Skip to main content Skip to search
08 Feb 2016
6 min 34 sec
Video Overview
Creators: 
Sonam Chophel, Chimi Wangmo

According to Kudrung from Chema Geog, there is no written history of Khoche Village. Long time ago, a stone similar to an ox was found in the region, and the local people believed that it was a god. Then, the Khoche people fell sick. According to a divination, the Khoche had been affected by the stone, which was sacred and could speak. Thus, the Khoche began worshipping the stone and such practice continues to this day. 

 

བཀྲིས་གཡང་རྩེ་ ཕྱེ་མ་ལས་ སྐུ་དྲུང་གི་བཤད་པ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ དུས་རབས་ནམ་ལས་བྱུང་བྱུངམ་ཨིན་ན་མི་ཤེས་པས་ ཧེ་མ་མཁོ་ཆེ་ཚུ་སྡོད་པའི་སྐབས་ཅིག་ནང་ བཅུ་གསུམ་འཁོར་ལོ་ཟེར་སར་ གླང་གཟུགས་འདྲ་བའི་རྡོ་ཅིག་སྡོད་སྡོདཔ་མས་ འ་ནི་རྡོ་འདི་ མི་རེ་རེ་གཉིས་གཉིས་ཀྱིས་ལྷ་སྦེ་བརྩི་བཀུར་འབད་བའི་ཤུལ་ལུ་ མཁོ་ཆེ་ཡང་རྐྱེན་ཅིག་གིས་འབད་ ན་བའི་ཤུལ་ལུ་མོ་བཏབ་ ་འབདཝ་ད་ རྡོ་འདི་གིས་གནོདཔ་སྦེ་ཐོན་པ་གིས་མ་ཚད་ རྡོ་འདི་གིས་ ཁ་ཡང་སླབ་སྟེ་ དེ་ལས་ཚུར་ལྷ་གསོལ་ནི་གི་སྲོལ་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ཡང་ ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག

 

Transcript search
No results found for this search
0 of 0
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    ད་ མཁོ་ཆེ་གིས་སྐོར་ལས་ མཁོ་ཆེ་གིས་སྐོར་ལས་ ཏེ་ཧེ་མ་ལས་ མཁོ་ཆེ་ཏེ་ ནཱ་གདུང་རྭ་བ་མཁོ་ཆེ་གིས་ ཕར་ ལྷ་འདི་ཡར་ ད་ཅི་ཡར་ལུ་ ཆུ་ཤིང་འཁོར་ལོ་ཟེར་ས་ལུ་ ད་ལྟོ་རྡོ་གཏེར་མ་བཟུམ་སྦེ་ཅིག་ གླང་གི་ཕུང་པོ་བཟུམ་སྦེ་ཅིག་ སྡོད་ཡོདཔ་མས་ ཨ་ནཱ་ལུ།
    About the "Khoche" [lineage], long ago the "Nadung Rawa" lineage deity [village] over there, up there a while before at the place of "Chu Shing Kholo" [wheel of water plant] there was a treasure similar to stone and dead body of an ox.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    དེ་ལས་ ཐབ་ཚང་ཡང་གསུམ་སྡོད་སྡོདཔ་མས། ཨ་ནཱི་ཡང་ རྡོ་ཡང་མེནམ་ གཏེར་མ་ར་སྡོད་སྡོདཔ་མས། དེ་ལས་ ཨ་ནཱེ་སྦེ་ མི་སེར་ཐམས་ཅད་ར་ ཨ་ནཱི་གིས་ གནོདཔ་མས་ཟེར་ ཁོང་ཚུ་གིས་ཏེ་ ལྷ་བསྟེན་ནུག། ཨ་ཙི་རེ་གིས་མ་བསྟེན་པས། མི་སེར་མང་ཤོས་ཅིག་གིས་མ་བསྟེན་པས། རེ་རེ་གཉིས་གཉིས་ཀྱིས་ བསྟེན་ནུག།
    Then there was three kitchens. It's not like the stone, it was the treasure only. All the villagers were harmed by the deity and seek refuge as god. Only little didn't seek refuge. More villager didn't seek refuge. One to two seeked refuge.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    དེ་ལས་ ཨ་ནཱི་ བསྟེན་བཟུམ་ཅིག་འདུག་ཟེར་ མཁོ་ཆེ་གིས་ བསྟེན་མ་བཅུག་པས་མེན་ན། མཁོ་ཆེ་གིས་ བསྟེན་མ་བཅུགཔ་ད་ལུ་ ཏེ་མཁོ་ཆེ་གིས་ ད་ཅི་ཞུ་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ལྕགས་ཀྱི་ལྷམ་དེ་ནང་ ང་བཅས་ནང་ ཤིང་འབུབ་ཟེར་ རྩ་ཧོནམ་བཟུམ་ཅིག་ཡོད། ཨ་ནཱི་ ཤིང་འབུབ་གིས་ རྐང་མར་འཛུལ་ཏེ་ དེ་ལས་ མཁོ་ཆེ་འདི་བསྙུང་སྟེ་ དེ་ལས་ མཁོ་ཆེ་གིས་ མོ་བཏབ་བཅུགཔ་ད་ལུ་ མོ་བཏབ་ད་ལུ་ དེ་ལས་ ལྷ་ ལྷ་གིས་གསུང་བྱོན་ནུག་ ཁོ་གིས།
    It was same like seeking refuge so, the lineage didn't seek refuge. The lineage didn't let them to seek refuge, So the lineage, what i said before, In the metal shoe there is plant worm similar to green grass. this plant worm enter under the foot then, the lineage falls sick so the lineage allow them to do divination. While doing divination the god came out speech.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    ཁོ་གི་ ཨ་ནཱེ་སྦེ་ སླབ་སླབ་མས། ཨ་ཕཱ་ལས་ ང་ལུ་ ད་ལྟོ་ མཁོ་ཆེ་གིས་ ཡར་ལུ་ ཆུ་བྱེམ་ནང་བསྡམས་ཏེ་ ཨ་ནཱི་ ཡར་ལུ་ འ་ཁོ་སྡོད་ས་སོང་སྟེ རྟོག་རྩི་གིས་བརྐོ་སྟེ་ ལྕགས་རྔར་གིས་དཔོག་སྟེ་ དེ་ལས་ཏེ་ བྱེམ་ང་ལུ་བླུག་སྟེ་ བྱེམ་དེ་ ཕྱི་ལས་ ཀོཝ་གིས་སྤུབས་ཏེ་ དེ་ལས་ ཆུ་ནང་བཙུགས་ནུག། ཨ་ནཱ་འཇམ་མཁར་ཆུ་ནང་བཙུགས་ནུག
    He told like that. The lineage up there bind in the water sand where he stays and dig by the spead and crowbar. Then put sand over it and out side covered by the leather and putted in the water. Putted in the Jamkhar river.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    འཇམ་མཁར་ཆུ་ནང་བཙུགསཔ་ད་ལུ་ ཏེ་ཁོ་གིས་ གསུང་བྱོན་ཡི་ཟེར་ཨིན་པས། ཨ་ནཱ་ འཇམ་་་་ཨ་ནཱི་ བྱེམ་ནང་ལས་ ཡ་ང་ ཨ་ནཱ་འཇམ་མཁར་འདི་ ཆུའི་རྦ་རླབས་མགྱོགས་དྲག་སྦེ་འགྱོ་དེ་ ད་ལྟ་ར་ ང་གིས་ འཕྱགའབགཔ་ད་ ག་ནི་ཡང་ སླབ་ནིའི་རང་དབང་མི་འོང། ང་ཨ་ནཱ་ལུ་ འཇམ་མཁར་ལུ་ ཨ་ནཱ་ཨ་ནཱི་ འཛམ་གླིང་ནང་ ལྷ་མེད་ཟེར་བ་ཅིན་ འབད་མི་ཚུགས་ཟེར་བ་ཅིན་ ཁོ་གོང་རི་ཆུ་ཆེན་ནང་ལྷོདཔ་ད་ལུ་ གོང་རི་ཆུ་གིས་ ཡར་བལྟ་འཕྱག་བདའ་བཅུག་མས་ཟེར།
    While putting in the Jamkhar river so he came out speech. Inside the sand shouted that, here the Jamkhar river waves were running very fast so if river took me away, i don't have chance to say anything. I am in the Jamkhar river, if there is no god in the world, and if he can't do; when he reach to the Gong ri river and prayed that, the Gong ri river can take him upward.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    ཏེ་ང་ ཨིན་ཟེར་བ་ཅིན་ ཡར་ཁ་ཐུག་འབག་མས། མེན་ཟེར་བ་ཅིན་ མར་ཁ་ཐུག་ལུ་འབག་མས་ཟེར་ ཁོ་གིས་ སྐད་ཨ་ནཱི་བཟུམ་སྦེ་ ཐོན་ཡི་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་ལས་ བསྡམས་ཏེ་བསྐྱལ་ནུག་བསྐྱལ་ནི་དེ། བསྐྱལ་ད་ལུ་ འབག་སོང་ནུག མར་ལས་མར་ འབག་སྟེ་ གོང་རི་ཆུ་དང་བསྡོམས་ད་ཏེ་ ཡར་ཁ་ཐུག་ལུ་འབག་ཡར་སོང་ནུག་ཏེ་ དོན་དག་ར་ཨིན་པས། ཡར་ཁ་ཐུག་ མཆོད་རྟེན་ལས་ཡར་བལྟ་ འབགཔ་ད་ལུ་ཏེ་ ད་ལྟོ་ ཨ་ནཱ་ ཆང་རྫམ་ཟེར་མི་ ད་ཅི་ཞུ་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ཨ་ནཱ་ ཁོ་གིས་ ཁྱིམ་ཕར་ཁ་ཐུག་ལུ་ རྡོ་གསུམ་ཡོད་ ད་ལྟོ་ཡང་།
    So, he came out speech as, "if it was me, take me upward. If it was not me, take me down ward." Then they had bind and send him. While sending, he took away by the river down wards and meeting with Gong ri river he took away up ward so, it shows all the meaning.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    ཨ་ནཱ་ རྡོ་གསུམ་གྱི་ སྦོ་ལོག་ལྷོད་ནུག་ཁོ། སྦོ་ལོག་ཁ་ལྷོད་དེ་འབདཝ་ད་ལུ་ ཏེ་མཁོ་ཆེ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ ༼ཆུང་མ་ལང་མ་་གྱི་ཅུང་གིས་སོབ་དོ་བཟུམ་སྦེ༽ མཁོ་ཆེ་ན་ནུག ཏེ་ན་ཏེ་ མོ་བཏབ་སྟེ་འབདཝ་ད་ལུ་ དེ་ལས་ དེ་ལས་ཏེ་ ཁོ་གིས་ ག་ར་ཁོ་གིས་ ཁ་ཐོན་ནུག་ཏེ། ཏེ་ང་བང་ནི་ཟེར་བ་་ཅིན་ ཅ་ལ་ཨ་ནཱེ་ཅིག་དགོ་ནི། འ་ང་ལུ་ ཅ་ལ་ཨ་ནཱེ་ཅིག་དགོ་ནི་ཟེར་ སླབ་ནུག
    He reached near Dosum. When he reached near, lineage was very sick. So, he was sick and while doing the divination he said every thing and if you want to take me, he said that he need this much things.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    དེ་ལས་ ཅ་ལ་ག་ཅི་ག་ཅི་ར་དགོ་ནི་ཟེརཝ་ད་ལུ་ ཏེ་ཁོ་གིས་ གཞུ་ཤིང་བསྡོམས་༡༥ ང་ལུ་ ཞུ་བའི་སྐབས་ གཞུ་ཤིང་བསྡོམས་༡༥ ག་ཏེ་ལུ་ཡང་མེདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ གཞུ་ཤིང་ གླི་ཤིང་མཁར་ཟེར་མི་འདི་ གླི་ཤིང་མཁར་ཟེར་ ད་ཅི་ཞུ་མི་འདི་ ད་ཅི་ ཨ་ནཱ་ལས་འབག་འབགཔ་ཨིན་པས། ཨ་ནཱ་ལས་འབག་སྟེ། དེ་ལས་ ད་རུང་ ༼གླ་ཁ༽དགོ་ནི་མས་བ། ༼ངང་ལག་ཤིང་གི་འདབ་མ༽ མར་ཝམ་རོང་ལས་མར་ གདུང་བསམ་གྱི་ཧོངས་ལུ་ཡོད། ཨ་ནཱ་ གླའི་ཤིང་མཁར་ཟེར་ སླབ་ཨིན་གཡུས་ར། ཨ་ནཱ་ བ་མེན་ཡང་བཞག་སྟེ་ཡོད། ཨ་ནཱ་ལ་ཡོད་ས་ལས་ ངང་ལག་ཤིང་ ཨ་ནཱ་ལས་འབག་དགོ་ཟེར།
    Then they asked, what things you want? He said, he want fiveteen bamboo bow but there is no fiveteen bamboo bow. The bamboo bow as Lishing Kar [plant used to make bow] that i told before was took from here. Again they need glakha [leaf of banana tree] and it was there at Dungsam. Here, the place called as Lishing Khar. Here there is mithun also. We have to bring banana leafs from there.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    དེ་ལས་ ཤ་ཀ་ཡོང་པོ་འདི་ ཀོ་རི་ལ་ནང་ལས་ འབག་འོང་དགོ་ཟེར། དེ་ལས་ ༼གླེ་ཀོ༽གསད་ནི་ཨིན་པས་ དརུང་ བྱ། དེ་ལས་ཏེ་ ཕར་བོ་རོང་རི་ལས་ འབག་འོང་དགོ་ཟེར། ༼ཁམས་ཁ༽འདི་ ཕར་ཨ་ནཱ་ ག་ཅི་སླབ་ནི་ཨིན་ན་ ཚའི་ཤིང་ཡེ་ལས་འབག་འོང་དགོ་ཟེར། དེ་ལས་ ༼ཐོང་པ་ཤིང་༽ཡང་ཕར་ཡོད་ལོ། ཐོང་པ་ཟོར་ལས་ཡོད་ལགས། ཨ་ནཱ་ལས་འབག་འོང་དགོ་ཟེར་ཏེ།
    Then the stupid deer will get from the Korila [name of pass]. Again killing the wild cock [lako] and need to bring from jungle. Khamkha [name of bird in Tsangla dialect] is; what we call? Tsashing [name of tree] need to bring from up. The Thongpa shing [name of tree] was also there. It was there in Thongpa Zor [name of place]. We need to bring it from there.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    དེ་ལས་ ས་ག་འདི་ ༼ས་ག་ཐབ་སེ་༽འབགཝ་ད་ལུ་ ཁོང་ཚུ་གིས་ ཨ་ནཱི་ ས་ག་འདི་ག་ཏེ་ལས་འབག་འོང་ནི་ཟེར་བ་ཅིན་ ཆི་མོང་ལས་འབག་འོང་ནི་ཨིན་པས། ཆི་མོང་པ་གིས་ ཨ་ནཱ་ཆི་མོང་པ་ལས་འབག་ཤོག་ཟེར། དེ་ལས་ མཁོ་དགོ་ནུག་བ་ལགས། མཁོ་དགོཔ་ད་ལུ་འདི་ མཁོ་འདི་ སྐུར་སྟོད་གངས་ཟོར་ལས་འབག་ཤོག་ཟེར།
    While carring ginger, from where they brought the ginger was they bring from Chemong [name of place]. Chemongpa said bring from there. So, he heard that and when he need, he tell them to bring from Kurtoe Gangzor.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    དེ་ལས་༼ཆོང་༽དགོ་པས་སྦ། ཨོག་ནི་གི ༼ཆོང་༽འདི་ ག་ཏེ་ལས་འབག་འོང་ནི་ཟེར་བ་ཅིན་ ཨ་ཕཱི་ལས་ མུག་ཏང་མཁར་ལས་འབག་ཤོག་ཟེར། ཏེ་མུག་ཏང་མཁར་འདི་ སྤང་འབད་ནི་འདི་གིས་ ཁོང་ཚུ་གིས་འབད་དོ་ཨིན་པས། ༼ཆོང་༽ ཏེ་ཨ་ནཱ་ལས་ འབག་ཤོག་ཟེར།
    He need chong [ladle for serving]. From where they bring Chong means bring from there Mugtang Khar [name of place]. Mugtang kha was a grass land and thats why they work there. Bring Chong from there.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    དེ་ལས་ ཨ་ཆུ་ ཉ་དང་ཆུ་ ག་ཏེ་ལས་འབག་འོང་ནི་ཟེར་བ་ཅིན་ ཆུ་གཙང་ཏོག་ཏོག་ག་ཏེ་ལས་ འབག་འོང་ནི་ཟེར་བ་ཅིན་ ཀུ་རི་དང་ གོང་རི་ཆུ་ལས་འབག་ཤོག་ཟེར། གཞན་གྱི་མི་བཏུབ་ཟེར་ཏེ།་ དེ་ལས་ མིང་གཏམ་ ཁོ་གིས་སྟོནམ་ཞིནམ་ལས་ དེ་ལས་ཏེ་ ད་ལྟོ་ ཁོང་གིས་ ཕ་བརྒྱུད་ ༼ཕྲཱ་མི་༽ཚུ་གིས་ ཨ་ནཱི་ཚུ་འབག་འོང་སྟེ་ འབག་འོང་སྟེ་ ཏེ་འབད་དེ་ དེ་ལས་ གླང་ལེ་ཤ་ མངམ་ཨ་ནཱ་ གསད་རུང་ ཨ་ནཱ་ཅ་ལ་བཏབ་དགོ དེ་སྦེ།
    Then from where they bring fish and water, from where they bring clean water, bring it from Kuri chhu and Gongri chhu. Others will not okay. The fame was shown by him and now his lineage are brought here and killed many ox here.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    དེ་ལས་ ཨ་ནཱ་ སྐྱབས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ ཨ་ནཱེ་སྦེ་ ལོ་མང་རབས་ཅིག་སོང་ཞིནམ་ལས་ གླང་བསད་དེ་ ཨ་ནཱི་བཟུམ་འབདཝ་ལས་ ཏེ་བཟའ་ནི་ འཐུང་ནི་རྩ་ལས་ མ་ལང་པར་ ནདཔ་ཤི་བའི་རྟིང་མ་ ཏེ་ལ་ལུ་གླང་མེད་ ལུ་ལུ་ཕགཔ་མེད་པར་ སྤྱང་ཀ་ཚུ་ ཏི་རུ་ག་དེམ་ཅིག་ འབག་ཤོག་ཟེརཝ་ཅིག་བྱིན་ཏེ་ དེ་ལས་མི་ཤི། གནམ་མེད་ས་མེད་ ཧེང་སྐལ་སྤྱང་ཀ་ཐོན་ཡི། དེ་འབདཝ་ལས་ སྟེ་སྐྱབས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ དམ་གནང་ཞིནམ་ལས་ ཏེ་ད་ལྟོ་ཡང་ དམ་ལུ་གནས་ནི་མིན་འདུག ཏེ་མི་སེར་ཡང་ ཤི་ནི་ལུ་འདྲོག་སྟེ་ ཏེ་ཐོནམ་མས་ཟེརཝ་ད་ལུ་ ཏེ་ཨ་ནཱ་ལུ་ར་ འབག་འོང་སྟེ་བྱིན་དོ།
    The Chabje Rinpoche had went many years like that, killing ox because there is no sufficent food to eat, drink and after dying the ill person so, some they don't have ox, some they don't have pig, ask poor people to bring money how much they asked, then people die and appeared more poor. So the Chabje Rinpoche has given the discripction of dharma and the villagers are also afraid to die.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    ཏེ་གཙོ་བོ་ར་ ཁོང་ཚུ་ སྒྲིག་བཟོ་དགོ་ནི་བཟུམ་མཐོངམ་མས། ཁོང་ཚུ་གིས་ བླམ་ག་ཏེ་ལས་ཨིན་ན་ དེ་ལས་ འ་་ད་ལྟོ་ དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་ སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ མཛད་མི་ཆོས་ ཨིན་ན་མེན་ན་ ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ མཛད་མི་ཆོས་འབད་ནི་མ་གཏོགས་ ཏེ་བོན་པོ་ ༼དགེ་ལུགས་བཟུམ་༽གི་ ཆོས་འབདཝ་ད་ལུ་ ང་བཅས་ཀྱི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གནོད་ནིའི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་འོང་ནི་བཟུམ་སྦེ་གཅིག གཅིག་ཁག་ཆེ་ཤོས་ར་ ཨ་ནཱི་ཨིན། ལྷ་གི་བསྐོར་ལས་ གཅིག་འདི།
    So, the main thing was they need to make rules. Theye said, from where the Lama is? now the three precious gems, the doer dharma of Buddha, is it or not? unless they do the dharma of Buddha and doing other religious have high chance harming in our country. This is the most important one about the god.
  • སྐུ་དྲུང་ Kudrung
    ཨ་ནཱི་འདི་ ད་ལྟོ་ སྐྱབས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ དམ་གནང་ཞིནམ་ལས་ མི་ཧེང་སྐལ་དར་ཁྱབ་ ལོག་ལྟབ་སོང་སོངམ་མ་གཏོགས་ ཧེ་མ་གཡུས་རེ་རེ་གཉིས་རྐྱངམ་ཅིག་ཨིན་ལགས། གཡུས་ཚན་ཨ་ནཱི་ཅིག་ཐོན་མི་འདི་ ཤུལ་ལས་དར་དརཝ་ཨིན། དེ་ལས ་སྐྱབས་ལྷ་ལུ་མ་འཚོལཝ་ཨིན་པ་ཅིན་ ཤི་ཚར་ཚརཝ་འོང་། མི་ལ་ཤ་ཅིག་ དར་ཏེ་ཡོད་ ད་ལྟོ། ཨ་ནཱི་བཟུམ་ཡོད་ས། ཁྱོད་ མི་སེར་ཚུ་ཡང་ ཡིད་དྲོངས་ཟེར་ ཏེ་ཨ་ནཱི་བཟུམ་འབད་ཟེར། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལུ་ བློ་གཏད་ཟེར། ཨ་ནཱ་ ཁ་ཐུག་ལས་མ་འབད་ཟེར་ སླབ་དོ་སྦ་ལགས། ཏེ་རོགས་བླ་མ་སྦོམ་འདི་ཚུ་གིས་ ཏེ་ཁོང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ ཁོང་ཚུ་གིས་ ས་ཀྲག་སྦེ་གསུང་མི་ཚུགས་པས།
    This one was done by the Chabje Rinpoche and after doing this the number of people increased double. Before there is only one to two village. That much village appeared later only. If we didn't seek refuge to god we would have been dead already. More people flourish right now.