the monastery called Phurdup Goenpa, Chikakha and Tashiding are body, speech and mind. so the construction of Chikakha Monastery was built before Zhubdrung came to Bhutan.

ད་ སྤྱི་དཀར་ཁ་ ཟེར་སླབ་ཨིན། དགོན་ ད་ ཕུར་སྒྲུབ་དགོན་པ་སྤྱི་དཀར་ཁ་ བཀྲ་ཤིང་ལྡིང་འདི་ སྐུ་གསུང་ཐུགས་སྦེ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ད་ བཞེངས་ཏེ་གནང་པའི་གི་དུས་ཡུན་འདི་ སྤྱི་དཀར་རི་ སྤྱི་དཀར་རིང་དགོ་པའི་གི་རྒྱུ་འདི་ ག་དེ་སྦེ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ སྤྱི་དཀར་ཁ་གི་འདི་ ཏེ་ ད་ ང་བཅས་ཀྱི་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ནཱ་ འབྲུག་ལུ་བྱོན་ཏེ་གིས་སྦེ་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་ ཕྱག་ལཱ་མ་མཛད་པའི་གི་སྐབས་ལས་རང་ ཏེ་ སྤྱི་དཀར་ཁ་གི་མཆོད་རྟེན་འདི་བཞེངས་ད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཅིག་འདུག

the reason for building the monastery was it is the residance of saint Chikarwa. Because of the oral tradition name of the place chikakhar was changed to chikharkha.

ཏེ་ འ་ནི་སྦེ་བཞེངས་དགོ་མི་རྒྱུ་འདི་ གྲུབ་ཐོབ་སྤྱི་དཀར་བ་གི་གདན་ས་ཨིན་མས། ད་ གྲུབ་ཐོབ་སྤྱི་དཀར་བ་གི་གདན་ས་འབད་དགོ་མི་འདི་ ཏེ་ ད་ ང་བཅས་ ཁ་རྒྱུན་སྤྱིར་བཏང་ལུ་ སྤྱི་ཁར་ཁ་ཟེར་ ཏེ་ སྤྱི་ཁར་ཁ་འདི་ ད་ ང་བཅས་ར་ཁ་གི་ཟུར་ཉམས་ཡར་སོངཔ་མས། གྲུབ་ཐོབ་སྤྱི་དཀར་བ་གི་གདན་ས་འབད་ནི་འདི་གིས་ སྤྱི་དཀར་ཟེར་སླབ་ཨིན།

seven hundred back chikarwa built the chikakhar monastery and there is a temple which lead to built the monastery.

ཏེ་ གྲུབ་ཐོབ་སྤྱི་དཀར་ཟེར་མི་འདི་ ད་ ཡར་ གོང་ལས་ ཏེ་ ད་ ཡུདཔ་ཅིག་ ཁོ་གི་དུས་རབས་འབད་བ་ཅིན་ ལོ་བདུན་བརྒྱ་དེ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་ཨིན་པས། ཏེ་ འ་ནི་འབདཝ་ད་ ད་ ཁོ་གི་དུས་ཚོད་འདི་ ཏེ་ཡུདཔ་ཅིག་ ལོ་བདུན་བརྒྱ་དེ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་མས། གྲུབ་ཐོབ་སྤྱི་དཀར་བ་གིས་ སྤྱི་དཀར་ཁ་གི་འདི་བཞེངས། ཏེ་ དེ་ལས་ དང་པ་རང་ སྣང་ཆེ་ཤོས་ཆེ་ཤོས་འདི་ མཆོད་རྟེན་འདི་ཨིན། ཏེ་ མཆོད་རྟེན་འདི་ལས་འབད་ཞིནམ་ན་ མར་ལྷ་ཁང་འདི་ འ་ནི་སྦེ་བཞེངས་བཞེངསམ་ཨིན་པས།

the important sacred object of the monastery is called Dorji Tse chhu. the vajra was part of bell of Phudrupgoenpa but the vajra was found from hole at the place chikakhar, from that hole water was gush out. so the sacred object was called Drorji Tse Chhu which is very important.

ཏེ་ དེ་ལས་ ཕཱི་ནང་གི་ནང་རྟེན་རྩ་ཅན་འདི་ ཏེ་ ཕཱི་ནང་ལུ་ ཚེས་བཅུ་རྡོ་རྗེ་ཚེས་བཅུ་ཟེར་ ཕུར་སྒྲུབ་དགོན་པ་གི་དྲིལཔ་འདི་གི་ ཏེ་ཆ་ རྡོ་རྗེ་འདི་ ཏེ་ ཨ་ཕར་ སྔོན་མ་ལུ་ ཏེ་ སྤྱི་དཀར་ཁ་ལུ་ ཏེ་ ཕར་ས་གོ་འདི་ནང་ལུ་ ཏེ་ འཐོན་ཏེ་གིས་འབདཝ་ད་ འ་ནཱ་ལས་ཆུ་འཐོན་ཏེ་གིས་སྦེ་ ཏེ་ རྡོ་རྗེ་ཚེས་བཅུ་ རྡོ་རྗེ་ཚེས་བཅུ་ཟེར་བརྩི་དགོ་མི་འདི་ ཁུངས་འདི་འ་ནཱེ་སྦེ་ཨིན། ཨ་ཕཱི་ནང་གི་ཆུ་འདི་ གནས་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ བྱིན་རླབས་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བརྩི་དགོ་མི་འདི་ ཏེ་ འ་ནཱི་རྡོ་རྗེ་ཚེས་བཅུ་འདི་ ཨ་ཕི་ནང་ཡོདཔ་ཨིན།

inside the chorten of chikakhar there is red horn(དམར་དུང) of saint chikar.

ཏེ་ སྤྱི་དཀར་འདི་ མར་ ལྷ་ཁང་འདི་གི་ལྟག་ལས་ ཏེ་ འ་ནཱི་མཆོད་རྟེན་འདི་ ནང་ན་ལུ་ ཏེ་ད་ ཁ་རྒྱུན་ལ་ལུ་གཅིག་ལས་ ཏེ་ གྲུབ་ཐོབ་སྤྱི་དཀར་གྱི་དམར་གདུང་འདི་རང་ ཏེ་ འ་ནཱི་སྤུར་རུས་ཞུ་འབད་ཚར་ཞིནམ་ད་ སྤུར་ཐལ་འདི་ཨ་ཕཱི་ནང་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར། ཏེ་ ལ་ལུ་གཅིག་གིས་འ་ནི་སྦེ་བཤད་སྲོལ་ཡང་འདུག

in the place called Dogap there is temple called Saysup(སེར་སྲུངཔ) which prevent hailstone by the temple. so its also important.

ཏེ་ འ་ནཱི་ ཏེ་ ད་ དང་ཕུ་འབད་བ་ཅིན་ ང་བཅས་ནཱ་ རྡོ་སྒར་པའི་གི་ས་སྒོ་ནང་ལུ་ སེར་སྲུངཔ་ཟེར་ ད་འ་ནི་སེར་སྲུངཔ་འདི་ ཏེ་ སེརཝ་རྐྱབ་ནི་མེད་མི་འདི་ འ་ནཱི་གི་མཆོད་རྟེན་འདི་ཨིན་ཟེར་སླབ་ཨིན། འ་ནཱི་མཆོད་རྟེན་འདི་བཞེངས་ཚར་ཞིནམ་ལས་ སེརཝ་མི་རྐྱབ་ ཏེ་ འ་ནི་སེརཝ་འདི་ ཏེ་ ཁོ་གིས་བཅད་པའི་ཨིན་ཟེར་ ཏེ་ འ་ནཱི་གྲུབ་ཐོབ་སྤྱི་དཀར་གྱི་ སྤུར་ཐལ་འདི་ འ་ཕཱི་ནང་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ སེརཝ་མི་རྐྱབ་ཟེར་སླབ་ཨིན་ལགས། ནཱ་ གནས་ཆེ་དགོ་མི་འདི་ གཅིག་འ་ནཱི་ཨིན།

though the Tsampa garay have many follower like, first group, second group and third group so the saint Chikawa was also follower of great master Tsampa garay which we considere from third group. we do have doubt on that.

གྲུབ་ཐོབ་སྤྱི་དཀར་གྱི་བླ་མ་འདི་ ཏེ་ད་ འགྲོ་མགོན་འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ ཏེ་ད་ འདི་གི་འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱི་སློབ་མ་ད་ ལ་ལུ་ འཕྲལ་འཕྲལ་ གཉིས་ བཞི་ དྲུག་སྦེ་ དང་པོ་ཆེ་བ་ ཏེ་ད་ ལོ་རྒྱུད་གཉིས་ བར་དུ་ཆེ་བ་པ་ཀྱང་གཉིས་ མཐའ་མ་ཆེ་བ་རྒྱན་སྒྲིག་གཉིས་ ཏེ་འ་ནཱེ་སྦེ་བརྩི་སྲོལ་འདུག ད་ འ་ནཱི་འབདཝ་ད་ མཐའ་མ་ཆེ་བ་གི་ གཉིསཔོ་འདི་མེན་ན་མནོ་བའི་གི་སེམས་ཀྱི་ ཏེ་ དོགས་པ་འདི་འ་ནཱེམ་ཅིག་སྦེ་འཆརཝ་ཨིན་པས།

but it is true that he is the follower of Tsampa garay by third group. he has many residence among that one is located at Jomolhari, from there he came here Chikarwa.

ཏེ་ད་ ཕར་ ཞིབ་ཆ་སྦེ་འབད་བར་ ད་ལྟོ་ ཐད་རི་བ་རི་ཅིག་ཡང་ཞུ་མི་ཚུགས་པས། ཏེ་འ་ནཱི་ད་ མཐའ་མ་ཆེ་བ་འདི་གཅིག་ ཏེ་འ་ནཱི་ གྲུབ་ཐོབ་སྤྱི་དཀར་བ་འདི་ཨིན། གྲུབ་ཐོབ་སྤྱི་དཀར་བ་འདི་ ཏེ་ད་ འགྲོ་མགོན་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱི་སློབམ་ཨིནམ་འདི་འདི་ ངེས་བདེན་རང་ཨིན། ད་ འ་ནཱི་འབད་ནི་འདི་གིས་ ཁོ་འདི་ གདན་ས་གཅིག་ ཡར་ཇོ་མོ་ལྷ་རི་ ཏེ་ ཇོ་མོ་ལྷ་རི་ལས་འབད་ ཏེ་ འ་ནཱ་སྤྱི་དཀར་བ་ ནཱ་ལུ་བྱོན།

he live in Nayrey but when he meditate he comes here whivh there is monastery. the reason why he always maditate her is that.

ཏེ་ སྤྱི་དཀར་བ་ནཱ་ལུ་བྱོན་ཏེ་བཞུགས་དགོ་མི་འདི་ཡང་ ད་ གཅིག་ཕར་ གནས་རི་ནང་ལུ་བཞུགས་ ཏེ་ གནས་རི་ནང་ལས་འབད་ ཏེ་ ཕར་ལས་ཚུར་ལུ་ ད་ འ་ནཱ་ ད་ལྟོ་ ལྷ་ཁང་ཡོད་སའི་ས་སྒོ་ནང་བཞུགས་འབད་སྦེ་ ཏེ་ ཐུགས་དམ་གནང་སྟེ་ འ་ནཱ་བཞུགས་བཞུགས་འོང་ནི་ཨིན་མས། ད་ ཁོ་ར་གི་བཞུགས་ཐངས་འདི་ རྟག་བུ་ན་བུ་འདི་ ཕར་གནས་ནང་བཞུགས་དོ་ཡོདཔ་མས། ད་ འ་ནཱི་ས་སྒོ་འ་ནཱི་ནང་བཞུགས་ཏེ་འབད་དགོ་མི་འདི་ ད་ འ་ནཱི

the monastery was constructed before the spiritual and secular system was started before three hundared year but it is also doubt for me.

གཅིག་ཁ་ཁ་ སྤྱི་དཀར་ཁ་གི་འདི་ ད་ཡུུདཔ་ཅིག་ ང་བཅས་ཀྱི་ ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་འགོ་མ་བརྩམས་པའི་གི་ ལོ་སུམ་བརྒྱ་དེ་ཅིག་ལས་ བཞེངས་དཔ་མེན་ན་མནོ་ ང་ར་གི་སེམས་ཁ་ལུ་དོགས་པ་འདི་ འ་ནཱེ་སྦེ་འཆརཝ་ལགས།

what about the importance of sacred object out here?

ནཱ་གི་ནང་རྟེན་འདི་ཚུ་ག་དེ་སྦེ་ཡོད་ག?

so about the sacred object, there is dead body of saint Chikar and the temple. at the time when the temple was building the people of Nyang are responsible to give meal for the carpenter with special meal.

ད་ ཁ་ཧར་་་་་ སྤྱི་དཀར་ཁ་གི་ནང་རྟེན་འདི་ ཏེ་ད་ འ་ནཱི་ གྲུབ་ཐོབ་སྤྱི་དཀར་གྱིསྐུ་གདུང་འདི་ ཏེ་འ་ནཱ་ ཡར་གྱི་མཆོད་རྟེན་འདི་གི་ནང་གཟུངས་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར་ དང་ཕུ་ང་བཅས་ནཱ་གི་ རྒས་ཤོས་འདི་ཚུ་གིས་ ད་ འ་ནཱི་མཆོད་རྟེན་འདི་བཞེངས་པའི་གི་སྐབས་འདི་ལུ་ ཏེ་ཕར་ སྨྱང་གི་ མི་སེར་འདི་ཚུ་གིས་ ཏེ་རོགས་ མཆོད་རྟེན་བཞེངས་མི་གི་བཟོ་དཔོན་འདི་ལུ་ ཏེ་ ལྟོ་ཁ་སྤགས་བཀལ་བྱིན།

to face the temple to their village the people of Bartsog take iniciative to give porridge which is mixed with sliver money as they thought. and they requested to face the temple toward their village. so the people of other side thought that thay have given special meal for them and its sure that they will face toward them.

ཏེ་ང་བཅས་ ནཱ་བར་ཚིག་པའི་གི་ མི་སེར་འདི་ཚུ་གིས་ ཏེ་ དེ་ལས་ ཐུགཔ་བསྐོལ་ཞིནམ་ད་ཏེ་ ཐུགཔ་པའི་བསྲེ་འདི་ ཏེ་ དངུལ་ཀྲོག་ དངུལ་ཀྲོག་བླུག་སྟེ་? ཏེ་ དངུལ་ཀྲོག་བླུག་ཞིནམ་ད་ ཏེ་དེ་ལས་ད་ ནང་ཐོག་ལས་སྦེ་ ཏེ་ད་མཆོད་རྟེན་འདི་ཁ་འདི་ ནཱ་ང་བཅས་ཀྱི་བར་མཚི་ལུ་སྒོར་གནང་ཟེར་ སླབ་བཞག་སྦེ་འབད་ཞིནམ་ད་ ཏེ་དེ་ལས་ཏེ་ ད་ ཁོང་གི་ཕར་གྱི་སེམས་ཁ་ལུ་ ད་ ལྟོ་ ལྟོ་ཁ་སྤགས་བཀལ་ཏེ་རང་བྱིན་དོ་ མཆོད་རྟེན་འདི་ ཁ་འདི་ག་ར་ ང་བཅས་ཀྱི་ནཱ་སྒོར་ཏེ་རང་བཞག་འོང་ཟེར།

they use siliver coin mixed with porridge, after finishing the porridge they use to fill up there pocket with siliver money. so the temple was faced toward them and moreover blessed to them comparing to other.

ཏེ་ ང་བཅས་ནཱ་གི་ཚུ་གིས་ ཏེ་ ཐུགཔ་གཅིག་ལས་འགལ་བྱིན་ནི་མིན་ནུག ཁོང་གི་འདི་སྤྱ་མི་བརྒལ་ཟེར་ ཏེ་ ཐུགཔ་འདི་ནང་ལུ་ག་ར་ དངུལ་ཀྲོག་བླུགས་སྦེ་འབདཝ་ད་ ཏེ་ ཐུགཔ་འདི་གི་བསྲེ་འདི་ ཕར་ཕྱི་སྤུ་ལས་རང་འབོ་ནི་མེདཔ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་མས། ཐུགཔ་པའི་བསྲེ་འདི་ག་ར་ འ་ནཱི ཧེམ་ཅུང་ཁ་བརྒྱངས་ཡི་ར་ ནཱ་ ཧེམ་ཅུང་ནང་བླུགས་བཞག་སྦེ་ ཏེ་ ཐུགཔ་འཐུངས་ཏེ་ ཡར་ལོང་པའི་བསྒང་ལས་ ཏེ་དངུལ་ཀྲོག་ཧེམ་ཅུང་ནང་ ལྟེམ་ལྟེམ་གང་འབད་སྦེ་ ཏེ་ ད་ལྟོ་ སྤྱི་དཀར་ཁ་གི་མཆོད་རྟེན་འདི་ རྩ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ ཁ་འདི་ནང་ང་བཅས་བར་ཚིག་ལུ་སྒོར་ཏེ་ཡོད། ཏེ་ དངོས་གྲུབ་འདི་ཡང་རྩ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ ང་བཅས་ནཱ་ལུ་གནངམ་ཨིན།

so thats why the hailstone cannot destroy us and it cant land on the land it is because of the temple of Chikakharkha.

སེརཝ་འདི་ཡང་ ཏེ་ འ་ནཱི་ལས་སེར་འཚུབསཔ་འདི་ ཏེ་ད་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཀྱི་ ཤུགས་འབད་ག་འགྱོན་མ་ཤེས་ ཡུདཔ་ཅིག་ཧ་ལམ་ཧ་ལམ་ འབད་འབད་བ་གིས་ ང་བཅས་ནཱ་ སེརཝ་གིས་གནོད་རང་མི་ཚུགསཔ་ སེརཝ་ས་ཁར་ཡང་མི་ཆགས། ད་ འ་ནཱི་འབད་ནི་འདི་གིས་ སེར་སྲུངཔ་འདི་ ཏེ་ སྤྱི་དཀར་ཁ་གི་མཆོད་རྟེན་འདི་ཨིན།

the important sacred object is considered as saint chikhawas dead body. the place is also a residence of many important teachers and the monastery was welled build and considere as main monastery in land of thunder dragon. so before the starting of spiritual and secular system. peljigme drakpa lived there for more than one month

ད་ ནང་རྟེན་རྩ་ཅན་འདི་ ཏེ་འ་ནཱ་གྲུབ་ཐོབ་སྤྱི་དཀར་ ཁོ་ར་གི་ ཏེ་སྐུ་འདྲ་གཅིག་དེ་རང་ཡོད་ ཏེ་ འ་ནཱི་སྦེ་བརྩིཝ་ཨིན་པས། ད་ འ་ནཱི་ ད་ ཕར་ སྤྱན་འདྲེན་འདི་ཚུ་ནང་ལུ་ཡང་ ཏེ་ ཁྱད་པར་གོང་མའི་གདན་ས་སྤྱི་དཀར་ཁ་ཟེར་ ཏེ་ འ་ནཱ་ལུ་ ཏེ་ད་ ལྷ་ཁང་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་ ཏེ་འདི་ནང་ལུ་ མ་བཏུབ་བཏུབ་སྦེ་རང་ བསྟན་པ་ཏེ་ ད་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གི་སྲོག་ཤིང་ ལོག་རྟིང་མ་ལས་ ཏེ་ང་བཅས་ཀྱི་ ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་བརྩམས་ཏེ་གིས་འབད་བའི་བསྒང་ལས་ ཏེ་ དཔལ་འཇིགས་མེད་གྲགསཔ་ ཏེ་ འ་ནཱ་ལུ་ ཟླཝ་ལྷགཔ་ཅིག་ར་བཞུགས་ནུག

sometimes he lives in talo but most of the time he comes to chikakhar. another point of view the stupa of Peldechokhorlo dompa at punakha was also given from Chikakhar.

ད་ འ་ནཱི་སྐབས་ལུ་ འ་ནཱ་ལས་བཙུནམོ་ཡང་ གནམ་མེད་ས་མེད་ ཁ་ཅན་དབང་དྲགས་ ཏེ་ ཕར་རྟ་ལོག་ལུ་ ཏེ་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ ཕར་ལུ་འགྱོ་ ཕར་ལས་ཞུ་སྟེ་ ནཱ་སྤྱི་དཀར་ཁ་ལུ་ཟླཝ་ལྷགཔ་སྦེ་ ནཱ་ལུ་བཞུགས་ ཏེ་ བཤད་སྲོལ་གཅིག་ལས་མཇལ་བ་ཅིན་ སྤུ་ན་རྫོང་ནང་ལུ་ ད་རེས་ བདེ་མཆོག་འཁོར་ལོ་བསྡོམས་པའི་གི་སྐུ་ འཁྱུ་གངམ་འདི་ཡང་ ཏེ་ སྤྱི་དཀར་ཁ་ལས་ཕུལ་ཕུལཝ་ཨིན་ཟེར་ འ་ནཱེ་སྦེ་ཁ་གཏམ་ཅིག་ བཤད་སྲོལ་འདུག།

ཏེ་ད་ འདི་གསལ་རི་རི་འདི་འདི་ ཏེ་ང་བཅས་ཀྱིས་ ཡིག་ཆ་ནང་ཡང་ དེ་སྦེ་མ་མཇལ་ཟེར་ཞུ་ནི་ཨིན། དེ་སྤྱིར་དཀར་ཁ་གི་རྒྱབ་ལུ་ དབང་འདུས་གནས་འདི་ཨིན། ཏེ་དབང་འདུས་གནས་འདི་ འདི་ནང་ལས་ཕར་ལུ་ ད་རྐང་སྟོང་སྦེ་འགྱོ་བ་ཅིན་ ཆུ་ཚོད་གཅིག་དེ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་ ཕར་དབང་འདུས་གནས་ལུ་ལྷོད་ ཏེ་འ་ནཱི་གུ་རུའི་གནས་ཨིན་པས།

འདི་དེ་ ཆོས་འབྱུང་ནང་གསལ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་འདུག་ ཏེ་དེ་བསྒང་ རྡོ་དཀར་དབང་འདུས་གནས་ཟེར་ ང་བཅས་ཀྱིས་ རྒྱས་བཤད་གནམ་མེད་ས་མེད་རྐྱབ་སྟེ་ ཞུ་དགོཔ་ཅིག་ཡང་མིན་འདུག། ད་འ་ནཱ་ལུ་ སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་ཏེ་བྱོནམ་ཨིན་པ་ཅིན་ ད་གནས་འདི་ག་དེམ་ཅིག་ གལ་ཆེ་ག་ ག་དེམ་ཅིག་ ལེགས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོད་ག།

ག་དེམ་ཅིག་འདི་ནང་ལུ་སྟོན་པ་ ཏེ་ད་གནས་འདི་བྱིན་བརླབས་ཡ་མཚན་ ག་དེམ་ཅིག་སྦེ་ཆེ་ག་ འ་ནཱི་དབང་འདུས་གནས་འདི་གི་ ཉེ་འདབས་ལུ་ར་ཨིན་ཟེར་ཞུ་ནི་ཨིན།