Skip to main content Skip to search

Mandala Collections Audio-Video

24 Feb 2014
9 min 14 sec
Video Overview
Creators: 
Unknown

A Gyalsumdo speaker from Thonce explains the challenges of life in his village, his career in the military and owning his own business.

Gyalsumdo Project
Transcript search
No results found for this search
0 of 0
  • SAB
    ŋi ɦjulla
    हाम्रो गाउँमा,
    In our village,
  • SAB
    tsal tsələn tam lapkeko ɖhotaŋko
    चाल चलन (र) भाषा भनेको मानौं
    the rites and customs, let's say,
  • SAB
    tam laptʃeki ɖhotaŋko tholə ɦjaŋ tam thʃik tʃik ɲi laptʃo
    कुरा भन्छु, चलन अनुसार त्यस माथि कुरा एक दुई शब्द भन्छु (भनुँ है)।
    Let me tell you some things according to the custom of our village.
  • SAB
    ɦjul lapke dini horaŋ ɦjaŋdi ghe tʃimpu re
    गाउँ भनेको यसलाई हाम्रो धेरै महत्वपूर्ण हो।
    The village is very important.
  • SAB
    ɦjaŋdi
    निकै
    Very important.
  • SAB
    ghe tʃhumpuke tam re
    महत्वपूर्ण भाषा (कुरा) हो।
    It is an important language.
  • SAB
    tʃja tʃja kena
    चरा, चरा बुढो भयो भने
    There is a saying, an old bird always
  • SAB
    tʃjaŋ ɖhen mi ghena ɦjul ɖhen
    गुँड संझने मान्छे बुढो भए संझने
    remembers its nest, and if a man gets old, he remembers house
  • SAB
    labdu
    भन्छन्।
    It is said so,
  • SAB
    taŋ bu pelə
    उहिलेको उखानमा।
    in old proverbs.
  • SAB
    ipi memeja palola ei
    बजै बाजे पालोमा होकि?
    Was it from my grandparent's time?
  • SAB
    ɦonʈe pe tʃik jø tere
    यस्तो उखान छ नि।
    They used to say a proverb like this.
  • SAB
    lapʃuŋ lapnani da ɦonʈe tʃedi
    भन्यो भने यस्तो गरेर
    He had a saying like this.
  • SAB
    ŋi ɦjullə dheti khaŋlə dha ʈhotaŋ ɦonʈe ɦonʈe jøre
    हाम्रो गाउँमा बसेको बेला अब चलन चल्ती यस्तो यस्तो थियो रे।
    In our village there was a tradition like this, they say.
  • SAB
    tʃema ghaŋla tʃitu labnani da ŋaki kituk tʃi ʃe ghoʃuŋ ai
    (म) सानो बेलामा के छ भने अनि मेरो सुखदुखको कुरा भन्नु पर्यो है।
    I should tell about my life and of my hardships and good times.
  • SAB
    meki kituk memba
    अर्कोको सुख दुखको कुरा होईन।
    My life is not about the happiness and hardships of others.
  • SAB
    ŋaraŋki kituk tʃi lap ghosuŋ ŋi ɦjullə dhedi
    मेरो दुखसुखको कुरा भन्ने पर्यो गाउँमा बसेर।
    I should talk about the happiness and hardships of our village.
  • SAB
    ŋa tʃema ghaŋla ŋa tʃatsi kju meke mi ɦin
    म सानो बेलामा म केही (थोरै) सम्पत्ती नभएको हुँ।
    I did not have much property when I was young. I was poor.
  • SAB
    kju mekeki bhidza tʃik re
    सम्पत्ती नभएको एउटा छोरा हुँ।
    I am a son without much wealth.
  • SAB
    aba ama dha dhuppu ɦjuŋdila bhidza ta kju medi ledilə tʃa tʃi dhuppu
    बाउ आमा दुख पाएर छोरा चाहिं सम्पत्ति नभएर छुटेर केही मात्रा दुख पाएको
    My parents suffered. I was a poor child. We were separated. I've had
  • SAB
    dhukudi ghanʈe tʃedi ɲuʃu labna
    दुख चाहिं कसरी पाएँ भने
    My life was very difficult because....
  • SAB
    tʃemane raŋ aba ama ʃjor
    सानोमै बा आमा वितेर
    my parents died when I was very young.
  • SAB
    raŋ ʈaŋ bi ʈaŋ ʈok dʒhũ sindi dʒhjambi dʒhaŋʈukne ŋa matʃhjorpa re
    आफू टुहुरा गरीव टुहुरा भएर मायालु (मायालाग्दो बच्चा) हुन पाईन।
    I was an orphan because of this I was not loved when I was a child.
  • SAB
    aba amaki siktʃjək ŋalə terke mantʃorpa re
    बाउ आमाको शिक्षादिक्षा मैले पाउन सकिन।
    I could not afford schooling from parents.
  • SAB
    dhene ŋa tʃaktʃa tsi dhokpu ɲoŋʃuŋ
    अनि म (मैले) अलि थोरै दुख पाएँ।
    I've had many hard times in my life.
  • SAB
    ɦoneni ŋaraŋ ko thøndini aba amako ta ʃjorpə re
    त्यसपछि म आँफै गर्न सक्ने (सक्षम) भएर बा आमाको मृत्यु भयो रे।
    My parents passed away when I was still growing up.
  • SAB
    ʈuku ghaŋla aba ama ʃjorpə re
    सानो बेलामा बा आमा बित्नु भयो।
    My parents died when I was very young.
  • SAB
    ŋa tʃjaŋ ha ghotʃeme
    मैले केही थाहा पाईन।
    I did not know anything.
  • SAB
    aba amani meke paka re
    बा आमा नभएको पक्कै हो।
    It is true that I did not have any parents.
  • SAB
    dha ŋaraŋ tholə ja da ghanʈe tʃeti dzindəgi gudzar dzheke laõ ke
    अनि मै माथि कसरी अब देखि (दिन ) जिन्दगी गुजारा गर्ने भनेर भनेर
    I had to figure out how to make a living and survive on my own.
  • SAB
    raljoti ghaŋla dhene dha lo
    निर्भर भए पछि अनि अब वर्ष
    I was independent from the time...
  • SAB
    ghu twi tʃuktʃik lepʃuŋ
    नौ दश एघार पुगें।
    I was about nine, ten or eleven years old.
  • SAB
    dhene ʃjamla dhe dha tʃi dhu lapna
    अनि पछि अनि अनि के छ भने
    Later what happened is...
  • SAB
    ʈibəʈenne mal ja
    तिब्बतबाट मालहरू
    people from Tibet came for selling goods.
  • SAB
    rikoʈ tʃeti ɦoŋdu ŋi ɦoŋba re
    सामान वेच्नेहरू गरेर आए, अनि, आए।
    The people from Tibet came to sell goods.
  • SAB
    khoki dzhola bhitʃaja kherdilə
    उसको झोला र छोराहरू बोकेर
    I worked as a porter for a man and his sons.
  • SAB
    kho ghənise riphudzi mi ʃuŋbataŋ sərə̃rarthi
    उ के रे शरणार्थी मान्छे भएर शरणार्थी
    He was a refugee.
  • SAB
    tigi ljakati inɖijala ɖhoke lapti ŋa dhene mala inɖijalə kjalʃuŋ ba
    यो काम चाहिँ भारतमा पुर्याई देउ भनेर म यहाँ बाट भारत पुर्‍याउन गएको
    My job was to accompany them to India.
  • SAB
    kho phidzako khertilə mala kjalʃuŋ ba
    उसको छोरा बोकेर तल पुर्‍याउन गएको थिएँ।
    Having carried his son, I had gone to take his child there.
  • SAB
    nepalki səntʃəm ni mala thaldilə
    नेपालको सिमाना बाट तल नाघेर
    We crossed the Nepalese border.
  • SAB
    tsitəwənke mala tʃeti ʈhori ləpsala lepʃuŋ
    चितवनबाट गएर ठोरी भन्ने ठाउँमा पुग्यौँ।
    We reached a place called Thori.
  • SAB
    ʈhorilə leptilə dhene khuŋ ɲi ta mala ɖhoke ɦin
    ठोरीमा पुगेर अनि उनीहरू दुईजना त्यहाँबाट तल हिँड्छु भन्ने निधो गरे।
    After we all reached Thori, I decided to go down to India.
  • SAB
    inɖijalə ɖhokəe lapʃuŋ dhene ŋani ɦjalə lo ɦoŋ ghoʃuŋ
    भारतमा जाने भने, अनि म चाहिँ माथि फर्केर आउनु पर्यो।
    After I finished my work, I returned to Manang.
  • SAB
    ʈugu ŋa ʈuku ʃuŋ bəraŋ dhene ŋa ɦodi kola
    वच्चा म वच्चा भएर अनि म त्यसैकारण
    I was a child, and so...
  • SAB
    khuŋ ɖho ʃəla ŋa ɖhoke ɦin lapti
    उनीहरू हिँड्ने ठाउँमा म पनि जान्छु भनेर
    when some people suggested I travel with them...
  • SAB
    ʈukuja ando ro maŋpu dʒhũ phama mepe dhene ghəru ʈhona kipudʒũ həi
    वच्चाहरू साथीभाई धेरै भएर बाउ आमा नभएर अनि जहाँ गएपनि सुख पाइन्छ कि
    I was happy to go with them. I had no parents and these children were
  • SAB
    tʃhetilə ʈukuja nemtu malə ʃuŋpa inɖijalə
    भनेर वच्चाहरूसँग तल गएँ भारतमा।
    I made up my mind and went to India.
  • SAB
    dhene inɖijalə ɖhodi ghaŋla ni ta tʃi dzheke
    अनि भारतमा हिँडेर त्यो वेलामा चाहिँ अब के गर्ने
    While I walked to India, what could I do during that time?
  • SAB
    khuŋ khuŋ ʃeme ghoksalə bhiʃuŋ ŋa ŋa seme ghoksala lepʃuŋ
    उनी उनीहरू अर्कै ठाउँमा गए, म म अर्कै ठाउँमा पुगेँ।
    They went one place and I went to another place.
  • SAB
    lepdilə dha ŋa ni ljaka tʃhetʃjo lapna
    ठाउँमा अब म चाहिँ काम के गर्ने भने (पनि)
    In that place, I wondered what I could do.
  • SAB
    ljaka tʃe ljaka mentʃorke khe ʈukure lapʃuŋ
    काम गर्ने काम नपाउने तिमी बच्चा हौ भन्यो।
    A man told me, "You cannot work. You are too young".
  • SAB
    iskullə ʃu ɖhokəe labnani the tʃhimbu dʒhuŋ du
    विद्यालयमा पस्न जाने भन्यो तिमी ठूलो भएको छौ।
    I wanted to go to school, but he said, "You are too old."
  • SAB
    ʈuku tʃhimpu dʒhuŋ du
    वच्चा ठूलो भएको छ।
    I was already too grown up.
  • SAB
    iskullə bhərna dʒhu mjõ lapdu
    विद्यालयमा भर्ना हुनु हुँदैन भन्यो।
    He said, "You should not enroll."
  • SAB
    khõjake lapdu
    उनीहरूले भने।
    They said it.
  • SAB
    dhe ŋani tʃi tʃi ghərtilə leʃuŋ
    अब म केही केही विचमा रहेँ।
    Then, after that, I was in the middle way.
  • SAB
    dheti ghaŋlə əni sjamləni otiki bhədzarkolə dhərəmsala lapsa kola le
    बसेको बेलामा अनि त्यसपछि त्यसले बजारमा धर्मशाला भन्नै ठाउँमा रहन
    I stayed there. There was a place called Dharmasala.
  • SAB
    mola kandzi lapsa kola
    मोलागन्जी भन्ने ठाउँमा
    It was in a place called Molaganji.
  • SAB
    dhene ola dhedi isi nurbuki tʃe phəʈaŋko ɦola ɦjoti re
    अनि त्यहाँ बसेर दलाई लामाको दरवार पनि त्यहिँ थियो।
    I stayed there. The residence of Darai Lama was also there.
  • SAB
    dhene maŋmilə ɖhokəe maŋmilə ɖhokəe lapdu
    अनि सेनामा जाने, सेनामा जाने भनेर सोधे।
    Then some people asked me, "Will you join the army?"
  • SAB
    lapke tam maŋbu kodu
    भन्ने कुरा धेरै सुनें।
    People asked me this.
  • SAB
    dhe ɦoti kolə dhe maŋmi lamnani ŋa makmilə ɖhokəe ɦin laptilə ŋa
    अनि त्यसैमा अनि सेनामा जानेभए म सेनामा जान्छु भनेर मैले भने।
    I told them, "Okay, if I can, I will join army."
  • SAB
    lapti gaŋlani makmelə ʈutsine ʈuku khe tʃuŋ ɖha du lapti maŋmila
    भनेर त्यसपछि सेनामा जाने भनेको वच्चा तिमी सानो भयौ भनेर सेनामा छिर्न
    After I decided this, I found out that I was too young to join the
  • SAB
    ɦonʈe tʃhedi ɖhukpu ŋjuŋdi ŋa ghjakarlə dhupu tsedi tepa ɦin
    यसरी दुख पाएर म भारतमा दुख पाएर बसेको थिएँ।
    I had hard times like this, I lived in India.
  • SAB
    ɦone sjamlani lo kojala tʃhərpətaŋ dhene ŋa makmila ʃjuba
    अनि त्यसपछि उमेर बढे पछि अनि म सेनामा प्रवेश गरें।
    When I was old enough I entered the army.
  • SAB
    ʃjutʃe tʃhjorʃuŋ
    म (सेनामा) प्रवेश गरें।
    I joined the army.
  • SAB
    tʃhjorʃuŋ maŋmila tepe ta ŋa
    प्रवेश गर्न पाएँ सेनामा, पसें (पस्नै परेर)।
    I was able to join.
  • SAB
    lo tʃɯpʃi ne jala ŋa maŋmila dʒhũʃuŋ
    चौध वर्ष देखि माथि म सेनामा भएँ।
    I was in the army for fourteen years.
  • SAB
    maŋme naŋme da
    सेना भित्र पनि
    Even in the army...
  • SAB
    kho phəudzi khoraŋ naŋlə mepatshe bhoetʃi naŋa ʃjaʃuŋ
    उनीहरू फौजी उनीहरू भित्रै नराखेर घरमा राख्यो।
    instead of keeping me with the army, they kept me in the house.
  • SAB
    tʃa tʃa tʃita ɦiki ɦõʃeke ɦiki dhene
    अलि अलि गरेर अक्षर चिन्न अक्षर अनि
    With a lot of difficulty, I could read and write.
  • SAB
    laktʃja miŋ ʃeke dhi laktʃja dhi re dhi laktʃja dhi re
    हतियारको नाम जान्ने, यो हतियार यो हो, यो हतियार यो हो,
    I was able to recognize the name of weapons.
  • SAB
    dhi miŋja laptilə lapʃuŋ
    यो नामहरू भनेर सिकायो।
    They taught me the name of the weapons.
  • SAB
    laptilə ɦotiko ŋa ʈuku suŋbəe kənʈhə ɦjõʃuŋ
    सिकाएर त्यो चाहिं म वच्चा भएर कण्ठ आयो।
    Having taught me, I learned it in my childhood.
  • SAB
    tʃhe tilə ŋa ɦonʈe ɦonʈe gho tʃjoʃuŋ
    त्यसो गरेर यसो यसो गरेर सक्षम भएँ।
    After doing this and that, I was able to learn it.
  • SAB
    naŋla ʃju ŋa tsa kipu dʒũʃuŋ
    त्यसमा पसेर म अलि सुख पाएँ।
    I was happy in the army.
  • SAB
    phəudzi naŋlə kipu re
    सेना भित्र आराम थियो।
    There were comforts being in the army...
  • SAB
    lʏlə natsha madʒhũna kipu re ta
    शरिर दुख विरामी नभए आराम छ अब।
    except when I got sick.
  • SAB
    dhe ŋa ʈreniŋja terʃuŋ tsisa ghaŋsalə terʃuŋ
    अनि मलाई तालिमहरू दियो, सबै कुरा दियो।
    They trained me and gave me everything I needed.
  • SAB
    ŋa kəmpəni kəmanɖər ghoksala lepʃuŋ
    म कम्पनी कमान्डर भन्ने ठाउँमा पुगें।
    I reached the rank of Company Comander.
  • SAB
    ŋa kəmanɖər ghoksala lepʃuŋ
    म कमान्डरको ठाउँमा पुगें।
    I was a 'Comander'.
  • SAB
    lepʃuŋ
    पुगें।
    I reached this rank.
  • SAB
    ʃjamla kəmpəni kəmanɖər ʈibeʈenki kəmpəni kəmanɖər ŋjambulə ŋa
    पछि कम्पनि कमान्डर तिब्बतीको कम्पनी कमान्डरसँग म मिलिन।
    Later I had a disagreement with the Commander of Tibetan Company
  • SAB
    ŋa ni nepalika re
    म त नेपाली पो हुँ।
    I am Nepali.
  • SAB
    matʃhjamdilə ʈhukpa ʃjorʃuŋ
    नमिलेर झगडा भयो।
    A quarrel broke out between us.
  • SAB
    ʈhukpa ʃjorti ghkre tsukdi halə tʃe tʃhulə tʃe ŋalə ni ta
    झगडा भएर, झगडा भएर यता उता गरेर मलाई त अब
    As a result of this dispute I was demoted.
  • SAB
    reŋkin reŋ ghjapkeko mala tsarʃuŋ
    तहको तह (फुलीको) चिन्ह तल खस्यो।
    I was demoted.
  • SAB
    tələpkoni ta terʃuŋ
    तलव चाहिं दियो।
    He still gave me the salary.
  • SAB
    kəmpəni kəmpəniko tələb terʃuŋ
    कम्पनी कम्पनिको तलव दियो।
    He gave me the salary of the company.
  • SAB
    dhe tələbko ʃeti teti ŋa ghjakarlə ɦonʈe tʃheti dhebə ɦin
    त्यो तलव खाएर बसेर म भारतमा यत्तिकै बसेको थिएँ।
    After I spent that money, I was just living in India without any job.
  • SAB
    dhene mi taikeraŋ ŋake lappa tʃjokʈa re
    त्यसपछि मान्छे अघि नै मैले भनेको जस्तै
    As I said in the beginning, a man...
  • SAB
    mi kena phəjʏɖen lapke tʃhja kena siŋ ɖen lapke tʃokʈa
    मान्छे बुढो भए गाउँ संझिन्छ, भने जस्तै चरा बुढो भए भने जस्तै
    he remembers his village even when he grows old, like an old bird
  • SAB
    dhene ɦjul ɖhen ɦoŋʃuŋ
    त्यसपछि गाउँ संझेर आएँ।
    I remembered my village so I returned.
  • SAB
    dha loko lepna raŋ ɦjul dhen du a
    उमेर पुगेपछि आफ्नो गाउँ सम्झनै रहेछ है।
    One always remembers his village.
  • SAB
    dhen ŋato tʃik raŋjul tsuʈi ɦoŋba
    अनि एक विहान आफ्नो गाउँ संझेर छुट्टिमा आएँ।
    One morning I remembered my village.
  • SAB
    tshuʈi ɦoŋbə ɦin
    विदा आएँ।
    I returned to my village.
  • SAB
  • SAB
    ɦoŋdi ɦjaŋ lam bərtine khaŋ tʃik lobə ɦin
    आउँदा अनि विच बाटो एक पटक फर्कें।
    I returned once again.
  • SAB
    sjama logola tshuʈi ɦoŋdi dhurula lepʃuŋ
    पछिल्लो वर्ष विदा(मा) आउँदा यहाँ आएँ।
    The next year I returned again.
  • SAB
    lepti ghaŋlani ŋani tsi dhen
    आएर त्यसवेला मलाई के त ?
    After I returned what else happened?
  • SAB
    dəlai lama isʈablismenʈ nəmbər twanʈi ʈu lapken khuŋ
    दलाई लामा स्थापना सँख्या बाइस भन्ने उनी
    The address of Dalai Lama's establishment was twenty two.
  • SAB
    mulaja khoraŋki ta uti
    तलतिर उसैको के रे त्यो ?
    Down towards it,
  • SAB
    miŋ go
    नाम चाहिँ
    As for name.
  • SAB
    dhe hotʃere dhen tʃi dʒheke
    अव यत्ति हो अव के गर्ने ?
    Now this is all, what to do ?
  • SAB
    pheləm tʃik loʃuŋ pa malə loʃuŋ de
    फेरि एक चोटी फर्केर गएँ तल फर्केर गएँ।
    After I returned, I went back down to India.
  • SAB
    bəhəttər salla dhe bəŋlades ləɖaĩ dzhuŋdi gaŋla ɦola
    बहत्तर सालमा बंगलादेशमा लडाइँ हुदा खेरि त्यसमा
    There was a war in 1997 in Bangladesh,
  • SAB
    war ləja dzhũʃuŋ
    युद्ध(मा) भयो।
    A war broke out.
  • SAB
    dzhuŋdi ɦola thuʃuŋ ladaŋla dzhũʃuŋ
    भएर त्यहाँ पनि भेटें। लादाकमा पनि भयो।
    War also broke out in Ladak.
  • SAB
    ghasa kala dʒhũʃuŋ
    जताततै भयो ।
    War broke out everywhere.
  • SAB
    ŋəe mak ghjaktʃe ghjap ʃinʃuŋ ŋagi
    मैले लडाइँ धेरै लडाईँ गरें, मैले।
    I fought many wars, I did.
  • SAB
    əni ʃjamləni phelam thaŋ tʃik əur pas laŋdilə dhuro ɦoŋba
    अनि पछि पनि फेरि एक पटक और पास मागेर यहाँ आएँ।
    Later I asked for 'Aur Pas' and returned here.
  • SAB
    ɦoŋdi ghaŋla dha phəudzila ni ɦjaŋdi dhotʃe mare dhanta dhi tʃhibu ja
    यता आएर अनि फौजिमा धेरै जान नहुने रहेछ अहिले यो बेला डरलाग्दो
    After returning I started to have doubts about being in the army. I
  • SAB
    ghasa ghala jø ŋalə menta phodilə
    जता ततै मलाई जताततै बन्दुक लागेर
    I was shot at by bullets all over my body.
  • SAB
    dha menʈo tʃjo ŋani
    अब म (बाट) नजाने
    Now I shall not go.
  • SAB
    ʈibeʈən lapkeko bholiko ʈibeʈən boli tʃe jø
    तिब्बती भन्ने चाहिँ तिब्बती बोल्छन्।
    Those who are called Tibetan speak Tibetan.
  • SAB
    lapʃuŋ labnani ŋə ʈibeʈen mi ni mare
    भन्ने नै हो भने म तिब्बती मान्छे नै होइन।
    Speaking truly, I am not Tibetan.
  • SAB
    ŋa ni ŋaraŋ rasʈrə jøtere
    म चाहिं म आँफै राज्ट्र छ।
    I have a country of my own if I speak truly.
  • SAB
    nepal rasʈrəki mi re
    नेपाल राष्ट्रको मान्छे हुँ।
    I am a man of the nation called Nepal.
  • SAB
    laptilə dhene ŋa taŋ ʃjapa
    भनेर अनि मैले अवश्य छोडेँ ।
    After deciding this, I left the army.
  • SAB
    tshuʈiko ta ɦonʈeraŋ mala lo maʃuŋ
    विदा चाहिँ त्यत्तिकै तल पनि फर्केर गइन।
    As for the leave, I did not go down India to join army.
  • SAB
    dhene dhenʈe tsheti taŋ ʃjaba
    अनि यसै गरेर छोडिदिएँ।
    I left the job.
  • SAB
    nam kaʈe matse
    नाम काटेको थिइन।
    I did not change my name.
  • SAB
    dhe jø dhuru dhedhila ʈuku
    बसेँ, यहाँ बसेर बच्चा
    I lived here. I stayed here and had a child.
  • SAB
    ŋaraŋ dhula pəsəl tʃema tʃik ʃumdi dhe jø
    म आँफै पसल सानो एउटा चलाएर (समातेर) बसेको छु।
    I have been running a small shop here.
  • SAB
    ŋaki ki tuk rile ŋaki ki tuk
    मेरो सुख दुख सबै मेरो सुखदुख
    All my happiness and sorrows,
  • SAB
    pəsəl tse matsi tʃu dhe jø
    एउटा सानो पसल थापेर बसेको छु।
    I have been staying here running a small shop.
  • SAB
    ʈopani tsal kjaŋ ɦo
    पेट चाहिँ खोज्नै प‍‍र्‍यो।
    One should search their soul.
  • SAB
    mi ʃena maʈi kuma kuina maʈi ta kjarna maʈi
    मान्छे मार्न भएन, चोर्न पनि भएन, घोडा फाल्नु भएन।
    One should not kill people or steal horses.
  • SAB
    ŋaraŋ ɖhopa dʏndalə pəsəl tsema tʃik tʃu de jø
    म आँफै पेटको लागि सानो एउटा पसल चलाइ बसेको छु।
    I have been keeping a small shop to earn my livelihood.
  • SAB
    dhi ɖhoba ti kjal te jø
    यो पेट पालेर बसेको छु।
    I have been living here making my livelihood.
  • SAB
    ɦjaŋ dhuru tse ta phintsəl maŋbu ʃordi dhukpu nuŋʃuŋ
    फेरि यहाँ (पसल) गरेर उधारो धेरै गएर दुख पाएँ।
    I have difficulty because I was selling things on credit.
  • SAB
    ale tsa jøkeko dhuru lip dʒhũʃuŋ
    अलिकति भएको पैसा पनि यहाँ सिद्धियो।
    I have very little money left when I was finished.
  • SAB
    kaʈhmanɖulə dhebə ɦin
    काठमान्डुमा बसेको थिएँ।
    I was living in Kathmandu.
  • SAB
    kaʈhamanɖula dhedilə hala tʃhula tʃhuŋ ra raŋ kɯni mere
    काठमान्डुमा बसेर यता उता व्यापार आफ्नो सम्पत्ति त छैन ।
    While I lived in Kathmandu, I did not own properties of any kind.
  • SAB
    mi pəisa kəru tertu ɦo kabla ghjuti tebə mola
    जसले पैसा जहाँ दिन्छ त्यस पछि हिँडेर तल बसेँ।
    I had to beg for money.
  • SAB
    dhe dhe dhe tʃedini dhija ljakla ɦjakpu mindu
    बसें बसें बसें गरेर यो काम राम्रो लागेन।
    I did not feel good about living this way.
  • SAB
    phelam jalə lo ɦõ pa ɦin
    फेरि माथि फर्किनु फर्केर आएँ।
    After I returned I came here..
  • SAB
    lo ɦoŋdi dhene harkenlə ɦoʈel tʃik ʃumba ʃa ŋjodi
    फर्केर आएर अनि पारीपट्टि एउटा होटल चलाएँ (समातें ) जमिक किनेर।
    I returned and ran a hotel on a piece of land across the stream.
  • SAB
    ŋaraŋla ni ʃa me miki ʃa ŋjoba
    म आँफैलाई त जग्गा छैन, अर्काको (मान्छेको) जग्गा किनेँ.
    I did not own any land so I bought land from others.
  • SAB
    ale terti ʃa ŋjo hoʈel tʃuba
    पैसा दिएर जमिन किनेँ, होटल थापें।
    I paid the money and bought the land and ran a hotel.
  • SAB
    ɦone tʃhulə dhe ŋa mala ɖhoko madʒuŋ
    त्यहाँ बाट अनि म तल जानु परेन।
    Then I did not have to go down below.
  • SAB
    ɦjalə tʃe malə tʃe hoʈelne ɖhopakoni ɖhodu
    माथि गरेँ तल गरेँ होटलबाट पेट चाहिँ त पालिँदो (जाँदो) रहेछ।
    I moved around, but I knew that I could make a living by running a
  • SAB
    dhe ŋemani ŋaraŋ tsəle tʃhepa ɦin
    अनि पहिले त म आफैले चलाउने गरेको थिएँ।
    Before I used to run the hotel myself.
  • SAB
    dhandhani tsəle tʃe mukhu du
    अहिले त चलाउन नसक्दो रहेछ।
    Now I can not do it.
  • SAB
    lo ɖhuktsu rapsi leŋa lep ʃimba re
    उमेर चौसठ्ठी पैंसठ्ठी पुगीसकें।
    I am already sixty four or five.
  • SAB
    ta ɦonɖe tsedi ŋa henɖeraŋ dheʃja jø
    अव यसो गरेर म यत्तिकै बसेको छु।
    I have been living like this.
  • SAB
    dhe ʃjadi dhanta ɦonʈeraŋ re
    बसेर अहिले पनि यस्तै हो।
    I stayed here like this.
  • SAB
    ɖhopa ghaŋni ɦisi nurpu thuktʃe kaʈenki
    पेट भरी दलाईलामा निगाह (आशिर्वादले)
    Thanks to the blessings of the Dalai Lama,
  • SAB
    phakpa tʃeri ʃiki thuktʃe kaʈeŋlə ŋa ɖhopa kaŋ koni dha ɖho du
    दलाई लामाको आशिर्वादले म पेट भरीको लागि यसरी नै जाँदो रहेछ।
    Thanks to the mercy of the Darai lama, I made it.
  • SAB
    ʃeme ʃatʃe lapke kju ni mete re
    अर्को कमाउने भन्ने धन त छैन।
    I could not have earned money by other means.
  • SAB
    phalʈu kjuni ŋalə metere
    फाल्टु सम्पत्ति मसँग छैन।
    I do not have any other property.
  • SAB
    ta ɖhoba kaŋ toptʃeko ɦonʈeraŋ ɖho dhedu
    अब पेट भरी खानेकुरा त्यसै जाँदो रहेछ।
    It is not difficult to make ends meet.
  • SAB
    ŋa sukhi dzibən dʒhũŋ du
    मेरो सुखी जीवन भएछ अब।
    Now I have a happy life.
  • SAB
    bhidza ʃi bhomo tʃik jø
    चारजना छोरा र एउटी छोरी छ।
    I have four daughters and a son.
  • SAB
    dhija khuŋja kipu dʒhũʃjo
    यिनीहरू उनीहरूले सुख पाऊन् (पाओस्)।
    I hope they are happy.
  • SAB
    kjuni raŋki soti khəptu re
    सम्पत्ति आ-आफ्नो भाग्य हो।
    One's wealth is determined by fate.
  • SAB
    mi kju ʈho ʃenə maʈik
    अर्कोको सम्पत्ती खोसेर त भएन।
    One should not steal wealth from others.
  • SAB
    raŋ sakeko ni tʃi dʒheke
    आफुले कमाई त के गर्ने ?
    How can one better oneself?
  • SAB
    ɦina ɖhopa kuntʃjo kaʈanlə kaŋkoni aba ama kaʈenlə kipu du
    अनि पेट भरि खानलाई भगवानको कृपाले बा आमाको कृपाले सुख छ।
    Thanks to the mercy of god and my parents, I have been happily
  • SAB
    tena dhanda dhuru khiraŋ ŋjamtulə tam laptʃe tʃor du
    हेर अहिले यहाँ तपाईँहरू सँग कुरा गर्न पाएको छु।
    Look, I have been talking with you.
  • SAB
    khe nepali ɦina khuŋ
    तपाईँ नेपाली भए पनि उनीहरू
    You are Nepalese.
  • SAB
    membərja ghani re
    (यी) सदस्यहरू कहाँका हुन् ?
    Where are these others from?
  • SAB
    lapkeko ta ghani ɦoŋ
    भनेको चाहिं कहाँबाट आए ?
    Where did they come from?
  • SAB
    dhene ɦonʈe ɦonʈe re tʃik dʏnta re
    अब यस्तो यस्तो हो, अनि के विषय (कारण) हो ?
    The other things are like this, and what other subject,
  • SAB
    ŋa ʈo ʃjamlə dhi ljakadi kanʈe dʒuŋu tʃi ghanʈe dʒhũŋu
    भोलि पछि यो काम चाहिं कस्तो हुन्छ, के कस्तो हुन्छ
    What will you be working on later?
  • SAB
    nepaliki ʈhim di ɦonʈe re ɦonʈe re labdilə
    नेपालको कानुन चाहिँ यस्तो यो यस्तो हो भनेर
    Saying the rule of Nepali law is like this,
  • SAB
    tam tʃatʃa tʃik tam ŋaraŋ khubiki dhuru sja khu nani
    थोरै मात्र कुरा म आफै खुविले यहाँ राख्न सकेमा
    I can tell you a little.
  • SAB
    ŋaki tʃhjampu tʃhjampu lə ŋəe bhidzaja lə ləb khũ
    मेरो मिलनसार मिलनसारलाई मैले छोराहरूलाई भन्न सक्छु।
    I can tell it to people who are very close to me.
  • SAB
    lap khũ
    सिकाउन सक्छु।
    I can teach them.
  • SAB
    dhuru ʃjamukhu tʃhik lariŋ dhuru ʃjamu mukunani dhe dʒhethap mere
    यहाँ राख्न नसके केही शव्दहरू यहाँ राख्न नसकेमा अनि उपाय छैन।
    If I can't tell you the matters, there is no other way to communicate.
  • SAB
    dhene ŋa khija taŋ ŋjamtu lə thuk thukdi
    अनि म तपाईँहरूसँगै (भेट) भेटेर
    Since I have meet you I believe...
  • SAB
    dhetʃi dʒhorna ɦjaŋteraŋ thuk tʃe tʃempu ɦin
    बस्न पाएमा धेरै नै कृतज्ञ हुने थिएँ।
    if I can live with you, I will be very happy.
  • SAB
    khija thuk tʃe tʃhe nəməste
    तपाईँहरू (लाई) धन्यवाद नमस्ते।
    Namaste and goodbye to you all.
Collection: 
Gyalsumdo Project
Subject 
Referenced Places 
Time Period: 
Time: 
21 July 2012
Contributing Executive Producer: 
Kristine Hildebrandt
Contributing Narrator: 
Khamsung Lama
Contributing Cameraperson: 
Shunfu Hu
Contributing Editor: 
Tiffany Downing
Publisher: 
Tibetan and Himalayan Library
Data Entry: