Video Overview
Dorji Gyelmo from Chhimoong Gewog narrates a story called "Khoche". It is about three brothers who came from Kheng Yangmari. The elder brother stayed at Nyeshkar Brami Phu. The Khoche at Nyeshkar wanted to demolish the Brami Phu (mountain) and commanded his people to do so. A lady sang to her baby, referring to all the people, saying that to kill the one who wants to demolish the mountain would be preferable over actually demolishing it. The people killed the Khoche and pretended to his mother that they were searching for him. The Khoche's mother knew what happened and pretended that she did not have any idea about what happened. After that she cooked a meal from her son's flesh and served it to the people. The people thanked the mother for the meal, having been led to believe it was pork, and were about to leave when the mother asked "how did you find the Khoche, having just eaten him?". This made the people insane and they chased her with murderous intent. The mother escaped and eventually reached Chhimoong.
པདྨ་དགའ་ཚལ་རྫོང་ཁག་ ཕྱི་མུང་རྒེད་འོག་ལས་ རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་གིས་ ཕྱི་མུང་རྒེད་འོག་ནང་ མཁོ་ཆེ་ཆོས་རྗེ་འདི་ ག་དེ་སྦེ་སྡོད་སྡོདཔ་ཨིན་ནའི་སྐོར་ལས་བཤད་པའི་སྐབས་ དེ་བསྒང་ཁེངས་ཡངས་བ་རི་ལས་ ཨམ་ཅིག་ལུ་ བུཚ་སྤུན་གསུམ་ཡོད་མི་ལས་སྦོམ་ཤོས་འདི་ ཁ་སླབ་མ་ཤེས་མི་ཅིག་ཡོདཔ་ད་ ཐོས་པ་ད་ཟ་ཟེར་མི་འདི་ བུ་སྤུན་གསུམ་གྱི་སླ་ལས་ཆུང་ཤོས་ཨིན་མས། སྦོམ་ཤོས་འདི་ ཉ་སི་མཁར་བར་མི་ཕུག་ལུ་སྡོད་པའི་སྐབས་ ཉ་སི་མཁར་གྱི་མཁོ་ཆེ་དེ་གིས་ ཁོ་རའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ བཱ་རི་ཕུག་གི་རི་འདི་བརྡལ་དགོཔ་སྦེ་སླབ་ད་ ཨམ་སྲུ་ཅིག་གིས་ མོ་རའི་ཨ་ལོ་ལུ་ལྟ་སྟེ་ མི་ཚུ་ལུ་ཟུར་དཔག་སྟེ་ ཡར་གྱི་ལ་ཆེན་བརྡལཝ་ལས་ མར་གྱི་མི་ཆེན་བརྡལཝ་དྲག་ཟེར་ ཨ་ལོ་ལྷུ་བའི་ཚུལ་སྦེ་གླུ་གཞས་ཅིག་འཐེན་ཏེ་ དེ་ལས་ མི་ཚུ་གིས་མཁོ་ཆེ་དེ་བསད་སྦེ་ ཁོ་གི་ཨའི་གི་གདོང་ཁར་ འཚོལ་རྫུ་བཏབ་བཏབ་མས། ཨིན་རུང་ ཨའི་གིས་ཧ་གོ་རུང་མ་གོ་རྫུ་བཏབ་སྟེ་ མོ་གིས་ཕགཔ་ཅིག་བསད་སྦེ་ མཁོ་ཆེའི་ཤ་དང་ཕག་ཤ་སླ་བསྲེ་རྐྱབ་སྟེ་བཙོ་ཞིནམ་ལས་ མི་ཚུ་ལུ་བྱིན་པའི་ཤུལ་ལུ་ མི་ཚུ་གིས་ མོ་ལུ་བཀྲིན་བསམ་སྟེ་འགྱོ་རནམ་ད་ མོ་གིས་ ཁྱེད་ཆ་ཁྱབ་ཀྱིས་མཁོ་ཆེ་ག་དེ་སྦེ་མཐོང་ནི་ དུས་ཡུན་དུམ་དྲ་ཅིག་གི་ཧེ་མ་ ཁྱེད་ཚུ་གིས་ ཁོ་ཟ་ཡི་མེན་ན་ཟེར་སླབ་ད་ མི་ཚུ་ཁམས་ལོག་སྟེ་ ཨའི་དེ་ཡང་གསད་ནི་སྦེ་བདའ་འགྱོ་བའི་སྐབས་ ཨའི་དེ་བྱོག་སྟེ་ ཕྱི་མུང་ལུ་ལྷོད་ལྷོདཔ་ཨིན་མས།
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoནཱ་ལས་ར་ཨིན་ལགས་ ང་ཕྱི་མུང་ལས་ར་ཨིན་ སྐྱེས་ས་སྦོམ་ས། ངེ་གི་མིང་འདི་ རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ཟེར་སླབ་ཨིན་ལགས། དེ་ལས་ང་ནཱ་ལས་ར་ཨིན། ཏེ་ང་བཅས་ར་མཁོ་ཆེ་ཚུ་གི་ ལས་རིམ་ཞུ་བ་ཅིན།My name is Dorji Gaymo. I was born and grew up here in Chimung. If I talk about our Khoche family(programme)
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoཧེ་མ་ ཁེངས་ཡང་བ་རི་ལས་ཚུར་འོང་སྟེ་ དེ་ནང་སྤུན་ཆ་གསུམ་སྡོད་སྡོདཔ་མས་ལགས། འ་ནཱི་སྤུན་ཆ་གསུམ་ཡོད་ས་ལས་འདི་ སྤུན་ཆ་ ཕོ་རྒནམ་དེ་ རྩ་རྒས་སྡོད་སྡོདཔ་མས་ལགས། དེ་ལས་ནོ་གཅུང་ཆུང་ཤོས་དེ་ ཐོད་བ་གྲགས་བཟང་ཟེར་ སླབ་ཨིན་པས་ལགས། ད་རུང་གཞན་གཅིགཔ་འདི་ ང་དཔྱད་རིག་མིན་འདུག་ལགས་ ང་གིས་ སླབ་མི་ཤེས་པས།There were three brothers who came from Kheng Yangmari. The elder brother was fool. Thoepa Drazang was the youngest. I don't remenber the name of the younger brother.
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoདེ་ལས་ ཚུར་འོང་སྟེ་ འ་ནཱི་གཅིགཔ་འདི་ ཉསི་མཁར་ལུ་སྡོད་ནུག་ལགས། འ་ནཱི་ཉསི་མཁར་ལས་འདི་ མཁོ་ཆེ་ ག་ཅི་ལོ་ ཁོང་འ་ནཱི་ཨིན་པས་ལགས། བྲཱ་མི་ཕུ་ཟེར་ སྡོད་ནུག་ལགས་ཉསི་མཁར་ལུ། དེ་ལས་བྲཱ་མི་ཕུ་ལུ་འདི་ ཕུ་ཆེན་པོ་བརྡལ་བ་ལས་འདི་ ཁོ་མི་ཆེནམོ་བརྡལཝ་དྲག་ཟེར། མཁོ་ཆེ་གིས་འདི་ འ་ནཱི་ལ་སྦོམ་འདི་བརྡལ་ནི་ ཟེར་གསུངས་ནུག་ལགས། འ་ནཱ་ལས་འདི་ ལ་ཆེན་བརྡལཝ་ལས་འདི་ མི་ཆེམོ་བརྡལཝ་དྲག་ཟེར་ (ཨ་པ)ཨམ་ ཨ་ལོ་སྔུ་བའི་སྐབས་ ཨ་ལོ་ལྷུ་བའིའ་ཚིག་ནང་སྦེ་ སླབ་སླབ་ཨིན་པས་ལགས།They came and one of them stayed at Nyeskhar Brami phu. The Khoche at Nyeskhar wanted to demolish the Brami phu mountain and commands his people to do so. A lady sings to her baby refering to all the people saying, to kill the one who wants to demolish would be better than demolishing the mountain.
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoདེ་སྦེ་སླབ་སྟེ་ དེ་ལས་ མཁོ་ཆེ་མིན་འདུག་ ཟེར་འཚོལ་བར་འགྱོ་ནུག་ལགས། མི་སེར་ཚུ་གིས་མཁོ་ཆེ་བསད་སྦེ་ མཁོ་ཆེ་ བསད་བཞག་སྦེ་ མཁོ་ཆེ་མིན་འདུག་ཟེར་འཚོལ་བར་སོང་སྟེ་ ཨ་ནཱ་ལས་མཁོ་ཆེ་འདི་ ཁོང་ག་དེམ་ཅིག་འཚོལ་རུང་འཚོལ་མ་ཐོབ་པས་ལགས། དེ་ལས་མཁོ་ཆེ་མ་ཐོབ་ཞིནམ་ལས་ ཧ་ལམ་ཅིག་ལས་ ཨ་མ་གིས་ཤེས་ཆི་ནུག་ལགས།The people killed the Khoche and pretended to search him infront of Khoche's mother. The khoche's mother knew about it.
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoམཁོ་ཆེ་ཨ་མ་གིས་ཤེས་ཞིནམ་ལས་ འ་ནཱི་མཁོ་ཆེ་ཨ་མ་གིས་ཤེས་སྟེ་ ཕགཔ་གཅིག་བསད་བྱིན་ནུག་ལགས། ཕགཔ་བསད་ཞིནམ་ལས་ ཁྱེད་ཆ་ཁྱབ་འུ་སྡུག་ཆི་སྨེ་ཟེར་ ཁྱེད་ཆ་ཁྱབ་དཀའཝ་སྤྱད་ཅི་ མི་སེར་ཚུ་ག་དེམ་ཅིག་ར་འཚོལ་ཡི་ཟེར།After knowing it, she pretended not knowing about it. As a reward for the search she gave a pig saying you all had a hard time searching and everyone participated.
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ འུ་སྡུག་ཆི་ཡི་ཟེར་སླབ་སྟེ་ དེ་ལས་ མཁོ་ཆེ་ཨ་མ་གིས་དེ་སྦེ་ མཁོ་ཆེའི་ཤ་འབག་འོང་སྟེ་ ཕག་ཤ་དང་གཅིག་ཁར་སླ་བསྲེས་ཏེ་བཙོ་བྱིན་ནུག་ལགས། བཙོ་བྱིན་སྦེ་ མཁོ་ཆེ་དང་གཅིག་ཁར་ མཁོ་ཆེ་དེ་ལས་ཟ་ཚརཝ་ད་ དེ་ལས་འདི་ མཁོ་ཆེ་ཨ་མ་གིས་ལྟོ་བྱིན་ཏེ་ ད་ཁྱེད་ཚུ་ འུ་སྡུག་ཆི་ཡི་ མཁོ་ཆེནི་ མི་མཐོང་པས་ཟེར་ མཁོ་ཆེ་མཐོང་ནི་མིནའདུག་ཟེར་ ཁྱེད་ཚུ་འུ་སྡུག་ཡི་ཟེར་སླབ་སྟེ་ མཁོ་ཆེ་ཨ་མ་གིས་ ད་བཏུབ་ཟེར་ མཁོ་ཆེ་འདི་མ་མཐོང་ཟེར་ ཁྱོད་ཀྱི་ཟ་འཐུང་འབད་དེ་འགྱོ་དོ་ཟེར་སླབ་ནུག་ལགས།Dorji Gyalmo:༉ After that, she cooked the pork with her son's flesh and serve it to the people. People after eating said that they couldn't find her son Khoche and thanked for the meal and was about to leave,
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoདེ་ལས་འདི་ མཁོ་ཆེ་ག་ཅི་མཐོང་ནི། མཁོ་ཆེ་འདི་ཁྱེད་ཆ་ཁྱབ་ཟ་ཡི་མེན་ན་ ཟེར་སླབ་ནུག དེ་སྦེ་སླབ་སྟེ་ མཁོ་ཆེ་ཨ་མ་གིས་ དེ་སྦེ་སླབ་ད་ལུ་ དེ་ལས་མི་སེར་ཚུ་ ཁམས་ལོག་སྟེ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཁམས་ལོག་སྟེ་ དེ་ལས་ མཁོ་ཆེ་ཨ་མ་མོ་ར་ཡང་གསད་ནི་ཟེར་ བདའཝ་ད་ལུ་ མཁོ་ཆེ་ཨ་མ་ གསལ་དྲག་ཡོད་ནི་དེ་གིས་བྱོག་འོང་སྦེ་ ནཱ་ཕྱི་མུང་མཁར་ཐུང་ཟེར་ས་ལུ་སྡོད་དེ་ མོ་གི་ཨ་ཞེམོ་ ནཱ་སྡོད་སྡོད་ནུག་ལགས། ཨ་ནཱི་ཨ་ཞེམོ་འབད་སར་སྡོད་སྦེ་ ཨ་ཞེམོ་གི་ཁྱིམ་ནང་སྡོད་སྦེ་ ནུམོ་ཞག་གཅིག་ནཱ་ཉལ་སྦེ་ ནུམོ་ཡར་སོ་ནུག་ལགས།The mother said, "how will you all find Khoche as you all ate it a while ago". Then people became insane and chased the mother to kill. The mother escaped and reached Chimung at her sister's place and hold the night.
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoསོང་སྦེ་ དེ་ལས་ཨ་ཞེམོ་གིས་འདི་ ངང་ལག་པགས་ཀོ་བཤུབ་སྦེ་ ངང་ལག་གིས་ལྟོ་འབད་བྱིན་གེ་ཁྱེད་ཆ་ཁྱབ་ ཨ་ཙི་སྒུགས་སྨ་རེད་ཟེར་སླབ་སྦེ་ ཁྱེད་ཚུ་འུ་སྡུག་སྡུགཔ་འོང་ ལྟོཝ་བཀྱེས་བཀྱེསཔ་འོང་ཟེར་ ཨ་ནཱི་ངང་ལག་པགས་ཀོ་བཤུབ་སྦེ་ ལྟོ་འབད་ནི་སྦེ་སྡོདཔ་ད་ ཏེ་མཁོ་ཆེ་ཨ་མ་ ཡར་སོང་ནུག་བ་ལགས། སོང་སྦེ་དགོན་པ་རི་སྡིང་ལ་ཟེར་ས་སོང་སྦེ།The sister then tricked the people saying that she will cook meal for the tired and hungry people and used wet banana tree bark as a firewood so that it will buy time for her sister to escape. Mean while she reached Redingla Goenpa.
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoབེ་རྩིས་ན་དང་ཟེར་ཡོད་ལགས། འ་ནཱི་བེ་རྩིས་ན་དང་ཟེར་ས་ མོ་རའི་རྒྱབ་ཁ་ཐུག་ མཁོ་ཆེ་ཨ་མའི་རྒྱབ་ཁར་ སྐུ་བཞག་ས་རྡོ་ཡང་ཡོད། གདོང་ཁར་ཅན་སྟེགས་ཡང་ཡོད་ལགས། འ་ནཱ་ལུ་ མོ་གི་རྔུལ་ནག་འཕྱག་འཕྱགས་པའི་རྡོ་གུ་ པར་ཡང་ཡོད་ལགས་ འདི་གི་པར་ཡང་ཡོད།She reached Bay-Tsi-nang at Redingla where she left her mark such as a rock like a chair where she took rest, with a table like a rock infront and a mark where she wiped her sweat with hand and put it on the rock. Still now the mark can be seen.
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoའ་ནཱ་ལས་ཕར་སོང་སྦེ་ ཁང་མ་ལས་ཐོན་ཡར་སོ་ནུག་ལགས། ཁང་མ་ལས་ཐོན་འགྱོཝ་སྟེ་ ཁང་མ་ལས་འདི་ ང་ཁང་མེ་ཅམ་པ་ག་ཁང་མ་(བཀག་ནི་འབད་འབདཝ་གི་) ཨིན་ཟེར་ ཁང་མ་གི་མིང་ དེ་སྦེ་བཏགས་བཏགསཔ་ཨིན་ཟེརཝ་མས། དེ་ལས་ ང་ཡུར་བ་ག་ཡུ་རུང་ (ལྟོཝ་བཀྱེས་བཀྱེསཔ་) ཨིན་ཟེར་ ཡུ་རུང་གི་མིང་ཡང་ དེ་སྦེ་བཏགས་བཏགསཔ་ཨིན་ཟེར་ དེ་སྦེ་སླབ་དེས་ལགས། དེ་ལས་ དྲང་མེད་ཟམ་པ་བརྒལ་ཏེ་ མོ་བྱོག་ཡར་སོ་ནུག་ལགས། འ་ནཱི་མཁར་ལས་ཐོན་ཏེ་ དྲང་མེད་ཟམ་པ་བརྒལ་ཏེ་བྱོག་ཡར་སོ་ནུག་ལགས་ཡར་ལྟ།From there she reached Khangma, and said that she nearly got choped or killed and named the place as Khangma (To kill in Tshangla). At another place, she said she got hungry and called the place as Yurung (Yurba means hungry in Tshangla). She ran away through Khar crossing the Drangme bridge.
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoའ་ནཱི་འདི་ ང་བཅས་རའི་མཁོ་ཆེ་ཚུ་གི་མིང་ཡང་ ཨ་རྒས་ཨང་རྒས་ཚུ་གི་མིང་ཡང་ཡོད་ལགས། ཨ་རྒས་སྦོམ་ཤོས་ར་ དབང་འདུས་རྒྱལ་པོ་ཟེར་སླབ་འོང་ལགས་ མཁོ་ཆེ་ཕོ་རྒནམ་སྦོམ་ཤོས་ར། དེ་ལས་ བར་ན་གི་འདི་ སེང་གེ་རྒྱལ་པོ་ཟེར་སླབ་འོང་ལགས། དེ་ལས་ ནུ་གཅུང་གི་འདི་ སྟག་ཕྱོགས་རྒྱལ་པོ་ ཟེར་སླབ་འོང་ལགས།I know the names of our Khoche father and grandfather. The elder Khoche is Wangdi Gaypo. The younger one is Singye Gaypo and the youngest is Takchu Gaypo.
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoསྟག་ཕྱོགས་རྒྱལ་པོ་གི་ཚམོ་འདི་ ང་ཨིན་ལགས། དེ་ལས་ ཚ་བོ་ཚམོ་ཡོད་ལགས་ ང་བཅས་རའི་མཁོ་ཆེ་གི་ཕ་ཚན་གྱི་ ད་ལྟོ་ གྱི་རིང་དཔའ་རྟགས་ཡང་འདུག་ལགས་ཁོང་ཚུ་གི་དཔའ་རྟགས་ ཧེ་མ་དང་ཕུ་ཕྱད་མདའ་རྐྱབ་རྐྱབ་ཀྱི་གྱི་རིང་དཔའ་རྟགས་ཡང་འདུགI am the niece of Takchu Gaypo. Khochi have niece and nephew in the village. There is sword and shield that they used for the battle, in the village, with some of us.
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoདེ་ལས་ གཏམ་རྒྱུས་ལོ་རྒྱུས་ཡང་ཡོད་ལེ་ཤ་ར་ ང་གིས་ཨ་ཙི་རེ་ ཧ་གོ་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ དེ་ཅིག་ཡོད་ལགས། ད་རུང་ རོགས་གཞན་ཚུ་གིས་ ག་ར་ཤེས་མི་ མཁྱེན་མི་ཡང་ཡོད་དོ་འོང་ལགས། ང་གིས་ འ་ནཱིམ་ཅིག་ཨིན་ལགས། ང་གིས་འདི་ ལེ་ཤ་ར་མི་ཤེས་པས་ལགས། ཏེ་སྟག་ཕྱོགས་རྒྱལ་པོའི་ཚམོ་འདི་ང་ཨིན་ལགས། ད་རུང་ཡོད་ལགས་ གཞན་ཚུ་ཡང་ཡོད་ལགས།There is many story about them, left behind. I know some of it and this is it. Others may know more than me. I don't know much. I am the niece of Takchu Gaypo and there is many others.
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoཕྱི་མུང་འདི་ ཁོ་ཕོ་རྒནམ་ མཁོ་ཆེ་སྦོམ་ཤོས་འབདཝ་ལས་ ཨ་ཙི་ཅིག་རྩ་རྒས་འཚམས་ཅིག་སྡོད་སྡོདཔ་མས་ལགས། ང་རྨོངས་པའི་ ཕྱི་རྨོངས་ཨིན་ཟེར་ ཕྱི་མུང་འདི་ ཁོ་མགོ་འཐོམས་འཐོམས་ཨིན་ཟེར་ ཏེ་ཕྱི་རྨོངས་ཟེར་ བཏགས་བཏགསཔ་ཨིནམ་པས་ལགས།About Chimung, the elder brother was a fool by birth and he was confused or like lost when he reach this place and named this place as Chimung (Chi means elder and mung means confused in Tshangla Language).
- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མོ་ Dorji Gyalmoརྒྱལ་རབས་ཡང་ མཁོ་ཆེ་གི་རྒྱལ་རབས་ཡང་ཡོད་ལགས། རྒྱལ་རབས་ནང་ན་ཡང་ ཨ་རྒས་ཚུ་ག་ར་ རྒྱལ་རབས་ནང་ན་ཚུད་དེ་འདུག་ལགས། ཨ་པ་མེས་མེས་(ཨ་རྒས) ཚུ་ཆ་མཉམ་ རྒྱལ་རབས་ནང་ཚུད་ནུག་ལགས། ང་བཅས་བུམོ་ཚུ་འདི་ རྒྱལ་རབས་ནང་ན་ མ་ཚུད་པར་ཡོད་ལགས། ཨིན་རུང་ གཞུང་གི་ཡང་ རྒྱལ་རབས་ གཞུང་ལུ་ཡང་ བསྣམས་ནུག་ལགས། ཨིན་རུང་ར་ ནཱ་ལུ་འདྲ་བཤུས་ལེན་ཏེ་ ནཱ་ལུ་ཡང་ཡོད་ལགས། ཨ་ནཱི་འདྲ་བཤུས་ལེན་ཏེ་ ནཱ་ལུ་ཡང་རྒྱལ་རབས་ཡོད་ལགས། འ་ནཱི་འབདཝ་ལས་ ང་བཅས་ཡང་ ལེགས་ཤོམ་ཅིག་སྦེ་མི་ཤེས་པས་ལགས་ང་གིས་ཡང་ ང་གིས་ཤེས་མི་ཞུ་བ་ཅིན་ དེ་ཅིག་ར་ཨིན་ལགས།། །།
Loading ... - Oral Traditions
- Community History
- Bhutan Cultural Library
- Nanong
- Tsangla
Shejun ཤེས་རིག་དང་ལམ་སྲོལ་གྱི་དོན་ལུ་ཕབ་བཟུང་ཞུས།ཤེས་རྒྱུན་ལས་སྡེ་ལས་གནང་བ་མེད་པར་བསྒྱུར་སྤེལ་འབད་མི་ཆོག།
For educational and cultural use only. Reproduction is strictly prohibited without permission from.