Skip to main content Skip to search

Mandala Collections Audio-Video

25 Jan 2016
9 min 48 sec
Video Overview
Creators: 
Yeshi Wangchuk, Dorji Nima

An elder from Dophu village explains the custom of younger siblings showing appreciation to their older siblings who cared for them in their youth. When siblings are adults and living in separate houses, there is a tradition that states the younger siblings should visit the older siblings at their homes to repay their kindness with a 'gratitude fee' known as bagsha. Usually younger siblings offer a whole pig is offered as bagsha to the older siblings. In return, the older siblings  have to offer chigsha, or a kind of symbolic confession of eventual mistreatments that he or she might have inflicted on their younger siblings. 

 

གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་ ངང་ལྷ་ལུང་གཤོང་ གཡུས་རྡོ་ཕུག་ལས་ རྒས་ཤོས་ཅིག་གིས་ དང་ཕུགས་ ཨ་ལུ་བལྟ་མི་ལུ་ དགའ་ཚོར་ག་དེ་སྦེ་ བསྐྱེད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་ནའི་སྐོར་ལས་ བཤད་པ་རྐྱབ་མི་ནང་ སྤུན་ཆས་ཆུང་ཤོས་འདི་ ཁོངཕམ་དང་གཅིག་ཁར་ ཆུང་ཀུ་སྦེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ སྤུན་ཆ་རྒས་ཤོས་འདི་གིས་ སྒལ་ཏོ་ཁར་འབག་སྟེ་ བདག་འཛིན་འཐབ་བྱིན་མི་ལུ་ བཀའ་དྲིན་དགའ་ཚོར་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་མས། དེ་ཡང་་དེ་བསྒང་ ཨ་པ་དང་ ཨའི་འདི་ ཨ་རྟག་ར་ ཕྱི་ཁར་འགྱོ་དགོ་པའི་སྐབས་ སྤུན་ཆ་ཆུང་ཤོས་འདི་ སྤུན་ཆ་རྒས་ཤོས་འདི་གིས་ བདག་འཛིན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཤུལ་ལས་ སྤུན་ཆ་ཆུང་ཤོས་འདི་ སྦོལ་ཐལ་ཞིནམ་ འབག་ཤ་ཟེར་ སྤུན་ཆ་སྦོམ་ཤོས་འདིའི་ ཁྱོམ་ནང་སོང་སྟེ་ བཀྲིན་དགའ་ཚོར་བསྐྱེད་དགོཔ་འདི་ ལུགས་སྲོལ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་ཟེར་ ཁོ་གིས་ སླབ་མས། ཏེ་དེ་བསྒང་ ཆུང་ཤོས་འདི་གིས་ སྦོམ་ཤོས་འདི་ལུ་ འབག་ཤ་ཟེར་ ཕགཔ་སྦོམ་ཅིག་བྱིན་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ད་ ཏེ་སྦོམ་ཤོས་འདི་གིས་ ཆུང་ཤོས་འདི་ལུ་ ལོག་སྦེ་ གཅིག་བཤགས་་ཟེར་ ཆུང་ཤོས་འདི་ ཧེ་མ་ཆུང་ཀུ་སྦེ་སྡོད་པའི་སྐབས་རྔུཝ་ད་ རྔུ་ནི་ཆད་བཅུག་ནི་གི་དོན་ལུ་ སྤོ་ཅུམ་བཏབ་བཏབ་འོང་ཟེར་ ཏེ་འདི་བཟུམ་གྱི་ སྡུག་སྦྱོང་བྱིན་མི་ལུ་་ བཤགས་པ་ཕུལ་དོ་ཡོདཔ་མས། ཆུང་ཤོས་འདི་གིས་ ཁོང་ར་ག་ལུ་ཡང་རེ་མ་དགོ་པས་ རང་དབང་རང་བཙན་སྦེ་སྡོད་ཚུགས་མི་ལུ་ བཀའ་དྲིན་དགའ་ཚོར་བསམ་ཨིན་པས།

 

Oral Cultures of Bhutan
Transcript search
No results found for this search
0 of 0
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ལགས་སོ། ད་ང་བཅས་ཀྱི་ ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན་ ང་བཅས་རའི་ སྔར་གྱི་ ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ སྔར་གྱི་ཨིན་པས། སྔར་གྱི་འབད་མི་ག་ཅི་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན།
    Laso, Now a days what ever we do, we do it traditionally. The reason behind for doing it traditionally is.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ལ་དོན་གྲུབ་ལའི་དཔེ་དང་སྲོལ་ཨིན། ལ་དར་ཐང་ལའི་དཔེ་དང་སྲོལ་ཨིན། ཆུ་མ་རང་འདུད་ཀྱི་དཔེ་དང་སྲོལ་ཨིན་(?)པས། ཨའེ་ང་བཅས་རའི་ ཕམ་མེད་པ་ཅིན་ བུ་གཞི་མིན་འདུག། བུ་གཞི་མེད་པ་ཅིན་ ཕམ་མིན་འདུག
    It is a tradional way to fulfil our wishes. It is a traditional way of spreading work. It is the traditional way to bow down. If we donot have parents there wont be children and if there is no children there is no parents.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ང་བཅས་ཀྱིས་ ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན་སྦེ་ ཨའེ་ཟེར་ ཁྱོད་ཟེར་མི་འདི་ འབག་འབག་ཁུར་ཁུར་སྦེ་ འོ་བརྒྱལ་ཡི་ཟེར་ ནཱ་ལས་ ཁྱོད་ཀྱིས་ བསྣམས་བྱོནམ་ད་ཟེར་ ད་འབག་འབག་ཁུར་ཁུར་སྦེ་ བྱོན་ནུག།
    Even now a days also, mother you are very tired out of carrying. From here also you can take it. So she took it.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    དེ་འབདཝ་ད་ རྫམ་གཟའ་རུ་ལྟོ་རོགས་སྦེ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ གསོ་ནི་ག་ཏེ་འོང་པ་ཟེར་ ཞབས་དྲུང་བོད་ལས་བྱོནམ་ད་ ཆིབས་ཁ་ལྷོ་ལུ་འགོརཝ་ད་ མཛད་མཛདཔ་མས། ཨ་ནཱི་ རང་གིས་ བཟོ་བཟོ་བའི་ དཔེ་དང་སྲོལ་མེན།
    But one cannot raise carefully since it was the tradition started from the time of zhabdrung when he faced towards south.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    དང་ཕུ་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྔར་ལས་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཚུ་གིས་ མཛད་པའི་ལུང་བསྟན་ཨིན་པས། ཨིན་ཏེ་འབདཝ་ད་ ད་རེས་ ང་བཅས་ཀྱི།
    It is the prophecy of lord buddha and guru rinpoche. That is why today we
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཨའེ་ཟེར་ ད་ང་བཅས་རའི་ སྤུན་སྤུན་ཆ་ཟེར་མི་ཡང་ ཨ་པ་དང་ ཨའི་དང་གཅིག་ཁར་ སྐྱེས་བ་ཡོད་ འཆི་བ་ཡོད། དེ་འབདཝ་ད་ སྐྱེས་བ་དང་འཆི་བ་ཡོདཔ་ད་ ང་བཅས་རའི་ སྤུན་ཆ་ཕྱད་ནི་ཡང་།
    There is a death and birth of our siblings with father and mother but when there is a birth and death, to meet our siblings also
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    རྒྱུ་མཚན་ག་ཅི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ཕྱདཔ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ ང་བཅས་ར་ ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན་ ཐ་དང་དམ་ཚིག་ཟེར་ སྨོན་ལམ་བཏབ་ཕྱདཔ་ཨིན་ཟེར་ ཞུ་ནི་ཨིན།
    The main reason for meeting together is, now a days there is prayings of allegiance.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    དེ་འབདཝ་ད་ར་ ང་བཅས་འབག་འབག་ཁུར་ཁུར་འབད་དེ་ འབག་འབག་ཁུར་ཁུར་འབད་དེ་འོང་མས། ཁྱོད་ནཱ་ལས་ ད་ང་བཅས་ཀྱིས་ མ་འབག་བར་ཐབས་མེད་ འབག་འབག་ཁུར་ཁུར་མ་འབད་བར་ ང་བཅས་རའི།
    But we come by carrying a load so there is no way other then carry it by us. There is no other alternatives then carrying a load.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཕ་མ་གིས་ར་ དང་ཕུ་ བཀའ་ལུ་ཆགས་(བཀའ་གནང་)ཏེ་འདུག། ག་ཅི་བཀའ་གནང་སྟེ་འདུག འབག་དགོཔ་དེནི་ཐོན་སོང་ཡི་ ཕང་བཏབ་དགོཔ་དེནི་ཐོན་སོང་ཡི་ དེ་འབདཝ་ད་རང་ ཨའེ་ཟེར།
    It is an order from parents since the ancient times. What ever it was ordered we have to carry it.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཁྱོད་ཟེར་མི་ ཨ་བ་དང་ཆུ་གིས་ གནམ་མེད་ས་མེད་ གྲིབ་གྲིབ་འོང་ཟེར་ ནཱ་གནམ་མེད་ས་མེད་ འུ་སྡུག་སྡུགཔ་འོང་ཟེར་ ཨ་ཞེམོ་ཟེར་ ཨ་ལྕོ་ཟེར།
    You might be having lots of defilements of urine and excrements, might be very tired brother and sister.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    འབག་སྟེ་ ཕང་མ་བཏབ་སྟེ་ འབག་འབག་ཁུར་ཁུར་འབད་དེ? དེ་སྦེ་འབདཝ་ད་ལུནི་ ཨ་བ་དང་ ཆུ་གུ་དེ་སྦེ་ ཡར་སོངཔ་འོང་ཟེར་ འ་ནཱི་འབདཝ་ད་ར་ད་རུང་ ཨའེ།
    Carry it, hug it and carry it properly but it might have gone on excrements and urane so
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཕ་ཀུམ་པ་གཅིག་དང་ མ་ལེབ་སྟང་གཅིག་ལས་(ཕམ་གཅིག་ལས་) མཆེད་པའི་བརྒྱུད་པ་ཨིན་པས། དེ་སྦེ་ཏེ་ གཅིག་གི་གཅིག་གཏམ་ངན་མ་སླབ། ཚིག་ངན་མ་སླབ། གཅིག་གི་གཅིག་ལུ་ ཐ་དང་དམ་ཚིག་གི་ར་བཏུབ།
    Descended from same parents, father Kumpa and mother Leptang. Donot speak any infamy things, harsh words and they need to be faithful to eachother.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    དེ་སྦེ་ འབག་འབག་ཁུར་ཁུར་སྦེ་ར་མི་དགོ་ཏེ། ད་དེ་འབད་རུང་ ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན་ ང་བཅས་ཟེར་མི་འདི་འབག་དགོ། ག་ཅི་སྦེ་ཟེར་བ་ཅིན་ རང་སོའི་ཨ་པ་དང་ ཨའི་གཅིག་གི་ བུ་གཞི་ཨིན་པས་མེན་ན་ཏེ།
    onw donot have to be carried in such manner. Now a days also, till now a days we have to be carried because its our parent's offspring.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཐ་དང་དམ་ཚིག་ ལས་རྒྱུ་འབྲས་ང་བཅས་རའི་ འབག་དགོཔ་ཕང་བཏབ་དགོཔ་ སྔ་མ་གི་ཨིན། ཨ་པ་འདི་ ནཱེམ་འབདཝ་མས། ཨ་མ་འདི་ ལཱ་དང་ གཡོག་གི་མི་ཁོམས་པས། ང་བཅས་ ཨ་ལོའི་ ཕོརཝ་གསོ་ནིའི་དོན་ལུ།
    We need to have faithfulness and know about cause and effect so we need to carry and embrace as it trend was there since ancient. Father is busy and mother is busy with household chore to raise childrens.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    འབག་ནིའི་ དུས་ཚོད་མི་ཐོབ་པས། ཕང་བཏབ་ནིའི་ དུས་ཚོད་མི་ཐོབ་པས། ཁྱོད་ཨ་ཞེམོ་དང་ ཨ་ལྕོ་ཚུ་ འུ་སྡུག་པས་ཏེ་ དེ་འབད་རུང་ ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན།
    We dont get time to carry. We are not getting time to embrace. Even though you the brothers and sister are tired till now a days.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    གནམ་མེད་ས་མེད་དེ་སྦེ་ ཐུགས་སྡུག་མི་དགོ་ཟེར་ ཞུ་ནི་ཨིན། ང་གིས་འབད་བ་ཅིན་ ཡ་་ད་ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན་ ཨའེ་ཟེར་ ཨ་ལྕོ་ཁྱོད་ཀྱིས་ ང་འབག་འབགཔ་མས་སྨོ་ཟེར།
    You donot have to be sad. Form my point of view till now a days aiee(sign of mercyful) brother, you are carrying me.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཨ་ལྕོ་ཨིན་པ་ཅིན་ ཨ་ལྕོ་དང་ ཨ་ཞེམོ་ཨིན་པ་ཅིན་ ཨ་ཞེམོ་ཟེར་ ཨ་ཞེམོ་ཁྱོད་ཀྱིས་ འབག་འབགཔ་མས་ ང་ཨའེ་་་ཕང་བཏབ་བཏབ་མས་ཟེར་ ང་གིསནི་ཁྱོད་ལུ་ཟེར།
    Wheather it is brother or sister you are carrying me, aiee(sign of mercy) you are embracing me, i have to for you
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ གཞན་དྲོ་པ་ཕྱི་རུ་མེད་པར་ འོང་དགོཔ་ཅིག་ཨིན། དེ་སྦེ་འདི་ག་ཏེ་འོང་པ་ཟེར་ ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན་ ང་བཅས་ཀྱིས་(ང་གིས་) ནམ་ཡང་ལྷོད་ལྷོདཔ་མེད་ཟེར།
    Actually now a days also have to come every morning and evening. How will it be like that till now a days also we didnot reached.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཨའེ་ཨ་པ་དང་ ཨའི་གིས་ ང་བཅས་ ཕ་མ་གཅིག་གི་སྒོ་ཁར་ ང་བཅས་རའི་ སྨོན་ལམ་བཏབ་སྟེ་ ཕྱད་དེ་སྡོད་ནུག་ཟེར། ངེའི་ཞོར་ལས་ཁྱོད་ ཨ་པ་གིས་ སེན་མོ་ཡང་ བཏབ་བཏབ་འོང་ ཨ་མ་གིས་ བརྡུང་ཡང་བརྡུང་བརྡུངསམ་འོང་།
    Aiee father nad mother have prayed stay together with them. Father might pinched you or mother might have beat you because of me.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཨ་མ་གིས་ དྲང་ཡང་དྲང་དྲངསམ་འོང་། ག་དེ་བཟུམ་ཅིག་ར་འབད་རུང་ ང་བཅས་རའི་ ཕམ་གཅིག་གི་དོན་ལུ་ཨིན་པས། དེ་འབད་རུང་ ཨ་ཞེམོ་གིས་ ང་འབག་འབགཔ་ཨིན། ཕང་བཏབ་བཏབཔ་ཨིན་ཟེར།
    Mother might have beat you. Whatever it might have done its all for our parents. Still then sister have carried me and embraced me.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཨ་ཞེམོ་ཁྱོད་ དང་ཕུ་ ངེའི་ཆུ་གིས་སྦང་སྦངཔ་ཨིན། ཨ་བ་འཕྱག་འཕྱགསཔ་ཨིན་ཟེར། དེ་སྦེ་ ཐུགས་བཞེད་གནང་སྟེ་སྡོད་སྡོདཔ་འོང་།
    Sister, you got wet with my urine. You have cleaned my stool. You might be thinking like that.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ང་ལུནི་ ག་ནི་ཡང་འབག་ནི་མེད་ཏེ་ ད་ལྟོ་(འབག་མི་གི་ཁ་ཐུག་ལས་) མེད་ཟེརཝ་ད་ (འབག་མི་གི་ཁ་ཐུག་ལས་) ང་ལས་ ཁྱོད་ལུ་ཅིག་ཤ་ཟེར་(ཆུང་ཀུ་བསྒང་སྒལ་ཏོ་ཁར་ འབག་འབགཔ་གི་ ལོས་བཟུམ་ཅིག་ལུ་གོ་ནངི་མས) ག་ནི་ཡང་མེད་སྨ་རས། ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ ཅིག་ཤ་ཟེར་ བྱིན་ནི་མེད།
    When i say i dont have anything to give you, I dont have anything as such. What ever it i dont have anithing to give.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    དེ་ར་འབད་རུང་ ཁྱོད་ཨའེ་ང་གིས་ སེན་མོ་ཡང་བཏབ་བཏབཔ་འོང་ འབགཔ་ད་ཕངམ་བཏབ་ད་ ཁྱོད་ལུ་སེན་མོ་ཡང་བཏབ་བཏཔ་འོང་ དྲང་ཡང་དྲང་དྲངསམ་འོང་།
    Today also i might have pinch you and even i might have beat you while you are carrying me.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཁྱོད་ལུ་ ཅིག་ཤ་ག་ནི་ཡང་མིན་འདུག་ དང་ཕུ་ང་བཅས་རའི་ སྔར་གྱི་ལམ་ལུགས་ཨིན་པས་ག་དེ་སྦེ་འབད་ནི་ཟེར་ ང་བཅས་ཀྱིས་ གོ་རེ་རེ་བྱིན་དགོ་པའི་དཔེ་འདི་ཨིན་ཟེར་ ཞུ་ནི་ལགས།
    I dont have any chik sha(it talks about carrying at yuong age). Its the tradition since long time back and its a example to give each gho(traditional dress weared by male bhutanese).
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    དེ་ཡང་ བུ་འབད་བ་ཅིན། བུམོ་འབད་བ་ཅིན་ དཀྱི་ར་རེ་རེ་བྱིན་མི་འདི་ ཅིག་ཤ་ཟེར་སླབ་ནི་ཨིན་ལགས་ དེ་འབདཝ་ད་ ཅིག་ཤ་ལུ་ སངས་རྒྱས་སྔར་ལས་བབས་ད་ ཨ་ཞེམོ་དང་ ཨ་ལྕོ་གིས་མ་ལྟ་བར་ཐབས་རང་མེད་ཟེར་ ཞུ་ནི་ཨིན།
    That also if it is boy. If it is girl then kira(national dress of bhutanese women) have to be given but for such practisce bother and sister dont have other alternatives then to look.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    དེ་འབདཝ་ད་ གཅིག་གི་གཅིག་ལུ་ ཐ་དང་དམ་ཚིག་ ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཁག་ཆེ་ཟེར་ ཞུ་ནི་ལགས། འ་ནཱེམ་ཅིག་ ཞུ་གེ་ལགས་འདི།
    But its important to be faithful and to know the cause and effect. I will tell that much.
  • ཞིབ་འཚོལ་པ་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་ Researcher Yeshi Wangchuk
    རང་གི་ཨ་ཞེམོ་དང་ ཨ་ལྕོ་གིས་ འབག་འབགཔ་ཨིན་པ་ཅིན་ ཨ་ཞེམོ་དང་ ཨ་ལྕོ་ལུ་ཡང་ འགྱོ་འོང་ག་ལགས་འདི?
    If one was carried by elder brother and elder sister will they have to be given.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཅིག་ཤ་ཟེར་ བུ་ཨིན་པ་ཅིན་ གོ་འགྱོ་འོང་ལགས། ཕར་ལས་འབག་ཤ་འབག་སྟེ་འོངམ་ད་ སྲིངམོ་གིས་འབག་འོང་རུང་ ནུ་གཅུང་གིས་འབག་འོང་རུང་།
    If it is boy then they will get gho(national dress weared by male). When they give baksha(practisce of giving cloths) even if it being brought by brother or sister.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    དེ་ལས་
    And.
  • ལྷ་མོ་ Lhamo
    བུམོ་ཨིན་པ་ཅིན།
    If it is girl.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    དཀྱི་ར་རེ་རེ་འགྱོ་འོང་། ང་གིས་ འ་ནཱི་ ང་བཅས་རའི་ སྔར་གྱི་ཨིན་ཟེར་ ཞུ་ནི་ཨིན་ལགས།
    They have to be given kira each. I have to say that it is our tradition.
  • ཞིབ་འཚོལ་པ་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་ Researcher Yeshi Wangchuk
    ད་རང་སོའི་ཨ་ལྕོ་དང་ ཨ་ཞེམོ་མ་ཕོག་མི་ ད་གཞན་མི་ཅིག་གིས་ འབག་འབགཔ་ཡོད་པ་ཅིན?
    If we one might have carried the one who is not cousin?
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    གཞན་མི་གིས་ འབག་འབགཔ་ཡོད་པ་ཅིན་ འདི་ལུ་ཡང་ ཅོག་རང་གཅིགཔ་ཨིན་ ཁྱོད་ཀྱིས་ང་འབག་འབགཔ་འོང་ ཁྱོད་ཀྱིས་ཕངམ་བཏབ་བཏབ་འོང་ཟེར་ ད་ང་སྦོམ་འགྱོ་སྟེ་ ཁུག་སྟེ་ ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན།
    Even one might have carried the one who is not cousin it is same as cousin, you might have carried me and embraced me now i am grown up.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ང་ཁྱིམ་ལུ་འགྱུར་ཡི། ཐབ་ལུ་འགྱུར་ཡི་ཟེར། ཁྱོད་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ཨིན་ཟེར་ ཁོ་གིས་ འ་ནཱེ་སླབ་འོང་ལགས། འདི་ལུ་ཡང་ དེ་འབདཝ་ད་ ཨིན་ཡང་ཨིན་པས་མེན་ན་ཏེ་ལགས།
    He will say now i have turned shelter and range all because of you. That also right.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཁོ་གིས་འབག་སྟེ་ ཕངམ་བཏབ་སྟེ་ ཁོ་སྦོམ་ཐལ་ཐལཝ་ཨིན་པས་མེན་ན་ཏེ་ ཨ་པ་ཨའི་དེནི་ལཱ་གིས་རྩ་ལས་མི་ཁོམ་མེན་ན་ཏེ་ལགས་ འ་ནཱི་འབད་ནི་དེ་གིས་ ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན།
    It is being carried by him and embraced by him because father and mother dont get time so till now a days.
  • ཞིབ་འཚོལ་པ་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་ Researcher Yeshi Wangchuk
    (འབག་ཤ་འདི་)ད་རང་གིས་འབད་དེ་ ཕར་ར་འབག་མི་ལུ་ རང་གིས་སྦེ་ ཕུལ་ནི་ཨིན་ན? ཡང་ན་ ཨ་པ་དང་ ཨའི་གི་ཁ་ཐུག་ལས་སྦེ་ ཕུལ་དགོཔ་ཨིན་ན་ ག་དེ་སྦེ་སྨོ་ལགས? Will it be given by the one who was carried or it will be given by parents side?
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཨ་པ་དང་ ཨའི་མི་སྡོད་འོང་ལགས། ཨ་ནཱི་འི་ རང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ ཕུལ་དགོ། རང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ ཕུལ་དགོཔ་ག་ཅི་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ ད་རང་ཁྱིམ་ལུ་འགྱུར་འགྱུར་ལུ་ ཨ་པ་དང་ཨའི་ཡང་ཅིན་ ཤི་སྟེ་ཡང་མི་འོང་། ཡང་ན་ ན་སྟེ་ཡང་ མི་འོང་ལགས།
    Father and mother might not stay so this have be offered by us. The main reason for offering it by ourself is that father and mother will not come during the time period were we are being carried by others.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    དེ་བསྒང་ ཐོན་འོང་སྦ། ཕར་ལས་ཕགཔ་འབག་སྟེ་འོངམ་ད་ ཅིག་ཤ་ཟེར་ དེ་སྦེ་འགྱོ་འོང་ལགས། དེ་འབདཝ་ད་ ག་ཅི་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ གཏམ་(བཤད་པ་)འབད་བ་ཅིན་ ཞབས་དྲུང་བོད་ལས་བྱོནམ་ད་ཟེར།
    During that time it use to come. When it is brought from there, there used to be a practisce called chesha but with the description as when zhabdrung came from tibet.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཆིབས་ཁ་ལྷོ་ལུ་འགོརཝ་ད་ཟེར་ དང་ཕུ་མཛད་མཛདཔ་ཨིན་པས་ཟེར་ ད་ང་བཅས་རའི་ སྤུན་སྤུན་ཆ་ཟེར་མི་ ཐ་དམ་ཚིག་དང་ ལས་རྒྱུ་འབྲས་ལུ་ མ་ལེབ་སྟང་གཅིག་ཁར་ ཕ་ཀུམ་པ་གཅིག་ཁར་(ཕམ་གཅིག་ལས་)འོང་དགོ་པའི་བརྒྱུད་པ།
    It was done long time back when zhabdrung face towards north. The siblings need to have faith and remember cause and effect and the reason for descending from father Kumpa and mother Leptang.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཚེ་སྔ་མ་ལུ་ལན་གཅིག་མ་གཏོགས་ ལན་གཅིག་མི་ཕྱད་ཟེར་ ད་འ་ནཱི་འབདཝ་ད་ འབག་ཡང་འབག་དགོ། ཕངམ་ཡང་བཏབ་དགོ་ཟེར། གཅིག་གི་གཅིག་ཐབས་མེད་ཟེར་ ཨ་ལྕོ་གིས་ སླབ་འོང་ལགས།
    Due to prayings from previous life we meet only once so we have to embrace. Brother use to say there is no alternatives.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཨ་ལྕོ་འབག་མི་གིས་ལགས། དེ་བསྒང་ ཨའེ་ཨ་ལྕོ་ཁྱོད་ཟེར་ གནམ་མེད་ས་མེད་ འུ་སྡུག་སྡུགཔ་འོང་ཟེར་ དཀའཝ་སྤྱད་སྤྱདཔ་འོང་ཟེར་ ཐང་ཆད་ཆདཔ་འོང་ཟེར།
    Brother who carries. During that aiee brother might be very tired and suffered alot.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཕར་ཚུར་སླབ་དགོ་ལགས། ཨིན་ཡང་ཨིན་མེན་ན་ལགས? ང་བཅས་ མ་འབག་པར་ ག་ཡང་མི་སྦོམ་མེན་ན་ཏེ་ དེ་གིས་སྦེ་ འ་ནཱི་འདི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་མཛད་མཛདཔ།
    We have to tell eachother. That also right. We are not raised without carrying so it was done by guru rinpoche.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཕམ་གཅིག་གི་བུ་ནང་ལུ་ གཅིག་གིས་གཅིག་ཁ་བཏང་མི་བཏུབ། ཁ་རམ་མི་བཏུབ། བསྡུ་རམ་མི་བཏུབ་ཟེར་ ཁྱིམ་བརྙ་བར་དང་ ཐབ་བརྙ་བར་འོང་འོངམ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་ཟེར་ ཞུ་ནི་ཨིན་ལགས་ ངེའི་ཁ་ཐུག་ལས།
    Among one parents one should not creticize. should not backbite. It is like they came to hire house and oven.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    འདི་ང་བཅས་རའི་ སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ ཞབས་དྲུང་བོད་ལས་བྱོནམ་ད་ ཆིབས་ཁ་ལྷོ་ལུ་འགོརཝ་ད་ དང་ཕུ་ ལ་དར་ཐང་ལའི་དཔེ་དང་ སྲོལ་ཡང་མེན་ལགས།
    It was the tradition spreaded during the time of buddha, guru rinpoche and zhabdrung rinpoche.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཨ་ནཱི་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཡོངས་ལུ་ མ་འབག་པའི་ མི་ག་ཡང་མི་འོང་ལགས་ འ་ནཱི་ལགས།
    In this country there wont be anyone who was not carried.
  • ཞིབ་འཚོལ་པ་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་ Researcher Yeshi Wangchuk
    ཐ་དང་དམ་ཚིག?
    The faithfulness.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    གཏམ་ལས་ ཐ་དང་དམ་ཚིག་ཨིན། ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཨིན། ས་རླུང་གི་བབས་ས་ཆུ་རླུང་གིས་སྤྱོད་ཟེར་མི་འདི་ཨིན་སྨ་རེ་ལགས་ལམ་ལུགས།
    Faithfulness and cause and effect is better then words. Land is collected wind and water is utalised by wind and it is tradition.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ད་ད་ཅི་ཁྱོད་ཀྱིས་ ང་ལུ་ དེ་སྦེ་འབག་འོང་ཟེར་ འབགཔ་ད་ཟེར་ གཞན་འབད་བ་ཅིན་ སྤུན་སྤུན་ཆ་ཨིན་ཟེར་ དེ་བཟུམ་ཅིག་ ང་རེ་བ་ཡང་མེད་ཟེར་ ཁྱོད་ཀྱིས་ ཕགཔ་ར་དེ་སྦེ་བསྣམས་མི་དགོ་འོང་སྟེ།
    Last time when you say about carrying, during the times of carrying actually even though we are not siblings you should not have brought the pig.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    གཅིག་གིས་གཅིག་ ང་བཅས་ར་ ཐ་དང་དམ་ཚིག་དང་ ལས་རྒྱུ་འབྲས་བརྟེན་ཏེ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ སྡོད་དགོཔ་གལ་ཆེ་མེན་ན་ཏེ་ཟེར་ ད་ཁྱོད་སྤུན་སྤུན་ཆ་ཨིན་པས་ མ་འབག་པར་ཐབས་མེད་ཟེར།
    We have be faithful among the siblings and need to remember the cause and effect. Being siblings there is no alternatives then to carry.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཁྱོད་ཀྱིས་ ང་ལུ་ དེ་སྦེ་བསྣམས་ར་མི་དགོ་ཟེར་ དེ་སྦེ་ ཁྱོད་ཀྱིས་ ཆང་དང་ལྟོ་འབག། རྫམ་གཟའ་རུ་ལྟོ་རོགས་འདི་(?) ག་ཏེ་ལོག་ཚུགས་ནི་ ཅིག་ཤ་ཟེར་ ང་གིས་ བྱིན་ནི་ག་ནི་ཡང་མེད་ཟེར།
    You should not have brought such thing like wine and food. There is no such thing as precious and i dont have much to give.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཁྱོད་ཀྱིས་ དེ་སྦེ་བསྣམས་ཏེ་འབདཝ་ད་ ང་ལས་ ག་ནི་ཡང་མེད་སྨ་རེ་ཟེར་ ཨ་ནེམ་ཅིག་ར་ཨིན་ལགས། ཁྱོད་ཀྱིས་ དེ་སྦེ་ཕགཔ་ར་བསྣམས་ཏེ་འབདཝ་ད་ ང་ལུ་ག་ནི་ཡང་མེད་སྨ་རེ་ཟེར་ ད་ཁྱོད་ལུ་ཟེར་ ཡང་ཅིན་ དཀྱི་ར་བཀལ་འོང་ ཡང་ཅིན་ ཏི་རུ་བཀལ་འོང་ གོ་ལའི་ཐོག་ཁར།
    You have brought that much and from my side i dont have anything only this much. You brought pig but for me i dont have anything. For you they will either give you money or kira(traditional women's dress).
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    འོང་ ལོག་གོ་ཅིག་གུ་ འ་ནཱེམ་ཅིག་ར་ཨིན་ལགས། དེ་ལས་ ལོག་གོ་བཀལ་འབད་ཞིནམ་ལས། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ ཨའེ་ཟེར་ ང་བཅས་ར་ འབག་འབགཔ་ག་ནི་ཡང་མེད་ཟེར་ ང་བཅས་རའི་ བཟོ་བཟོཝ་ག་ནི་ཡང་མེད་ཟེར།
    Only this much for the begainning of the year. Then they add a gho(traditional dress) from then aiee(sign of mercy) i couldnot carry much and i could not make you what you were supose to.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ད་ང་བཅསནི་ མགྱོནམ་ཅིག་བཟོ་སྟེ་ བཟའ་བར་འོང་ཡི་ཟེར་ ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན་ཟེར་ དེ་སྦེ་མགྱོནམ་བཟོ་སྟེ་ བཟའ་བར་འོང་ཡི་ཟེར་ ང་བཅས་རང་སྒྲིག་ཐོབ་ཐོབ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་པས་ཟེར།
    We made ourself as guest and came here to eat now a days. We made ourself as guest and came here to eat. We are making an acquisition.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    དང་པ་ལུ་ ཁྱོད་ར་གིས་འབག་ཡི། ད་ལྟོ་ ང་བཅས་སྦོམ་སོང་སྟེ་ དེ་སྦེ་འོངམ་དནི་ ཁྱོད་ར་ རྒུད་པའི་གུ་བྱག་ཡར་སོང་ཡི་ ང་བཅས་ལུ་ ག་ནི་ཡང་བྱིན་ནི་མེད་སྨ་རེ་ཟེར་ འ་ནཱེམ་ཅིག་ སླབ་འོང་ལགས་ད་རུང་།
    Firstly you have carried. Now when we are grown up we dont have anything to give you. We say this much.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཕར་ད་རུང་ ཏི་རུ་་བྱིན་འོང་། རྩ་བོ་(འབག་ཤ་འབག་འོང་མི་)ཚུ་གིས་ ཡ་ག་ནི་མེད་སྨ་རེ་ང་བཅས་ལུ་ཟེར།
    We gave money again. The one who brings gift will say we dont have anything to give.
  • ཞིབ་འཚོལ་པ་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་ Researcher Yeshi Wangchuk
    ད་ག་དེམ་ཅིག་སྦེ་ འབག་མི་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ རང་གིས་ ཁས་བླངས་འབད་དེ་ ཕར་ར་འབག་མི་ལུ་ (འབག་ཤ་)འབག་མ་འོང་པ་ཅིན་ ཕར་ལས་བདའ་ནིའི་ ལུགས་སྲོལ་ཡང་ཡོད་ག་ལགས?
    If the one who brings donot bring with volenteer then is there a practisce of chasing them?
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    བདའ་ནི་སྡོད་ཅི་ལགས། ཧེ་མ་འདི་ ཧེ་མ་བདའ་ནི་ཅིག་ཡོད་སྨ་རེ་ལགས། ད་ལྟོ་འབད་ཅིན་ བདའ་ནི་མིན་འདུག་མེན་ན་ལགས། རང་ཨ་ནཱི་བྱིན་མི་ཚུགས་པས་ཏེ་ ད་ཕགཔ་གཅིག་གི་རིན་བདའཝ་མས་པ་ཏེ།
    We use to chase. Long time back it does happened. Now they dont chase. We cant give that much and chase for the cost of pig.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཚབོ་སློབ་དཔོན་ཁྱོད་ར་(ཞིབ་འཚོལ་པ་ལུ་) ཕགཔ་གཅིག་གི་ རིན་བདའ་བའི་སྐབས་ལུནི་ ཕགཔ་བཟའ་གེ་ཟེར་ སླབ་མི་ཚུགས་པས། ཕགཔ་ལུནི་ སྟོང་ཕྲག་བཅུ་ཐམ་བཅུ་གཅིག་རེ་འགྱོཝ་མས་ཏེ་ དེ་གིས་སྦེ།
    If one chase for the pig we cant say that we want to eat pig. One pig cost around ten to eleven thousand.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཕགཔ་འབག་འོང་གེ་ཟེརཝ་ད་ གནམ་མེད་ས་མེད་འདྲོག་མས་ལགས། ཧེ་མ་འདི་ ཕགཔ་འབག་ཤོག་ཟེར་ བར་ན་རངབཙུགས་འོང་ བར་པ་བཙུགས་ཏེ་རང་བཟའ་འོང་།
    When they say that they will bring pig we get scared. In the olden days we demand for pig and eat together.
  • རིག་འཛིན་ Rinzin
    ཤོར་ནི་དེནི་ཅིག་ཤ་ བལ་ཀྲམ་ལྔ་དེ་ཅིག་ལས་མི་ཤོར་ཏེ། ཨིན་ཅིག་མིག་ཅིག་ གོ་གཅིག་རྐྱངམ་ཅིག་ཤོར་འོང་སྟེ་ལགས། འ་ནཱེམ་ཅིག་སྦེ།
    It cant lose more then five bay tum(coin). By any means one gho will ne losed. That much.
  • ཞིབ་འཚོལ་པ་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་ Researcher Yeshi Wangchuk
    ལོ་འབད་བ་ཅིན་གོ?
    How many years?
  • རིག་འཛིན་ Rinzin: ལོ་གོ་རྐྱངམ་ཅིག་ཤོར་འོང་། ལམ་ལུགས་འ་ནཱེམ་ཅིག་ཨིན་ལགས། ཨ་ནཱི་འདི་ལགས།One gho will have to be given. This much is the tendency.དྲན་ཐོ་: འབག་ཤ་ཟེར་མི་འདི་ མི་ངོམ་རང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ རང་འབག་མི་ཕོ་རྒནམ་དང་ ཨ་ཞེམོ་ ཡང་ན་ གཞན་མི་སྤུན་ཆ་ག་འབད་རུང་ཅིག་ལུ་ འབག་འབགཔ་གི་ གླ་དང་དང་ དགའ་ཚོར་འདྲཝ་སྦེ་ ཕགཔ་ལ་སོགས་པ་འབག་སྟེ་ རང་འབག་མི་ལུ་ བྱིན་པ་ཅིན་ འདི་ལུ་སླབ་ཨིནམ་ད་ འདི་ལུ་ གཞན་ཡང་ ཁེངས་ཀྱི་ཁ་སྐད་ནང་ ཀེར་ཆ་ཟེར་ཡང་ སླབ་སྲོལ་འདུག། དེ་ལས་ཅིག་ཤ་ཟེར་མི་འདི་ རང་ལུ་འབག་ཤ་འབག་འོང་བའི་སྐབས་ ལོག་བཟུམ་ཅིག་སྦེ་ གོ་དང་ཏི་རུ་འདྲཝ་བྱིན་པ་ཅིན་འདི་ལུ་ ཅིག་ཤ་ཟེར་ སླབ་ནི་དང་ དེ་ཡང་ ཧེ་མ་ཨ་ལོ་འདི་ འབག་པའི་སྐབས་ ཨ་ཙི་རེ་སེན་མོ་རེ་བཏབ་བཏཔ་དང་ ཡངན་ དྲང་དྲངསམ་རེ་འོང་ཟེར་བའི་ བཟོད་གསོལ་དང་འདྲཝ་སྦེ་ ཅིག་ཤ་འདི་ བྱིན་ནིའི་སྲོལ་འདུག་ཟེར་ ཞུ་ནི་ཨིན།Note
    Baksha is the local term of zhemgang refered to gifts such as pigs for the one who had carried the one during his or her childhood days as a fare and gifts. it is also called as kercha(local term). Cheksha means when the one who brought the gifts such as pig, the one who recieves will give back money and gho(bhutanese national dress for men) thinking that during the time of carrying they might have pinch or beat so it will be given back as apology.
Collection: 
Oral Cultures of Bhutan
Subcollection 
Subject 
Referenced Places 
Recording Location 
Language 
Terms 
Time Period: 
Time: 
00:09:49
Creator: 
Yeshi Wangchuk
Creator: 
Dorji Nima
Editor: 
Dr.karma phuntsho
Editor: 
Yeshi wangchuck
Contributing Editor: 
Rinzin
Publisher: 
Tibetan and Himalayan Library
Sponsor: 
Arcadia Fund (Other)
Data Entry: