An Interview with Sangda Dorje (gsang bdag rdo rje) | Mandala Collections

རྒན་ལགས་དེ་རིང་སྔ་མ་ལྷ་སར་འཇག་མ་གླིང་ཁ་ཟེར་མཁན་ཡོག་རེད་པ། ལྟ་དེང་སང་མིང་བསྒྱུར་བཞག སྔོན་ལ་འཇག་མ་གླིང་ཁ་ཟེར་གྱི་འདུག རྐུན་མ་གླིང་ཁ་ཡང་ཟེར་གྱི་འདུག རྒན་ལགས་ཀྱི་འཇག་མ་གླིང་ཁའི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་ཞིག་གནང་རོགས་གནང་།

Sir, today we are going to talk about Jakma Lingkha in Lhasa. Nowadays, it got different names. In the old days, it was called Jakma Lingkha (Stalk Park) and also known as Künma Lingkha (Robber's Park). Can you please tell us something about the park?

ལགས་སོ། ལྟ་འཇག་མ་གླིང་ཁའི་ལོ་རྒྱུས་དང་མིང་གང་འདྲ་ཐོབ་པ་རེད་ཟེར་ཡག་འདྲ་པོ། རྐུན་མ་གླིང་ཁ་ཞེས་གང་འདྲ་བྱུང་བ་རེད། ལྟ་དེའི་སྐོར་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་འདི་འདྲ་ག་གལ་མཐོང་མ་མྱོང་། ཡིན་ད་ཡིན། གཅིག་བྱས་ན་ཡོད་ཀྱི་རེད་འདའི།

Sure. Regarding Jakma Lingkha or Künma Lingkha, I haven't seen any historical record about the history of the park and how it got these two names. Maybe there is a historical record.

ངས་རྩ་བ་ནས་མཇལ་མ་སོང་། ཡིན་ནའི་འཇག་མ་གླིང་ཟེར་དགོས་ཡག་རྒྱུ་མཚན་འདི་ནི་ང་རས་འདི་བྱས་ཚུལ་བྱས་ན་ང་སྔོན་མ་སྤུ་གུ་སྒང་ལ་དེ་ལ་འགྲོ་མྱོང་། དེ་བར་ཆུ་ར་བརྒལ། འཇག་མ་གླིང་ཁའི་ཆུ་ཕར་ཕྱོགས་ངོས་ལ་ཆུ་བརྒལ་དེ་འདྲས་འགྲོ་མྱོང་།

I haven't seen one myself so far. When I was a kid, I used to go to Jakma Lingkha by crossing the river to get there.

དེ་དུས་ཙམ་ལ་སྐབས་རེ་ཕར་འདོན་ཐུབ་ཀྱི་རེད། དགུན་ཁ་ལྟ་ག་གེ་ཡོག་མ་རེད། ཆུ་ཆུང་ཆུང་ཞེ་དྲགས་རེད། དགུན་ཁ་ཡང་དེ་འདྲས་སྔས་མ་གཅིག་གི་རིག་གནས་གསར་རྗེའི་སྒང་དེ་བར་ལས་ཀ་བསྐུལ། གྲལ་རིམ་འདི་འདྲས་ལས་ཀ་བསྐུལ་བྱས་བྱས་ཕ་གིར་ཐད་མྱོང་པ་མང་པོ་ཡོག་རེད།

During those days, you have to swim the river to reach there. In the winter, it was easier to cross the river. During the Cultural Revolution, those branded as the upper class in the class struggle were sent there for manual work.

འཇག་མ་གླིང་ཁའི་རྩ་དེ་ཚོ་བརྔས། ལྕང་མ་དེ་ཚོ་འདི་འདྲས་དཀྱིལ་དེ་བག་ལ་ཛ་རེ་ཛོ་རེ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཚུར་བཀོག་འཇུག གཡས་གཡོན་མཐའ་སྒོར་སྒོར་བཏབ། དཀྱིལ་ལ་ཡ་ས་ཆ་ཁོད་སྙོམས་འདི་འདྲས་ཞེ་དྲགས་བྱས་པ་རེད།

They would cut the grass in Jakma Lingkha, clean areas under the trees, level the ground there and do things like that.

འདི་འདྲས་བྱས་ཙང་འདི་འདྲ་བྱེད་དུས། དྲུག་ཅུ་རེ་གྲངས་ནང་ལ་རེད། འོ་ལྟ་འཇག་མ་གླིང་ཁ་ཟེར་ཡག་དེ་གཏན་གཏན་རྩ་འཇག་མ་སྐྱེས་པ་རང་ལ་བརྟེན་ནས་ལབ་པ་ཡིན་འདྲ།

That was in the 1960s. It seems that the place got the name, Jakma Lingkha, because of the thick grass grew there.

འདིའི་གླིང་ཁ་དེ་ནང་རྩ་འཇག་མ་ཞེ་དྲག་བརྔ་རྒྱུ་ཡོག་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཨ་ནི་ང་རང་ཚོའི་གད་རྒྱག་གི་ཕྱགས་མ་ཡོག་རེད་པ།

That coarse and thick grasses covered the park, and there were a lot of them that you could cut. Do you know our traditional broom?

ཡོག་རེད།

Yes.

འོ་ལྟ་ཕྱག་མ་འཇག་མ་གླིང་ཁ་ནས་རྙེད་བྱས་ཕྱགས་མ་འདི་འདྲས་སེ་ཚུར་ཡོང་ཡག་ཞེ་དྲག་ཡོག་རེད། འདི་འདྲ་ཡིན་དུས་ཙམ་ལ་འཇག་མ་གླིང་ཁ་ཟེར་ཡག་གི་མིང་དེ་གཏན་གཏན་རྩ་འཇག་མ་མང་པོ་སྐྱེས་ལ་བརྟེན་ནས་སྔ་མོ་ཐོབ་དེ་འདྲས་ཡིན་པ་འདྲ།

Many of the brooms were then made from stalks of the thick grass collected from there. For that very reason, most likely it got the name as Jakma Lingkha a long time ago.

ལྟ་དེའི་སྒང་ལ་རྐུན་མ་གླིང་ཁ་ཟེར་ཡག་གཅིག་ཡོག་རེད་པ། འདི་སྐབས་དེ་དུས་ལྷ་སའི་ནང་ལ་ཆོག་སྤང་ཟེར་ནའི་འདྲ། རྐུན་མ་འདི་འདྲ་ཟེར་ནའི་འདྲ་ཡོག་རེད། འདི་འདྲས་ཁ་ཤས་ལྟ་ཉི་མའི་གོང་ལ་འཇག་མ་གླིང་ཁའི་ནང་དུ་བསྡད།

As for the other name, Robber's Park, it seems that during the old days, some hooligans and thieves would stay in the park during the daytime.

མཚན་ནག་དགུང་ཚུར་འདོན་ནས་རྐུན་མ་རྐུ་བར་ཡོང་། འོ་ལྟ་འདི་འདྲས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་འདྲ། བྱས་ཙང་རྐུན་མ་བསྡད་ས་བྱས་བྱས་འདི་འདྲ་སེ་བྱས་བྱས་རྐུན་མ་གླིང་ཁ་ཞེས་མིང་ཐོབ་མ་མིན་འགྲོ་བསམ་པ་མ་གཏོགས་ཡང་དེ་ཤོད་རྒྱུན་འདི་འདྲས་དང་འདི་འདྲས་ཞེ་པོ་གོ་མ་མྱོང་།

They came out at night and committed their crimes. So I think that is how it got the name as Robber's Park. Other than that, I haven’t heard anything else.

ཡིན་ནའི་རྐུན་མ་གླིང་ཁའི་ནང་རྐུན་མ་ཡོག་རེད་ཞེས་ང་རས་གོ་མྱོང་། བྱས་ཙང་དེ་ལྷ་ས་བས་ཞུ་གུར་རྐུན་མ་གླིང་ཁ་ཞེས་མིང་བཏགས་ཡག་དེ་དེ་འདྲས་ཤིག་ཡིན་པ་འདྲ།

Some thieves were there in the park. I had heard about them before. So for that reason, it seems that people in Lhasa named it as Robber's Park.

འོ་ལགས་སོ། རྒན་ལགས་སྔོན་མ་འཇག་མ་གླིང་ཁ་སྐབས། འཇག་མ་གླིང་ཁར་ཕེབས་དུས་དགུང་ལོ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་དེའི་སྐབས་ཡིན་ནམ།

When you first visited the park, at the time you must be very young?

རེད།

Yes.

ག་རེ་གནང་ག་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད་དམ།

Why did you go there?

འོ་རེད་རེད། ཆུང་ཆུང་རེད། བཅུ་བཅུ་གཅིག་དེ་བར་རེད།

I was very young, about eleven years old.

ལཱ་སེ།

I see.

དེའི་འགྲོ་མྱོང་། ལྟ་ཡང་༡༩༦༠ཙམ་ཡིན་པ་ཡོད། ལྟ་འདི་འདྲ་སྐབས་ང་ལྷ་སར་དེ་དུས་ཏིག་ཙམ་བསྡད་པ་རེད། དེ་དུས་ང་སྔོན་མ་འགྲོ་མྱོང་།

I went there in the 1960s. During that time, I stayed in Lhasa for a short period.

ལགས་སོ།

I see.

མཚམས་མཚམས་དབྱར་ཁ་ཆུ་བརྒལ་དུས་ཙམ་ལ། མཚམས་མཚམས་ཆུའི་འགྲོ་ཕྱོགས་ཀྱིས་མཚམས་མཚམས་ཚུར་སྣང་ངོགས་ཆུ་ཆུང་བ་བྱས། ཕར་སྣང་ངོགས་ཆེ་བ་ཡོད་གཙང་པོ།

During the summer when you swim the river, depending on how it flows, its current varies. It was weaker on your side, and stronger on the opposite side.

ཡང་མཚམས་མཚམས་དབྱར་ཁ་ཞེ་པོ་རྒྱས་དུས་ཙམ་ལ་ལྟ་པར་འདོན་ཡག་ལ་ཞེད་སྣང་ཞེ་དྲགས་ཡོག་རེད།

Sometimes during summer, the river level would rose to such a height that most of the children dare not to cross it.

ལྟ་རྐྱལ་རྒྱག་མཁན་སྤུ་གུ་རྩེ་གྲ་དེ་ཚོས་ཏིག་ཙམ་ཏིག་ཙམ་ཕར་འདོན་གྱི་རེད། དེ་ཕར་ཏིག་ཙམ་ཉལ་བསྡད། ཨཱ་ནི་ཡང་ཚུར་ཡོང་། རྐྱལ་རྒྱག་ས་བྱས་འདི་འདྲ་སེ་བྱས་འགྲོ་མྱོང་།

Only few best swimmers among the children were able to make it to the opposite side. They would take a nap and then come back.

ལགས་སོ། ཨཱ་ནི་ས་ཆ་ཕ་གིར་འཇག་མ་གླིང་ཁར་བདག་པོ་རྒྱག་མཁན་དམིགས་བསལ་གལ་ཡོད་ཀྱི་མ་རེད་པ།

Okay. Was anyone in charge of the park?

སྔས་མ་བདག་པོ་རྒྱག་མཁན་ཡོད་པ་གོ་མ་མྱོང་།

As far as I know, no one was in charge of it in the past.

ལགས་སོ།

Okay.

ལྟ་ཞུ་གུར་ཞོལ་འབག་གིས་རྩིས་ལེན་པ་རེད་ཞེས། ཞོལ་འབག་ལྷ་མོ་ཕ་གིར་འདི་བྱེད་ས་བཟོས། ལྟ་དང་པོ་ཕ་གིར་ཁང་པ་ར་ཅིག་རྒྱག་མཁན་ཞོལ་འབག་ཡིན་པ་ཡོད།

Later Zhölbak Tibetan Opera Association took charge of it. I think they were the first to build a house.

ལགས་སོ།

I see.

ལྟ་ཁོང་རྣམ་པས་ཏིག་དང་པོ་ཙམ་བརྒྱབ། ཕ་བར་གླིང་ཁ་གཏོང་ས། ལྷ་སར་༡༩༨༡དང་༡༩༨༢དེ་སྐབས་གླིང་ཁ་བཏང་སོང་ག དང་པོ་དང་པོ།

They built a small house in the park. Between 1981 and 1982, it became a picnic spot.

འོ་རེད་པ།

Yes.

དེ་དུས་གཞན་དག་ད་ལྟའི་འཛུགས་སྐྲུན་འདི་འདྲ་ལྟ་ག་གེར་ཡོག་མ་རེད། ཁང་པ་ར་ཅིག་གཅིག་གཉིས་གླིང་ཁ་བཏང་ས་བྱས་བྱས་འོ་འདི་འདྲ་སེ་བྱས་བྱས། ཕལ་ཆེར་༡༩༨༨དང་༡༩༨༩ལོར་ཕ་གིར་གླིང་ཁ་བཏང་བྱས།

During those time, there were no developments in that park. There was only a house or two used for picnics purposes.

༡༩༨༨དང་༡༩༨༩སྐབས་གླིང་ཁ་བཏང་མྱོང་། ༡༩༨༨ ཏག་ཏག་རེད། ༡༩༨༨ ལ་སློབ་གྲྭ་ཐོན་མཁན་གྱི་ང་ཚོའི་འདའི་ལས་བྱེད་འཛིན་གྲྭ་ཞིག་ཡོག་རེད།

Between 1988 and 1989, we had a picnic in the park. It was in 1988, to celebrate those staffs who had graduated then.

ཕོགས་ཡོད་པ་བྱས་བྱས། ཆེད་ལས་སློབ་ཆེན་ཐོན་ལོ་གཉིས་ཆེད་ལས་སློབ་ཆེན་དེའི། དངོས་གཞི་སློབ་ཆེན་མ་རེད། ཀྲོན་ཁེ་ (Ch. 专科) ཟེར་གྱི་རེད་པ།

They were salaried staffs. They finished two years of vocational training. In Chinese we call it zhuanke, right?

འོ་རེད། ཀྲོན་ཁེ།

Right. It is vocational college.

འོ་འདི་ཟེར་གྱི་རེད། ལས་བྱེད་རྒྱ་སྐད་ལ་ཀན་པུའུ་ཀྲོན་(Ch.干部班 ) འདི་ཟེར་གྱི་འདུག་ག

In Chinese we call it cadre school.

ཀྲོན་ཁེ་བེཡེ་ཤུན་པན། Ch. 专科拍训班).

Vocational Training Class.

དེའང་མ་རེད། དེ་ཡང་སྤྲད་པ་རེད། ཏ་ཀྲོན་གྱི་ཀྲང་ཧྲུའུ། (Ch.大专证书)

Not just that, one can also get a certificate of higher education.

ཨཱ་ལས་ལགས་སོ། སློབ་ཐོན་ལག་འཁྱེར་ཨེ་འདྲས།

Okay, I see. Like graduate certificate.

འོ་ཁོང་ཚོ་བསླབ་གྲྭ་ཐོན་པ་རེད་པ། སློབ་ཐོན་གྱི་གླིང་ཁ་ཞིག་བཏང་སོང་། དེ་དུས་ཙམ་ལ་མ་བར་འདའི་ཞོལ་འབག་གི་རེད་ཟེར་ཡག་ཟ་ཁང་གི་སྦྱིག་བདག་མ་གཞི་གུར་རྒྱག་ས་གཅིག་གཉིས་ཙམ་བཟོས་བཞག

It was a graduation picnic. At the time, there one or two restaurants owned by Zholbak where we can set up the tent.

ཞེ་དྲགས་ག་གེ་མིན་འདུག དེ་དུས་ཧ་ལམ་སྟོང་པ་རེད། སྒོ་ར་ར་ཅིག་བཟོས་ཁང་པ་གཅིག་གཉིས་མ་གཏོགས་ཞོལ་འབག་གི གཞན་དག་ག་གེ་མིན་འདུག

There wasn't much at the time. The park was almost empty. Except the two fenced houses owned by Zhölbak.

ལགས་སོ། དེ་དུས་རྒན་ལགས་དེའི་ནང་ལ་ལྕང་མ་མང་པོ་བཏབ་འདུག་གས།

Okay. Were trees planted in the park?

ལྕང་མ་ཨོ་ཙམ་བཏབ་ཡོག་རེད། ལྕང་མ་བཏབ་ཡག་ཡང་སྔས་མ་སྔས་མ་ནས་དྲུག་ཅུ་རེ་གྲངས་ནས་ད་ལྟ་ངས་ཞུས་ཡག་ལྷ་སར་གྲལ་རིམ།

There were some trees, and some of them were planted in the 1960s.

གྲལ་རིམ་གྱིས།

You mean by those categorized class?

གྲལ་རིམ་ཕ་གིར་བསྒྱུར་བཀོད་བཏང་། དེ་དུས་ཡང་ལྕང་མ་བཏབ་པ་རེད།

Those sent there for reform through labor, they planted the trees.

ཨོའོ་ལགས་སོ། དེའི་རྨང་གཞིའི་སྒང་ལ་ལྟ་ཏིག་ཙམ་མང་རུ་བཏང་།

Okay. So, they added some more trees to the existing ones.

སྔོན་མ་ཡོད་པའི་རྨང་གཞིའི་སྒང་ལ་ཡང་ཁ་ཤས་ཡིན་ན་དཀྱིལ་གྱི་ལྕང་མ་དེ་ཚོ་བཀོག མཐའ་མཐའ་ཛ་རེ་ཛོ་རེ་དེ་གས་མེད་པ་བཟོས། ཨཱ་ནི་ལྕང་མ་དེ་ཚོ་མཐའ་ལ་བང་བསྒྲིགས། དེ་འདྲས་བྱས་བྱས་བཙུགས་པ་དེ་འདྲས་སྔས་མ་དྲུག་ཅུག་རེ་གྲངས་ནས་བྱས་པ་རེད།

In some cases, they uprooted the trees in the middle. We cleaned the mess in the park and piled up the stalks near the trees. That kind of work we did in the 1960s.

ལགས་སོ། ཤིང་ལྟ་ཨེ་འདྲས་ཡོག་མ་རེད་པ།

I see. Were there any wood?

འོ་ཡོག་མ་རེད།

No, there wasn't.

ལགས་སོ།

Okay.

ལྟ་འཇག་མ་ལྟ་ཡོད་ཐག་ཆོད་རེད། རྩ་འཇག་མ་དེ་ལྟ་ཞེ་པོ་ཞིག་སྐྱེས་ཡོག་རེད།

There was a lot of thick grass growing in the park.

ལགས་སོ།

Okay.

དེ་དྭོགས་པ་ཁྱོན་ནས་མེད།

That's beyond doubt.

རྩ་འཇག་མ་ཡིན་པ་དེ་གཏན་གཏན།

Surely there were a lot of stalks.

དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པ་དེ་ལ་ཡང་ཐེ་ཚོམ་དགོས་ཡག་མི་འདུག་བསམ་གྱིས།

So I think there is no doubt why it was named as Jakma Lingkha.

ལགས་སོ།

Okay.

ངས་འཇག་མ་ཞེ་པོ་ཞིག་སྐྱེས་པ་མཐོང་མྱོང་།

I remember a lot of thick grasses grew there.

ལགས་སོ། རྒན་ལགས་དེ་ཤག་མ་གིར་ཡཱ་ལྟ་འཛུགས་སྐྲུན་ཞེ་པོ་བྱས་འདུག་གཱ

Okay. Nowadays, there is a lot of development in the park.

ཨཱ་པོའོ། ད་ལྟ་ཧ་ལས་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་རེད།

There is indeed a lot of new construction.

ལགས་འོང་། དེ་འཛུགས་སྐྲུན་དེ་ག་དུས་འགོ་བཙུགས་ཡོད་དམ།

Right. When was it started?

འཛུགས་སྐྲུན་དེ་འགོ་བཙུགས་ཡག་བརྒྱད་ཅུ་དགུ་བཅུ་གོ་གྲངས་ནས་འགོ་ཚུགས་པ་རེད། ༡༩༩༦གྱི་ཞུ་གུར་ཡིན་པ་ཡོད། ལྟ་ཀང་ཆེ་ཤོས་དེ་༡༩༩༦དེ་སྐབས་རེད།

The development began in the 1990s. I think it was at the end of 1996, and that was the main year.

ཕལ་ཆེར་འདྲ་པོ་འདུག

Most likely.

དགུ་དྲུག་ཙམ་མིན་འགྲོ

Maybe it was in 1996.

ལགས་སོ།

I see.

ཨོའོ་༡༩༩༦ཁང་པ་དེ་ཚོ་ཁག་ཅིག་བརྒྱབས་ཚར་བཞག

By 1996, some of the houses there were already constructed.

ལགས་སོ།

I see.

ཚུར་སྣང་ལམ་གའི་ངོགས་ཡོད་པའི་ཁང་པ་འདི་གས་ཕལ་ཆེར་༡༩༩༥ཙམ་ནས་མིན་འགྲོ

I think the house on the other side of the road was already there since 1995.

ལགས་སོ།

I see.

འདི་འདྲས་གཅིག་ཡིན་གྱི་རེད།

I think it is like that.

གཏན་གཏན་གནས་ཚུལ་ཞུ་ཡག་མེད།

I am not fully sure about the year.

མ་གིར་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ནས་ལྷ་སའི་ཁྲོམ་ར་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཆགས་བསྡད་འདུག་ག

After various developmental projects started in the area, it became one of the main marketplaces in Lhasa.

ཁྲོམ་ར་ཆེ་ཤོས་བཟོ་ལྟ་ཡོག་རེད།

It has almost become the most prominent marketplace.

ལགས་འོང་། རྒན་ལགས་ཕ་གིར་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད་དམ།

Right. Have you been there?

འགྲོ་མྱོང་། ཕ་གིར་སྔས་མ་འདི་འདྲས་བྱས་སོང་ང་། སྦག་སྦག་ཚོང་ར་ཞིག་བཟོས་སོང་ང་།

I did. Once they started selling motorbikes in the park.

འོ་རེད། སྦག་སྦག་དང་མོ་ཊ་དང་།

Yes. Motorbikes and vehicles.

འོ་ལྟ། སྦག་སྦག་དང་མོ་ཊ་དང་ཀང་གྷི་རི་དང་། ངས་དེ་འདྲས་ད་ག་སེ། ང་སྔས་མ་སྦག་སྦག་ཅིག་བརླགས་མྱོང་པ་རེད།

Yes, motorbikes, vehicles, and bicycles. Around that time, I lost my motorbike.

ཨ་ལས། ལགས་སེ།

I see.

སྦག་སྦག་དེ་བརླགས་པའི་ཞུ་གུར་ངས་མ་གིར་ལྟ་ཅི་ད་ག་སེ་ལྟ་ཙམ་ལྟ་ཙམ། སྦག་སྦག་དེ་མར་མར་བཙོངས་ཡག་ཨེ་འདྲས་མེད་འགྲོ་བསམས། འདི་འདྲ་བྱས་བྱས་ལྟ་ཙམ་ལྟ་ཙམ་འགྲོ་མྱོང་།

After it was stolen, I went to the park hoping to find it there.

ལགས་སོ།

Okay.

མ་གཞི་ནས་མགོ་འཁོར་པོ་ར་ཅིག་འདུག་ག མཚམས་རེ།

At times, it is a good pastime hang around.

འོ་རེད་རེད། གཟའ་ཉི་མ་ལ་རེད་པཱ། གཟའ་ཉི་མར་ཕེབས་ཀྱི་རེད།

Yes, especially on Sunday.

འོ་འདི་འདྲས་བྱས། དེ་ནས་ཤིང་སྒྲོམ་རྙིང་མ་ཚོང་མཁན་འདུག

And then there are people selling antique furniture.

ཅ་ལག་རྙིང་པ་ལྟ་མང་པོ་ཞིག་ཕ་གིའི་ནང་བཙོང་གི་འདུག་ག

A lots of antiques are traded there.

བཙོང་གི་འདུག་ག ལྟ་དེང་སང་ཚོང་ཁང་ཆེན་པོ། སྔས་མ་དེ་བྱས་སོང་ང་། མ་གིའི་པོ་ཏ་ལའི་ཐང་ཆེན་གྱི་འདམ་ཁྲོམ་ཞེ་པོ་གཅིག་ཡོག་རེད་པཱ།

Yes, with lots of big shops. And you know the big market below the Potala Palace?

འོ་རེད་རེད།

Yes.

འདི་གས་འདི་ཡོངས་རྗོགས། འཇག་མ་གླིང་ཁར་སྤོས་སོང་ང་། ལྟ་འོ་འདི་འདྲས་ཅ་ལག་ཉོ་ཆ་ཙག་གི་ཙིག་གི་རྒྱག་ག་འགྲོ་མྱོང་།

It was relocated to Jakma Lingha. I went there before to buy some miscellaneous goods.

ལགས་སོ། རྒན་ལགས་ཟླ་བ་གཅིག་ལ་ཐེངས་གཅིག་གཉིས་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱི་རེད།

Okay. Do you go there once or twice a month these days?

ལྟ་དེང་ད་གི་ཙ་རང་སླེབས་ཀྱི་མི་འདུག

I haven't been able to go there lately.

ལགས་སོ།

Ok.

མཚམས་མཚམས་མ་གཏོགས།

I go there occasionally.

ལགས་སོ། ཕ་གིར་ཡཱ་དེ་ཤག་མིང་བསྒྱུར་བཞག

I see. Now they changed the name.

འོ་རེད་པ།

Really?

རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོང་།

They call it International City.

རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོང་ཚོ་ཟེར་གྱི་རེད་པ།

Yes, they call it International City.

འོ།

Yes.

ཏག་ཏག་ལགས། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཐེ་ཡང་ཌོའོ། (Ch. 太阳岛) ན་ཅི།

Correct. Some people call it Sun Island.

འོ་ཟེར་གྱིས།

Yes.

ཐེ་ཡང་ཌོའོ།

Sun Island.

ཉི་འོད་གྲོང་རེད་པ། འཛམ་འཛམ་འཐོམ་ཡོང་གིས། ཐོག་མར་དེ་བ་ཐེ་ཡང་ཌོའོ་འགྲོ་གི་ཡིན་ཟེར། ག་པར་རེད། ཡེ་འདྲ་བྱེད་དུས་འཇག་མ་གླིང་ཁ་རེད་འདུག་གཱ

Lhasa is called the Sunlight City. Sometimes it is confusing with all those names.

ལགས་རེད། ལགས་རེད།

Right. Right.

ལྟ་ང་རང་ཚོ་དགོང་ལོ་བགྲེས་པ་སྤྱིར་བཏང་འཇག་མ་གླིང་ཁ་ད་ག་རང་གསུང་གི་རེད་པ།

Most of the senior people still prefer the old name, Jakma Lingkha.

ཟེར་གྱི་རེད་པཱ། ལགས་རེད་ལགས་རེད། མང་ཆས་གོམས་བསྡད་ཡོག་རེད་པཱ།

You are right. They got used to it.

ལགས་འོང་།

Yes.

རྐུན་མ་གླིང་ཁ་གསུང་མཁན་ཡོག་རེད། འཇག་མ་གླིང་ཁ་གསུང་མཁན་ཡོག་རེད། ཐེ་ཡང་ཌོའོ་ཡག་དེ་ཚོ་ཏིག་ཙམ་མ་གོམས་པའི་བཟོ་ལྟ་ཞིག་འདུག་གཱ

Some call it Künma Lingkha, others call it Jakma Lingkha. But the new names like the Sun Island is little uncomfortable to the ears.

ལགས་འོང་།

Yes.

ཧོབ་ཏེ་སྒང་ལ་ག་པར་ཟེར་གྱི་ཡོད་ན་བསམ། ཐེ་ཡང་ཌོའོ། གོའོ་ཅི་ཁྲང་ཟེར་ཡག གོམས་གཤིས་མེད་པའི་བཟོ་ལྟ་ཞིག་འདུག

When you hear those new names like Sun Island or International City all of a sudden, they sound odd.

ལགས་འོང་།

For sure.

དེང་སང་ཉིན་མའི་གོང་ལ་ཁྲོམ་ཡོད་པས་མ་ཟད་ལྟ་དགོང་དྲོ་དང་ཞབས་བྲོ་རྒྱག་ས་དང་ཨ་རག་བཏུང་ས་དང་ལྟ་ཞེ་པོ་ཞིག་ཡོག་རེད་ཟེར་གྱིས། རྒན་ལགས་འདི་འདྲས་གལ།

I heard that these days, the shops open during daytimes and the clubs and bars are open at night. Have you visited those places?

གཅིག་ཀྱང་སླེབས་མ་མྱོང་།

Not even once.

ཕེབས་མ་མྱོང་ངས།

Never been there.

ལགས་སོ།

I see.

དེའི་སྒང་ལ་ཨ་རག་འཐུང་གི་ཡོག་མ་རེད་པཱ།

Besides, I don't drink alcohol.

འོ་རེད་པཱ། ལོ་ཆུང་བ་དེ་ཚོ་ཞེ་པོ་གཅིག་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་འདྲ། བྱས་ཙང་འདི་འདྲས་འདུག་སེ་བལྟ་དུས་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་དེ་པ་གཅིག་གི་ཡཱ་མིན་ཐུགས་སྤྲོ་ཡོད་ན་ཕ་གིར་གོང་ཆུ་མཆོད། ཨཱ་ནི་དགོང་དྲོ་ཕ་གིར་མཆོད་ཆང་དེ་ཚོ་མཆོད། ཞབས་བྲོ་སྐྱོན་ཞེ་པོ་ཞིག་གནང་གི་ཡོད་པ་འདྲ།

Right. It seems that a lot of young people go there. Some government offices organize parties there; they drink water during the daytime. At nightfall, they drink alcohol and dance the night away. That's what I heard.

སྔས་མ་པ་རུ་གཅིག་ལ་རྒྱན་བཙུགས་བྱས་འདི་དྲས་བྱུང་སོང་། ཞུ་གུ་མེད་པ་བཟོས་པ་རེད།

Once there were heavy gambling in the park, later it was all stopped.

ལགས་འོང་།

You are right.

རྒྱན་བཙུགས་བྱེད་ཡ་ཞེ་པོ་ཅིག་ཐོབ་ཤོར་བྱེད་ཀྱི།

People were betting big sums.

ཡོའོ་ཤི་སྤྱི་ (Ch. 游戏机) ཟེར་ཡག་དེ་རེད་པཱ།

Do you mean casino video games?

ལགས་འོང་།

Yes.

ཕ་གིར་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱུང་སོང་ང་དེ་དུས།

The scale was quite large at the time

འོང་འདྲ། ཡོའོ་ཤི་སྤྱི་དང་དེ་མིན་པ་མ་ཅང་ཨེ་འདྲས་མེད་འགྲོ

Yes. Casino video games and mahjongg.

ཨ་ལས། ལགས་སེ།

Oh, I see.

དེང་སང་དེ་འདྲ་ཡོད་མེད་སྐད་ཆ་ཕལ་ཆེར་མི་འདུག

Nowadays, I haven't heard any.

དེང་སང་ཕ་གིར་དེ་ཞིག་འདུག ཡུན་ནན་བརྒྱད་ཅུ་ནས་རེད་ཟེར་ཡག་ཨེ་འདྲས། དངུལ་བཟོ་དེ་འདྲས་མང་པོ་འདུག་ག་རྒན་ལགས་དེ་པ་ཕེབས་མྱོང་ཡོད་གས།

These days, a new shop has opened. It is called Yunnan Eighty. They are selling lots silver goods.

འོ་འདི་དོ་སྣང་བྱུང་།

Yes, I saw it.

ལགས་སེ།

Okay.

དངུལ་ཟོག་ཞེ་པོ་ཅིག་འདུག

There are a lot of silver goods.

འོ་འདུག་ག ཨོའོ་ཙམ་འདུག་གས་རྒན་ལགས་དེ་ཚོ།

Yes, there are. What do you think of the qualities of these goods?

དངུལ་མིན་ཡིན་མདོག་ཁ་པོ་ཞེ་པོ་ཨེ་འདྲས་བཟོས་འདུག་ག

There are well made.

ལགས་འོང་།

Right.

ལག་རྩལ་འདུག་མི། ཡག་པོ་ཞེ་པོ་ཨེ་འདྲས།

They are highly skilled, and goods are of high qualities.

དེ་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་གདུགས་རྒྱལ་མཚན་གང་རེད། འདི་འདྲ་དང་གཅིག་མང་པོ་གཅིག་བཟོ་གི་འདུག་ཕ་གིར། རི་དྭགས་ཆོས་འཁོར་དེ་འདྲས་དང་། ལྟ་ལག་ཤེས་བཟོ་ལས་ཀྱི་ཁྲོམ་གཅིག་ཆགས་ཡོང་གི་འདུག

They are making lots religious items like the parasol, the victorious banner, deer, and wheel, etc. for the monasteries. It is becoming a major handicraft center.

མེད་པ་མེད་པ་ར་ཅིག་འདུག ཕ་གིར་ག་རེ་ཡིན་ནའི།

There it seems that you could find anything.

ག་རེ་ཡིན་ནའི་ཡོད་པ་ཞིག

You can buy almost everything.

ལྟ་དེང་སང་སྦག་སྦག་བཙོང་ས་དེ་བསྡད་འདུག་གམ། རྒན་ལགས།

Sir, is the bike marketplace still there?

ཡོག་མ་རེད།

It is no longer there.

ལྟ་མར་སྤོས་པ་འདྲ།

It was moved to somewhere.

ཕལ་ཆེར་གཞན་དག་ཅིག་ལ་སྤོས་པ་རེད། མོ་ཊ་བཙོང་ས་དེ་ཡར།

I think it was moved to somewhere else, near the car market.

ཨཱ་་་ ལྟ་ཡོག་མ་རེད་པ།

Ah...It was no longer there.

ཡོག་མ་རེད།

No.

ཕལ་ཆེར་ཡོག་མ་རེད། སེ་རའི་གཤམ་ལ་ཡོག་རེད།

It was below Sera monastery.

ལྟ་ནང་ལོགས་ས་ཆ་མང་ཆེ་བ་བདག་པོ་བརྒྱབ་ཚར་བའི་བཟོ་ལྟ།

Nowadays, it seems that most of the spaces in the park are taken.

ལྟ་དེ་བ་དེ་ཡང་འདུག་ག ཁྱིམ་ཚང་སྒེར་གྱི་ཁང་པ། འདི་འདྲ་འདུག

Yes. They are also private houses.

འོ་འདུག་ག དངུལ་ཁང་དང་འདི་འདྲས་རེད་ཟེར་གྱི་འདུག

They say banks owned some of the buildings.

འདའི་གང་ཟེར་ཁོང་ཚོ་བསླབ་གྲགས་ཡིན་པ་འདི་འདྲས་ཁང་པ་མ་བར་ཉོས་ཤག

Some staffs bought houses from there.

ཨཱ་ལས་ལས། དེ་ནས་ལྷ་སའི་ཀྲུང་ཞོལ་ (Ch. 中学) གྱི་དགེ་རྒན་ཞིག་ཡོད། བོད་ཀྱི་ཚན་ཁག་ནས་ཐོན་པ་ཞིག སྔོན་མ་ཁོང་ཐུགས་བྱུང་ང་།

I see. Last time I met a friend. He is a middle school teacher.

ལགས་སེ།

Okay.

ནང་ལ་བསྡད་ཀ་ཤོག་ཟེར་འཁྱུག་ཙམ་ཕྱིན་པ་ཡིན། དེ་ནས་ཡར་གཅིག་རྒན་ཡོལ་བྱས་པའི་ཁང་པ་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད་པས། སྒེར་གྱི་ཁང་པ་ཆེ་ཐག་ཆོད་འདུག ཁང་པོ་མང་པོ་ཞིག་འདུག སྤུས་ཀྱང་དག་པོ་ཞེ་དྲག་འདུག

He invited me to his home, a house for oneself after retirement. It is enormous, and the quality is also excellent.

ལགས་སོ།

I see.

ཨཱ་ནི་ཕ་གིར་དགུན་ཁ་གྲང་མོ་ཞེ་པོ་མེད་འགྲོ

It must be freezing in winter?

ཨོའོ། ཡོད་ཀྱི་རེད། དེའི་ཆུ་དེ་རེད་པ།

Oh. Must be cold because it is close to the river.

ལགས་སོ། ཕ་གིར་འདི་འདུག་ག་སྔོན་མ་ཡིན་ན་མ་གིར་བསུར་ཁོག་དང་གཡུག་ཡག་མ་གི་མར་རྡོ་རིང་རྩར་ཡོད་པཱ།

I see. Then one thing, people used to throw Surkhok at the place that is near the stone monument.

ལགས་རེད་པ།

You are right.

སྔས་མ་ང་ཚོའི་ནང་དེ་གཙང་པོའི་ཁ་ལ་རེད། ཤར་བཙུགས་རྟ་ཕོ་ཟེར་བ་དེའི་ཚུར་སྣང་ངོགས་དེར། ལྕགས་རི་དམར་པོ་ཞིག་མི་འདུག་གས།

In the old days, our home was located near the Tsangpo river. It was on the opposite side of the Sharzuk Tapho. Near the red fence. Have you seen it?

འོ་འདུག་ག

Yes.

འོ་འདིའི་བརྒྱུད་དེ་ལ་ང་ཚོའི་ནང་ཡོག་རེད།

Our old home was somewhere around that area.

ཨ་ལས་ལས།

Oh, I see.

འདའི་སྔོན་མ་ཅུན་ཆུས་ (Ch. 军区) ཁོངས་གཏོགས་འདི་བྱས་བྱས། ང་ཚོའི་ཁང་པ་དེ་རེད། ལྷ་ས་ནས་སྔས་མ་འདི་ཟེར་ག་བྱེད་ཀྱི་ཡོག་རེད། ཨཱ་ནི་ཉལ་ཆས་ཀམ་པ་ལི་གཅིག་གི་ཁྱད་པར་ཡོད་། གཅིག་མང་བ་གྱོན་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ཟེར་སྲོལ་ཡོད།

It became part of the provincial military command. In odd days, we used to says there is a difference one blanket between areas near the river and Lhasa city regarding coldness.

ཨ་ལས་ལས།

Oh, I see.

སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པའི་སྒང་ལ་ང་ཚོ་སྤུ་གུ་སྐབས་བཤད་སྲོལ་ཡོག་རེད།

That was an old saying when we were kids.

ལགས་སོ། ལགས་སོ།

Okay.

འོ་ལྟ་ཕལ་ཆེར་ཡོད་ས་རེད།

I think so.

"ཆུང་རླུང་"ཟེར་ཡག་གཅིག་ཐོབ་པ་རེད་ཞེས་གྲང་མོ་ཡོག་རེད། བྱས་ཙང་ཕ་གིར་གྲང་མོ་ཡོད་གི་རེད། གཡས་གཡོན་གཉིས་ཅ་ཆུ་རེད་པ།

Some say the temperature was affected by what they call "water-wind," and it is cold there because both sides have water.

རེད་པ། ལགས་རེད་ལགས་རེད།

Right. Right.

ལྕང་མ་སེ་བྱས་བཀག་མཁན་ཞེ་པོ་ཅིག་གང་མི་འདུག་ག

And there are hardly any trees to block the cold wind.

དེང་སང་རྒན་ལགས་ད་ཤག་ཕེབས་གནང་མྱོང་ཡོད་དམ།

Have you been there lately?

ལྟ་ཉེ་ཤག་འགྲོ་རྒྱུ་མ་བྱུང་།

No, I haven't.

འོ་རེད་པ།

Right.

ལྟ་དེ་ཤག་ཡར་སྤོས་ཡོད་པ་འདྲ།

These days, it has been moved here.

ཨ་ལས།

I see.

འཇག་མ་གླིང་ཁའི་ནང་ལོགས་ལ་སྤོས་ཤག

It was moved to Jakma Lingkha.

ཨ་ལས།

I see.

རྒན་ལགས་གཟིགས་གནང་མེད་པ་རེད།

Have you seen it?

འདི་མཐོང་མ་བྱུང་།

I haven't.

ལགས་སོ།

Okay.

འདི་སྤོས་པ་ད་རེས་གོ་བ་དང་པོ་ཡིན།

This is the first time I heard that.

བྱས་ཙང་ང་དེའི་སྔོན་ལ་ང་ཚོ་འགྲོ་དུས་བཙུགས་ཏེ་མ་གིར་མར་འགྲོ་གི་ཡོད་པཱ། ཁ་སང་བསུར་ཁོག་གཅིག་གཡུག་དུས། དེར་ཡར་འཛུལ་སོང་། འདི་ནང་ག་རེ་བྱེད་ཀྱི་ཡོག་རེད་ཟེར་བས། དེང་སང་འདའི་ཡར་སྤོས་པ་རེད་ཟེར།

Before we always go down to the place that is near the pillar to throw our Surkhok. Last time, they entered the park. When I asked why we go there, they told me that it was relocated to the park.

ཨཱ་ནི་གྲུ་གཟིངས་འདྲ་པོ་ཆུ་ཁ་དེར་མི་གློག་གི་གྲུ་གཟིངས་འདྲ་པོ་ཁ་ཤས་བཞག གྲུ་གཟིངས་བཏང་ནས་དཀྱིལ་ལ་ཕྱིན། ཕ་གིའི་ནང་གཡུགས་ཚར་བ་དང་ཚུར་ཡོང་བྱས་བྱེད་ཀྱི་འདུག་ག

There are few electric boats near the river. You can now sail to the middle of the river, throw your surkhok, and come back again.

ཨ་ལས།

I see.

ནམ་རྒྱུན་གཟའ་ཉི་མ་དང་། ལྟ་གང་ལྟར་ག་དུས་ཉལ་གསོ་ཡོད་པ་ཡིན་ནའི་ལྟ་གང་ལྟར་ཕ་གིར་ཕྱིན་བྱས་དུས་ཚོད་འདྲ་པོ་ཡོད་ན། གྲུ་གླ་ལ་ཕལ་ཆེར་སྒོར་མོ་ཉི་ཤུ་རྩ་གྲངས་བྱེད་ཀྱི་མེད་འགྲོ འདི་འདྲས་སྤྲད་ན་ཕ་གིར་བསྐོར་བ་ཞིག་བརྒྱབ། ཆུ་དེ་བཅད་ཕར་ཙམ་ཕྱིན་ཚུར་ལོག་ཡོང་བྱེད་ཀྱིས་ཟེར།

It is fun to visit, especially on the weekend. For a round trip in the boat, it cost you about 20 Yuan. They will take to the other side of the river and then bring you back.

ཨོའོ།

Oh, I see.

Mandala Collections Audio-Video

Explore An Interview with Sangda Dorje (gsang bdag rdo rje)

Rating

Video Overview

Mandala Collections Audio-Video

Rating

Video Overview

Related A/V Titles

Details

People

Availability & Access

Technical Metadata