་པས།

 

The invocation of local deities is an annual event practiced in most parts of Bhutan to protect people from misfortune, rivalry, contempt, ailments, epidemics and to ensure a bountiful harvest. On the second day of the Buli Chodpa ritual that happens on the fifteenth day of tenth Bhutanese month, an invocation of a local deity was conducted in Kheng Buli in Zhemgang district. Gonpo Wangdi, a Bonpo (a priest in the Bön tradition), led the invocation. He is in the fifth lineage of Bonpo in Buli. The event is sponsored at a place called Shubang by a woman from Trongtoed and her family.

 

Oral Cultures of Bhutan
Transcript search
No results found for this search
0 of 0
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ད་ཅི་ ཕར་མཚོ་སྨནམོ་གི་གདོང་ཁ་སྦེ་ ལྷ་འདི་ཚུ་ ལྷ་མཆོད་ཅི་སྦ་སྨོ ད་རུང་ཕར་ལས་ཚུར་ ནཱ་འོང་ཞིནམ་ལས་ ད་རུང་ ནཱ་ཁྱོད་ཀྱི་ གཡུས་ཀྱི་རྩ་བ་སྦེ་ མཆོདཔ་མས་པ་ ཏེ་ཨ་ནཱི་ མཆོདཔ་བསྒྲིགས་མི་ སོ་སོར་ཨིན་ན་ལགས
    ? ? A while ago, (we) made an offering in front of the mermaid over there, right? Then again, after coming here, you make an offering near the village. So, is this offering a different one?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨིན་ལགས། ནཱ་ ང་རྐྱངམ་ཅིག་ཨིན་ལགས།
    Yes, I am only one out here.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་ ནཱ་གི་འདི་ ག་ཏེ་ལས་སྨོ གཡུས་འབད་བ་ཅིན་ གཡུས་ག་ཏེ་ལས་སྨོ
    ? ? I see, where are you from?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    གཡུས་ནཱ་ལས་རང་ཨིན་ལགས།
    I am from here only.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་ནཱ་ག་ཏེ་ལས
    ? I see, from where here?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཡར་ཀྲོང་ལས་ཨིན་ལགས། ཀྲོང་སྨད་ལས་ཨིན་ལགས།
    I am from Trong, from lower Trong.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ཏེ་ད་ད་ཅི་གི་འབད་མི་ཚུ
    ? Then, what do you call the ones you did a while ago?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ད་ཅི་གི་ད་ བུ་ལི་དཔོན་པོ་ཨིན་ལགས། སྔོན་མ་ བུ་ལི་དཔོན་པོ་གི་ ཕྱག་ཞུ་མི་ལགས།
    The earlier one is for Buli Ponpo. (For) the servant of Buli Ponpo from the past.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ད་ཅི་དྲོ་པ་འབད་མི་དང་ ད་ལྟོ་གི་ སོ་སོ་ཨིན་ན་ལགས
    ? Is the one you are doing right now different from the one you did in the morning?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    སོ་སོ་ཨིན་ལགས། ང་འདི་ ནཱ་བུ་ལི་སྨན་མོ་གི་ གནསཔོ་འབད་ནི་དེ་གིས་ ག་གིས་ཡང་ གསོལ་མ་ཆོག་པར་ ག་གིས་ཡང་ ཨ་ནཱི་ ད་ལྟོ་ ཨ་མར་ཁྱིམ་ཡོད་སར་ལུ་ ཆང་ཡང་འ་མི་ནང་བཙོ་ བཞག་ཡང་འ་མི་ནང་བཞག་ དེ་ལས་ མར་ཐོག་ཁར་ཡང་ ག་ཡང་ འཛེག་མ་ཆོགཔ་སྦེ་ དེ་ལས་ ང་ར་རྐྱངམ་ཅིག་ཨིན་ལགས། ང་རའི་ རིགས་འདི་ཡང་ མ་ཆོགཔ་སྦེ་ཨིན། ག་ཡང་ འཛེག་མི་ཆོག་ཟེར་ ཡོདཔ་ཨིན་ལགས།
    It is different. I am the host of the Buli mermaid. So, no one else is allowed to perform a libation. The house, down there, the alcohol is prepared and stored in that house only. No one, except for me, is not allowed to even climb on the roof top. Not even my family members are allowed.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་་་་ལགས་སོ། ཏེ་ ཨ་ནཱི་ཚོགས་འདི་ ག་ཅི་དང་ག་ཅི་ཡོད ཤོག་ཤིག་ ཨ་ནཱ་ལུ་ ག་ཅི་འབད་དགོཔ་ ཨ་ནཱི་འདི
    ? ? I see, laso. What all are there in this food offering? Come, what should be done for this?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨ་ནཱི་ ཆང་ཕུད་འདི་ལགས། ཨ་ནཱི་ ཆང་ཕུད་རེ་རེ་ཚོགས་རེ་རེ་ཨིན་ལགས།
    This one is alcohol offering. One offering of alcohol each for every food offering.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་་ཚོགས་འདི་ ག་ཅི་གི་ བཟོ་དགོཔ་སྨོ་མ་པ་ཨ་ནཱི
    ? I see. Actually, what do you prepare this food out of?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཚོགས་འདི་ ཨ་ནཱི་ ད་ལྟོ་ གནམ་དགུན་འབད་བ་ཅིན་ ལྟོ་གི་ བཟོ་དགོ་ལགས། གནམ་བྱཱར་འབད་བ་ཅིན་ ཀེབ་ཏང་ཏས་ཟས་ ཨོམ་སྐོལ་ཏེ་སྦེ་ ཨ་ནཱེ་སྦེ་ ཚོགས་སྤགས་འ་ནཱི་སྦེ་ བཀལ་དགོ་ལགས། ད་ལྟོ་ ཁོ་ལུ་འདི་ ཨ་ནཱི་ སྐྱ་སྒོགཔ་འདབ་མ་འདི་ སྐྱ་སྒོགཔ་འདབ་མ་གཅིག་གི་བཏུབ་ལགས། ཚོགས་སྤགས་འདི།
    (?) As to the food offering, in winter, it is made out of rice flour. In summer, we offer crackers and boiled milk. Right now, for her (mermaid), offering this garlic leaf is OK.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    གྱངས་ཁ་ ག་དེ་ཅིག་ བཟོ་དགོ་ལགས ལེ་ཤ་འདུག་བོ།
    ? How many should you make? I see many!
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    གྱངས་ཁ་ ཡར་བཅུ་གཉིས་ལགས། ཡར་ཤོམ་འདབ་གཉིས་འབད་མི་ དྲུག་དྲུག་འབད་མི་ ཚར་གཉིས་ལགས། གྱལ་གཉིས་ དེ་ལས་ཨ་ནཱི་ ཤོམ་འདབ་རེ་རེ་འབད་མི་འདི་ ཨ་ནཱི་གྱལ་དྲུག་དྲུག་འབད་འདུག་ལགས།
    There are twelve numbers. Two-leafed (garlic) leaves in two rows, each having six leaves. Then, the single-leafed leaves are in six rows.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    དྲུག་དྲུག་དྲུག་སྦེ་ལགས། དྲུག་དྲུག་འབད་མི་ གྱངས་ཁ་བཞི་ཨིན་པས་སྨོ་ལགས
    ? In sixes? There are four sixes, right la?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    འོང་ལགས།
    Yes, la.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ག་ར་དྲུག་དྲུག་དྲུག་ཨིན་ནོ་ཤིག་ལགས
    ? All in sixes right la?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨིན་ལགས་ དེ་ལས་ཨ་ཡར་ལྟག་གི་འདི་ཨ་ནཱི་ བཅུ་གཉིས་འབད་མི་འདི་ ཤོམ་འདབ་གཉིས་སྦེ་ བཀང་དགོ་ལགས། དེ་ལས་ ཨ་ནཱི་རེ་རེ་འབད་མི་འདི་ བཅུ་གཉིས་ཡོད་ལགས།
    Yes, la. Then, the twelve numbers above, should be filled with two-leafed leaves. And then there are twelve single leaves.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ཤེས་ག་ཏེ་ རེ་རེ་འབད་མི་ གཉིས་གཉིས་འབད་མི་འདི་ ག་ཅི་སྦེ་ཨིན་ན རེ་རེ་གཉིས་གཉིས་ག་ཅི་ཨིན་ན་ཤེས་ག་ཨ་མ་གིས
    ? ? Do you know why in two-leafed set, and in a set of single leaves?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཤེས་ལགས།
    I know la.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ག་དེ་སྦེ་སྨོ་ལགས
    ? Why is it (arranged like that) la?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    རེ་རེ་ ཨ་ནཱི་གཉིས་གཉིས་འབད་མི་འདི་ ཐོབ་ཐངས་ཡར་དཀོན་གཉེར་ལུ་ དེ་ལས་ དཔོན་པོ་ལུ་ དེ་ལས་ འུན་མ་བོན་པོ་ ལུ་ དེ་ལས་ ཐོབ་ཐངས་ཡོད་ལགས། དེ་ལས་ ཚོགས་ཕུལ་མི་འདི།
    () The two-leafed set of offering is for the caretaker of the temple, for the Ponpo, and for Bonpo as per their entitlements.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ལགས་སོ། ཏེ་རེ་རེ་འབད་མི་འདི
    ? Laso, what about the set of offerings with single leaf each?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    རེ་རེ་འབད་མི་འདི་ མར་ང་བཅས་ར་ ཤོམ་འདབ་གུ་ མར་ག་ར་གྱལ་བཅད་དེ་ ཞུ་དགོ་ལགས། དེ་ལས་ ག་ར་ཨ་ནཱ་ལུ་བཞུགས། དེ་ལས་ ཚོགས་འདི་ འ་ནཱ་ལས་མར་རེ་རེ་སྦེ་ མར་ས་ཁར་བཞུགས་མི་འདི་ཚུ་ལུ་ དྲང་ནི་གི་ཨིན་ལགས།
    About the set with one leaf each, we should line up to receive everyone. So, the set of offerings with single leaf each are to be offered one by one to those seated on ground.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    བྱིན་རླབས་སྦེ
    ? As a blessing?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    འོང་ལགས་ དེ་ལས།
    Yes, la. Then..
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    དེ་ལས་ ཕོརཔ་འདི་ཚུ་ལགས
    ? Then, what about the cups la?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཕོརཔ་འདི་ཚུ་འདི་ག་ར་ལགས་ ཨ་ནཱ་ ཕོརཔ་འདི་ཚུ་འདི་ག་ར་ལགས། ང་བཅས་ར་ ལྷ་ཁལ་ལྔ་དང་དོ་མརྩབརྒྱད་འབད་མི།
    () All these cups, all these cups out here. We have 108 deities…
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ག་ཅི་ལོ་ལགས ཕོརཔ་འདི་ཚུ་ག་ཅི་ལོ་ལགས འགོ་ལས་གསུང་།
    ? ? Pardon, what about the cups? Explain it slowly please.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཕོརཔ་འདི་ཚུ་ ཨ་ནཱེ་སྦེ་ཨིན་ལགས། ང་བཅས་ར་ ལྷ་འདི་ཚུ་ག་ར་ ཞི་བདག་འདི་ཚུ་ ཁལ་ལྔ་དང་དོ་མ་རྩབརྒྱད་ཟེར། དེ་ལས་ ཨ་ནཱི་ཕོརཔ་རེ་རེ་ལུ་ ཚོགས་རེ་རེ་ སྔོན་མ་ལས་རང་ ཨ་ནཱེ་སྦེ་བཀང་ ཕུལ་དགོ་ཟེར་ཨིན་ལགས།
    () About these cups, it is like this. There are said to be 108 deities and spirits. Then, since the olden days, each of these cups are filled and offered like this.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་།
    I see.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ང་བུ་ལི་སྨན་མོ་གི་ གནསཔོ་འབད་ནི་དེ་གིས་ ད་ག་གིས་ཡང་སོར་མ་ཆོག་པར་ དེ་ལས་ ཨ་ནཱི་ཁྱིམ་ནང་ཡང་ ག་གིས་ཡང་ འཛེག་མ་ཆོགཔ་སྦེ་ ད་བཙོ་ནི་ཡང་ ང་རང་རྐྱངམ་ཅིག་ དེ་ལས་ ཨ་ནཱི་ ལཱ་འབད་མི་ཡང་ ང་རང་རྐྱངམ་ཅིག་ བྱཱར་ཚར་གཅིག་ གནམ་དགུན་ཚར་གཅིག་འབད་དགོ་ལགས།
    Because I am the host of Buli Menmo (mermaid), no one else can replace me or get into this house. I prepare the alcohol and all other work on my own, once in summer and once in winter.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་་་།
    I see…
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    དེ་ལས་ ཨ་ནཱི་འདི་ ཨ་ནཱི་ཨིན་ལགས། ཨ་ནཱི་འདི་ལགས། ཨ་ནཱི་འདི་ལགས། ལྷ་ཁལ་ལྔ་དོ་མ་རྩལྔ།
    () Then, this one is this la. This one la. This one la. The 108 deities.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ཨ་ནཱི་འདི་ཡ་ལགས ཨ་ནཱི་འདི
    ? ? You mean this one? This one?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    འོང་ལགས། ཨ་ནཱི་འདི་ ཁོ་གི་ ཨ་ནཱི་འདི་ལགས། ག་ར་ཏེ་ ཁོ་གི་ ལྷག་མ་འདི་ག་ར་ ནཱ་ ལྷ་ཁལ་ལྔ་དང་དོ་མ་རྩལྔ།
    () Yes, la. This one is his. The remaining ones are for 105 deities.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ཚབ་་་།
    A substitute?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    འོང་འ་ནཱི་ནང་ པུ་ར་ག་ར་ཏེ་ ལྷག་འཇུག་སྦེ་ ཁོ་ལུ་དྲང་དགོ་ཟེར་ ཏེ་མར་ཆང་ གྲཱམ་ན་དཔའ་བོ་ཟེར་ སླབ་པའི་ལགས་ ང་བཅས་ཁ་ལས་འབད་བ་ཅིན།
    () Yes, this, and all the remaining ones should be offered to him. Then, Marchhang (libation)… we call Gramna Pawo in our dialect.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    གཅིག་ཁར་སྦེ་ ལྷ་ཁལ་ལྔ་དང་ལྔ་ལུ
    ? Together for all the 105 deities?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    འོང་་་།
    Yes.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འ་ནཱི་གཅིག་ཁར་བླུགས་དྲང་དགོ་ཟེར
    ? Has to be poured and offered with this one?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    འོང་ལགས། ཁོ་འ་ནཱི་ ལྷ་ཁལ་ལྔ་དང་དོ་མདོ་མལྔ་གི་ དཔའ་བོ་ ཁོ་འབད་ནི་དེ་གིས་ དེ་ལས་ ཨ་ནཱི་ ལྷག་འཇུག་ག་ར་བསྡུ་སྟེ་ འ་ནཱི་ནང་ དྲང་དགོ་ཟེར་ཨིན་ལགས།
    () Yes, la. Because he is the Pawo (hero) of all the 105 dieties, all the remaining ones should be put together and served in this one.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་་ལགས་སོ།
    I see, laso.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ང་བཅས་ དང་ཕུ་གི་ ལུགས་སྲོལ་འབད་བ་ཅིན།
    As per our tradition and custom,
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ལགས་སོ།
    Laso (ok).
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ཨ་ནཱི་སྨོ་ འེང་་ཁྱོད་ནཱ་ལུ་ ད་ཨ་ནཱི་མཆོད་པ་ཟེར་ ལུགས་སྲོལ་མ་འདྲ་འདྲཝ་ ལེ་ཤ་འདུག་སྦ་ལགས། ཏེ་ནཱ་ གཡུས་ཀྱི་རྩ་བོ་ཡང་ ཅ་ལ་བསྒྲིགས་མི་འདི་ ནཱ་ཨིན་པས་པ་ལགས།
    This one, right, now, you have this thing called Choepa (offering) that involves many different kinds of traditions and customs. So, you are the one in this village putting together all the objects to be offered.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨིན་ལགས།
    Yes, la.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ཁྲལཔ་ཟེར་ སླབ་མས་སྨོ་ལགས
    ? Do (we) call him/her a taxpayer?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨིན་ལགས་ཁྲལཔ།
    Yes, a taxpayer.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ལགས་སོ། ཏེ་ག་དེ་སྦེ་འབད་དགོཔ་སྨོ ང་བཅས་ཀྱི་ ཁྱོད་ཀྱི་ ཆང་བཞག་ས་འདི་ ཨ་ཡར་བཞགཔ་མས་སྦ་ལགས།
    ? Laso, how it should it be done? You keep your alcohol over there.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨིན་ལགས།
    Yes, la.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ལམ་ཁར་རང་ཨིན་པས་སྦ་ལགས ཏེ་ཨ་ནཱི་ ཤིང་གི་ཤོམ་འདབ་ཅིག་གི་སྦེ་ ཏེ་སྤུར་བཞག་འབད་སྦེ་ཏེ་ ཏེ་བཞག་དགོ་མི་ག་ཅི་སྨོ ཨམ་གྱི་ཤེས་ག་ལགས
    ? ? ? It is right in the middle of the road/path! So, what is it, the one that is covered with a leaf? Do you know?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཤེས་ལགས།
    I do, la.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ལགས་སོ། སླབ་གནང་ཤིག་ལགས།
    Laso, could you tell me about it.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཏེ་བཞག་དགོ་མི་འདི་ སྔོན་མ་རང་ནཱ་བཙོ་དགོ་ དེ་ལས་ ཧེན་ནི་འདི་ཡར་རང་ ཧེན་བཞག་དགོ་ལགས་ ཞག་གསུམ་ལུ་མི་ལོང་ལགས་ ཞག་གསུམ་འབདཝ་ད་ ལོང་འོང་ལགས་ཁོ་ར་གིས་ར།
    The reason for keeping it covered is first of all, the grains must be cooked, and then left covered to ferment. It will not ferment before three days. After three days, it will ferment by itself.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་་།
    I see.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    རང་བཞིན་གྱིས་རང་ དེ་ལས་ ཆང་ཕུད་བཙོ་ནི་འདི་ ང་ར་རེད་ག་ཅི་འབད་རུང་ འབྲུ་སྣ་ག་ཅི་གསརཔ་ཐོབ་རུང་ ང་བཅས་ར་ མ་བཟའ་བར་ སྔོན་མ་ ཁོ་ལུ་ཕུད་སྦེ་ བྲེ་ལྔ་དེ་ཅིག་ དྲུག་དེ་ཅིག་འབད་རུང་བཏུབ་ལགས།
    (It will ferment naturally). Then, coming to preparing ritual alcohol, whatever cereals it is, when we get it fresh, we offer it to him first before we consume it. Five or six Dres (a traditional measuring bowl) of cereals are OK.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་་།
    I see.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    དེ་ལས་ ཨ་ནཱི་ལས་ཏེ་ དམངས་ཁ་ལས་ ཕུད་ཏ་གང་གང་དོ་དོ་བྱིན་མི་ གང་གང་བྱིན་མི་གང་གང་ དོ་དོ་བྱིན་མི་དོ་དོ་སྦེ་ དམངས་ལས་བསྡུ་སྟེ་ ང་གིས་ བཙོ་དགོ་ཟེར་ ཞུ་ནི་ཨིན་ལགས།
    Then, for this, I collect the cereals from the community members, one or two Fuetas (a small measuring bowl) each depending on their willingness, and have to prepare alcohol for the ritual.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ཏེ་ཁྱིམ་ནང་ མ་བཙོ་བར་ ཕྱི་ཁར་བཙོ་མི་ ག་ཅི་སྦེ་ཨིན་ན་ ཤེས་ག་ལགས
    ? So, do you know, why it is prepared outside, and not inside the house?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨ་ནཱི་ཨིན་ལགས། ནཱ་ སྔོན་མ་་ནཱ་ས་བཅགས་ནི་དེ་གིས་ ས་ཡང་་ནཱ་བཅགས་བཅགསཔ་དེ་ལས་ ལུང་བསྟན་གྱིས་སྦེ་ ནཱ་གསོལ་དགོཔ་སྦེ་ ནཱ་ཨིན་ཟེར་ཞུ་ནི་ལགས།
    Yes, this is true. Firstly, the land was demarcated here. It is also as per the prophecy that the ritual offering is made here.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ལགས་སོ། ཨ་ནཱི་འདི་ ནཱ་ཨམ་གྱིས་ སླབ་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ ང་ར་གིས་ལགས་ ད་སྨན་མོ་མཆོད་སའི་ ས་སྒོ་འདི་ འ་ནཱི་ཨིན་ཟེར་ སྨན་མོ་གི་ བཞུགས་ཁྲི་ཨིན་ཟེར། བཞུགས་ཁྲི་ཅིག་ཡང་ འདུག་པ་སྨོ་ལགས
    ? Laso, from what you said, this place is where ritual offerings to Menmo are made. Believed to be belonging to Menmo, there is also one throne in here, right la?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨིན་ལགས།
    Yes, la.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    དེ་ལས་ སྨན་མོ་གི་ཕྱག་ཞུ་མི་གི་ བཞུགས་ཁྲི་ཨིན་ཟེར་ ཨ་མར་ལུ་ བཞུགས་ཁྲི་སོ་སོ་ཅིག་ཡང་འདུག་ལགས།
    Then, there is also another throne down there which is believed to be that of Menmo’s (mermaid) servant.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨིན་ལགས།
    Yes, la.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ད་འ་ནཱི་སྦེ་ནི་དེ་གིས་ ད་ཆང་ཡང་མོ་ར་གི་ས་སྒོ་ནང་རང་།
    So, is that why the alcohol also…
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨིན་ལགས།
    Yes, la.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    བཙོ་དགོ་མི་འདི་ཨིན་ན་ལགས
    ? …has to be made in her vicinity?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨིན་ལགས། བཙོ་ཡང་ནཱ་བཙོ། དེ་ལས་ བཞག་ཡང་ནཱ་བཞག་ ནཱ་ར་ ང་གིས་ཕུལ་དགོ་ལགས། གནམ་ཆུ་ཚོད་དགུ་དེ་ཅིག་ལུ་ནཱ་འོང་ ཡར་ཆུ་བླུགས་ དེ་ལས་ ཆུམ་བྲེ་གསུམ་དེ་ཅིག་ཚོགས་བཟོ། དེ་ལས་ འ་ནཱེམ་ཅིག་ ང་ར་གིས་བཟོ། འ་ནཱེ་སྦེ་འབད་དགོ་ལགས།
    Yes, la. It is prepared here, kept here, I have to offer it here as well. I have to come here around 9 o’clock in the morning, and pour water over there. Then I have to cook three Dres (measuring bowls) of rice to be offered, and do all these like this la.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ཧེ་མ་ལས་རང་ཡོད་ག འདུག་ག་ལགས
    ? ? Was it here since the olden days? Was it there?
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ག་དེ་སྦེ་འདུག ཨ་མ་གི་ཤེས་ག་ལགས ཧེ་མ་ལས་རང་འདུག་ག་ལགས
    ? ? ? How was it? Do you know? Was it there since the olden days?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཧེ་མ་ལས་རང་ཨིན་ལགས། ས་ཆགས་ནམ་ཆགས་བསྒང་ལས་རང་ རོགས་ཨ་ནཱ་ ས་རང་ ཨ་ནཱ་ལྷ་སྦྲང་ལྷ་གསོལ་ས་ ཤུ་སྦྲང་ཤུ་གསོལ་སའི་ས་སྒོ འབད་དེ་ ནཱ་བཅགས་ནི་དེ་གིས་ ནཱ་གསོལ་དགོ་མི་ རྒྱུ་མཚན་འདི་ ཨ་ནཱི་སྦེ་ཨིན་ཟེར་ ཞུ་ནི་སྦེ་ཨིན་ལགས།
    () () Yes, since the olden days. Since time immemorial, the land was demarcated for the ritual offerings here, and that is why the ritual has to be conducted here.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ཆང་བཙོ་ནི་འདི་ ཧེ་་་མ་ལས་རང་ འདི་ན་འདུག་གོ་ ཁྱིམ་ནང་བཙོ་ནི་ཡོད་ག་མེད་ག
    ? Was alcohol made here since the olden days? Or did people make it at home?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    མེད་ལགས། ཁྱིམ་ནང་ མ་པ་ལས་མི་བཏུབ་ཟེར་ སླབ་པའི་ལགས།
    No, la. It is said that making alcohol at home is not allowed.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་་།
    I see.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    དེ་ལས་ ཨ་ནཱི་ ཨེ་ཁུ་ལས་ ཡར་འཛེག་པ་ཅིན་ རྐངམ་བཅག་འོང་ཟེར་ཏེ།
    Then, if you climb up this ladder, it is believed that your legs might be broken.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་་།
    I see.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཡར་འཛུལ་མ་བཏུབ་པ་ འ་ནཱེ་སྦེ་ སླབ་ནི་འདུག་ལགས།
    They used to say that it is not allowed to go in over there. climb up…
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ཏེ་ང་བཅས་ འཛེག་པ་ཅིན
    ? So, what if we climb it?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    མ་ཤེས་ལགས་ད། མི་བཏུབ་ཟེར་ སླབ་པའི་ལགས། ང་བཅས་ར་ གཡུས་ཀྱི་ མི་འདི་ཚུ་གི་ ཨ་ལོ་ ཕོཝ་ནང་ཡོད་རུང་ ཨ་ནཱི་གི་ ཆང་ཕུད་མི་བྱིན་ཟེར་ ཞུ་ནི་ལགས།
    I don’t know now. They say it is not allowed. According to the people of our community, those who have child in the stomach are not given this alcohol offering (made to Menmo).
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་་།
    I see.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ང་བཅས་ར་འབད་བ་ཅིན་ ནཱ་གི་ ལྷ་གི་རྩ་བོ་འདི་ཚུ་ ཨ་ནཱི་ ང་བཅས་ར་ ཨ་ལོ་ཡོད་རུང་ མི་ཤི་རུང་རང་ གུང་བཞིན་གྱི་ཨིན་ཟེར་ད་ ལྷའི་རྩ་བོ་ཨིན་ཟེར་ སྣང་དག་ག་ནི་ཡང་མེད་ལགས།
    As per our beliefs, the patrons of the deities here, it does not matter whether they have infants or has somebody dead. Every household has to be a patron, and there is no stigma associated with all kinds of households continuing to be a patron.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    འེང་་་ལགས་སོ། ལགས་སོ།
    I see, Laso, Laso.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    གཞན་གྱི་ ཨ་ལོ་ཕོཝ་ནང་ཡོད། ཨ་ནཱི་ ཆང་ཕུད་འདི་བྱིན་པ་ཅིན་ཏེ་ ལགཔ་གཉིས་གཉིས་གསུམ་གསུམ་རེ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ ཞརཝ་སྦེ་ སྐྱེས་འོང་ལགས། ཨ་ནཱེམ་ཅིག་རང་ཨིན་ལགས།
    If the child inside the stomach is a bastard, and the mother is given this ritual alcohol, the child will be born with multiple hands, and other severe deformities. That is all la.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ཨ་ནཱི་ཡར་འཛེག་མི་འདི་ ཨམ་ཁྱོད་ར་རྐྱངམ་ཅིག་སྨོ་ གཞན་མི་ལེ་ཤ་ཡོད་ག་ལགས
    ? Are you the only one who can climb up this? Are there many others?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨིན་ལགས། ང་རའི་ མི་ཚན་འདི་ཚུ་ ང་རའི་ སྲིངམོ་འདི་ཚུ་ ང་རའི་ ཨ་ལོ་འདི་ཚུ་བཏུབ་ལགས།
    Yes, la. My relatives, my sisters, and my children can also climb up.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    མི་ག་དེམ་ཅིག་ཡོད་ ཡར་འགྱོ་ཆོགཔ་ འགྱོ་ཆོག་མི་ག་དེམ་ཅིག་ཡོད་སྨོ
    ? How many people are there who are allowed to go up there?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    འགྱོ་ཆོག་མི་ ང་ར་གཅིག་རང་ཨིན་ལགས། ད་ལྟོ་ནཱ་འབདན་ ད་རེས་ནངས་པ་ ནུམོ་ སྲིངམོ་གཅིག་འདུག་ མོནི་ཞབས་བྲོ་རྐྱབ་མི་སྦེ།
    I am the one only allowed to go. At present, I have one sister. But she is a singer/dancer.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    གཞན་མི་ག་ཡང་ འགྱོ་ཐག་མ་ཆོགཔ་སྦེ་ཨིན་ན་ལགས
    ? None else is allowed to go?
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ཨིན་ལགས། འ་ནཱེ་སྦེ་ཨིན་པས་ལགས། གཏམ་ལོ་རྒྱུས་འདི་ལགས།
    Yes, la. The story is like that.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ལགས་སོ།
    Laso.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ལགས་སོ། ལགས་སོ། ཨ་ནཱེམ་ཅིག་རང་ཨིན་ལགས།
    Laso, Laso, that is all about.
  • སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ Sangay Tenzin
    ལགས་སོ།
    Laso.
  • ཆོས་ཉིད་བཟང་མོ་ Choney Zangmo
    ལགས་སོ།
    Laso.
Collection: 
Oral Cultures of Bhutan
Subcollection 
Subject 
Referenced Places 
Recording Location 
Language 
Creator: 
Yeshi Wangchuk
Interviewer: 
Sangay Tenzin
Editor: 
Rinchen Dorji
Editor: 
Dr.Karma Phuntsho
Contributing Contributor: 
Bonpo Goembo Wangdi
Publisher: 
Tibetan and Himalayan Library
Sponsor: 
Arcadia Fund (Other)
Data Entry: