Skip to main content Skip to search

Mandala Collections Audio-Video

31 Jan 2012
6 min 14 sec
Video Overview
Creators: 
Columbia University, Tibetan Academy of Social Sciences, Tibet University, University of Virginia

Dawa Tsering explains the history of the stone carving trade in the area. The title also includes the display of various finished stone sculptures in Dawa Tsering's shop. 

Tibetan and Himalayan Library
Transcript search
No results found for this search
0 of 0
  • སྐྱེས་ས་སྐྱེས་ཁུངས་འཕྱོངས་རྒྱས་རང་ཡིན། ས་ཆ་ད་གའི་མི་ཡིན། འཕྱོངས་རྒྱས་རྫོང་གི་གཡང་ཊི་བཟོ་གྲྭ་འདི་ད་ལྟ་བཙུགས་ནས་ད་ལྟ་བར་དུ་ང་འདའི་འགན་འཁུར་མི་སྣའི་བཟོ་ལྟ་བྱས། ཁྲང་ཀྲང་(Ch. 厂长)འདི་འདྲས་བྱས་ནས་བསྡད་ཡོད་ད་ལྟ། ད་ལྟའི་ངོས་ནས་ཁྲང་ཀྲང་ཡིན་པ་བྱས། འོ་འདི་འདྲས་ཡིན།
    I was born here in Chonggyé itself. I am the director of the jade stone carving business since it the company was started.
  • གཡང་ཊི་འདིའི་ཡོང་ཁུངས་དང་འཕྱོངས་རྒྱས་ཀྱི་གཡང་ཊི་འདི་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པའི་དུས་ལ་འདི་འདྲས་ཤིག་འདུག གཡང་ཊིའི་ཡོང་ས་ཡོང་ཁུངས་འདི།
    The history of jade mining in Chonggyé was there before us.
  • འདི་སྔོན་ལ་འཕྱོངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐང་པོ་ཆེ་ཤང་(Ch. 乡)། དེང་སང་བྱས་ན་ཐང་པོ་ཆེ་ཚུན་(村）ཟེར་གྱི་རེད། འདི་ལ་གཡང་ཊི་ཐང་ཀ་རེད། ཟེར་བྱས་དེ་སྔོན་ལ་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པའི་དུས་ལ་བཟོ་ཡག་གི་ཐང་ཀ་བསྐོས་ཡག་གི་འདི་འདྲས་གཅིག་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་འདི་འདྲས་ངོ་།
    Earlier, this area was known as Chonggyé Thangpoche township; nowadays, it is Thangpoche village. In the old days, Jade was mined and used chiefly for tangka painting.
  • དེའི་རྗེས་ལ་ང་ཚོས་བཟོ་གྲྭ་འདི་བཙུགས་དུས་ལོ་རྒྱུས་འདི་འདྲས་ཤིག་ཡོད་པའི་རྗེས་ལ་ང་ཚོ་བཟོ་གྲྭ་འདི་གང་འདྲས་བཙུགས་དགོས་རེད་ཟེར་།
    We built the factory on that historical background.
  • ལྟ་གཡང་ཊི་ཡོང་ཁུངས་དང་ས་ཆ་དེ་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་མིག་ལྟ་དུས། འདིའི་རྗེས་ལ་ཤེལ་རགས་ཀྱི་རི་ལྡེབས་ཕར་འདི་བྱས་ཡོང་དུས་ལ་ཡུལ་ཟེར་གྱི་རེད། གཡང་ཊི་དེའི་དམིགས་ཡུལ་རྨང་གཞི་དེ་རེད་རྒྱ་སྐད་ནང་དུ་ལ་ཡུལ་ང་ཚོས་ཤན་དེའི་མིང་ལ་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་མིང་དེ་ལ་ལ་ཡུལ་ཤངས་ཟེར་། འོ་འདི་བྱས་ཙང་གཡང་ཊི་དེ་འདི་ནས་འདོན་པའི་བཟོ་ལྟ་བྱས་སོང་།
    When we studied the source of jade stone, it was mine at the foothill of Shelrag mountain in Lhayul. It is where our village is located.
  • འོ་འདི་ལ་ཡུལ་ཤངས་ནས་གཡང་ཊི་འདུ་སེ་ཐོན་ཤག ཐོན་ནས་ང་ཚོའི་བཟོ་གྲྭ་འདི་བཙུགས་ནས་ད་བར་ལོ་༢༢ཙམ་འགྲོ་གི་འདུག
    So the jade was mined in Lhayul. Our company is 22 years old.
  • ལོ་༢༢ནང་ལ་ལྟ་ང་ཚོ་བཟོ་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་གཡང་ཊིའི་འདི་འདྲས་ཀྱི་གཅིག་ནས་རང་བྱུང་གི་ཁོར་ཡུག་འདི་འདྲས་ཡོད་པ་གཅིག་ལ། སོ་སོས་ས་ཆ་འདི་ལ་གཡང་ཊིའི་རྡོ་དང་ཟུལ་ཅིང་གི་འདི་འདྲས་ཀྱི་ཉོ་ཡག་སོ་སོའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཚུར་ཉོས། འདི་འདྲས་བྱས་ནས་ང་ཚོས་ཐོག་མར་བཟོ་གྲྭ་བཙུགས་དུས་རྒྱ་ཆུང་ཆུང་ཞེ་དྲགས་ཡོག་རེད།
    Since we have the resource here, we are capitalizing on that by mobilizing the local people.
  • རྒྱ་ཆུང་ཆུང་བྱས་ནས། དངུལ་ཁང་ལ་བུ་ལོན་གཡར་ནས་༡༢,༠༠༠༠ཙམ་གཡར་ནས། ད་ལྟའི་ངོས་ནས་བཟོ་གྲྭ་འདི་ཁྲི་༥༠༠,༠༠༠ ནས་༦༠༠,༠༠༠ མ་རྩ་འདི་འདྲས་ཞིག་ཆགས་བྱས་འོ་འདུག་སེ་བྱུང་སོང་།
    We took a bank loan and borrowed 120,000 Yuan. Now it has a working capital of between 500,000 to 600,000 Yuan.
  • འདུག་སེ་བྱས་ནས་ལྟ་བཟོ་གྲྭ་འདི་འཕེལ་རྒྱས་ཐོག་ནས་གཅིག་ནས་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་སྲིད་ཇུས་བཟང་པོའི་འོག་ལ་ང་ཚོས་བཟོ་གྲྭ་འདི་ལ་གཅིག་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བཟོ་གྲྭའི་བཟོ་མི་ཡོངས་ཕྱུག་པོ་ཆགས་ཡག་གཅིག་དང་།
    Firstly, under the good policy of the Communist Party, the company developed over the years, and the employees got rich.
  • གཉིས་ནས་རྒྱ་ཆེའི་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱིས་དབུལ་པོའི་ཁྱིམ་ཚང་ཡིན་ནའང་འདྲ། ཕྲན་བུའི་རོགས་རམ་འདི་འདྲས་བྱེད་ཡག་གི་ནུས་པ་འདི་འདྲས་ཐོན་བྱས་འདུག་སུ་བྱུང་སོང་ཞེས་འོ་ད་ག་ཡིན།
    Secondly, it was the result of efforts by the broad masses, consisting farmers and nomads, who had also received some government support for lifting them out of poverty.
  • ལྟ་བཟོ་གྲྭ་འདི་བཙུགས་ནས་ལོ་༢༠ལྷག་ཙམ་ནང་བཟོ་མི་ཡིན་ན་བཟོ་གྲྭ་འདི་ལ་ཆ་བཞག་ནའི་མི་གྲངས་༡༧ཙམ། ལག་རྩལ་ཡོད་པ་རྦད་དེ་ཁོ་ར་བཟོ་ཐུབ་པ། སོ་སོས་རི་མོ་བྲིས་ཐུབ་པ།
    The factory is very two decades old, and currently 17 craftsmen. Everything is done here at the factory itself, including designing and production carved jade products.
  • འོ་དངོས་སུ་ཕ་ནས་བཟོ་དུས་བཟོ་ཐུབ་པ་འདི་འདྲས་མི་གྲངས་༡༧ཙམ་ཞིག མི་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་བཟོ་གྲྭ་འདི་ལ་ཉི་ཤུ་༢༥འོ་འདྲས་ཤིག་ཡོག་རེད།
    In total, the company employs 25 people, including those 17 craftsmen.
  • དེའི་ནང་ཁུལ་ལ་དོ་དམ་གྱི་མི་སྣ་དེ་མི་ལྔ་ཙམ་འོ་འདུག་སེ་ཡོད། བཟོ་གྲྭ་འདིའི་ནང་ལ་ཅ་ལག་བཟོ་ཡག་གི་སྣ་ཁ་ལ་ཆ་བཞག་ན། སྣ་ག་དེ་༣༦༥འོ་འདི་འདྲས་ཤིག་དངོས་སུ་བཟོ་ཡག་གི་ཅ་ལག་འདི་འདྲས་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད།
    From the total number of the employees, five people on the board of directors. Currently, we produce 365 different varieties of products.
  • དེའི་ནང་ནས་ཆ་བཞག་ན་ཁ་ཤས་ཅ་ལག་བཟོ་དུས་ཀྱི་ཅ་ལག་བིན་ཚད་ལ་བཞག་ན་ལོ་གཅིག་ནང་ལ་ཆ་བཞག་ན་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་ཡོང་འབས་འདི་༡,༨༥༠,༠༠༠འོ་འདི་འདྲས་གཅིག་བཟོ་གི་ཡོད་བཱ།
    Regarding revenue, we have an annual gross income of about 1.85 million Yuan.
  • འདིའི་ནང་ལོགས་ནས་ཁེ་འབབ་དེ་༤༠༠,༠༠༠འོ་འདི་འདྲས་གཅིག་བཟོ་གྱིས། འདུག་སེ་བྱས་ནས་ཅ་ལག་བིན་ཚད་ལ་ཆ་བཞག་ན་ད་ལྟའི་ངོས་ནས་མགྱོགས་པོ་མགྱོགས་པོ།
    And the net profit is about 400,000 Yuan.
  • སྤུས་ཚད་ཐོག་ནས་སྤུས་ཚད། དེའི་སྔོན་གྱི་བཟོ་གྲྭ་བཙུགས་དུས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་དེ། ད་ལྟ་ཆ་རྐྱེན་ཡག་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། སོ་སོའི་ལག་རྩལ་ཡག་ཏུ་ཡིན་བྱས་སྤུས་ཚད་ཐོག་ཏིག་ཙམ་ཡག་ག
    In the early stage, we had limited facilities. Now everything improved, both the facilities and quality of the products.
  • ལྟ་ཅ་ལག་ཐོག་ནས་ཆ་བཞག་ན་དངོས་གནས་ང་ཚོའི་རྒྱལ་ནང་ལ་ཆ་བཞག་ན། ང་ཚོ་རྒྱ་རིགས་བློ་མཐུན་གཟིགས་ཡག་ལ་ཆ་བཞག་ན།
    Our products can meet the demand of our Chinese comrades here in the country.
  • སྒྲོག་དུང་ལ་སོགས་པ། སེམས་ཅན་ལོ་འཁོར་བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས། དེ་འདྲས་ཀྱི་ཅ་ལག་འདི་འདྲས་བིན་ཡག་ཏིག་ཙམ་ཤུགས་ཆེ་ཡོང་།
    Jade bracelets and carving of the twelve zodiac symbols are high in demand.
  • ང་ཚོ་བོད་ནང་ཁུལ་ལ་ཆ་བཞག་ན་ཇ་ཀར་དྲ་མི་དྲ་རྒྱ་ལ་སོགས་པ། གཞན་དག་གི་ཀར་ཡོལ་རིགས་མི་འདྲ་བ་སོགས་པ་རིགས་མི་འདྲ་བ།
    Here in Tibet, the Tibetans prefer the various type of bowls made we made here.
  • དེས་མ་ཚད་ལྟ་སོ་སོའི་རི་མོ་བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་བརྒྱབ་བཟོ་ལྟ་འདི་འདྲས་དང་། འདི་འདྲས་ཨམ་ཅོག་འདོགས་ཡག་འདི་འདྲས་དང་། ལག་པར་འདོགས་ཡག་འདི་འདྲས་ལ་དགའ་པོ་ཞེ་དྲགས་བྱེད་ཀྱིས།
    In addition to that, they love jade caving of the eight auspicious symbols, and ornaments for the ears and hands.
  • དེ་ནས་ལྟ་བལ་ཡུལ་གྱི་སྐུ་མགྲོན་རྣམ་པ་དགོས་ཡག་གི་ཅ་ལག་རིགས་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། ཅ་ལག་སྐེ་ལ་འདོགས་ཡག་དང་། ཨམ་ཅོག་འདོགས་ཡགདང་། ལག་པར་གྱོན་ཡག་འདི་འདྲས་སྒྲོག་དུང་དང་། ང་ཚོ་མི་འདྲ་བར་ཁོང་ཚོ་སྒྲོག་དུང་ཆེན་པོ་ཞིག་འོ་འདི་འདྲས་ཤིས་དགོས་མཁན་ཞིག
    The Nepalese tourists like necklaces, earrings, and bracelets. Unlike Tibetans, they prefer larger sizes than us.
  • རི་པིན་གྱི་སྐུ་མགྲོན་འདི་འདྲས་ལ་ཆ་བཞག་ན་ཁོང་རྣ་ཚོར་དགོས་ཡག་དེ། ང་ཚོས་བྱས་ན་རུས་སྦལ་ཟེར་བ་དེ་འདྲ། སེང་གེ་ཟེར་བ་བཟོ་ལྟ་འོ་འདི་འདྲས་ལྟ་ཟུལ་ཅིང་གྱི་ཇའུ་ཟེར་བ་སྤོ་ལོ་ཟེར་བ། ལག་པའི་ནང་རྩ་སྦྱོང་རྩེ་སྤོ་ལོ་འདི་འདྲས་ལ་དགའ་པོ་གནང་གིས། འོ་འདུག་བྱས་ཙང་ལྟ་ང་ཚོས་གཙོ་བོ་འགྲིམས་ཚད་ལོ་རེའི་ནང་ཆ་བཞག་ན།
    The Japanese visitors love to buy decoratives pieces like turtles, lion, ball, hand massage balls, etc.
  • ང་ཚོ་གཙོ་བོ་ཅ་ལག་བཟོ་ཡག་གི་འདི་གས་ལ་ད་ལྟ་བིན་ཡག་གི་ཅ་ལག་འདི་གས་ལ་བརྟེན་ནས་ཨཱ་ནི་ཞོར་དུ་ང་ཚོས་བཟོ་ཡག་ཙག་ཙིག་དང་བཟོ་ཡག་བྱུང་བྱུང་ཆུང་ཙག་འདི་འདྲས་བཟོ་གི་ཡོད། འོ་འདུག་སེ་ཡིན།
    Besides those I mentioned earlier, we also create other products of different sizes.
Collection: 
Tibetan and Himalayan Library
Subcollection 
Subject 
Referenced Places 
Recording Location 
Language 
Terms 
Director: 
Buchung
Director: 
Sönam Tsomo
Editor: 
James Graves
Producer: 
Columbia University
Producer: 
Tibetan Academy of Social Sciences
Producer: 
Tibet University
Producer: 
University of Virginia
Transcriber: 
Dorjee Tsetan
Contributing Interviewee: 
Dawa Tséring
Contributing Interviewer: 
Buchung
Contributing Cameraperson: 
James Graves
Contributing Cameraperson: 
Martha Moon Graves
Contributing Translator: 
Dorjee Tsetan
Publisher: 
Tibetan and Himalayan Library
Data Entry: