A Commentary on Selections from the "denré gyu ö bum mé" Episode of the Gesar Epic: Selection 2.3 from A Reader of Classical Tibetan

ལྟ་འདི་གླིང་གེ་སེར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་ལས་བྱུང་བའི་དུམ་བུ་གཅིག་རེད།

This selection is an episode from the Gesar Epic.

འདི་མར་ཀློག

I am going to read it now.

འདན་སྲས་གཡུ་འོད་འབུམ་མེ་དེ་ལུས་བ་སྤུ་གཟིངས། མིག་མཆི་མ་འཁྲུགས། ཐལ་མོ་སྙིང་གར་སྦྱར་ནས།

With hair on end and tears in eyes, the prince Yuö Bummé folded his hands.

དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱི་གཟུགས། འཛམ་གླིང་སེང་ཆེན་ནོར་བུ་དགྲ་འདུལ་གྱི་ཞབས་ཀྱི་པུས་མོ་ལ་དབུ་ཐོད་གཏུགས་ནས།

He touched his forehead at the holy feet of Sengchen Norbu Dradül, the embodiment of the Buddha of three times. Then he spoke,

"རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་ཕྲིན་ལས་གར།། འགྲོ་དྲུག་སྐྱོབ་པའི་སྙིང་རྗེ་ཅན།།

"The emanation of all the Buddhas' activity, the compassionate one who save the six classes of beings.

གེ་སར་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཁྱེད་ཀྱི།། སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཀུན།། བདག་གི་རྒྱུད་ལ་འཕོས་ནས་ཀྱང་།།

You, king Gesar, the chief of great beings. May all your skills and discernment passed into my being.

བསྟན་དང་འགྲོ་བའི་དོན་ཆེན་པོ།། འབད་མེད་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པ་ལ།། བྱིན་གྱིས་བརླབ་པར་མཛད་དུ་གསོལ།།" ཞེས་དད་གུས་ཚད་མེད་པའི་གསོལ་བ་དྲག་ཏུག་བཏབ་པ་ན།

To enable me to serve the dharma and sentient beings better, please grand your blessing so that I can achieve these goals without exertion and with speed."

རྒྱལ་མཆོག་མི་ཡི་ཉི་མ་དེས། དར་འབོལ་ཟ་འོག་བརྩེགས་པའི་གདན་སྟེང་ནས། གོས་ཆེན་ས་ལམ་དམར་པོའི་ཟླ་གམ་སྐུ་ལ་གསོལ་ཞིང་།

The victorious one who was also called the sun of humankind was seating on a grand throne, wearing a cloak of red silk.

ཞལ་རས་བཅོ་ལྔའི་ཟླ་གཞོན་ལ། ལི་ཁྲི་དམར་པོའི་མདངས་ཕྱུང་། སྐུ་ལུས་རི་རབ་ལྷུན་པོ་ལ། རྩ་གསུམ་སྲུང་མའི་བཀྲག་བསྡུས།

And his face was like a full moon on the fifteenth day with a light vermillion radiance.

གསུང་དབྱངས་ཚངས་པའི་རོལ་མོ་ལ།

And his voice was like the beautiful music of Brahma.

བརྒྱུད་གསུམ་བླ་མའི་བྱིན་ཕབ་སྟེ།

Giving the blessing of the gurus of the three lineages,

ཕྱག་གཡས་པས་གསེར་གྱི་རྡོ་རྗེ་དར་ཚོན་སྣ་ལྔས་བརྒྱན་པ་ནམ་མཁའ་ལ་གཡུག་བཞིན།

he threw the golden vajra decorated with five colorful silks into the sky, he said,

"ཧཱུྃ༔

"Hung

ཨོ་རྒྱན་ཡུལ་གྱི་ནུབ་བྱང་མཚམས༔

At the northwest border of the land of Uddiyana,

པདྨ་གེ་སར་སྡོང་པོ་ལ༔

In the pollen heart of the lotus,

ཡ་མཚན་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་བརྙེས༔

you achieved amazing supreme siddhi.

པདྨ་འབྱུང་གནས་ཞེས་སུ་གྲགས༔

You are widely known as Padmakara, the Lotus-Born.

འཁོར་དུ་མཁའ་འགྲོ་མང་པོས་བསྐོར༔

A retinue of dakinis surrounds you.

ཁྱེད་ཀྱི་རྗེས་སུ་བདག་བསྒྲུབ་ཀྱི༔

I follow your example in accomplishment.

བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཕྱིར་གཤེགས་སུ་གསོལ༔

Please come and grand your blessing.

གནས་མཆོག་འདི་རུ་བྱིན་ཕོབ་ལ།།

Bless this principal sacred place,

སྒྲུབ་མཆོག་བུ་ལ་དབང་བཞི་སྐུར།།"

and empower the son of the supreme yogi with the four abhishekas."

གསུངས་ནས་འདན་སྲས་ཀྱི་དབུ་ཐོག་ཏུ་བཞག་པས།

With these prayers, when he placed (a turquoise) on the head of the prince,

ཐ་མལ་གྱི་སྣང་ཞེན་དབྱིངས་སུ་འགགས་ནས་དར་ཅིག་རིག་སྟོང་འོད་གསལ་གྱི་ཀློང་དུ་འཕྱན་པར་གྱུར་ཏོ།།

the appearance and conception of ordinariness stopped, and the prince entered the luminosity of awareness.

ལྟ་འདིའི་འདི་བར་དུ་ག་རེ་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད་ཟེར་ན།

Till here what does that means is that the prince,

འདན་སྲས་གཡུ་འོད་འབུམ་ཟེར་མཁན་དེས་ཨཱ་ནི་ལྟ་ལུས་ཀྱི་བ་སྤུ་གཟིངས། མིག་ལ་འཆི་མ་འཁྲུགས། ཐལ་མོ་སྙིང་ཁར་སྦྱར།

Yuö Bummé was praying with such sincerity that his hair stood on end, eyes were filled with tears, and palms were joined together as a mark of reverence.

འོ་དུས་གསུམ། ཨཱ་ནི་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཛམ་གླིང་ལྟ་གེ་སར་ལ་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད།

He was praying to the Buddha of three times. Here it refers to king Gesar,

དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱི་གཙུག འཛམ་གླིང་སེང་ཆེན་ནོར་བུ་དགྲ་འདུལ་གྱི་ཞབས་ཀྱི་པུས་མོ་ལ་ཨཱ་ནི་འདན་སྲས་གཡུ་འོད་འབུམ་མེད་པད་ཀོག་གཏུགས།

who was also known as Norbu Dradül. The prince touched his forehead at the feet of the king Gesar.

ཨཱ་ནི་ཁོང་གིས་ག་ལབ་པ་རེད་ཟེར་ན། ཁ་ནས།

While doing so, he said,

འོ། "རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་འཕྲིན་ལས་གར།། འགྲོ་དྲུག་སྐྱོབ་པའི་སྙིང་རྗེ་ཅན།།"

"Gyelwa küngyi trinlé gar. Drodruk kyoppé nyingjéchen."

ལྟ་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱོབ་ཡག་གི་སྙིང་རྗེ་ཅན། གེ་སར་སྐྱེས་བུ་ཁྱེད་རང་གིས་ཨཱ་ནི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ངའི་རྒྱུད་ལ་ཡཱ་འཕོས་པ་ཤོག་ཞེས་ཕྱག་འཚལ་བྱས་འདི་འདྲས་ལབ་པ་རེད་ཟེར།

It means oh the compassionate one who saves the six classes of suffering beings. The prince was prostrating and asking for the blessing of the king Gesar's spiritual qualities of body, speech, and mind.

ཨཱ་ནི་བསྟན་པ་དང་འགྲོ་བའི་དོན་ཆེན་པོ་འབད་མེད་གྲུབ་པ་ལ་ཁྱེད་རང་གི་བྱིན་རླབས་གནང་རོགས་གནང་ཞེས་བྱས་བྱས། དད་གུས་ཚད་མེད་ཀྱིས་གསོལ་བ་བཏབ་ཡིན་ཙང་།

He needs the blessing which would enable him to serve both the dharma and sentient beings better.

ཨཱ་ནི་རྒྱལ་མཆོག་མི་ཡི་ཉི་མ་དེས་དང་པོ་ཟ་འོག་བརྩེགས་པ། ལྟ་གདན་ལ་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད།

King Gesar, also known as the sun of humankind was seating on a throne. Here “Zaok” means throne.

ལྟ་ཟ་འོག་དང་གོས་ཆེན་གྱི་གདན་གྱི་སྟེང་ནས་གོས་ཆེན་ས་ལམ་དམར་པོའི་ཟླ་སྒམ་སྐུ་ལ་གསོལ།

Gesar was seating on a throne, wearing a red cloak of silk.

ལུས་ལ་གྱོན་པ་ཟེར་གྱི་རེད་པཱ། སྐུ་ལ་གསོལ་ཟེར་ན་ཞེ་ས་རེད་པཱ།

Here "kulasöl" means to wear.

ཞལ་རས་བཅོ་ལྔའི་ཟླ་གཞོན་ལ། ལི་ཁྲི་དམར་པོའི་མདངས་ཕྱུང་།

Zhelré chongé dazhön la. Litri marpö dangchung.

ཞལ་རས་ཟླ་བ་ལྟ་བུ་དཀར་བ་ལ་དམར་མདངས་ལྡན་པ། འོ་འདི་ཟེར་གྱི་རེད་བཅོ་ལྔའི་དེ།

That means having a face like a full moon with a light vermillion radiance.

"ཞལ་རལ་བཅོ་ལྔའི་ཟླ་གཞོན་" ཟེར་དུས་ཞལ་རས་དེ་ཚེས་པ་བཟོ་ལྔའི་ཟླ་བ་ཉ་གང་བའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ་དེ་ལ་སྙན་ངག་གི་སྐབས་ལ་ཞལ་རལ་བཅོ་ལྔའི་ཟླ་གཞོན་ཟེར།

"Zhelrel chongé dazhön" means a face that looks like a full moon in Tibetan. It’s a poetic expression.

ཞལ་རས་དཀར་ཞིང་ཉ་གང་བ་དེ་བཅོ་ལྔའི་ཟླ་བ། ཚེས་པ་བཟོ་ལྔ་བའི་ལྔ་བ་ཉ་གང་ནང་བཞིན་གྱི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ་རེད། འོ་འདུག་སེ་བྱས།

On the fifteenth day of the lunar calendar, the moon appears fully illuminated. That phase of the moon is used here metaphorically to describe the face of king Gesar.

ལི་ཁྲི་དམར་པོའི་དམར་པོའི་མདངས་ཕྱུང་། སྐུ་ལུས་རི་རབ་ལྷུན་པོ་ལ། ཡང་སྐུ་ལུས་དེ་བརྟན་ཅིང་འགྱུར་བ་མེད་པའི་བརྟན་ནས། ཨཱ་ནི་རི་རབ་ལྷུན་པོའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ།

And the king Gesar’s body was compared with the qualities of the Mount Meru, firm and grand.

དེ་རྩ་གསུམ་ལྷུན་མའི་བཀྲག་མདངས་བསྡུས་པ་དང་། གསུང་དབྱངས་ཚངས་པའི་རོལ་མོ། གསུང་དབྱངས་འདི་ཚངས་པའི་དབྱངས་ཟེར་དུས་ཙམ་ནས་ཞེ་དྲགས་ཀྱིས་ལྷའི་རོལ་མོ་ནང་བཞིན་གྱིས་སྙན་པ།

"Sungyang Tsangpé Rölmo" means voice like the melodious music of Brahma, which is very enchanting.

རྒྱུན་གསུམ་བླ་མའི་བྱིན་ཕབ་སྟེ་ཨཱ་ནི་ཕྱག་གཡས་པས་རྡོ་རྗེ་དར་མཚོན་སྣ་ལྔས་བརྒྱན་པའི་ནམ་མཁའ་ལ་གཡུགས་ཤིང་། འདིའི་གང་ཟེར་གདན་གཡུ་མགོ་ལ་བཞག་ནས།

Blessing the prince with the gurus of the three lineages, he then threw the golden vajra decorated with five colorful silks into the sky and placed a turquoise on the head of the prince.

ཞལ་ནས་འདི་གསུངས་པ་རེད། ཨོ་རྒྱན་ཡུལ་གྱི་ནུབ་བྱང་མཚམས༔ ཟེར་མཁན་དེ། ཚིག་འདི་གས་དེ་གསུངས་བྱས།

After doing so, he said the prayer that begins with those words: At the northwest border of the land of Uddiyana.

ཨཱ་ནི་ལྟ་བྱིན་གྱིས་རླབས་པ་རེད། བྱིན་གྱིས་རླབས་དུས་ཙམ་ན་ཨཱ་ནི་སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་དེ་ནས་ཁོ་རང་གི་ལྟ་ཅིག་གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད། ཐ་མལ་པའི་སྣང་ཞེན་ཕར་དག

As a result of Gesar’s blessing, the prince instantly stopped clinging to ordinary perception,

ཨཱ་ནི་ཨཱ་འོད་ཟེར་གྱི་ཀློང་དུ་ཡར་གོ་འཕང་དེ་མ་སོང་ནའི་རྙེད་པ་རེད་ཟེར།

and he entered the blissful luminosity of awareness. In other words, he gained spiritual realization.

དེ་ནས་ཉིན་འགའ་སོང་བ་ན། མཁར་སྔོན་པོའི་ནང་རོལ་ན། ཁྲི་གཅེས་གདན་མ་བསམ་གྲུབ་ཡབ་སྲས་གཉིས། གསེར་ལུང་པདྨ་འདབ་དྲུག་ཅེས་པའི་སྦས་ཡུལ་གྱི་ཞིང་ཁམས་དེའི་ས་གནད་ཇི་ལྟར་འཚོལ་བའི་སྐོར་གླེང་བཞིན་བཞུགས་པར་གདའ་འོ།།

Then a few days later inside the blue palace, the king and his son were discussing how to locate the hidden land of Serlung Pema Dapdruk (golden land with six lotus pedals).

ལྟ་ད་གིན་རྒྱལ་པོས་དབང་སྐུར་བའི་རྗེས་ལ། གེ་སར་རྒྱལ་པོས་དབང་སྐུར་བའི་རྗེས་ལ་ཉི་མ་ཁ་ཤས་ཕྱིན་པའི་རྗེས་ལ་ཟེར་གྱི་ཡོག་རེད།

Here it is explaining to us what happened days later after receiving the blessing from king Gesar.

མཁར་སྔོན་པོ་ཟེར་ན་ལྟ་ཕོ་བྲང་དང་མ་སོང་ནའི་འདི་འདྲས་མཁར་རྫོང་གི་མིང་རེད་པཱ།

Khar Ngönpo (Blue Palace) is the name of the palace.

འོ་ལྟ་འདིའི་ནང་ལོགས་ལ་ཁྲི་གཅེས་གདན་མ་བསམ་གྲུབ་ཡབ་དང་སྲས་གཉིས་པོ། ཡབ་སྲས་གཉིས་ཟེར་དུས། ཞེ་ས་བྱས་ན་ཡབ་དང་སྲས། ཞེ་ས་མ་བྱས་ན་པ་ཕ་དང་བུ། ཕ་བུ་གཉིས་ཟེར་གྱི་རེད། ཞེ་ས་བྱས་ན་ཡབ་སྲས་གཉིས།

Inside that palace, the king and his son were having the discussion. Here the word "yapsé" means father and son, which is an honorific speech. Generally, we say "pabu" in Tibetan.

འོ་ཡབ་སྲས་གཉིས་གསེར་ལུང་པད་ྨའདབ་དྲུག་ཟེར་མཁན་ཨཱ་ནི་སྦས་ཡུལ་དེ་ག་པར་ཡོད་མེད་སྐད་ཆ་བཤད་བྱས་བཞུགས་ཡོག་རེད་ཟེར།

So they were discussing the whereabouts of the hidden land of Serlung Pema Dapdruk.

སྐབས་དེར་ཡཱ། ལྟ་སྐབས་དེར་གདོང་འབུམ་པའི་དགྲ་ལྷ་རྩེ་རྒྱལ་ལ་དངོས་ཉམས་རྨི་ལམ་ཅི་རིགས་པར་ས་གནད་འཚོལ་བའི་རྟགས་དུ་མ་བྱུང་སྟེ། རེས་འགའ་བུད་མེད་དམར་མོས་ལམ་ཁྲིད་དེ་ས་གནད་འཚོལ་དུ་འགྲོ་བ་དང་།

The passage,"Dong Bumpé Draha Tsegyel la ngönyam milam chirikpar sané tsölwé tak duma jungté. Renga bümé marmö lamtri dé sa né tsöl dundro ba dang" means

སྐབས་འདའི་གདོང་འབུམ་པའི་དགྲ་ལྷ་རྩེ་རྒྱལ། དགྲ་ལྷ་རྩེ་རྒྱལ་ལ་ཨཱ་ནི་དངོས་སུ་ལྟ་ཉམས་སྣང་བྱུང་བ་དང་། རྨི་ལམ་དང་དངོས་ཉམས་རྨི་ལམ་ཅི་རིགས་པ་ཟེར་དུས་དངོས་སུ་ཉམས་སྣང་ལ་བྱུང་བ་དང་། རྨི་ལམ་ལ་བྱུང་བ།

at the time, Dong Bumpé Draha Tsegyel had many psychic visions, all pointing him to the hidden land.

འདི་འདྲས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ལམ་འཚལ་ཡག་གི་རྟགས་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། འོ་ཉམས་སྣང་དང་རྨི་ལམ་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ནས། ཨཱ་ནི་སྐབས་རེ་རེ། རེས་འགའ་ཟེར་དུས་སྐབས་སྐབས་ལ་བུད་མེད་དམར་པོས་ལམ་ཀ་ཁྲིད་བྱས། ཨཱ་ནི་ས་དེ་འཚལ་ཀ་འགྲོ་བ་དང་།

In those dreams, he received many hints. "Renga" means at times. In one dream, he saw girls in red dresses showing him the way to the hidden land.

ཡང་སྐབས་འགར་ལ་ཁྱིའུ་དམར་པོས་མདའ་དར། ལག་ལ་མདའ་དར་ཁྱེར་བྱས་ཨཱ་ནི་ས་གནད་དེ་ཨཱ ནི་རྦད་དེ་ས་གནད་དེར་བཙུགས་ཟེར་ལབ་པ་དང་། ཡང་འདི་འདྲས་བྱུང་བ་པ་རེད།

In another, he saw a red boy carrying a dadar (arrow decorated with silk) in his hand. The boy gave the dadar to Draha Tsegyel and instructed him to insert it.

ཡང་ཁོང་གི་ཉམས་སྣང་ལ་དུ་མེ་ལོང་ལ་པྲ་ཕབ་པ་ལྟར་སྦས་ཡུལ་གྱི་བཀོད་པ་ས་ལེར་ཤར་བ་སོགས་ཕྱི་ནང་གསང་བའི་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་དང་ཁྱད་པར་དུ་ལྷ་རྟ་ཅང་ཤེས་ཀྱིས།

Then in another dream, the landscape of mysterious land was revealed to him through a practice known as "tra."

ལྷ་རྟ་ཅང་ཤེས་ཀྱིས། འདི་ནང་ཅང་ཤེས་ཟེར་དུས་ནོར་པ་འདྲ།

Lhata Changshé (all-knowing horse of God), I think there is a typo here.

ཅང་ཤེས་ཀྱིས་ང་འགྲོ་ཟེར་བའི་ཚུལ་གྱིས་འཚེར་སྐད་ལྷང་ལྷང་སྒྲོག་བཞིན་རང་འཁོར་རྒྱག་པ་སོགས་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས།

On one dream, he saw the horse was neighing and gesturing as if urging him to go.

འོ་ལྟ་དེ་ནས་ཁོང་གི་ཉམས་སྣང་ལ་ཡང་ག་རེ་བྱུང་བ་རེད་ཟེར་ན། མེ་ལོང་ནང་ལ་ལྟ་པྲ་ཕབ་པ་ཟེར་དུས་ཙམ་ལ་མོ་བརྒྱབ་པའི་དོན་དག་རེད།

In another dream, he saw divination was being performed. Here "tra pap pa" means to practice divination.

འདི་འདྲས་མོ། པྲ་ཟེར་དུས་གང་འདྲ་རེད་ཟེར་ན་བོད་ལ་ཡ་འདི་འདྲས་ཤིག་འདུག མི་སོ་སོ་སོར་ཡཱ་པྲ་མིག་ཟེར་མཁན་ཞིག་ཡོག་རེད་ཟེར།

In connection with the term "tra" here, in Tibet, we believe that each person has something called "tramik."

པྲ་མི་དེ་ཡོད་རེད། པྲ་མིག་དེ་ཕྱེ་སོང་ན་ཨཱ་ནི་ལྟ་མེ་ལོང་དེ་འདའི་བཙུགས།

Once a tramik is opened, you place a mirror there.

མེ་ལོང་དེ་ཨཱ་འདི་འབྲུའི་དཀྱིལ་ལ་མེ་ལོང་འདི་བཙུགས།

You place the mirror in the grains.

མེ་ལོང་འདི་ནས་བལྟས་བྱས་ལྟ་རྟགས་ར་དེ་ག་རེ་རེད་ལྟ་དུས་ཙམ་ནས་ཨཱ་ནི་གློག་བརྙན་བསྟན་པ་ནང་བཞིན་བྱས།

When you look in the mirror, you can see signs as if you are watching a movie.

ལྟ་འདི་འདྲས་ཡོག་རེད་པཱ། མཚོ་ལའང་མཚོ་མཇལ་བསྟན་ཡག་ཟེར་དུས་གློག་བརྙན་སྟོན་པ་ནང་བཞིན་བྱས་མེ་ལོང་ལ་ཡཱ་དར་དེ་ཕར་ཕྱེ། ཨཱ་ནི་དེའི་ནང་ནས་ཨཱ་ནི་གློག་བརྙན་བསྟན་པ་ནང་བཞིན་ཚུར་གསལ་ཡོང་གི་ཡོག་རེད།

As you know, we have prophetic signs arising from the surface of a lake like a movie. Likewise, you can see something like this in a mirror.

འོ་འདི་བྱས་བྱས་ནས་དེ་ལ་ཡཱ་"པྲ་ཕབ་པ་"ཟེར་གྱི་ཡོག་རེད། པྲ་ཕབ་པ་ཟེར།

It is done through a practice known as "tra pap pa."

བྱས་ཙང་འདི་འདྲས་ཀྱི་སྒང་ལ་ཡཱ་ཁོང་ལ་ཡཱ་སྐབས་རེ་པྲ་ཕབ་པ་ནང་བཞིན་གྱི་སྒང་ནས་ཨཱ་ནི་མཐོང་སྣང་འདི་འདྲས་བྱུང་པ་རེད་ཟེར།

In one vision, he saw things like when someone performs a tra divination.

དེ་ནས་ཡང་སྐབས་གར་ལ་ཡཱ་གང་རེད་ཟེར་ན་པྲ་ཕབ་ནང་བཞིན་བྱས་འདིའི་ནང་ལ་ས་ཆ་དེ་འདྲས་གསལ་ཡོང་པ་བྱས།

In that vision, as in a tra practice, the hidden land he was looking for was revealed to him.

ལྟ་དེ་ནས་སྐབས་འགར་ལ་ཡ་རྟ་ཕོ་ཁོ་རང་གི་རྟ་ཅང་ཤེས་དེས་ང་འགྲོ་ཟེར་ཡག་གི་འཚེར་སྐད་བརྒྱབ་བྱས།

In another vision, he saw a horse hinting him to go with its body movement and neighing sound.

ཨཱ་ནི་ཕར་ཚུར་འགུལ་བསྐྱོད་རྒྱག་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་འདྲས་འགྲོ་རྩིས་བྱས་འདི་འདྲས་བྱེད་ཀྱི་ཡོག་རེད་ཟེར། རྟས།

The horse moved around as a sign of its readiness to gallop away.

ལྷ་རྟ་ཁྱུང་གཤོག་སྔོན་པོ་ལ།། གསེར་ཁྲབ་ཉི་མ་རང་ཤར་སྟེང་།། བྱི་རུ་དམར་པོའི་ཚར་ལོ་བཀོད།།

On the horse of God with wings of Garuda, its golden armory was decorated with red corals.

བལ་སྟན་འཇའ་རིས་འཁྱིལ་བའི་སྟེང་།། གསེར་སྒ་རིན་ཆེན་བང་མཛོད་སྟེང་།།

On the colorful woolen seat, Serga Rinchen Bangdzö, the golden saddle was mounted on it.

ཟ་འོག་སེར་པོའི་ལྭ་བའི་སྟེང་།། གསེར་ཁྲབ་ནོར་བུ་ཆ་བརྒྱད་མནབས།།

With a golden silk cloak, king Gesar was also wearing golden armor dotted with eight precious gems.

གསེར་རྨོག་ཉི་ཟླ་ཁ་སྤྲོད་ལ།། དར་འཕྲུ་དགྲ་ལྷ་རང་འཁོར་བཙུགས།།

On the top of the golden helmet with motifs of the sun and moon, a colorful pennant was planted on it, Dralha Rangkhor.

སྐ་རགས་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལ།། རྣོ་ཆོད་ཡ་ཟི་སྐར་ཕྲན་བཏགས།།

On the belt studded with precious gems, the sword Nochö Yazi Kartren was tied to it.

སག་ལྷམ་གཡུ་འབྲུག་ཁ་སྤྲོད་ལ།། ཉྭ་ཆབ་གསེར་མིག་གཤོག་འགྲིགས་བསྒྲོགས་ཏེ།

And Gesar was wearing a pair of shoes designed like two blue dragons facing each other.

གཉེན་ཕུ་ནུས་མཐོང་ན་ཉམས་དགའ་བ། ལྷ་དབང་བརྒྱ་བྱིན་གཡུལ་དུ་ཆས་འདྲ།

Like mighty Indra going for war, the sight of Gesar will fill the hearts love ones with great joy,

སྡང་དགྲ་བོས་མཐོང་ན་སྙིང་འདར་བ།

and enemies to tremble with fear.

རྒྱ་སྟག་དམར་པོ་ཚང་ནས་ལངས་འདྲ་ཞིག་བྱས་ཏེ། འདན་ཀ་ཕུའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྷ་ཐང་དུ་བྱོན་ནས། འདན་མ་ཡབ་སྲས་ལ་ཡིན་ལུགས་ཀྱི་གླུ་འདི་རྩེ་གླུ་དཀར་མོ་རྒྱང་གྲགས་ཀྱི་རྟ་ལ་དྲངས་ཏེ་གསུངས་སོ།།

Like ferocious tigress emerging from her den, the queen then walked into the mandala plain of tsari in Den kapü.

ལྟ་འདི་ལྷ་སྲས་འདི་གང་ཟེར་དགོས་ཀྱི་རེད། འདི་ལ་ཡཱ་བརྒྱ་ཚ་ཞལ་དཀར་ལ་ཡཱ་ཨཱ་ནི་རྨི་ལམ་བྱུང་། རྨི་ལམ་དང་ཨཱ་ནི་ཉམས་དང་རྨི་ལམ་སྣ་ཚོགས་བྱུང་པ།

So these lines telling us is that Gyatsa Zhelkar had different psychic visions,

ལྟ་སྣ་ཚོགས་བྱུང་པ་ཡིན་ཙང་། དེ་ནས་རྟ་ཡས་ཀྱང་འགྲོ་འགྲོ་ནང་བཞིན་བྱས་རྟས་ལག་པ་བརྡབ་བྱས་སྐོར་ར་བརྒྱབ་འདི་འདྲས་བྱེད་ཀྱི་ཡོག་རེད་ཟེར།

including the one in which he saw a horse neighing while beating its hooves on the ground.

བྱས་ཙང་ཁོང་གིས་ལྷ་རྟ་གཤོག་སྔོན་པོ་ལ། གསེར་གྱི་སྲབ་ཉི་མ་རང་ཤར་སྟེང་ལ་ཡཱ། འོ་བྱི་རུ་དམར་པོའི་རྦད་དེ་ཕྲ་བཏབ་པ་ནང་བཞིན་གྱིས་ཚར་ལོ་བཀོད།

That horse of God with the wings of Garuda has a beautiful golden bridle decorated with red corals.

"ཚར་ལོ་" ཟེར་དུས་ལྟ་སྙིང་རྗེ་པོ་བྱས་ཡག་ལ་གཅིག

Here the word "tsarlo" means beautiful.

བལ་སྟན་འཇའ་རིས་འཁྱིལ་བའི་སྟེང་ལ། གསེར་སྒ་རིན་ཆེན་བང་མཛོད། གསེར་གྱི་སྒའི་མིང་འདི་རེད།

On the colorful woolen seat, there was the golden saddle called Serga Rinchen Bangdzö.

"ཟ་འོག་" ཟེར་དུས་ཙམ་ལ་གོས་སེར་པོའི་ལྭ་བའི་སྟེང་ལ་ཡཱ་གསེར་ཁྲབ་ཀྱི་ནོར་བུ་ཆ་བརྒྱད་མནབས། ནམ་བཟའ་འདི་གས་འདི་མཆོད། གསེར་ཀྱི་ཁྲབ་དང་འདི་ཚོ་མཆོད།

"Zaok" means glossy golden silk cloth. Gésar was seating on the golden saddle, wearing beautiful golden armor and silk clothing.

གསེར་རྨོག་ཉི་མ་(ཉི་ཟླ་)ཁ་སྤྲོད་ལ་དར་འཕྲུ་དགྲ་། མགོ་ལ་ཡཱ་དར་འཕྲུ་དེ་ཚོ་བཙུགས། གསེར་གྱི་རྨོག་གི་གང་ལ་ཡཱ་དར་འཕྲུ་བཙུགས་བྱས།

He was also wearing a golden helmet tied with colorful robes and a pennant top.

ཨཱ་ནི་སྐ་རགས་རིང་ཆེན་ཕྲེང་བ། རིན་ཆེན་ཕྲེང་བས་བརྒྱན་པའི་སྐེ་རགས་འདི་སྒང་ལ་ཡཱ་རྣོ་ཆོད་ཡ་ཟི་སྐར་ཕྲན་ཟེར་དུས་རྒྱ་བཟའི་གྲི་འདི་ལ་ཡཱ་ཡ་ཟི་སྐར་ཕྲན་ཟེར་གྱི་ཡོག་རེད་འོ།

"Karak ringchen trengwa" means belt decorated with precious gems. And the sword was tied to the belt. Nochö Yazi Kartren is the name of the sword.

གྲི་དེ་བཏགས། སྐེ་རགས་ཀྱི་སྒང་ལ་ཡཱ། ས་ལམ་གཡུ་འབྲུག་ཁ་སྤྲོད། ལྟ་ལྷམ་དེ་གྱོན། ཨཱ་ནི་ཉྭ་ཆ་གསེར་མིག་གཤོག་འགྲིགས་བཀོད།

He tied the sword to his belt and put on his shoes, the Salam Yudruk Khatrö.

ལྟ་སོ་སོས་གཉེན་ཕུ་ནུས་མཐོང་། གཉེན་ཕུ་ནུས་མཐོང་ན་ཉམས་དགའ་བ་ཟེར་དུས་རང་གི་དགའ་པོ་བྱེད་མཁན། རང་ལ་གྲོགས་པོ་དང་སྤུན་ཀྱག་སྤུན་ཟླ་འདི་འདྲས་ཀྱི་མཐོང་ཚུལ་ལ་བདག་ལ་དགའ་ནས། དགའ་སྣང་སྐྱེས་པ།

Here it means that if friends and relatives saw the grand appearance of the king Gesar, will fill their hearts with great joy.

ལྷ་བརྒྱ་བྱིན་གཡུལ་དུ་ཆས་འདྲ་ནང་བཞིན་རྦད་འདི་འདྲས་ཤིག་ཡོག་རེད་ཟེར།

He looks like mighty Indra heading for war.

ཨཱ་ནི་སྡང་དགྲ་བོས་མཐོང་ན་སྙིང་འདར་བ། སོ་སོའི་དགྲས་མཐོང་ན་ཨཱ་ནི་ཞེད་སྣང་སྐྱེས་ཡག་འོ།

If the enemies saw him, they would tremble with fear.

རྒྱ་སྟག་དམར་པོ་ཚང་ནས་ལངས་པ་ཞིག སྟག་ཚང་ནས་ཐོན་པ་ནང་བཞིན་བྱས་བྱས་ཨཱ་ནི་འདན་ཀ

"Gyatak marpo tsangné langpa zhik" means a ferocious tigress emerging from her den.

འདན་ཀ་ཕུའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྷ་ཐང་དུ་བྱོན་ཟེར་ན། ལྟ་ལུང་པ་འདིའི་འདན་ཀ་ཕུ་ཟེར་ན། འདན་ཟེར་ན་ལུང་པའི་མིང་རེད། འདིའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐང་ལ་བྱོན་བྱས་འདན་མས།

"Den kapü kyinkhor lhatang du jön" walking into the mandala plain of tsari. Here 'Den' is the name of a place.

ཨཱ་ནི་འདན་མ་ཡབ་སྲས་ལ་རྒྱ་བཟས་གླུ་དེ་བླངས་པ་རེད་ཟེར།

The queen then sang a song for her husband and son.

འོ་ལྟ་འདི་རྒྱ་བཟའི་གླུ་བྱས།

This is the song of the queen.

Mandala Collections Audio-Video

Explore A Commentary on Selections from the "denré gyu ö bum mé" Episode of the Gesar Epic: Selection 2.3 from A Reader of Classical Tibetan

Rating

Video Overview

Mandala Collections Audio-Video

Rating

Video Overview

Related A/V Titles

Details

People

Availability & Access

Technical Metadata