Skip to main content Skip to search

Mandala Collections Audio-Video

08 Feb 2016
19 min 33 sec
Video Overview
Creators: 
Duptho, Chimi Wangmo

བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་ཕྱེ་མ་ལས་ སྐུ་དྲུང་གིས་ འཇམ་མཁར་གཡུས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་མི་ནང་ འཇམ་མཁར་གཡུས་འདི་ ག་དེ་སྦེ་ཆགས་ཆགསཔ་ཨིན་ན་དང་ ག་དེ་སྦེ་བཏགས་བཏགསཔ་ཨིན་ནའི་སྐོར་ལས་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་བཤདཔ་ཨིནམ་ད་ ཧེ་མ་ཚར་ཅིག་ བོད་ལས་མར་ཁོང་སྤུན་ཆ་བཞི་འབད་མི་ཅིག་འོང་སྟེ་ གཞིས་ཆགས་ནི་གི་དོན་ལུ་ས་བསྐོར་རྐྱབ་སྟེ་ས་གནས་དེ་ཁར་ལྷོདཔ་ད་ སྤྱ་སྲུང་སྡོད་མི་ཨམ་ཅིག་དང་ཕྱད་དེ་ མི་འགོ་དང་པ་ཕྱད་པའི་སྐབས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཚུ་སླབ་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ སྤྱ་ཚུ་མི་འཐོན་ནི་གི་དམ་བཏགས་ནི་གི་ཁས་ལེན་འབད་ཞིནམ་ལས་ སྦྱིན་བདག་འབད་དགོ་ཟེར་སླབ་ད་ ཨམ་དེ་གིས་ སྦྱིན་བདག་འབད་ནི་དེ་ འཇམ་ ཟེར་སླབ་ནི་འདི་གིས་ འཇམ་མཁར་ཟེར་བཏགས་བཏགསཔ་ཨིནམ་སྦེ་བཤདཔ་མ་ཚད་ ས་གནས་གཞན་ཁ་ལས་ཕར་ཡང་ མིང་བཏགས་ཚུལ་དང་ཁུངས་ཚུ་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་བཤད་ནི་འདུག འ་ནི་འབདཝ་ད་ ང་བཅས་ར་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ བོད་ལས་ཧེ་མ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དར་དརཝ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ བོད་མི་དང་བསླ་བསྲེས་འཚམས་ཅིག་སྦེ་ར་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

 

Four siblings from Tibet came to Bhutan in search of a place where they could settle. While looking for a piece of land, they reached the place where the village of Jamkhar is located now. There they met a woman who was guarding the land against monkeys. After a short conversation with the woman, the four siblings pledged her to commit that no monkey would be let in. They also requested her the propriety of the land. The woman replied, “that is easy.” In our language, “jam” (Dzo. ’jam) means “easy.” This is the reason why the village was named “Jamkhar.”

 

Oral Cultures of Bhutan
Transcript search
No results found for this search
0 of 0
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ལ༌སོ༌ལགས། མ༌པ༌ཞུ་དགོཔ༌བརྒྱ༌ཆེཝ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ ཤེསཔ་ཅིག་ག་ནི་ཡང་མིན་འདུག། ཨིན་རུང་ རང་གི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ང་བཅས་ཡང་ ཧེ་མ་གི་ མི་ཧ་ལམ་ རྒན་ཤོས་ཅིག་གི་ དྲངས་སུ་ཨིན། ཨིན་དེ་འབད་རུང་ ང་ར་གིས་ ཤེས་རུང་མ་ཤེས་རུང་ ཧ་ལམ་ཅིག་ ཞུ་ནིའི་ གོ་སྐབས་ཅིག་ཨིན་མས།
    Laso la. Actually there is nothing important to share and well verse of. Even then in our country, we fall under the catagory of senior citizenship and its my oppertunity to share the things which i know and aware of.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཏེ་ད་ལྟོ་ ག་ཅིའི་སྐོར་ལས་ ཞུ་ནི་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ གཞན་གནམ་མེད་ས་མེད་ ཤེསཔ་ཅིག་ ག་ནི་མིན་འདུག། ཨིན་རུང་འགོ་དང་པ་ར་ ཞུ་བ་ཅིན།
    For today, what I am going to talk about is nothing which is new and well verse of.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ནཱ༌འཇམ་མཁར་ཟེར་མི་འདི་ཞུ་བ་ཅིན་ དང་ཕུགས་ བོད་ལས་མར་ དཔོན་གྱི་བརྒྱུད་པ་ ཁོང་བུ་ སྤུན་ཆ་བཞི་སྦེ་མི་ཅིག་ ཐིམ་ཕུག་གི་ཕྱོགས་ལུ་ བསྐོར་ཏེ་བྱོན་ནུག།
    To about this place Jamkhar, It was long time back that four brothers came from Tibet via Thimphu.
  • སྐུ་དྲུང་ ཐིམ༌ཕུག༌ལུ༌ བྱོན༌ཞིནམ༌ལས༌སྦེ་ ཐིམ༌ཕུག༌གི༌ ས༌ཆ༌འདི༌ཚུ༌ག༌ར༌བསྐོར༌ཏེ༌ ག༌ཏེ་ར༌བསྐོར༌བ༌བྱོན༌ནུག དེ་སྦེ་བྱོནམ༌ད༌ལུ༌ ས༌ཆ༌ལ༌ལུ༌ ལེགས༌ཤོམ༌ཡོད༌རུང༌ མི་བརྒྱུད་མེད་པར་ གཡུས་ཚན་ལེ་ཤ་མེད་ནི་དེ་གིས་ གནས་སྤོ་ཡི་སྤོ་ཡི་ ལེ་ཤ་ར་བསྐོར་བལྟ་ནུག།
    kudrung: After reaching to Thimphu, they had travelled in almost all the places. But they decided not to settle their as even if there was the good piece of land there was no people and vice-versa.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    གཡུས་ཚན་ལེགས་ཤོམ་ཡོད། དེ་ལས་ གཡུས་ཡང་ ལེ་ཤ་ཡོད་རུང་ ས་ཆ་ལེགས་ཤོམ་མེད་ནི་དེ་གིས་ སེམས་བག་མ་ཆགས་པར་ ག་ཏེ་ར་བསྐོར་ཏེ་སེམས་མ་དགའ་བར་ ཡར་ལས་ལོག་ཏེ་ར་ ནཱ་མོང་སྒར་ལས་ མར་རྔ་ཚང་ཟེར་མི་ཅིག་ཡོད་ འ་ནཱི་ རྔ་ཚང་ལས་འབབ་ཏེ་ ཁོང་བཞི་འོང་ནུག།
    Even if there was the many good villages, there wasn't good piece of land to settle in. So they were not happy and came through Mongar and to Ngatshang.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    འ་ནཱ་ལས་འོང་སྟེ་ རྔ་ཚང་ལས་འབབ་ཞིནམ་ད་ ནཱ་ཤེ་རི་ལས༌སྦེ་ ཤེ༌རི༌ཆུའི༌མཐའ༌མ༌ལྷོདཔ༌ད༌ ཧེ༌མ༌འབད༌བ༌ཅིན༌ ཆུ་འདི༌ཁར་ ཟམ༌མ་མེད་ ཏེ་ད༌ལྟོ་འབད་བ་ཅིན་ ཟམ་ཡོད། དེ་མ་ཚད་ ཧེ་མ་མི་ཡང་ ཆུ་འདི་ནང་ལས་ མ་ཐལ་བའི་ ཆུ་སྦོམ་ད་ལྟོ་བཟུམ་སྦེ་ར་སྡོད་ནུག།
    As they descended from Ngatshang, they reached to the river banks of Sheri River. During olden days there was no brigde which connects the two banks and people were not able to cross the river as it was very big.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    འ་ནཱེ་བསྒང་ ཤེ་རི་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ ཚུར་ཁ་ཐུག་འོང་ནི་གི་ ལམ་མ་ཐལ་བར་ ཆུ་སྦོམ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ དང་དེའི་བསྒང་ ཁོང་བུ་སྤུན་བཞི་གི་ནང་ལས་ སྦོམ་ཤོས་དེ་གིས་ སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་ཅིག་བཏབ་ནུག།
    During that time, they were not able to cross the river and the eldest brother prayed to the God almighty and made a wish.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་བསྒང་ ཆརཔ་ཡང་མ་རྐྱབ་པར་ ཉིམ་གནམ་མེད་ས་མེད་ ཤར་ཏེ་ཡོད་པའི་ནང་ལུ་ ཡ་ང་ཨ་ནཱི་ ཆུ་ནང་ལས་ མཐར་བའི་ལུང་བསྟན་ཡོད་པ་ཅིན་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱིས་ ཐུགས་རྗེ་གཟིགས་དགོ་ཟེར་ སྨོན་ལམ་བརྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་ བཏབ་པའི་སྐབས་སུ་ ཉིམ་ཤར་སྡོད་པའི་ནང་ལུ་ རི་གུ་ལས་ རླུང་མ་ཤུགས་སྦེ་ འཕུར་ཏེ་གདུང་ཤིང་ སྦོམ་ཅིག་ཆག་འོང་སྟེ་ ཆུ་འདི་གུ་ལས་ ཟམ་སྦེ་ བཀལ་་སྦྱིན་ནུག་ལགས།
    During that time there was no rain instead clear sky with bright sunlight. He prayed to god as if i have a prophecy to cross this river than god should bless me. Mean while strong wind blew and river brought a big log and set as a bridge when it reach infront of him.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་ལས་ ཟམ་་བཀལ་སྦྱིན་ཞིནམ་ལས་ དེ་གུ་ལས་ལམ་འགྱོ་འོང་ཞིནམ་ལས་ ནཱ་ར་སྡི་ཕོངས་མེད་ ག་ར་དཀྲུགས་ད་ནུག།
    After putting on log as a bridge and after walking through that he went to radhi and phongmey.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ར་སྡི་ཕོངས་མེད་ ག་ར་བསྐོར་ཏེ་བལྟ་རུང་ སེམས་མ་དགའ་བས་ དེ་སྦེ་མ་དགའ་ནི་དེ་གིས་ ལོག་ཏེ་ར་ བོད་ལུ་འགྱོ་ནི་ཟེར་བྱོནམ་ད་ ལྕགས་ཟམ་ལས་ཕར་སྦེ་ ཁོ་ལོང་ཆུ་དང་ ད་ལྟོ་ གམ་རི་འདི་ཚུ་ག་ར་ དཀྲུགས་ཞིནམ་ལས་ ར་སྡི་ཕོངས་མེད་ག་ར་བསྐོར་ཏེ་ འཇམ་ཁར་ཁ་ཐུག་ ལྕགས་ཟམ་ལས་འོང་བའི་སྐབས་སུ་ ཚིར་སྒོང་ཟེར་ས་ལྷོད་ནུག།
    He went to radhi and phongmey searching for place to dwel but he was not happy with those places and he desided to go back to tibet. While returning he came across kholong chu(river) and gamri chu(river) after visiting all the places of radhi and phongmey he was facing towards jamkhar(one of the place at trashiyangtse) and reached to tser gong.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཚིར་སྒོང་ཟེར་ས་ལྷོདཔ་ད་ ང་བཅས་འཇམ་མཁར་ལས་ ཨང་རྒས་ཅིག་ སྤྱ་སྲུང་སྦེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ ཨང་རྒས་དེ་གིས་ ཕྲང་དེ་ར་ ཁོང་བཞི་ལུ་ ཡ་ནཱ་ག་ཏེ་ལས་བྱོནམ་སྨོ། ག་ཏེ་ལས་སྨོ། འཁྲུངས་གཡུས་ག་ཏེ་ལས་སྨོ?ཟེར་ ཞུ་ནུག
    When they reached to tser gong they met with one of the old woman who was guarding her field from monkey. She asked where are you from and where are you going? where is your birth places.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཞུཝ་ད་ལུ་ ཁོང་བཞི་གིས་ ང་བཅས་ བོད་ལས་ཨིན། ད་ལྟོ་ ཚུན་ཚོད་འབདཝ་ད་འོང་སྦེ་ ལེ་ཤ་འགྱོ་ཡི། དེ་མ་ཚད་ ཐིམ་ཕུག་ལས་ར་བསྐོར་ཡི། ཏེ་ནཱ་ལུ་ ས་ཆ་ལེགས་ཤོམ་ཅིག་ཡོདཔ་པ་ཅིན་ ཡང་ན་ སྦྱིན་བདག་ལེགས་ཤོམ་འབད་མི་ཅིག་དང་ བློ་གཏད་ཚུགས་ཡོད་པ་ཅིན༌སྡོད༌ནི༌སྦེ་འོང༌ཡི།དེ༌འབདཝ༌ད༌ འདི་བཟུམ༌མ༌འབྱུང༌ ད༌ལོག༌འགྱོ༌དོ༌ཟེར༌ ཁོང༌གི༌ དེ༌སྦེ༌གསུངས༌ནུག།
    Four of them replied as we are from tibet. Many days has been passed after comming from tibet. We went to many places including thimphu. I wished to stay here if we find good place and trusted patron but things didnot turn as we wished so we are going back to tibet.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་ལས་ ཁྱོད་ག་ཅི་འབདཝ་སྨོ་ཟེར་གསུངམ་ད་ ང་སྤྱ་སྲུང་སྦེ་སྡོད་ཡི། སྤྱ༌དེ་ཚུ་གིས་ ལོ་ཐོག་གེ་ཟ་བཏབ་སྟེ་ར་འབད་རུང་ བཟའ་ནི་གཅིག་ཡང་ མི་ཐོབ་པས་ཟེར་ ཞུཝ་ད་ལུ་ ཨའེ་སྤྱ་འདི་ཚུ་ཡང་ཐོན་དོཝ་མས་སྨོ? ཟེར་ གསུངས་ནུག།
    Then they asked to old woman that what she is doing? The old weman replied, i am guarding my field from monkey. Even if maize is being cultivated we are not getting it due to monkey. Monkeys are also emerging right?
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    སྤྱ་འདི་ཚུ་འོང་སྟེ་ ཉན་མི་བཏུབ་པས་ སྤྱ་བལྟ་སྟེ་ཡོད་ཟེར་ཞུ། དེ་ལས་ ཨང་རྒས་ཀྱིས་ ཁྱོད་ཀྱིས་ སྤྱ་འདི་ཚུ་ལུ་ བཅོས་ཐབས་ཅིག་མི་མཁྱེན་ག་ཟེར་ ཞུཝ་ད།
    Monkeys are comming so i am gurding. And she also asked do you have any method to protect them.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཨ་ཙི་རེ་འདི་ཤེས་ དེ་འབདཝ་ད་ ཁྱོད་ཀྱིས་ ངེ་སྦྱིན་བདག་འབད་ཚུགས་ག་ཟེར་ འདྲི་སྟེ་ ང་ནཱ་དང་ ཐིམ་ཕུག་ ག་ཏེ་བསྐོར་ཏེ་འབད་རུང་ སྦྱིན་བདག་འབད་མི་ཅིག་མ་འཐོན། ས་ཆ་ཡང་ དགའ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་མ་ཕྱད་ དེ་འབདཝ་ལས་ ང་ནཱ་ལྷོད་ཅི་ ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ ངེ་སྦྱིན་བདག་འབདན་ན་ ང་ཁྱོད་ཀྱི་ སྤ་འདི་སྲུང་ཚུགས་ཟེར་ ཁས་བླང་འབད་ནུག།
    He replied we know little but can you be our patron? I went to many places including thimphu but didnot met with anyone who was able to my patron. I also didnot came across a places which i like and i reached here so will you be my patron if you can then i can guard your field from monkey.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་སྦེ་འབད་བ་ཅིན་ ཁྱོད་ཀྱི་ སྦྱིན་བདག་འདི་ འཇམ་ཏོག་ཏོ་འབད་ཚུགས་ཟེར་ འཇམ་ཟེར་སླབ་ནི་དེ་གིས་ འཇམ་མཁར་ཟེར་ མིང་དེ་སྦེ་ ལུས་སོང་ནུག འཇམ་མཁར་མིང་གི་ དོན་དག་འདི་ འ་ནཱི་ཨིན།
    If that is the case then i can be your patron very easily from then the name of the place came to be known as jam khar(jam-easy).
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་ལས་ འ་ནཱི་ལས་ ཁོ་སྡོད་ནི་སྦེ་ ཏེ་ཁོ་ཡང་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་གྲངས་སུ་ དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ རིགས་བཟང་པོ་ཅིག་ར་ཨིན་མས། དེ་ལས་ ཁོ་ལུ་ མདའ་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གསེར་གྱི་མདའ་གཅིག། དངོས་ཀྱི་མདའ་གཅིག། ལྕགས་ཀྱི་མདའ་གཅིག་གསུམ་སྦེ་ སོ་རེ་ནང་འབག་སྟེ་ཡོདཔ་མས།
    Then he decided to stay there and he was one of the buddha. He had three arrows in quiver each of gold, silver and metal.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་སྦེ་སྡོད་ནི་ཟེར་བའི་སྐབས་སུ་ ཨ་ཕར་གྱི་ཆུ་དང་ ནཱ་གྱི་ཆུ་འདི་ ཧེ་མ་ལས་མེད་ལགས། ཧེ་མ་འཐོན་འཐོནམ་ར་མིན་འདུག། དེ་འབད་ནི་དེ་གིས་ ད་ལྟོ་ ཆུ་མིན་འདུག། གཞན་ཁྱོད་ཀྱིས་ སྦྱིན་བདག་འབད་ནི་མས༌ དེ༌འབདཝ༌ད༌ ནཱ༌ཆུ༌ག༌ཏེ་ཡང༌མིན༌འདུག། ཁོ༌གིས༌ ཕར༌ལས༌ཚུར༌ར༌ དབང༌ནི༌མས༌ ར༌སྡི༌ཕོངས༌མེད༌དང༌ ཡར༌སག༌སྟེང༌ལས༌མར༌དབང༌ནི༌མས། དེ༌ལས༌ ཕར༌གཡང༌རྩེ༌ལས་མར༌དབང༌ནི༌མས། དེ༌ལས༌ མོང༌གར༌ལས༌ཚུར༌དབང༌ནི༌མས༌ཏེ་ ཡར༌དགྲ༌མེ༌རྩེ༌ལས༌མར༌དབང༌ནི༌མས།
    When he decided to stay, there was no water nearby before. Due to this there is no water as of now. Actually you are volenteering to be my patron but there is no water. He is going to control all the places like radhi, phongmey, yangtse, monger and dra matsey.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    འ་ནཱི་འབད་ནི་དེ་གིས་ ཆུ་དཀོན་ནི་མས་མནོ་སྟེ་ ག་ཏེ་ར་མདའ་གི་རྟགས་མཚན་བལྟ་ནུག། ཏེ་བལྟཝ་ད་ ཆུ་མ་སྦྱིན་པ་ཅིན་ རི་གུ་མདའ་རྐྱབ་ད་ལུ་ མདའ་ལོག་ལྷོད་དོ་ཡོདཔ་མས། དེ་འབད་ནི་དེ་གིས་ རི་ག་ར་གིས་ མདའ་འདི་ཚུ་ ལོག་ལྷོད་ནུག། དེ་འབདཝ་ལས་ ང་སེམས་ཡང་མ་དགའ་ ལུང་བསྟན་ར་མེདཔ་ལས་ ང་ནཱ་ལྷོད་ཅི།
    Due to this he looked for water through his arrow knowing that there is scarcity of water. If water is not going to give then when he shoot arrow to mountain arrow will come back. I shoot all the arrows to mountain but it came back and i was not happy so i reached here.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཏེ་ཚུར་ཧོངས་མ་དང་ ཕར་ཧོངས་མ་ཆུ་འདུག། ཆུ་ཡོད་ཚར་སྡོད༌ནི་ཨིན། ཆུའི༌རྟགས༌མཚན༌འཐོན༌པ༌ཅིན༌ སྡོད༌ནི༌ཨིན༌ཟེར༌ གསུངས༌ཏེ་མདའ་བཏོན༌སྦེ༌ རྟགས༌མཚན༌གཟིགས༌ནུག། ཏེ་ད༌ལྟོ་ཨ༌ཡར༌ལུ༌ ཕུག་ཅིག༌ཡོད། ཏེ་འདི༌གི༌མིང༌ཡང༌ གསེར༌འཕུ༌ལ༌ཟེར༌ སླབ༌ཨིན། དེ༌ལས༌ བཙན༌ཡང༌ གསེར༌འཕུ༌ཟེར༌བསྟེན༌བསྟེནམ༌ཨིན༌ཏེ༌ ད༌ལྟོ་ ནཱ༌གི༌ འ༌ནཱ༌ལུ༌ དབངམ༌ཨིན།
    There is water nearby. I want to stay where there is water. If there is a sigh of water i am going to stay such line he took out arrows. There is a mountain which is called ser phu(golden mount). The deity also rely on him and he control from there.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ༌ལས༌ ཨ༌ཕར༌དར༌བང༌མ༌སྟོད༌ལུ༌འདི༌ བོ༌རང༌ཟེར༌ སླབ༌ཨིན༌ བོ༌རང༌བཙན། ནགས༌ཚལ༌སྦོམ༌འདི༌ ནཱ༌ཡང༌ཡོད། ཨ༌ཕར༌ཡང༌ཡོད༌ དེ༌འབདཝ༌ད༌ ནགས་ཚལ༌ཕར༌ཧོངས༌མ༌མང༌། ཕར་ཧོངས་མ་ བོ༌རང་བཙན་སྦོམ་ཡོད་ནི་དེ་གིས་ བོ་རང༌ཟེར༌ འབོ༌སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དང་ཕུ་ལས་ར་ ནཱ་གཡུས་ཁའི་ མི་འདི་ཚུ་གིས་ འབོ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
    Then dar bang ma toe located little far from here is called borang, borang tsen(forest deity). Here is also a thick forest. There is also but other side have more thick forest. Since at other side of forest have forest diety so it is called borang(forest). It was called with such name since long time ago.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    འ་ནཱི་ འབད་ནི་དེ་གིས་ གསེར་གྱི་མདའ་དེ་ བཏོན་ཞིནམ་ལས་ ཡར་ཕུག་ལུ་ བལྟ་སྟེ་རྐྱབ་ད་ལུ་ མདའ་དེལོག་མ་ལྷོདཔ་ཨིན་པས། མདའ་དེ་ལོག་མ་ལྷོད་ནི་དེ་གིས་ ནངས་པ་འབདཝ་ད་ ཕུག་འདི་ཁར་ལས་ ཆུ་མཐོན་འོང་ནུག དེ་ལས་འབདན་ ཡ་ད་ ང་ནཱ་སྡོད་ནི་གི་ ལུང་བསྟན་འདུག་ཟེར་ ད་ལྟོ་ཆུའི་བདག་པོ་ བཙན་འདི་ གསེར་ཕུག་བཙན་ཟེར་ བཏགས་གནང་ནུག་ལགས། ཆུ་འདི་གི་ འགོ་དཔོན་བདག་པོ་ བདག་འཛིན་འབད་མི་འདི་ ཁོ་གིས་བཏགས་ནུག
    So he took out his golden arrow and shoot to the mountain but it didnot came back. Since arrow didnot return next morning water flowed from the mountain. After that he knew that he had a prophecy to stay there and he gave the name to water deity as serphu tsen( golden mount deity). He gave the name to the leader owner of the deity.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་ལས་ འ་ནཱི་ ཆུ་འདི་གི་ ཕར་ཧོངས་མ་རྐྱངམ་ཅིག་ ཁྱབ་ནི་མས། ཚུར་ཧོངས་མ་ཡང་ ཕི་དང་ ད་ལ་ཕང་པ་ལུ་ མི་ཁྱབ་ནི་མས། ཏེ་ཚུར་ཧོངས་མའི་ཕུག་གུར་ཡང་ མདའ་རྐྱབ་ནི་ནངས་པ་ཟེར་ ད་རུང་ དངོས་ཀྱི་མདའ་དེ་རྐྱབ་ད་ལུ་ མདའ་དེ་ལོག་མ་ལྷོདཔ་ཨིན་མས། དེ་འབད་ཚུར་ཧོང་མ་ཡང་ བོ་རང་བཙན་ཟེར་ ཆུ་འདི་ཚུ་ བདག་འཛིན་འབད་མི་ཏེ་ ད་ལྟོ་ ནཱ་འཇམ་མཁར་གི་ ཆུ་ག་ར་ ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་ བསྐྱེལ་བཏང་བཏངམ་ཨིན་ལགས།
    This water will be sufficient for other side only. For this side at phey and da la phang pa will not be sufficient. He shoot the silver arrow to the mountain located at hither side and this time also arrow didnot return. For this side also he appointed borang tsen to protect the water source.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ཆུ་གཉིས་ཆ་ར་ཐོན་ནུག། ཐོན་ཞིནམ་ལས་ ལྕགས་གི་མདའ་དེ་ ཡར་ཐོང་ཐིང་ལུ་རྐྱབ་ཏེ་ ཕར་སྨུག་ཏང་ཁར་གི་ཕྱོགས་སུ་ རམ་སྦྱར་ཁ་ཐུག་བཏང་ནུག། འ་ནཱི་ མདའ་དེ་ ལོག་སྟེ་ར་ལྷོད་ལྷོདཔ་མས། དེ་ལས་ ཆུ་གནམ་མེད་ས་མེད་ དཀོན་དྲགས་ཨིན།
    So water came from both the side. He shoot the matle arrow to thongling which is located to ramjer but it came back so there is a scarcity of water.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ད་ལྟོ་ གཞུང་གིས་སྦེ་ གཞུང་དཀའ་དྲིན་ཆེ་ནི་དེ་གིས་ ཆུ་ཐོན་ཐོནམ་མ་གཏོགས་ གཞན་ཆུ་རྩ་ལས་ར་མེད། དེ་མ་ཚད་ ཉིནམ་གཅིག་ན་ ཆུ་ཁུར་ཆ་གཅིག་རྐྱངམ་ཅིག་ལྷོདཔ་ཨིན།
    As of today being our government very thankful we have a water, other wise water might not be there. Not only that, we can fetch a load once in a day only.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ང་བཅས་ དམག་མི་སྦེ་ ཧེ་མ་ བཀྲིས་སྒང་རྫོང་ཁག་གི་ བཱ་བུ་དཀར་ཅུང་ཟེར་ རྫོང་དཔོན་བཱ་བུ་དཀར་ཅུང་སྡོད་ཅི། འ་ནཱི་བསྒང་ ཁོ་གི་འོག་ལུ་ སྒྲིགས་རྒྱུག་ཅི་ང་། རྒྱུགཔ་ད་ལུ་ ཁོ་གི་ ཨམ་སྲུ་ཧེ་མམ་ དེ་གིས༌ ཁྱིམ༌རམ༌སྦྱར༌ཕར༌ཧོངས༌ལུ༌ཡོད། འ༌ནཱ༌ལུ༌ འགྱོའི༌ཕྱག༌ཞུ༌སྦེ།
    I stayed as army ander Babu Karchung who was the head of trashigang district . During that time i followed a strict discipline. His first wife was from Ramjer so i went there to serve.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ༌སྦེ་འགྱོ༌བའི༌སྐབས༌སུ་ རམ་སྦྱར་ལས་སྦེ་ སྤང་ཐང་ནང་ལས་ཡར་འགྱོཝ་ད་ལུ་ འཐུང་ནི་གི་ཆུ་ཅིག་ཡང་མིན་འདུག། ཆུ་བྱིན་མི་མིན་འདུག་ དེ་སྦེ་རྩ་ལས་ར་མིན་འདུག་འཐུང་ནི་གི། འ་ནཱེ་ འབད་ནི་དེ་གིས་ ཕར་ལས་ཆུ་མ་ཐོབ། མ༌ཐོབ༌ནི༌གིས༌ ལྕགས༌ཟམ༌ལས༌ ལོག༌ལྷོད༌ནུག།
    When i go i have to pass through medow and there is no water. There was no one to give water for drinking. So i didnot get water from there and i reach back to zhak zam.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ༌ལས༌སྡོད༌ནི༌ཟེར༌ མནོ༌བསམ༌གཏང༌ཞིནམ༌ལས༌ ཁྱི༌མཚེས༌ཁ༌ཐུག༌ལུ༌ བྱོན༌ནུག། དེ༌ལས༌ ཁྱི༌མཚེས༌ཧོངས༌ལུ༌ བྱོན༌ཞིནམ༌ལས༌ ཁྱི༌མཚེས༌གི༌ མི༌ཚུ༌གིས༌ ནཱ༌ག༌ཏེ་ལས༌བྱོནམ༌སྨོ? འཁྲུངས་གཡུས་ག༌ཏེ་ལས༌སྨོ? ཟེར༌ ཁོང༌གིས་ འདྲི༌བ༌དཔྱགཔ༌ད༌ལུ། ང༌ཧེ༌མ༌ལས༌ར༌ལྷོད༌ཅི༌ བོད༌ལས༌ཨིན། ཐིམ༌ཕུག༌ལས༌ཚུར༌ ནཱ༌ག༌ར༌བསྐོར༌ཚར་ཡི། ཏེ་ནཱ་ཕར་ཚུར་ སྡོད་ནི་ཅིག་འདུག། ཏེ་ས་ཆ་ཡང་ ལེགས་ཤོམ་ཅིག་འདུག ཆུ་ཡང་འཐོན་ནིའི་ ལུང་བསྟན་འབྱུང་ཡི། གཞན་ཆུ་འདི་ཚུ་གི་མ་འབྱུང་། ད་ནཱ་སྡོད་ནིའི་མ ནོ་བསམ་གཏང་དོ། ག་དེ་འབདཝ་དྲག་ག་ ད་ལྟོ་ ནཱ་ཚུན་ཚོད་འོང་བལྟའི་ཟེར་ གསུངས་ནུག།
    Then he decided to stay and went towards chey tsey. When he went towards chey tsey people asked him, where are you comming from? Where is your birth place? when they asked like that, i came all the way from thimphu and i was roaming all the places here. I found a place to stay here. Here i found a nice place and it have a prophecy for water also. Actully water never use to come. I am thinking for setteling here. What shall i do? i came till here he said.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་སྦེ་གསུངས་བའི་སྐབས་སུ་ ཡ་ཏེ་ ག་དེ་འབད་ནི་ ནཱ་བཞུགས་ནི་ཨིན་ན་ཟེར་ ཞུཝ་ད་ལུ། མི་སྡོད་ད་ལྟོ་ཚར་ཅིག་ བོད་ལུ་ ལོག་འགྱོ་ནི་ཟེར་ སླབ་ད། བོད་ལུ་ དམག་འཁྲུག་ལང་སྟེ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ དམག་རྐྱབ་ཏེ་ཡོད། ཏེ་ད་ལྟོ་ཡང་ མཇུག་མ་བསྡུ་བས་མས་ཟེར་ ཁོང་གིས་ འདྲི་བ་ཞུ་ནུག།
    When he said like that, now what you aregoing to do? will you stay here?. He said he is not going to stay here he wants to go to tibet. War is going on in tibet. They asked still its not completed?
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཞུ་བའི་སྐབས་སུ་ ཁོང་བུ་སྤུན་ལྔ་ཨིན་མས། ཁོང་འདི་ནང་སྡོད་སྦེ་འབདཝ་ད་ལུ་ བོད་ལས་མར་ ཨམ་ཅིག་དང་ བུམོ་ཅིག་ ན་ཧིང་བཟུམ་ཅིག་ལས་ར་བྱོག་འོང་ནུག་ཟེར་ཨིན་པས།
    When they asked like that they are five sablings. When they stayed there, there was a mother and daughter who who had ran away from tibet a year before.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    གཡུས་ཅིག་ལས་མར་ འོང་འོངམ་མས། དེ་ལས་ ཨམ་ཅིག་འདུག་ལོ། འདི་ནང་ལུ་ འ་ནཱི་ ཨམ་འདི་ཡང་ ལོ་བརྒྱུད་སླབ་ནུག། ཏེ་ཁྱོད་ཀྱི་ བློ་ལེགས་ཤོམ་ཅིག་ སླབ་མས། བོད་ཁམས་ཀྱི་བློ་ བོད་པའི་བློ་ཅིག་ཡང་ སླབ་མས། ཏེ་ཁྱོད་ག་ཏེ་ལས་སྨོ་ཟེར་ འདྲི་ནུག་མོ་གི། དེ་ལས་ མོ་གིས་ ང་བོད་ལས་ཨིན། ནཱ་ལྷོད་སྦེ་ ལོ་གཅིག་ཡར་སོང་ཡི་ ནཱ་ལུ།
    There was a mother who came from a village. In that monther also told her story. Then she told you are speaking in tibetan words so where are you from? Then she told that she is from tibet and it has been one year passed that i came from tibet.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ང་ཡང་ ནཱ་སྡོད་དེ་ཡོད། རོགས་ལས་གནསཔ་བརྙ་སྟེ་ཡོད། ས་འདི་ཚུ་ཡང་ རོགས་ཀྱི་བྱིན་ཏེ་སྡོད་ཡི། ང་བཅས་མ་སྨེད་གཉིས་ བྱོག་འོང་ཡི་ རོགས་ཀྱིས་བསད་ནི་འབད་སྦེ་ཟེར་ སླབ་པའི་སྐབས་ལུ་ ཁོང་གཉིས་ཀྱི་ བརྒྱུད་རིགས་ཕྱེ་བའི་སྐབས་ལུ་ ནང་ཚན་ཕོག་ནུག།
    I am also staying here said other women. I am staying in others house for time being. I along with my daughter had runaway from tibet because they were trying to kill us. When they enquire about them self they were family.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ནང་ཚན་ངོ་ཤེས་ཏེ་ བཟའ་ཚང་ཕོག་ཡར་སོང་ནུག། དེ་ལས་ ཡར་འགྱོ་མི་དགོ་ ང་ཡང་ ནཱ་སྡོད་ནི་ཟེར་ ཕོ་རྒནམ་དེ་གིས་ འ་ནཱི་ བུམོ་དང་ཅིག་ཁར་གཉེན་རྐྱབ་ཏེ་ བཙན་མཁར་ལ་ རྫོང་རྐྱབ་ནུག་ལགས།
    They knew that they were relatives. Then he told you dont have to go back. Then they got married and constructed a tsenkhar fortress.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    འ་ནཱེ་སྦེ་ བཙན་མཁར་ལ་ རྫོང་རྐྱབ་སྟེ་ བཙན་མཁར་ལ་ རྫོང་བཙུགས་ཏེ་ ལོ་དག་པ་ཅིག་ དེ་ནང་ར་བཞུགས་ནུག དེ་ལས་ གཞན་བུ་སྤུན་བཞི་དེ་ ད་ལྟོ་ རྒྱལ་རབས་ནང་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ རྒྱལ་རབས་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ ང་རའི་ཁྱིམ་ན་ཡོད། འ་ནཱི་ནང་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ ནཱ་ད་ལྟོ་ གདུང་བསམ་ལས་མར་ཡོད་མི་བརྒྱུད་ངོ་མ་ཤེས་སྦེ་ མི་བརྒྱུད་འདི་འདུག། ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ མི་བརྒྱུད་དར་ཏེ་ ལོ་མང་རབས་ཅིག་ཡར་སོང་ནུག།
    After construction they stayed there for few years. And for other four sablings if you want to look at their history its with me. When i look at the history there are people who are the lineage of the four sablingb that i cannot recognise. Still their lineage is being spreaded.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་ལས་ ཁོ་དེ་ ནཱ་སྡོད་འབད་དེ་ ཏེ་འ་ནཱི་གི་ བཙན༌མཁར༌ལ༌ལས༌ ཆུང་འདི༌ཚུ༌ཡང༌ དེ་ནང༌ལས༌ བྱིན༌སྦེ༌རྫོགས༌ཏེ༌ སྲས༌སྲསམོ༌དེ༌ཚུ༌ལུ༌ཡང༌ དེ༌ནང༌ལས༌ བྱིན༌སྦེ༌ མདའ༌གཞུ༌འདི༌ཚུ༌ཡང༌ དེ་ནང༌ར༌ཡོད༌དོ༌ཡོདཔ༌མས། ད་ལྟོ༌ཡང༌ དེ་འབདཝ༌ད༌ ཧ་གོ་མི་མིན་འདུག། གོ༌དོ༌ཡོདཔ་འོང་ཡར༌ལ༌ལུ༌ རེ༌གཉིསམ༌གྱིས།་
    And they stayed at tshenkhar, they made water aviliable there and all the sablings came from there. His bow and arrows are also there still now but many dont undrestand about that but may be few do.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ༌ལས༌ནཱ༌ང༌བཅས༌འཇམ༌ཁར༌གྱི༌མིང༌བཏགས༌ནིའི༌བཏགས༌ཚུལ༌དང༌བརྩན༌འདི༌ཚུ༌ག༌ར༌བཏགས༌མི༌འདི༌གཅིག༌ཁོ༌གི༌བཏགས༌གནང༌མི༌ཅིག༌གི༌ལོ༌རྒྱུད༌ཨིན༌ལགས།
    And the name jamkhar and its deity is being given by him.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ༌ལས༌ ད༌ཤིང༌མཁར༌ཟེར༌ སླབ༌མི༌དང༌ ཤིང༌མཁར༌སླབ་ད་ ཤིང་མཁར་གཉིས་ཡོད། དེ་ལས་ ནཱ་འཇམ་མཁར་ལུ་ཡང་ ཧེ་མ་གཏེར་སྟོན་ པད་མ་གླིང་པ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ ཞིང་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་གིས་ གཏེར་ག་ར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ གཏེར་ལུ་ སྦས་བཞག་མི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ གནང་བཞག་མི་འདི་ ད་ལྟོ་ མཇུག་མཐའ་མ་ མ་འོངས་པ་ལྷོདཔ་ད་ལུ་ མི་ལས་ གཞན་སྐྱེས་བུ་ཅིག་ ག་ཅི་བཟུམ་འོང་ནི་སྨོ་ཟེར་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་ལུ་ ལུང་བསྟན་གནང་བཞག་ནུག།
    The one who tell shingkhar and when we say shingkhar there is difference. Here at jamkhar after passing away of guru rinpochey he kept all the teachings in a form of treasure and after him there will be a extra ordinary man who will be the treasure discoverer called Pema Lingpa.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་ལས་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་གིས་ ཁོ་ཆོས་ཡང་ གཏེར་སྟོན་པ་པདྨ་གླིང་པ་གིས་ གཏེར་བྱིན་ནུག། འ་ནཱེ་ འབད་ནི་དེ་གིས་ ཁོ་གི་ ནཱ་འཇམ་མཁར་ལུ་བྱོན་ནུག།
    And he was given treasure as teachings by terton Pema Lingpa so he came here at jamkhar.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    འཇམ་མཁར་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ ནཱ་ཡང་ ཡར་ཁ་ཐུག་དང་ དགྲ་མེད་རྩེ་ཁ་ཐུག་ ག་ཏེ་ར་བྱོན་ནུག་ འ་ནཱི་ བླམ་དེ། འ་ནཱི་ བླམ་དེ་ ཕར་བྱོན་ཏེ་ ཨ་ནཱ་ དལྟོ་ ཨ་མར་ སྣུམ་འཁོར་ལམ་གྱི་ ལྟག་ལས་ཕར་ རྦ་གླིང་ཟེར་མི་ཅིག་ཡོད་ལགས།
    After visiting at jamkaher the lama also went to Dramaytsey side. Lama went there, as of there is a place above the road called ba ling.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཁོ་གིས་ འ་ནཱ་ གཟིམ་ཅུང་ ཆུང་ཀུ་ཅིག་རྐྱབ་ནུག གཟིམ་ཅུང་ཆུང་ཀུ་ཅིག་རྐྱབ་ཏེ་ ཏེ་འ་ནཱ་སྡོད་ནི་ཟེར་ ད་ལྟོ་ འ་ནཱ་ལུ་ སྒྲ་པད་བརྗོད་རིན་པོ་ཆེ་ཟེར་མི་ཅིག་གཤགས་སོང་ཡི། ནཱ་ལུ་ བོད་ལས་མར་ བྱོན་ཡི། ཏེ་བོད་ལས་ བྱོན་ཞིནམ་ལས་ མཁའ་འགྲོ་དེ་ ནཱ་འཇམ་མཁར་ལས་འཚོལ་ཡི།
    He constructed a residence there, recently Dra Pay Dzey rinpochey died there. He came from tibet and married to gril from jamkhar.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    འ་ནཱི་ པད་བརྗོད་རིན་པོ་ཆེ་ཡང་ ཨ་ཕར་མཆོད་རྟེན་སྦོམ་འདུག་མེན་ན་ལགས? འ་ནཱ་ལུ་གཤགས་ཡི། འ་ནཱི་པད་བརྗོད་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ཡང་ ཨ་ཕར་ལུ་བྱོན་ཏེ་ ང་བཅས་ པད་བརྗོད་རིན་པོ་ཆེ་གི་ཕྱག་ཞུ་ཡི། ཕྱག་ཞུ་བའི་སྐབས་ འ་ནཱ་བཞུགས་སྦེ་ མ་གཤགས་པ་ཅིན་ ཁོ་གི་དོན་ ལྷ་ཁང་ཡང་བསྒྲུབས་ནི་གི་ ཐུགས་སྨོན་འདུག།
    Pay dzey rinpoche passed away near the big stupa were you can see there. We went there to stay as attendents of rinpoche.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཏེ་འ་ནཱ་ལུ་ མཆོད་རྟེན་ཡང་ ཁོ་གིས་ ཧ་ལམ་ཅིག་ ཁོ་གི་བཞེངས་ཡི། ཧེ་མ་ མཆོད་རྟེན་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ཡོད། མཆོད་རྟེན་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ འ་ནཱི་གཏེར་སྟོན་པད་བརྗོད་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བཞེངས་ཡི།
    The stupa was also build by him. Long time ago there was a small stupa which is being constructed by Pay dzey rinpoche.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    པད་བརྗོད་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ བཞེངས་པའི་སྐབས་ འ་ནཱི་ནང་ལུ་ར་ བཞེས་བང་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་གི་ བཞེས་བང་དང་བཞེས་ཆ་ གསེར་གྱི་སྤྲོས་བརྐོ་བརྐོཝ་ར་ཡོད་ ད་ལྟོ་ཡང་ཡོད་ལགས།
    When he construct a stupa he put a golden plate which belongs to terton Pema Lingpa which still exist.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་ལས་ ད་རུང་ ནོར་བུ་ཆུ་ཤེལ་ མེ་ཤེལ་ཟེར་མི་ཡང་ཡོད་ལགས། ཆུ་ཤེལ་མེ་ཤེལ་འདི་ ཁོ་གིས་ ད་རུང་ ཨ་ཕར་དགོན་པ་ ལེ་ཤ་ར་བཅགས་ཏེ་བཞུགས་ནི་ཟེརཝ་ད་ལུ་ གུ་བུལ་གཡུས་ཙང་ཕྱོགས་ལུ་ བྱོན་ནུག་ལགས། ཨ་ཕར་ཡང་ ཡར་ཁ་ཐུག་ལུ་ བྱོན་པའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ ཡར་གྱི་གུ་བུལ་ལུ་ ལྷ་ཁང་འདུག་མེན་ན? འ་ནཱ་ལུ་བྱོན་ནུག།
    There is precious crystal and burning glass jewel too. He planned for taking those jewels to many monastry but went towards Gubul Yuetsang. There also he went to upper part of monastry at Gubul Yuetsang.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    འ་ནཱ་བྱོནམ་ད་ལུ་ ཏེ་ཡ་ ང་ཨ་ནཱ་ལུ་ ལུང་བསྟན་འདུག་ག? ནཱ་འཇམ་མཁར་ལུ་ ལུང་བསྟན་འདུག་ག? གོང་ཐུང་ལུ་ ལུང་བསྟན་འདུག་ག་ རྟགས་མཚན་ཐོནམ་མས་ཟེར་ ཐུགས་སྨོན་གནངམ་ད་ལུ་ ཀུ་པི༼ཁུ་བྱུ་༽སྐད་རྐྱབ་ནུག ཀུ་པི་སྐད་རྐྱབ་ད་ལུ་ ཀུ་པི་རྩམ་ཟེར་ མིང་དེ་སྦེ་ལུས་སོང་ནུག།
    When he went there, he checked weather his prophecy is at current place, Jamkhar or at gongthung a cocoo made a sound(koo pee) then he gave a name of the place as kope tsam.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་ལས་ ཕར་ཧོངས་མ་ལུ་ཡང་ གཏེར་སྟོན་པ་འདི་ཚུ་གིས་ ཞབས་རྗེས་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན་ལགས། དེ་ལས་ ནཱ་ཡང་ ད་ལྟོ་ རོགས་གི་ ཆུའི་སྦོ་ལོག་ ཁར་ ཨ་ཙི་ལེགས་ཤོམ་བཟོ་ནུག།
    Treasure discoverer had also visited there. Here also today they have made it better.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ད་རེས་ནངས་པ་ གཏེར་འདི་ ཚར་གཅིག་ཕྱེ་བ་ཅིན་ ཆརཔ་རྐྱབ་རུང་ར་ རྐྱབ་མ་བཏུབ་པ་ཅིན་ འ་ནཱི་གི་ སྦོ་ལོག་ཁར་ཆརཔ་རྐྱབ་ཨིན། ཏེ་འ་ནཱ་ལུ་ མདངས་ཞག་ཅིག་ཁར་ ཁོང་འོག་གི་འདི་ཚུ་གིས་ བཟོ་ནུག་མས་ན? འ་ནཱ་ལུ་ ཅ་ལ་གཉིས་བགོ་བཤའ་རྐྱབ་པའི་སྐབས་སུ་ ནཱ་འདི་ བཞེས་བང་དང་བཞེས་ཆ་འདི་ཚུ་ ལུས་སངོ་ནུག། ཕར་ཧོངས་ལུ་འདི་ ནོར་བུ་ མེ་ཤེལ་དང་ཅ་ལ་ལེ་ཤ་ར་ ཀུ་པི་རྩམ་ལུ་ འགྱོ་དེ་ཡོད། དེ་འབད་གཏེར་གཏོན་པད་མ་གླིང་པ་གི།
    Now a days if that treassure is opened then it rains near that treasure. Here also they made it few days back. When they divide the property of terton Pema Lingpa they left the plates and small bouls but many precious jewels had been taken to Kopeetsam.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་ལས་ སྟག་ཕྱེ་མ་ཟེར་མི་ ཕྱེ་མ་ལུ་ སྟག་ཕྱེ་མ་ཟེར་ སླབ་དགོ་མི་འདི་ ཤིང་མཁར་དགོན་པ་ལུ་ ལུས་ནུག། ད་ལྟོ་ ཏེ་ཤིང་མཁར་ཟེར་ཏེ་ ཨ་ཕར་ཤིང་མཁར་དགོན་པ་ཅིག་ཡོད། འ་ནཱི་ ཤིང་མཁར་དགོན་པ་ལུ་འདི་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་ ཁོ་ར་གིས་ར་ མཁྱེན་གནང་ནུག ཨ་ནཱ་ལུ་འདི་ མ་པ་ལས་ མ་བྱོན་པས་ལགས། ནཱ་གི་ཤིང་མཁར་ལུ་འདི་ ནཱ་འདི་ ས་ནམ་པ་འདི་ཚུ་གི་ ལུགས་སྲོལ་ལས་སྦེ་ ས་ནམ་པ་འདི་ཚུ་གི་མིང་བཏགས་པའི་ ས་ཆའི་མིང་ཨིན།
    The reason for calling Chema as Takchema is left at Shingkhar Goenpa. There is Shingkaher called shingkhar gonpa. Shingkhar monastry has been undrestood by terton Pema Lingpa himself. He didnt go there. Here at shingkhar it is the name given to the farmers.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཤིང་མཁར་ཟེར་ ཤིང་གི་ནགས་ཚལ་སྦོམ་ མཐོ་དྲགས་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ ཤིང་ག་ར་ ཤིང་འདི་ནང་ལས་འབག་དོ་ཡོདཔ་མས། དེ་ལས་ ཤིང་འབག་ནི་གི་གཡུས་ཅིག་འབད་ནི་དེ་གིས་ ཤིང་མཁར་ཟེར་ མི་གནགཔོ་འདི་ཚུ་གིས་ མིང་བཏགས་བཏགསཔ་ཅིག་ཨིན་མས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ བཏགས་བཏགསཔ་མིན་འདུག།
    There was a big forest at shingkhar and all the woods were collected from there. Since it was a village from where wood was collected so it was colled Shingkhar. It was not given by buddha.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཕར་ལུ་དེ་ གཏེར་སྟོན་པ་གིས་ར་ ལཱ་འབད་འབདཝ་འདུག། ཏེ་འ་ནཱ་ལས་ ཨ་ནཱ་ རྐང་དུ་མ་ཟེར་ ད་ཅི་བྱོན་ཡི་མེན་ན་ལགས? ཨ་ཕར་རྐང་དུ་མ་ཡོད་ས་ལུ། འ་ནཱ་རྐང་དུ་མ་ཟེར་ སླབ་དགོ་མི་འདི་ དང་རྟ་འཁྱམས་མོ་ཟེར་ སླབ་དགོ་མི་འདི། དེ་ལས་ ཨ་ཡར་ལུ་ རྟ་འཁྱམས་མོ་ཟེར་ ད་ལྟོ་ ཡར་ལུ་ མ་བྱོནམ་འོང་ ཡར་ལུ་མཆོད་རྟེན་གསུམ་ཡོད། ད་ལྟོ་ གསུམ་ཆ་ར་ཅིག་ཁར་ཡོད།
    There is a work done by tertonpa. From here we went to there till kangdungma right? Where there is kangdungma. The reason for calling it as kangdungma is that there is a place called Tachamo were you might not have visited. There are three stupa together.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    འདི་ནང་ལུ་ ཧེ་མ་མི་མེད་པར་ ནགས་ཚལ་སྡོད་ནུག་མེན་ན། ནགས་ཚལ་འབད་བའི་སྐབས་སུ་ སྟག་ཅིག་ཨ་རྟག་ར་ འདི་ནང་ར་སྡོད་སྦེ་ དེ་ལས་ ཤ་འཚོལ་བ་དེ་ མར་ཧོངས་ལུ་ཡང་འགྱོ་ ག་ཏེ་ཡང་འགྱོ་སྟེ་ ཉལ་ནི་དེ་ འ་ནཱ་ར་འགྱོ་ནུག། འ་ནཱ་ལུ་ ཤོང་ཅིག་ཡོད་ལགས་ ཕར་ཧོངས་མ་ཡང་ ནགས་ཚལ་ ཚུར་ཧོངས་མ་ཡང་ ནགས་ཚལ་སྦེ་ཡོད་ལགས།
    There was forest rather than humen being. The tiger use to stay there but goes to other forest in search of prey and come back. There is a valley were both side have forest.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཏེ་ འ་ནཱི་ ཤོང་ལེགས་ཤོམ་ཡོད་ས་ལུ་ སྟག་མོ་དེ་ འ་ནཱ་སྡོད་ནུག། ཤ་འདི་ཚུ་བཟའ་སྦེ་ འ་ནཱེ་སྦེ་སྡོད་ནི་དེ་གིས། སྟག་སྡོད་ས་འབད་ནི་དེ་གིས་ སྟག་ཤར་མོ་ཟེར་ ནཱེ་སྦེ་སླབ་ནུག་ལགས། ཏེ་སྟག་ཤར་མོ་ཟེར་ འབོ་དགོ་མི་འདི་ འ་ནཱེ་སྦེ་ཨིན་མས་ལགས།
    The tigress stayed at the valley. The tiger use to stay there by eating flesh so the name of the place was given as Taksharmo. This is the reason for calling the place as Taksharmo.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་ལས་ ནཱ་ལུ་འདི་ ཕྱེ་མ་ཟེར་ སླབ་དགོ་མི་འདི་ ནགས་ཚལ་ཡོད་པའི་ མིང་ཨིན་མས་ལགས། མར་འོག་ལུ་ མིང་བཏགས་བཏགསཔ་བཟུམ་སྦེ་ ནགས་ཚལ་ཡོད་པའི་ མིང་མས་ཕྱེ་མ་ཟེར། དེ་ལས་ ཨ་ཡར་ལུ་འདི་ རྟ་དེ་ཚུ་ འཁྱམས་ས་འབད་ནི་དེ་གིས་ རྟ་འཁྱམས་མོ་ཟེར་ ཨ་ཡར་གི་ མིང་ངོ་མ་དེ་སྦེ་ བཏགས་བཏགསཔ་ཨིན་པས་ལགས།
    The reason for calling this place as Chema is because here we have a forest. Similar to the name given to lower place and that is the place where hourse use to stay so name of the place is given as Takchamo.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    དེ་ལས་ སྟག་ཤར་མོ་གི་ སྟག་འདི་ ཨ་ཕཱི་ ཕར་ཧོངས་ལུ་ སྲིབ་རྡུང་སའི་ ཁྱིམ་ཅིག་འདུག་མེན་ན? འ་ནཱ་ལུ་འདི་ རྟ་ལམ་པ་ཟེར་ སླབ་ཨིན། རྟ་ལམ་པ་ཟེར་ དེ་ལས་ འ་ནཱི་ སྟག་དེ་ ཤ་བཟའ་ནི་འཚོལ་ཡི་ར་ ང་བཅས་ མི་འགྱོ་སའི་ ལམ་བདའ་ཏེ་ར་ འགྱོ་མས་ལགས། མི་འགྱོ་སའི་ལམ་བདའ་ཏེ་ར། འདི་ནང་ལས་འགྱོ་སྦེ་ ཨ་མར་ཤིན་ལྗོང་ཟེར་ སླབ་ཨིན། ཨ་ནཱི་ ཤིང་གི་འོག་ལས་མར་ལྷོདཔ་ད་ མི་ཅིག་བཟའ་ནུག་ ནུབ་ཕྱེད་དེ་ཅིག་ཁར་ མི་ཅིག་བཟའ་ནུག་ སྟག་དེ་གིས།
    The tiger at Taksharmo is, there is a place where bitten maize is produce is called Talampa. The tiger was very eager to eat flesh so the tiger walked from footpath. When tiger reached to a place called Shinjong ate one humen.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    མི་ཅིག་བཟའ་སྦེ་ དེ་ལས་ མི་དེ་འཚོལཝ་ད་ ག་ཏེ་ལས་ཡང་ མ་འཐོང་པར་ སྟག་གིས་བཟའ་ད་ནུག། འདི་ནང་ལུ་ སྟག་གི་རྐང་རྗེས་ཅིག་ཡང་འདུག། དེ་ལས་ ཁྲ་དེ་ཚུ་ཡང་ཐོན་ནུག་ལོ། ད་སྟག་གིས་ བཟའ་ནུག་ཟེར་ མི་འདི་ཚུ་ བསྡོམས་སྦེ་ མདའ་དང་གཞུ་འདི་ཚུ་འབག་སྦེ་ རྟིང་བདའ་འོངམ་ད་ལུ་རྐང་དུང་ཅིག་ རྐངམ་གྱི་ ཨ་ནཱ་ཤོང་གི་ ནགས་ཚལ་ནང་ལུས་སོང་ནུག། ད་ལྟོ་ མཆོད་རྟེན་ཡོད་ས་ སྣུམ་འཁོར་བཞག་ས་ལུ༌ འ༌ནཱ༌ རྐང༌དུང༌ཅིག༌ མཐོང༌ནི༌དེ༌གིས༌ རྐང༌དུང༌མ༌ཟེར༌ མིང༌དེ༌འབད༌བཏགས༌ནུག།
    When we searched the person it was already eaten by tiger because a footprint of tiger was found there and blood was spoted on the ground. As they knew that it was eaten by tiger they took bow and arrow to chase the tiger they found bone pipe of the person. As of now there is stupa and people park their vehicles is called as Kangdungma as people found a popepipe of a perso had been eaten by tiger.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཏེ་འ་ནཱ་ལས་ སྟག་དེ་ཡོད་དོ་ཡོདཔ་མས་ཟེར་ མནོ་ཏེ་ ད་འབདན་རིགཔ་སྒྲིམ་དགོ་མས་ཟེར་ མདའ་འབག་མར་ལས་འོང་སྦེ་ ཡར་འོངམ་ད་ལུ་ ཨ་ནཱ་ཚུར་ཧོངས་མ་ མཆོད་རྟེན་སྦེ་ས་ མཆོད་རྟེན་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ ཧྲམ་འགྱོ་ནི་འབད་འབདཝ་ཅིག་འདུག་མེན་ན། འ་ནཱ་ལྷོདཔ་ད་ སྟག་དེ་གུ་ མདའ་རྐྱབ་ནུག། ཁོང་གི་ སྟག་གདམས་པ་ཟེར་ སྟག་འ་ནཱ་ བསད་ནི་དེ་གིས་ སྟག་གདམས་པ་ཟེར་ སླབ་ཨིན།
    From then they knew that tiger do exist, after comming back by bringing bow and arrows they shoot arrow to the tiger near the small stupa which is being almost demolished. Then the name of the place came to be known as Takdampa as they have killed the tiger there.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    འ་ནཱ་ལས་ ཡར་ལུ་ མཚོ་དབང་ཟེར་མི་ཅིག་ཡོད། མཚོ་དབང་ལུ་འདི་ མཚོ་ངོ་མ་ར་ཡོད། ད་ལྟོ་ཡང་ ཤུལ་ཡོད་ལགས། མཚོ་ངོ་མ་ར་ འཐོན་འཐོནམ་ཡོད། ཏེ་འ་ནཱི་ མཚོ་འདི་ཡང་ ད་ལྟོ་ ཁེངས་ལུ་ཡོད་ལགས།
    Above from here there is a place called Tsowang. There is a real lake at Tsowang. The evidence of lake still exist. Currently this lake is at Kheng.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཏེ་ནཱ་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ བཙོག་པ་འབད་ནི་དེ་གིས་ གཙང་བྲ་མེད་ནི་འདི་གི་ མཚོ་བྱོག་ཡར་སོངཔ་ཨིན། ད་ལྟོ་ ནཱ་གི་ མཚོ་དབང་ཟེར་ ཏེ་དེ་སྦེ་འབོ་འབོཔ་ཨིན། ཏེ་ད་ལྟོ་ མིང་ཆུང་ཀུ་ཆུང་ཀུ་ ལེ་ཤ་ར་ཡོད། ཏེ་ད་ལྟོ་ སྟག་ཤས་མ་གི་ སྟག་ཤས་མ་དགོན་པ་ཟེར་མི་འདི་ སྟག་ཤས་མ་དགོན་པའི་བླམ། བླམ་ཧེ་མ་དང་ ད་ལྟོ་ བླམ་རིམ་བརྒྱུད་བཞི་དང་ ལྔ་དེ་ཅིག་ཡར་སོང་ཡི།
    We couldnot keep this lake very clean so it run away. Today this place is called Tsowang. There is many little names. Today the lama at Takshema monastry is fourth and fifth descendent.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཧེ་མ་གི་ བླམ་དེ་ ཕར་སྦི་མཁར་གཡུས་ལས་ཨིན་པས། བླམ་བི་མཁར་ལས་ཨིན་མས་ འ་ནཱི་ བླམ་གི་སྐབས་ལུ་ ལྷ་ཁང་ཡང་ ཆུང་ཀུ་ཅིག་བཞེངས་ནུག། དེ་ལས་ཆོསཔ་ལེགས་ཤོམ་དང་ སློབ་མ་ལ༌སོགས༌པ༌འདི༌ཚུ༌ ག༌ནི༌ཡང༌ ཆགས༌མ༌ཚུགསཔ༌པས། མི༌དེ་ཚུ༌གི༌ཡང༌ ཆོས༌ལུ༌ དད༌པ༌ གནམ༌མེད༌ས༌མེད༌ཅིག༌ར༌མེདཔ༌ཨིན༌པས། སྒོམ༌ཆེན༌སྦེ༌ འཛུལ༌མི༌ཡང༌མེདཔ༌ཨིན༌པས། འཛུལ༌མི༌ཡོད༌རུང༌ར༌ ཧ༌ལམ༌ཅིག་སྦེ་ སྡོད༌སྦེ༌ ལོ༌རྒས༌ཏེ༌ར༌ ན༌ཧིང༌དེ༌ཅིག༌ཁར༌ ཤི༌སོང༌ཡི། ཁོ༌གིས་ སྒོམ༌ཆེན༌འདི་ཚུ༌ དེ༌ལས༌ ཁོ༌ར༌དེ་ ཧེ༌མ༌ལས༌ཤི༌སོང་ཡི། ཀརྨ༌ཚེ༌དབང༌ཟེར༌ སླབ༌ཨིན་ ཧེ༌མའི༌ བླམ་དེ།
    In olden days lama was from Bikhar. During his time there was a small tample. He couldnot sescend good lama and descendents. People didnot have devotion towards dharma. There was no one who was willing to stay as laymonk under him. Even the one who had stayed were died due to old age. Lama died long time ago. His name was karma Tshewang.
  • སྐུ་དྲུང་ kudrung
    ཧེ་མ་དེ་ ཀརྨ་མ་ཆོས་རུ་ཟེར་ སླབ་དོ་ཡོདཔ་མས། ཀརྨ་ཆོས༌རུ༌གི༌ཤུལ༌ལས༌ ཀརྨ༌ཚེ༌དབང༌ཟེར༌ སླབ༌ཨིན༌མས། ཀརྨ༌ཚེ༌དབང༌དེ༌ བི༌མཁར༌ལས༌ཨིན༌པས། འ༌ནཱིའི་ ཤུལ༌ལས༌དེ་ ཚེ༌དབང༌ཕུན༌ཚོགས ༌དེ༌ལས༌དཔར་འབྱོར། དེ༌ལས༌ ཧེ༌མ༌ར༌ དཔལ༌འབྱོར། ཀརྨ༌ཆོས༌རུ༌ གཤགས༌ཞིནམ༌ལས༌ ཀརྨ༌ཚེ༌དབང༌། དེའི༌ཤུལ༌ལས༌ བླམ་དཔལ་འབྱོར། ཏེ༌དཔལ་འབྱོར༌གྱི༌སྐབས༌ལུ༌ཡང༌ དར༌རྒྱས༌མ༌ཚུགས༌པས།
    In the past he was called Karma Choeru and after him it was Karma Tshewang. Karma Tshewang was from Bikhar. After that Tshewang Phuntsho folloewd by Parjor. Initially it was Peljor. After the death of Karma Choeru then Karma Tshewang. After that lama Peljor. It couldnt spread during Lama Peljor's time also.
Collection: 
Oral Cultures of Bhutan
Subcollection 
Subject 
Referenced Places 
Recording Location 
Language 
Time Period: 
Time: 
00:19:33
Creator: 
Duptho
Creator: 
Chimi Wangmo
Editor: 
Dr.karma phuntsho
Contributing Contributor: 
Kudung
Publisher: 
Tibetan and Himalayan Library
Sponsor: 
Arcadia Fund (Other)
Data Entry: