Skip to main content Skip to search

Mandala Collections Audio-Video

08 Apr 2015
13 min 33 sec
Video Overview
Creators: 
Unknown

A Gurung man from the village of Tace explains his knowledge of the worship of Ton informed by his position as a school headmaster.

Western Gurung
Transcript search
No results found for this search
0 of 0
  • SAB
    ŋə mĩ kəməl dzəŋ guruŋ
    मेरो नाम कमल जङ् गुरुङ् हो।
    My name is Kamal Jung Gurung.
  • SAB
    ŋə dzəĩ dzu iskulrəbəe sri dzənə bikas nimabi tatsei mənaŋərbəe
    म चाहिं यो विद्यालय श्री जन बिकास निमावि ताचै मनाङ्को प्रधानाध्यापक
    I am headmaster of this schoool, Shri Jana Bikas Lower Secondary
  • SAB
    pəitalis saldo gjali prədhanadhjapək rupəri ŋəe ke ləsõ mo
    पैंचालिस साल देखि प्रधानाध्यापक रूपमा मैले काम गर्दै छु।
    I have been working as the headmaster of this school since 2045 VS.
  • SAB
    toso dzəĩ dzurbəe sər bəkhale ənurodh agrəhə ənusar dzəĩ
    अहिले चाहिं यहाँको सर हरूको अनुरोध आग्रह अनुसार चाहिं
    As requested by you guests now I am telling you
  • SAB
    ŋjõ tasa nasərbəe tsu tasa nasərbəe
    यो ताचे गाउँको यो ताचे गाउँको
    about Tace village's worship
  • SAB
    ʈõ tshibə əthəbə ʈõ pudzɑ bəreri ŋəi dzəĩ
    टों पुजा अथवा टोँ पुजा बारेमा मैले चाहिं
    about Ton worship I am telling you.
  • SAB
    ŋəe kəte sebə ŋəe kəte rəbə ŋə dzəĩ
    मैले जति जाने नजाने पनि मैले चाहिं
    To whatever degree I understand, or don't understand
  • SAB
    prəsʈesjõ mo bisjã
    प्रस्टसँग मैले भन्छु।
    I am telling you this very clearly.
  • SAB
    tõbu tõbu ʈõ lə tsar bəi məbəe
    पहिले पहिले टोँका चार भाई रहेछन्।
    There were four brothers of Ton (god).
  • SAB
    bises karənle səbbənda thebəe dadzu
    बिशेष कारणले सबै भन्दा ठूलो दाजु
    Because of some special reasons
  • SAB
    pədẽ rə kəntshə bai ʈõ
    (जेठो भाइ) पदें र कान्छो भाइ टों (थिए)।
    the eldest one was Paden and the youngest was Ton.
  • SAB
    mono upəllo upəllo monori ʈiməe
    मनाङ् उपल्लो मनाङ्‌मा बसेछन्।
    They lived in upper Manang.
  • SAB
    məilə tsəĩ jatsə thakkhola mustaŋri ʈim məbəe
    माहिलो चाहिं गएछ थाकखोला मुस्ताङ् बस्दो रहेछ।
    The second eldest brother went to Thankkhola, Mustang, and he settled
  • SAB
    rə sãila jatsə dzun dzəĩ nərrəri ʈim muməe
    साहिंलो चाहिं गएछ नारमा बस्तो रहेछ।
    The third eldest went to Nar, and lived there.
  • SAB
    theme bəhale
    उनीहरू सबै
    All of them
  • SAB
    isʈəmitrə pərdzõkhle puŋikhle
    परजोङ्के र पुङिङ्ले थरका इष्टमित्र
    , the relatives of Parjjongke and Pungil cases
  • SAB
    rə aŋi tsõtsõ gorkhəri ʈim muməe
    र सानो फुपु गोरखामा बस्दो रहिछन्।
    and youngest aunt (father's sister) lived in Gorkha.
  • SAB
    ãphəẽ isʈəmitrə bheʈghaʈ ləbəe krəməri ʈõ deutə
    आफ्नो इष्टमित्र भेटघाट गर्ने क्रममा टोँ देवता
    In connection with meeting the relatives Ton god
  • SAB
    gorkhə jəməe
    गोर्खा गएछन्।
    went to Gorkha.
  • SAB
    ədzəri tisjã̃ ʈirə the bəini kuməri phidzjõ
    त्यहाँ एक छिन बसेर बहिनी कुमारी
    Living there for some time, the unmarried sister (Kumari)
  • SAB
    bitjeməe ədzuri
    त्यहाँ मरिछ।
    died there.
  • SAB
    kumari phidzjõ bitemneməi
    कुमारी बहिनी मरे पछि
    After his younger sister died there
  • SAB
    ʈõ bəbu krokroəerə tu takhəməe
    टों बुबा रूँदै रूँदै माथि फर्केछ।
    Ton god returned up crying.
  • SAB
    toso timiõ thorlẽ
    अहिले तिमिओं, थोर्ले
    Now, Timion, Thorle
  • SAB
    thorlẽ ŋe bimo
    थोर्ले चौतारो भन्छन् ।
    this is called Thorle resting place Chautari.
  • SAB
    toso dzəĩ koko dzəĩ moʈər kjã təimu
    अहिले चाहिं माथि माथि चाहिं मोटर बाटो भएको छ ।
    Now the upper parts are also linked to the motor road.
  • SAB
    nori purəno kjã pərdimu
    मुनि अनि पुरानो बाटो पर्छ ।
    The older road is down below.
  • SAB
    thorle ŋe bibəe khlori dzəĩ
    थोर्ले चौतारो भन्ने चौतारो ठाउँमा चाहिं
    In the place called Thorle resting place
  • SAB
    ʈirə krodibəe deri
    रोएर बसी रहेको बेलामा
    as he was sitting and crying there
  • SAB
    ŋəo tsu tasa nasərbəe nimtsõkhle
    हाम्रो यो ताचे गाउँको निम्च्योङ् घले
    Nimchyang Ghale of this Tace village
  • SAB
    sikarə khlõerə tu narkhola japarəm sikarə klhõerə tauməe
    शिकार खेलेर माथि नार खोला गएको रहेछ, शिकार खेलेर फर्केछ।
    had gone up to Nar village, and was returning from there after
  • SAB
    taebəe diri adzu thorlẽ ŋẽ bibəe khlori dzəĩ ʈõ bɑbu ni pre dzəĩ
    फर्कँदा खेरि त्यो थोर्ले चौतारो भन्ने ठाउँमा चाहिं टों बाबुलाई पनि
    While returning, he met Ton Babu in the same Thorle Chautaro resting
  • SAB
    dzəbə ʈõ bəbu nepre toi
    जब टों बाबुसँग भेट भयो
    When he met Ton Babu
  • SAB
    toəirə ɑdzuri tsəĩ pəritsəe ləmi ŋə tsaĩ tshəli kjõ tshəli birə
    भेटेर यहाँ चाहिं उनीहरू परिचय गरेछन्, म यस्तो तिमी यस्तो भनेर उनीहरू
    they introduced each other. Having said that I am like this, and you
  • SAB
    ʈõ bəbu dzəĩ the bəini sibəe
    टों बाबु चाहिं उस्की बहिनि मरेको
    Ton Babu now told about his sister's death,
  • SAB
    etharthə tã pura tã dzəĩ suniməe
    यथार्थ कुरा पुरा कुरा चाहिं सुनेछ।
    he told him the real things about his sister's death.
  • SAB
    sunerə ŋə dzəĩ tshəli təkhəbə birə tsurbəe
    सुनाएर म चाहिं यसरी फर्केको भनेर यहाँको
    Letting him know this and telling him that he returned like this
  • SAB
    ŋimdzo khle nipre dzəĩ bədeməe
    नेम्ज्यो घले सँग चाहिं बतएछ।
    he told Nemjyo Ghale the things.
  • SAB
    ŋimdzo khle dzəĩ
    निम्जो घले चाहिं
    As for Nimjyo Ghale
  • SAB
    ŋimdzko khlei pheri ʈõ babu nepre dzəĩ
    ङिम्ज्यो घले फेरि टोँ बाबुसँग चाहिं
    Ngimjo Ghale requested Ton Babu for
  • SAB
    ŋe nasəri ʈimino birə ʈõ bəbu nipri dzəĩ ənurod ləməe thi
    हाम्रो गाउँमा बसिदेउ भनेर टोँ बाबुसँग चाहिं उसले अनुरोध गरेछ।
    requested Ton Babu to live in his own village.
  • SAB
    tshəli tã lənə lənə tã ləbəe krəməri dzəĩ ʈõ deutəe ʈõ bəbui
    यसरी कुरा गर्दा गर्दा कुरा गर्ने क्रममा चाहिं टों देवता, टों बाबुले ।
    As they kep talking, Ton God, Ton Babu...
  • SAB
    dzu təro prota khli bimu timuto tsəli tsjomni mromu
    यो के रे प्रोता ठाउँ भन्छन्, तिमु बाट हेर्दा देखिन्छ।
    The place is called Prota, this can be seen from Timu.
  • SAB
    proda khli bibəe jadgo prori khlo tsəĩ proda khlo
    प्रोदा ठाउँ भन्ने यादगो भिरमा ठाउँ चाहिं प्रोदा ठाउँ
    In the place called Proda, and in Yadgo cliff,
  • SAB
    jadgu pro bibəe khlori dzəĩ soglõ
    यादको भिर भन्ने ठाउँमा चाहिं तीनओटा
    in the place called Yadko cliff, those three
  • SAB
    toro tõsa ghorəl bimu
    के रे घोरल, के रे घोरल भन्छन्।
    they call it antelope, you know?
  • SAB
    ləmgir ghorəl bimu təmu basare tõsa bimu
    नेपालीमा घोरल भन्छन, अनि गुरुङ् भाषामा तोंसा भन्छन्।
    This is called Ghoral (antelope) in Nepali but Tonsa in Gurung.
  • SAB
    tõsae pəsĩ soklõ dzəĩ adzəri e... mədzali uphrerə khlõrisjõ
    मृगको तिनओटा बच्चा चाहिं त्यहाँ मजाले उफ्रेर खेल्दै रहेछन्।
    The three young antelopes were playing there merrily, jumping.
  • SAB
    adzu dzəĩ ʈõ babui mrõero tshəli əbə
    आज चाहिं टों बाबाले अब यसरी देख्यो रे।
    Today Ton Babu happened to see those antelopes.
  • SAB
    pho tsədzə khlõɖiba dzəĩ ʈõ bəbui təbi adzu pho tsədzə kaerə
    मृगको बच्चा खेलिरहेको चाहिं टों बाबाले के भन्यो आज मृगको बच्चा समातेर
    As he saw them playing, what Ton Babu said, 'Catching the young deer
  • SAB
    ŋəni tsəɖjal khamu bisjã ŋə tsaĩ tasə nasə jarə ʈimu
    मलाई चढाउन सक्यौ भने म ताचे गाउँमा आएर बस्छु।
    f you catch young deer and offer me, I will live in Tace village
  • SAB
    adzu pho tsədzə kairə ŋəni dzəĩ tsəɖel akhã bisjã ŋə aʈi
    त्यो मृगको बच्चा समातेर मलाई चाहिं चढाउन सकेनौ भने म बस्दिन।
    Otherwise, if you can not catch and offer me, I will not live there.
  • SAB
    bimni matrei abə themə ŋjoklo batsa kəbul ləmo təmo
    भनेर मात्र अब उनीहरू दुईजना बाचा कबुल गरेछन्, हुन्छ।
    Only saying this, they promised each other. Ghale said okay.
  • SAB
    ŋəe dzəĩ adzə pho tsədzə kaerə ŋəe dzĩ ŋəi kjone pimu
    मैले चाहिं आज मृगको बच्चा समातेर मैले चाहिं तिमीलाई दिन्छु।
    I will offer you the young deer by catching.
  • SAB
    dirə theməe ɳõglo əzuri kəpol təmni matrə ʈõ babu ədoməli tasa
  • SAB
    tasə nasəri tẽ tshjo jubəe ŋə matre dam khənəri ʈibə
    ताचे गाउँमा देवता बस्न आएर म मात्र अब कहाँ बस्ने ?
    Where to sit in Tace by coming thee to sit god asked Ton baba
  • SAB
    bierə tsərbəe adzuri
    भनेर यहाँको त्यहाँ
    Saying this, there
  • SAB
    toro
    के रे
    what?
  • SAB
    niubəe deri kjõ khebre ʈimu
    सोध्दा खेरि तिमी कहाँ बस्छौ ?
    Asking him where he would live,
  • SAB
    khəbəe khlori rudzimu
    कुन ठाउँमा मन पराउँछौ ?
    he asked, which place do you love?
  • SAB
    berə nwiebəe dere dzəĩ
    भनेर सोध्ने बेलामा
    The time he was asking this
  • SAB
    the dzəĩ pəhile dzu
    उसले चाहिं पहिले यो
    he said, "First this,
  • SAB
    ŋe nasae tshjor dzəĩ thjobəe ubamo adzuri dzəĩ
    हाम्रो गाउँको छेउमा चाहिं ठूलो ढुङ्गा रहेछ , त्यो चाहिं
    there was a big rock on the edge of our village, that in particular
  • SAB
    uba ŋari ʈimu birə
    ठूलो ढुङ्गाको छेउमा बस्छु भनेर
    he said saying I will live there
  • SAB
    juba ŋari ʈido birə bibederi adzu
    ढुङ्गा नेर बस भनेर भन्ने बेलामा त्यो
    at the time Ghale was saying, 'You live there near the big rock''.
  • SAB
    ʈõ babu tabi dzu thebəe juba ŋardze ŋə ʈil akhã
    टों बाबाले के भने यो ठूलो ढुङ्गा नेर म बस्न सक्दिन।
    Ton Baba said, "I cannot live near the big rock."
  • SAB
    təle bisjã tsuri dzəĩ tabi mro
    किनभने यहाँ चाहिं के भन्छन् रे
    I can not sit there because
  • SAB
    naga tsuri dzəĩ naga khlobə khlo
    यहाँ नाग फाल्ने ठाउँ
    this is the place to worship snake.
  • SAB
    tshətəsi naga khlobe khlor tshjobə khjore nə ʈil akhã birə
    त्यसो भएर नाग फाल्ने ठाउँमा रहने ठाउँमा म बस्न सक्दिन भनेर
    I can not live in the place where snake (religious) worship, and live.
  • SAB
    ʈõ babue adzu uttər pĩro
    टों बाबाले त्यो उत्तर दिए।
    Ton Baba replied like this.
  • SAB
    əgjali khəbəri ʈibə bierə hadzəle khlonə khlonəkə ʈõ babui
    त्यसपछि कहाँ बस्ने भनेर यसरी खेल्दा खेल्दा टों बाबुले
    Searching where to live, Ton Baba
  • SAB
    ta bimro sisuni
    के भन्छन् रे ?
    what do they say?
  • SAB
    təŋja bimo adzuni orkũki təŋja bimu
    के होला भन्छन् त्यसलाई ओर्कों हो कि के होला भन्छन्।
    I do not know what people calle it, Orko or what else.
  • SAB
    tai ŋile sisu sisu ʈõ bəbui sisuri rodzemo
    जे भए पनि सिसु (ठाउँको नाम) टों बाबुले सिसुमा सोज्छन्।
  • SAB
    sisiri rodzemne mətrəi tsurina ata mo tsuri kju bəgdimo
    सिसिमा रोजेर मात्र यहाँ हुँदैन, यता त पानी बग्दछ।
    It is not good to choose Sisi for staying, (because) the water flows
  • SAB
    kholanala bəɖi bisjə̃ kjõ kode bowal khamo baɖi juirə
    खोलानाला बढे भने तिमीलाई पछि लैजान सक्छ खोला बढेर।
    When there is flood, this may sweep you away.
  • SAB
    tshətəbəe sjõri dzəĩ kjõ əʈido bibəe deri
    त्यस्तो खाल्टोमा चाहिं तिमी नबस भन्दा खेरि
    Advising him not to live in Sisi
  • SAB
    tsue lagiri kjõ dzəĩ takri tsintə ləl akjo
    यसको लागि तिमीले चाहिं केही चिन्ता गर्नु पर्दैन।
    Ton Babu replied, "No, You don't have to reply for this.'
  • SAB
    ŋəi dzəĩ turmali jubəe ʈue ŋəe səkti rogdil khamu
    मैले चाहिं माथिबाट आउने पहिरो मेरो शक्तिले रोक्न सक्छु।
    I can stop the landslide with my strength, the landslide which may
  • SAB
    murtuli khəbəi numure dzəĩ ŋəe rogdil khamu birə ʈõ bəbui bimni
    तलदेखि आउने हावा चाहिं मैले रोक्न सक्छु भनेर टों बाबुले भनेर मात्रै
    Having said that he can stop the wind blowing from down, and
  • SAB
    tsu nasarbəe pãsəe sərsəlla ənusər dzəĩ ʈõ bəbu dzəĩ toso
    यो गाउँको समाजको सरसल्लाह अनुसार चाहिं टों बाबु चाहिं अहिले
    the village and community consulting each other the place was chosen.
  • SAB
    tõsjõ bimu
    टोंस्यो भन्छन्।
    the place is called Tonsjo
  • SAB
    tõsõ bibəe khlori ʈĩnə ləməiro
    टोंसो भन्ने ठाउँमा बस्ने गरेको छन् रे।
    Ton Babu has been living in a place called Tonsjo.
  • SAB
    ʈõsõ bibəe khlori themni mətre
    टोंसो भन्ने ठाउँमा राख्दा मात्रै
    Only while placing him in Tonsjo
  • SAB
    ʈõsõ bibəe khlori thẽi thei rodzerə ʈõ babui rodzerə ʈõsjõ
    टोंस्यो भन्ने ठाउँमा राखे । उसले रोजेर टों बाबुले रोजेर टोंस्यों
    they kept him in Tonsjo. Having chosen by Ton Babu, they kept him in
  • SAB
    theme matrəi dam
    राख्दा मात्रै अब
    While keeping him there,
  • SAB
    prətek bərsəre dzəĩ pho kri pre tʃuel kjubəe pəilebəe sərtə ənusar
    प्रत्यक वर्ष चाहिं एउटा मृग चढाउनु पर्ने पहिलाको शर्त अनुसार चाहिं
    because of the promise made early that a deer will be offered to him
  • SAB
    əbə ŋie tsəitrə bəisəkəi ə̃usi
    अब हामीले (चैत्र) बैशाखे औंसी
    in the month of Chaitra or Baisakh Aunsi (the last day of a dark
  • SAB
    bəisəkəi ə̃usie tin dinəri dzəĩ phui timu nie nasari
    बैशाख अन्तिमको तिन दिनमा चाहिं चढाउने चिज (पुजा गर्दा) हामीले गाउँमा
    while worshipping and offering him the things to offer in the last
  • SAB
    ʈĩ krõdzõ phui timu
    गरै पिच्छे (मकै गहुँ आदि) चढाउँछौं।
    we offer him corn, wheat etc.
  • SAB
    rə sat dinəri dzəĩ
    र सात दिनमा चाहिं
    And within seven days
  • SAB
    ŋi pho labəri pãtsə ʈĩ krõsjõ pə̃sə kri kri tsheerə pho ləbəri
    हामी सबै मृत धपाउन घरै पिछ्छे एक एक गएर मृग धपाउन चाहिं हामी जान्छौं।
    we all go, each from every house go to drive away and catch deer.
  • SAB
    ədzu phom tshəlijõ tsopdil khãbəe əbəsthə are tʃhə təirə ədzu pho
    त्यो मृग त्यसै छोप्न सक्ने अबस्था छैन त्यही भएर त्यो मृग समाउनको लागि
    It is not possible to catch the deer. Therefore, what we do to catch
  • SAB
    pə̃səe dzali dzali bənemu
    समाजले जाली बनाउँछन्।
    the people (lit. community) make a net.
  • SAB
    dzali dzəĩ sat than əthəba aʈh than dzali bənemu
    जाली चाहिं सात थान अथवा आठ थान जाली बनाउँछन्।
    They make seven or eight nets.
  • SAB
    dzali bənəigo adzu dzali noirə sat dinəe dinəri ə̃usido kjalibəe tin
    जालि बनाएर त्यो जाली बोकेर सात दिनको दिनमा औंसी देखि तीन दिनमा फुइ
    Having made the net and carried, on the seventh day, or the third day
  • SAB
    sat dinəri dzəĩ pəsəẽ tĩ krõse duri krõdze ənibare ek dzəna
    सात दिनमा चाहिं समाज घरै पिछ्छे एक जना अनिवार्य जानै पर्छ।
    a person from each house should compulsorily go.
  • SAB
    edi the dzəĩ jal akhəe binə the nepri dzərimana sorup
    यदी उनीहरू चाहिं जान सकेनन् भने उनीहरूसँग जरीवाना स्वरूप
    If they can not go, they are charged with a penalty
  • SAB
    pənsəe ləgəebəe tsələn ŋe nasari mo
    पाँच सय लगाउने चलन हाम्रो गाउँमा छ।
    there is a tradition of charging penalty amounting to five hundred.
  • SAB
    tshətəirə ədzu sat dinri ŋi dzəĩ bənəri hwamu
    त्यही भएर त्यो सात दिनमा हामी चाहिं बनमा पस्छौं।
    Therefore, we entered the forest on the seventh day.
  • SAB
    rə kui dzali nomu
    र कसैले जाली बोक्छन्।
    And some carried the net.
  • SAB
    kui abə sisjəmo dzəĩ
    कोही जान्ने जान्नेहरू चाहिं
    Those skilled in trapping deer
  • SAB
    khəkhmoo dzali nomu
    सक्ने सक्नेहरूले जाली बोक्छन्।
    and those who can carry the net.
  • SAB
    sesebəe buɖa bəhale dzəĩ dzali tobəri ʈimu
    जान्ने जान्ने बुढा हरू चाहिं जाली थाप्न बस्छन्।
    The elderly people who know to set the trap sat there to spread it.
  • SAB
    dzali tol tsimneməi
    जाली थापी सकेर
    After having spread the net
  • SAB
    kwarmali ŋi pho ləbuimu
    माथि बाट हामीले मृग धपाएर ल्याउँछौं।
    we bring the deer from driving from upwards.
  • SAB
    pho ləbuimu
    मृग धपाएर ल्याउँछौं।
    We bring the deer from driving from upwards.
  • SAB
    rə ʈõ babui tsəl ŋae bisjə
    र टों बाबुलाई खान मन लाग्यो भने
    And if Ton Babu likes to eat it
  • SAB
    tsə pho dzəĩ sjamu
    त्यो मृग चाहिं भेट्टाउँछौं।
    we catch the deer.
  • SAB
    ʈõ bəbui tsən aŋae bina pho dzəĩ dzal bitrərõ məle khəli tõmo
    टों बाबुले खान मन लागेन भने मृग चाहिं जालि भित्रबाट कसरी निस्किन्छ,
    If Ton Babu does not like to eat it, the deer manages to come out of
  • SAB
    tsəli ŋi dzəĩ pho tshopdimu
    त्यसरी हामीले चाहिं मृग छोप्छौं।
    We catch the deer this way.
  • SAB
    pho tshodigə juerə
    मृग छोपेर आएर
    After having caught the deer
  • SAB
    əglem juirə ŋi toro ʈõ bəbue tĩ biərə
    त्यसपछि आएर हामीले के रे टों बाबुको घर भनेर
    after having come, we saying 'it is a house of Ton Babu'
  • SAB
    tshuʈʈa tĩ bənedimu
    छुट्टै घर बनाइदिन्छौं।
    we build a house for Ton Babu.
  • SAB
    ʈõ bəbue ʈĩre dzəĩ pho themu
    टों बाबुको घरमा चाहिं हामीले मृग राख्छौं।
    We keep the deer in Ton Babu's house.
  • SAB
    rə pho themu əgja pho sjabəe
    र मृग राख्छौं त्यसपछि भेटाएको मृग
    And we keep the deer there. After that the deer,
  • SAB
    tini pho sjai bisjã adzəgəe adzəgəe nəŋda pheri dzəĩ kebre bəkhale
    आज मृग भेटायो, त्यसको भोलि पल्ट फेरि चाहिं पुजारी सबै जना पूरै दिन भरी
    if the deer is caught today, the worshippers, the whole of the next
  • SAB
    ʈõ babue miri dzəĩ təro khemu
    टों बाबाको नाममा के रे पढ्छ।
    they read something, What?
  • SAB
    purəe the petsja ʈõ babue səmbəndəri dzəĩ tə mo adzu pura kherə
    पूरै उसको चलन टों बाबाको समबन्धमा चाहिं के छ त्यो पुरै पढेर
    it has a different custom. The custom related to Ton Babu is
  • SAB
    nənəsəe dzəĩ
    साँझ साँझ चाहिं
    towards the evening
  • SAB
    nəsəe tabəri dzəĩ kebreməe pura guruŋ ɖresəri
    साँझ फर्किंदा चाहिं लामाहरू पुरै गुरूङ् पोशाकमा
    while returning in the evening, the worshippers lamas are in Gurung
  • SAB
    kebre məi dzəti satõ guruŋ ɖresəri khemu
    लामाहरू सबै चाहिं गुरुङ् पोशाक लगाउँछन्।
    All lamas wear the Gurung dress.
  • SAB
    rə kebrem nepri
    र लामाहरूलाई
    And for offering to lamas
  • SAB
    pa ʈõbə dzəlpani lagire amneməe riməeməe dzəĩ
    छ्याङ् दिने र पानि दिनको लागि बुढी आमाहरू र केटिहरू चाहिं
    and offering liquor and water to lamas, the elderly women and girls
  • SAB
    pura guruŋ ɖresəri mie tsolo kherə
    पूरै गुरुङ् पोशाकमा गुनिया र चोलो लगाएर
    having put on Gurung dress, the blouse and saree
  • SAB
    ŋe dinbhori adzəri dzəĩ rəmailo ləmu
    हामी दिनभरी त्यहाँ चाहिं रमाइलो गर्छौं।
    we make merriment there the whole day.
  • SAB
    kebreməe khemu
    लामाहरूले पढछन्।
    Lamas read hymns.
  • SAB
    rə theməe khebə tsimni mətrəi dam
    उनीहरू पढी सकेपछि मात्र
    Only after they finish reading,
  • SAB
    kəribkərib tin tsar bədze kebreməe tshimu
    करिव करिव तिन चार बजे लामाहरूले (पढेर) सक्छन्।
    lamas finish reading hymns about four or five in the evening.
  • SAB
    tsərkjali dzəĩ ʈõ babue mi ri nadzə təmu kebre nadzə bimu adzune
    त्यसपछि चाहिं टों बाबाको नाममा नाच हुन्छ, केब्रे नाच भन्दछन् त्यसलाई।
    Then there is a dance offered to the name of Ton Baba, that is called
  • SAB
    kebre nadzə semu
    केब्रे नाच नाच्छन्।
    People dance Kebre dance.
  • SAB
    rə kebre nadzə seigə adzu pho dzəĩ sese seserə ʈõ babu ŋari jamu
    र केब्रे नाच नाचेर त्यो मृग चाहिं नाच्दै नाच्दै टों बाबाको छेउमा
    And the deer in particular goes near to Ton Baba dancing the Kebre
  • SAB
    rə ʈõ babu ŋari jamu
    र टों बाबाको छेउमा जान्छ।
    And the deer goes near Ton Baba.
  • SAB
    adzəgəe pherõ khel pərdimu kebreme
    त्यहाँ देखि फेरि पढ्नु पर्दछ लामाहरूले।
    The lamas should read hymns after that.
  • SAB
    nəse tshə bədze kjali khe bisjã muidzibəe dəs eghar bədze səmmə
    साँझ छ बजे देखि पढ्यो भने रातिको एघार बाह्र बजे सम्म उनीहरुले पढ्न
    If they begin reading about six in the evening, they can finish it
  • SAB
    tsəri dzəĩ kebreməe ta ləm ləm bisjã theəməe purəi preɖi bəkhale
    अनि चाहिं लामाहरू के गर्छन् भने उनीहरू पूरै नातागोताहरू सबै
    Then what the lamas do is, they along with their relatives all
  • SAB
    əbə ʈõ bəbue preɖiməe su mo jəmmei dzəĩ niməntrənə ləm muməe
    अब टों बाबाले नातागोताहरू को छन् सबै चाहिं निमन्त्रणा गर्दो रहेछन्।
    Ton Baba invited all relative whoever they have. While inviting them
  • SAB
    ʈõ babue sakha sənanə ʈõ babue isʈəmitrə dzəĩ dzəmməi ədzuri ʈõ
    टों बाबुको साखा सन्तान टों बाबुको इष्टमित्र चाहिं सबै त्यहाँ टों बाबु
    all relatives and offsprings of Ton Baba, all his relatives
  • SAB
    ʈõ babu ŋari pudza adzari khəmməməe
    टों बाबु नेर पुजा आजामा आउँदो रहेछ।
    all come close to Ton Baba for worshipping.
  • SAB
    əgjali adzu khel tsimni mətrei pho dzəĩ pləphimu
    त्यसपछि त्यो पढ्न सकिसकेपछि मात्रै मृग चाहिं खोलि दिन्छन्।
    After completion of reading of hymns by lamas, the deer is let free
  • SAB
    pləphimu tsho pləphile tshu pləphile bəni adzu pho dzəĩ abagdi
    खोलिदिन्छन् । डोरी खोले पनि त्यो मृग चाहिं भाग्दैन।
    The deer is untied. Although the deer is let free, it does not run
  • SAB
    adzərõ ʈimu
    त्यहिँ बस्छ।
    It keeps sitting there.
  • SAB
    adzərkjale tha jõmoki ʈõ bəbulə dzəĩ səkti dzəĩ ekdəm theb muməe
    त्यसपछि थाहा हुन्छ कि टों बाबुको चाहिं शक्ति चाहिं निकै ठूलो रहेछ
    Then only it is known that Ton Baba had great power, this is clear
  • SAB
    piphimdo kjam bənərbəe pho kem kwowal kjobə dimə
    छोडि दिए पछि त बनको मृग त भाग्नु पर्ने अनि त्यो भाग्दैन ।
    The wild deer must have run away after it is released, but it does
  • SAB
    the akjo ədzurõ ʈiɖimu
    अनि त्यो त्यहिं बसि रहन्छ।
    Then it keeps sitting there.
  • SAB
    əgjagə bəllə the tzəĩ tĩ ʈuirə
    त्यसपछि बल्ल उसले चाहिं मुटु निकालेर
    Only after that, having taken his heart
  • SAB
    tĩ ʈuirə ʈõ bəbune tsəɖemu
    मुटु निकालेर टों बाबुलाई चढाउँछन्।
    having taken its heart, it is offered to Ton Baba.
  • SAB
    tsəɖeigə adzu the nosemo dzəĩ ədzəri
    चढाएर त्यो उसको भित्रिमासु चाहिं त्यहाँ
    Having offered the heart to Ton Baba, the intestine and other meat
  • SAB
    susu jaemo pudzari tsəməe dzəĩ se khole joirə tsəmu
    जो जो (मान्छे पुजामा) पुजामा जान्छन तिनीहरू चाहिं त्यहाँ मासु (खोले)
    the people who attend this religious ceremony ate Khole (kind of
  • SAB
    rə takhəmu
    र फर्किन्छन्।
    and they return.
  • SAB
    adzəe nəŋdadzi dzəĩ pəle kã nəbə bimu
    त्यसको भोलिपल्ट चाहिं खुट्टालाई आराम राख्ने (थकाई मार्ने) भन्छन।
    The next day following this is called the day to take a rest.
  • SAB
    pə̃tshəo ʈiirə
    समाज बसेर
    Having gathered lit
  • SAB
    ʈõ babue mire tebəe pamo thũmu dzəlpan ləmu
    टों बाबुको नाममा पकाएको रक्सी पिउँछन्, जलपान गर्छन्।
    people drink liquor prepared in honour of Ton Babu, and they eat.
  • SAB
    tsərkjali ʈõ labəe diri susu
    त्यसपछि टों धपाउने बेलामा को को
    Then while driving away Ton, whoever is
  • SAB
    ənupəthit təimu susu notsheja mo adzuməi nepre dzəribana ləgaimu
    अनुपस्थित हुन्छन्, कसकसलाई जरिवाना उनीहरूसँग जरिवाना लगाउँछन् (दण्डित
    is absent, they are punished. They are fined.
  • SAB
    rə pherõ arko bərsə ʈõ bəbu nepri khəli pudza ləbə bibəe sərsələ
    र फेरि अर्को वर्ष टों बाबुसँग कसरी पुजा गर्ने भन्ने सरसल्लाह (गर्न)
    And the community and village people sit together to consult each
  • SAB
    tsəli dzəĩ ʈõ pudza ləmu
    यसरी चाहिं टों पुजा गर्छन्।
    Thus people perform the Ton worship.
  • SAB
    rə ŋəe tã kri bibə sjomlijaməe dzo ʈõ pudza lebbile oẽri dzəĩ
    र मैले एउटा कुरा भन्न विर्सिहालेछु, यो टों पुजा गर्नु भन्दा अगाडि
    And I forgot to say one thing. Before the worship was done
  • SAB
    ŋəe kəru mibəe səməi khəmu
    हाम्रो करू (गहुँजस्तै) पाक्ने समय आउँछ।
    Karu (grain like wheat) is ready to harvest.
  • SAB
    dimə ʈõe pudza alən səmmə adzu dzəĩ kəru dzəĩ ŋi prel ata adzu kəru
    अनि टोंको पुजा नगरे सम्म त्यो चाहिं करू चाहिं हामीले काट्नु हुन्न
    We should not harvest Karu (wheat) before this ritual is finished.
  • SAB
    kərue phi bəllə ʈõ babune tsəɖel tshigə tsəɖel tshigə
    करूको शुरूको फल टोंलाई चढाइ सकेर, चढाइ सकेर
    Only after the first crop is offered to Ton,
  • SAB
    bələ dzĩ ŋəe kəru prĩmu tsəli dzĩ ŋi ʈõ pujza ləm
    बल्ल चाहिं हामीले करू काट्छौं, यसरी चाहिं हामीले टोंको पुजा गर्छौं।
    we only harvest Karu after that. We worship Ton in this way.
Collection: 
Western Gurung
Subject 
Referenced Places 
Time Period: 
Time: 
2012
Contributing Executive Producer: 
Kristine Hildebrandt
Contributing Narrator: 
Kamal Jung Gurung
Contributing Cameraperson: 
Shunfu Hu
Contributing Editor: 
Tiffany Downing
Publisher: 
Tibetan and Himalayan Library
Data Entry: