Video Overview
༉ ཝ་ཅན་རྫོང་ལྷ་ཁང་དེ་ཡང་ དུས་རབས་༡༣ པའི་ནང་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་གི་སྲས་ གསང་བདག་གར་སྟོན་ དེའི་སྲས་ཆུང་བ་ སྐུམ་བུ་ཟེར་མི་དེ་གིས་ ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་འབད་དེ་ སྐྱོང་གནང་གནངམ་འབད་ནི་དེ་གིས་ ཝ་ཅན་རྫོང་ལྷ་ཁང་ཟེར་ བཏགས་བཏགསཔ་བཟུམ་ཅིག་འདུག དེ་ལས་ བཀའ་རྒྱུད་དང་རྙིང་མའི་བླམ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཚུ་ཡང་མང་རབས་ཅིག་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་ ད་ལྟོ་འབད་བ་ཅིན་ལྷ་ཁང་དེ་ནང་ལུ་སྐུ་རྟེན་ཡང་ སངས་རྒྱས། གུ་རུ། སྤྱན་རས་གཟིགས། ཞབས་དྲུང་། གསང་བདག་གར་སྟོན་གྱི་སྐུ་འདྲ་བཅས་སྐུ་ལྔ་དང་ ལྡེབ་རིས་འབད་བ་ཅིན་ འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག་ མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡོདཔ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་པས།
This video is an account of Wachey Dzong narrated by Dorji from Wachen under Wangdue Phodrang district. According to him the Dzong was administered in dual System by the grandson of Phajo Drugom Zhipo khown as Kumbu in the thirteen century thus, the Dzong was named as Wachen. Moreover, the site was visited by many renowned figures from both Nyingma and Kagyu masters and bestowed with immense blessings for the wellbeing of sentient beings. The Dzong consist of several statues like Buddha, Guru, the precious master, Avalokitesvara, Zhabdrung and the founder’s father Sangdag Garton. The wall painting was of sixteen Arhats and twelve deeds of Lord Buddha.
- Wangduephodrang
- རིན་འཛིན་དབང་ཕྱུག། Rinzin Wangchukཡ་སླབ་པ་ཤོག་ད་འབདན།Now you can start.
- མཁན་པོ་རྡོ་རྗེ། Khenpo Dorjiསྐུ་གཟུགས་བཟང་པོ། ད་ད་རིས་ནཱ་གི་ཝ་ཅན་རྫོང་གི་གནས་བཤད་གསེས་རུང་ ཏེ་ད་འདི་ནཱ་ལུ་ དང་པ་རང་དུས་རབས་༡༣ པའི་ནང་ལུ་ ཏེ་ཡར་འབོད་ལས་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལས་ཏེ་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་ནཱ་བྱོན། ཏེ་འ་ནེ་སྦེ་འབད་སྦེ་ཏེ་ ཁོ་གི་མཁའ་འགྲོམ་འདི་ ཝང་ལས་ཏེ་ བསོད་ནམས་དཔལ་སྒྲོན་གསེས་མི་འདི་ཏེ་ ཕར་ལས་འབད་ཏེ་ད་ ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལཔ་ད་ལུ་སྲས་བཞི་ སྲས་བཞི་གི་ནང་ལས་ཏེ་ད་ གསང་བདག་གར་སྟོན་འདི་ ཏེ་ང་བཅས་ ཤར་དབང་འདུས་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ཏེ་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཡོད་པའི་ ཟུརཙམ་ཅིག་སྐྱོང་ནུག འ་ན་ལས་འབད་ཏེ་ད་ ཆོས་དང་སྲིད་གཉིས་ཀ་རང་ ཏེ་ནཱ་བྱོན་འབད་སྦེ།Kuzuzangpo! Today, to narrat an account of this Wachen dzong, it was in 13th century when Phajo Drukgom Zhipo visited came Bhutan from Kham in Tibet. Then he married a consort called Sonam Pelden from Wang valley and as prophesied, four sons were born. Of four sons, Sangdha Garten visited Shar Wangdue district and became religious and political leader.
- མཁན་པོ་རྡོ་རྗེ། Khenpo Dorjiཏེ་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་གི་སྲས་གསང་བདག་སྒར་སྟོན་གྱི་ སྲས་བཞིའི་ནང་ལས་ཏེ་ད་ སྲས་བཞི་མེན་པ་ཏེ་མ་པ་ སྲས་བཞི་ག་གིས་ཡང་མ་ཤེསཔ་མི་འོང་། ག་ར་མཁྱེན་འོང་། ཏེ་ད་ནཱ་གི་འབད་བ་ཅིན་ གསང་བདག་གར་སྟོན་ ཏེ་ནཱ་ཝ་ཅན་རྫོང་འདི་གསང་བདག་སྒར་སྟོན་གྱི་གདུང་བརྒྱུད་ཚུ་གིས་ བཞེངས་གནང་གནངམ་མས་གསེས་ཞུ་ནི་ཨིན་ལགས།Of four sons of Phajo Drukgom Zhipo, actually not only four as known by all, Sangdha Garten is the one (visited Wachen village) and Wachen dzong was built by the descendants of him.
- མཁན་པོ་རྡོ་རྗེ། Khenpo Dorjiཏེ་ སྲས་གསང་བདག་སྒར་སྟོན་གྱི་སྲས་ཏེ་ད་ སྲས་བསོད་ནམས་རྒྱལ་པོ་གསེས་མི་ཅིག་དང་ སྲས་སྐུམ་བུ་གསེས་མི་ཅིག སྲས་ཆེ་བ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་པོ། ནི་གི་ནཱ་ཝ་ཅན་ལུ་འོང་། སྲས་ཆུང་བ་སྐུམ་བུ་གསེས་མི་འདི་ཡར་ཤར་ངག་དབང་ལུ་ ཏེ་ཝ་ཅན་ངག་དབང་ལུ་ ཞལ་ངོ་གསེས་མི་འདི་ འ་ནེ་སྦེ་བྱུང་ནུག་གསེས་ཞུ་ནི་ཨིན་ལགས།Sandha Garten had two sons called Sonam Gyalpo and Kumbu. Elder son Sonam Gyalpo came here to Wachen and younger son Kumbu went to Shar Nyawa. Wachen family lineage of zhelnyo was started from then.
- མཁན་པོ་རྡོ་རྗེ། Khenpo Dorjiཏེ་ དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་ལུ་ ནཱ་གི་བཞེངས་ནུག ཏེ་ ཏེ་ནཱ་ལུ་བཞེངས་འབད་སྦེ་ ཏེ་ད་ནཱ་ཝ་ཅན་རྫོང་། འདི་མ་པ་སླབ་རྒྱུ་འདི་ ང་བཅས་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཟུར་ཙམ་ ཏེ་ང་བཅས་ཤར་དར་བརྒྱད་ཀྱི་ རྫོང་ཁག་བཟུམ་ཅིག་སྦེ་ ཏེ་ཧེ་མ་ཝ་ཅན་ཞལ་ངོ་ཚུ་གིས་དེ་སྦེ་མཛད་ ཏེ་རྫོང་འ་ནེ་སྦེ་རྫོང་བཞེངས་ནུག་གསེས།In 13th century, this (dzong) was built. Actually, Wachen dzong was built like religious and political head office of eight valleys of Shar.
- མཁན་པོ་རྡོ་རྗེ། Khenpo Dorjiཏེ་ལོག་ ད་འདི་ནཱ་གི་རྩ་ཆེ་བའི་སྐོར་ལས་ལོ་རྒྱུས་སླབ་པ་ཅིན་ ཏེ་ད་ འདི་ནཱ་ལུ་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་ཆེན་ལེ་ཤ་བྱོན་ནུག་གསེས་ཞུ་ནི་ཨིན་ལགས། ཏེ་རྙིང་མ་ཁ་ཐུག་ལས་འབད་རུང་ཏེ་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཏེ་བྱཱར་ཡར་རིན་ཆེན་གླིང་། དགུན་ཕར་ཤར་ཀུན་བཟང་གླིང་བྱོནམ་ད་ལུ་ ཏེ་ཞུ་མི་འདི་ནཱ་ལས་མར་འབད་སྦེ་ ནཱ་ཝ་ཅན་ཞལ་ངོ་ཚུ་གིས་གདན་འདྲེན་ཞུ་འབད་སྦེ་ ནཱ་ཆོས་ཀྱི་འགྲོ་དོན་ལེ་ཤ་མཛད་ནུག་གསེས་ཞུ་ནི།Now I tell about sacredness of the place. Many great buddhist followers visited the place. In the past, Kuenkhen Longchen Rabjam used to reside at Rinchenling in the summer and in Shar Kuenzangling in the winter. During that time Wachen zhelnyo used to invite (Kuenkhen to Wachen) and he did many benefitial deeds to beings.
- མཁན་པོ་རྡོ་རྗེ། Khenpo Dorjiདེ་ལས་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས། ཏེ་ཁོ་གིས་ མཁའ་འགྲོ་ཅིག་ཡང་ནཱ་ལས་བཞེས། ཝ་ཅན་་་་་་་་་ཅིག་བཞེས་འབད་སྦེ། ཏེ་འདི་ཡང་ནཱ་བཞུགས་ནུག དེ་ལས་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་ཁོ་ར་ཡང་བྱོན་ནུག དེ་ལས་འདི་གིས་མ་ཚད་པ་ཏེ་ད་ ཏེ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། དེ་ལས་བླ་མ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས། དེ་ལས་ཡོངས་འཛིན་ངག་གི་དབང་ཕྱུག ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ། དེ་ལས་ ཏེ་སྒང་སྟེང་སྤྲུལ་སྐུ། པད་མ་གླིང་པ་ཡང་བྱོན་ནུགChoejey Drukpa Kinley also (visited the place). He accepted a consort from here.......Not only Phajo Drukgom Zhipo but also Longchen Rabjam, Lama Drukpa Kinley, Yongzin Ngagi Wangchuk, Ngawang Chogyal, Gangteng Trulku and Pemaling visited the place.
- མཁན་པོ་རྡོ་རྗེ། Khenpo Dorjiནཱ་ལུ་བྱོན་ དེ་ནཱ་ལས་ཕར་སེམས་ཅན་གྱི་འགྲོ་དོན་ལེ་ཤ་མཛད་ནུག་ལགས། དེ་ལས་ཕྱིས་སུ་ཡང་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ནཱ་བྱོན། དེ་ལས་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་བྱོན་འབད་སྦེ། ཏེ་ད་ཝ་ཅན་རྫོང་འདི་ ད་རུང་ རང་འབྱུང་ཁར་ས་པ་ནི་འདི་ནཱ་བཞག་ནུག ཤུལ་ལས་ ཏེ་ད་ སྐུ་འདི་བསྡོམས་ཀྱི་ལྔ་ཡོད་གསེས་ཞུ་ནི་ལགས།(They) came here and did many benefitial deeds to beings. Later Zhabdrung Rinpoche came here and kept Rangjung khasa Pani in Wachen dzong. Now (there are) five statues in total.
- མཁན་པོ་རྡོ་རྗེ། Khenpo Dorjiག་ཅིམ་གསེས་བ་ཅིན་ ཏེ་ད་ནཱ་གི་སྐུ་འདི་ཏེ་ ཆོས་ལོངས་སྤྲུལ་གསུམ་ སངས་རྒྱས། གུ་རུ། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཨིན། དེ་ལས་ཞབས་དྲུང་། གསང་བདག་སྒར་སྟོན་ཡོད། དེ་ལས་ཨ་ནི་སྐུ་ལྔ་ཡོད། སྐུ་ལྔ་ཡོད་གསེས་ཞུ་དོ་ལགས།The statues are dharmakaya, sambhogakaya and nirmanakaya, Buddha, Guru and avalokiteshvara. And (others are the statues of) Zhabdrung and Sangdha Garten.
- མཁན་པོ་རྡོ་རྗེ། Khenpo Dorjiདེ་ལས་ནཱ་གི་ལྡེབ་རིས་འབད་བ་ཅིན་ ཏེ་ད་འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག མཛད་པ་བཅུ་གཉིས། ཕ་ཇོ་གི་ཞིང་བཀོད། དེ་ལས་བཀའ་བརྒྱུད་གསེར་འབྲི། དེ་ལས་ཞབས་དྲུང་གི་མཛད་རྣམ་ཨིན་གསེས་ཞུ་དོ། འ་ནེམ་ཅིག་ཨིན།And murals in here are the sixteen arhats, the twelve deeds (of buddha), Phajo's biography, masters of kagyu lineage and the mural of Zhadrung's biography.
- མཁན་པོ་རྡོ་རྗེ། Khenpo Dorjiཏེ་རབ་གནས་འདི་ད་ མདང་ཞག་ ཏེ་ང་བཅས་ར་ ཏེ་ཆོས་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་དམ་པ་ སྐྱབས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ཏེ་ད་ ཟླཝ་བཅུ་གཅིག་པའི་ཚེས་བཅུ་བདུན་ དབྱིན་ཟླ་དང་པའི་རྟ་རེས་བདུན་ལུ། ཏེ་ནཱ་གི་བཀྲ་ཤིས་པའི་རབ་གནས་འདི་ ཏེ་སྐྱབས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་གནང་ཡི་གསེས་ཞུ་དོ།Consecration ceremony was done by Chabje Rinpoche on seventh day of eleventh month on bhutanese calendar.
- མཁན་པོ་རྡོ་རྗེ། Khenpo Dorjiདེ་ལས་ དེ་གི་སྐབས་སུ་ལུ་ཡང་ཏེ་ད་ ཕར་ལས་ཚུར་ ཏེ་ལེགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ ད་ང་བཅས་འདི་ནཱ་ལུ་ སྐྱབས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ཏེ་ད་ ཏེ་མེ་ཏོག་གི་ཆརཔ་ཕབ་ཅིག་གསེས་ཞུ་ནི་ལགས།Also on that auspicious day, Chabje Rinpoche (blessed the place) with the rain of flowers.
- མཁན་པོ་རྡོ་རྗེ། Khenpo Dorjiལྷོདཔ་ཅིག་ནཱ་ མི་་་་་་་་འཛོམས་ཡི། ག་ར་གནམས་མེད་ས་མེད་ ཏེ་སྔོན་མ་ལས་འདི་ན་ལུ་ བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་ཆེན་མང་རབས་ཅིག་བྱོན་པའི་ཁ་ལུ་ ད་ལྟོ་འབད་རུང་རང་ཏེ་ སྐྱབས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེས་དབུ་གཙོས་པའི་ བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་ཆེན་མང་རབས་ཅིག་ཏེ་ ནཱ་གི་ཏེ་ས་འདི་ནང་ལུ་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་ཡི་གསེས་ཞུ་ནི་ལགས།Lots of people gathered. In the past, many buddhist masters came here. Even today, many great people headed by Chaje Rinpoche came and blessed the place.